iiweleiiisÉCfliiraiit
Tweede Blad
BINNENLAND.
Vrijdag 10 November 1922
De Gs'flndwetsherziening.
Een vrij kort afde-elmgsverslag van de
Eerste Kamer is verschenen over de wets
ontwerpen tot verandering der Grondwet.
"YVij ontleenen er het volgende aan:
Onderscheidene leden hadden op ver
schillende gronden nog sic elite bezwaar
tégen de invoering der verkiezing van de
leden der Eerste Kamer op den grond
slag van evenredige vertegenwoordiging
Tegen oen en ander werd o.na. aange
voerd dat de uitslag der laatste verkie
zingen toch wel duidelijk heeft bewezen
dat. het thans vigeerende stelsel voor de
verkiezing dor Eerste Kamerleden on
deugdelijk is en den tegenwoordïgen toe
stand zeker vorkoord is te noemen.
Eenige loden, vooropstellende dat men
thans economisch nog in veel slebhteren
toestand verkoolt dan tijdens de indiening
ran het ontwerp, maakten bezwaar togen
de -o-~ ©stelde verhoogingen van het in- I
loom en der Kroon. Ook naar het oordeel
van anderen stond de noodzakelijkheid
dezer verhooging geenszins vast, daar de
reden de d<ure tijden voor een giroot
gedeelte niet meer bestond. In verband
met deze bezwaren behielden eenige leien
zich hunne goedkeurende stem voor.
Ve- 'ende leden loonden niet
voreenippn met de voorgestelde vehlioo-
ging van d<e schadeloosstelling en -ie
d - - - «rb-and houdende "•■^nsioen-
-fvwling van de leden der Tweedo Kamer.
Vele andere leden konden de voorge
stelde v^-'iooging goedkei'^n, als nood
zakelijk met liet oog op den staat dien de
Kroon heeft te voeren
Alleen de bijzondere toelage van den
voorzitter kon gemotiveerd, worden ge
acht.
Verder bestond er bij velen bezwaar dat
«dit verhoogde bedrag in de Grondwet zal
worden vastgelegd, zoodat ais d prijzen
blijvend gaan dalen, verandering zeer
moeilijk is.
Door andoren werd er op gewezen dat
deze verhooging wel zeer noodig is, waar
het lidmaatschap der Kamer hoo langer
hoe meer den geheelen monseh vordert en
de s ehadoloo3stelling daarmede in over-
'©eimtemmirig behoort te zijn.
Dc wijziging van de I*-0.-Wet.
Het voorloopig verslag der Tweede Ka
mer in zake de wijziging der Lager Ónder
wijs-wet 1920 is verschenen.
Sommige leden hadden legen het wets
ontwerp overwegend bezwaar.
"Verscheidene leden waren van meening,
dat door dit wetsontwerp de onderwijs-
pacificatie werd aangetast.
Andere leden konden zich niet vereeni
gen met het stelsel van dwang, dat zich
in do toenemende centralisatie ten aan
zien van het onderwijs openbaart.
Sommigo leden vroegen waarom het
schooltoezicht buiten de bezuiniging ïs ge
laten.
Eenige Ie,den meenden, dat afschaffing
van den Onderwijsraad een frewenschtc
'besparing zou geven.
Vele leden drongen mat klem aan om
meer vrijheid ie laten in het he en Ie leer
jaar een vreemde taal te onderwijzen. Do
wederinvoering van het Fransoh nag niet
langer worden tegengehouaen. Andere lm
den waren van de noodzakelijkheid van de
wijziging in dien zin niet overtuigd.
Verscheidene leden juichten het denk
beeld toe, dat er naar gestreefd zal wor
den de kosten van schoolbouw tot het
meest noodzakelijke te beperken. Zij be
twijfelden echter, of met de voorgestelde
beperking het beoogde doel wel zal wor_
don bereikt. Verscheidene leden hadden
tegen die bepaling bezwaar, omdat hier
door niet voldoende met plaatselijke om
standigheden rekening zal kunnen worden
gehouden.
Verscheide.no leden hadden overwegend
bezwaar tegen de voorgestelde wijziging,
waardoor het, bestaan van do openbare
school ten plaltelande ernstig zal worden
aangetast; vooral in het Zuiden van het
land zal dc openbare school meer en meer
verdwijnen. Dit achtten zij in strijd met
dc Grondwet.
Andere leden betuigden hun instemming
met de vooigestelde wijziging, daar de
financïeelo gelijkstelling eiscW-. dat 'de be
perking aan de oprichting v&n bijzondere
SGhoLen opgelegd, met het oog op de ver-
eischto zuinigheid ook wordt ingevoerd
ten aanzien van hot openbaar onderwij*,
vooral ook omdat het aantal kleine open
bare scholen veel rijker is dan het aan
tal kleine bijzondere scholen. Dat deze
wijziging in strijd zou zijn met art. 192
éer Grondwet, konden zij niet toegeven.
Verscheidene leden hadden bezwaar te
gen de voorgestelde beperking van het
aantal leerkrachten.
Verscheidene leden hadden bezwaar te
gen dc wijziging van de eischen voor dc
oprichting van een bijzondere school. Met
de verhooging van het thans daarvoor
vastgestelde aantal leerlingen konden zij
niet meegaan. Zij achtten de voorgestelde
wijziging in strijd met de pacificatie. An
dere leden konden zich hiermede niet ver-
eénigen. Sommige leden, die wel willen
meegaan met eenige verhooging, waren
echter van oordeel, dat de voorgestelde
verhooging te ver gaat.
Vele leden hadden er bezwaar tegen,
dat het schoolbestuur hypotheek zal kun
nen vestigen op het schoolgebouw cn den
daarbij behoorenden grond. Andere leden
konden met het voorstel van den minister
wel meegaan.
De salarissen van de gemeente
ambtenaren.
Gist ero ebbend. beeft de score baris-geu c-
raal in a-lgemeen.cn dienst, mr. J. B. Kan,
in audiëntie ontvangen een commissie uit
heb hooM'bes tuur van den Nederlandschen
Bond van Gemeenteambtenaren, bestaan
de uit de heeren B. I. Zomievyllc, secre
taris van Terneatzen, h-oofdbestaw^li'dJ.
H-aars, hoofdcommies ter secretarie van
Amersfoort, bondspenningmeestor en mr.
H. J. wn Uric, bondsdirecteur.
Met. den mees ten aandrang heeft d'ie
coanniisaie geprotesteeird tegen de opvat-,
tiug door God. Staten en gemeenteraden
van de circulaires, uitgevaardigd door den
Minister van Biimenflandschc Zfalcen be
treffende toepassing van art. 70 der Ge
meentewet en betreffende den aandrang
by Ged. Staten om begrootingen niet
terug te zenden aan de gemeenteraden op
grond van li i. onvoldoende salarissen. Do
opvatting bij de Ged. Staten en gemeente
raden schijnt te zijn, dat deze circulaires
een aandrang inhouden tob verslechtering
van salarissen.
De s e oret- aria - gen eraal d eelde aan de
oomiuflssie mee, dat hier een misverstand
in het spel is. Het is nimmer de bedoeling
van de regeering geweest, via Ged. Staten
bij de gemeenteraden aan te dringen op
verlaging van salarissen. Hij zegde toe,
met den minister te zullen bespreken, de
circulaires in dien zon te verduidelijken.
Zakelijke bedrijfsbelasting.
B. on W. van Amsterdam hebben zich
bereid verklaard voor een belangrijk deel
tegemoet te komen aan de bezwaren te
gen do zakelijke belasting op het bedrijf.
Volgens het voorges leid tarief zal
nadat een bedrijf met 9 arbeiders vrijge
steld blijft voor een bedrijf met. 10 ar
beiders worden geheven f 24 (volgens het
geldende tarief f120) en derhalve per
arb. in stedo van f 12, f 2.40;
voor een bedrijf met 11 arb. f 48 (thans
f132), of per arb. pl.m. f4.36;
voor een bedrijf met 12 arb. f 72 (thans
f144), af per arb. f6;
voor een bedrijf met 13 arb. f 96 (thane
f158), of per arb. pl.m. f7.38;
voor een bedrijf met 14 arb. f 120
(thans f168), of per arb. pl.m, f8.57;
voor een bedrijf met 15 arb. f 144
(thans f180), of per arb. f9.60;
voor een bedrijf met 16 arb. f 168
(thans f192). of per arb. f 10.50;
voor een bedrijf met 17 arb. f 192
(thans f204), of per arb. pl.m. f 11.29;
en verder als onder heb bestaande ta
rief, f 12 per arbeider.
Omtrent- de wettelijke toelaatbaarheid
van dusdanige deg-ressib zijn B. en W.
van oordeel, dat, hoewel zij in het alge
meen m een zakelijke belasting, strikt ge
nomen, wellicht minder op haar plaats
is, zij in het onderhavige geval bij dc
Kroon vermoedelijk niet op bezwaren ztl
stuiten. De degressio toch voor de klei
nere bedrijven ligt in de lijn van de in de
in art. 242e van do Gemeentewet vastge
legde vrijstelling van de bedrijven met
minder dan 10 arbeiders.
Verandering van kiesstelsel.
In haar 'eerste vergadering koos de Stu
diecommissie der „Nederl. Vereen, tot
Verbetering van Kiesstelsel" tot haar
voorzitter en secretaris de heeren C. E. v.
Koetsveld, te Leeuwarden, en D. do Clerq
te Zandvoort, en tot 2e-voorzitter en 2e-
secretaris de heeren J. H. de Waal Ma.le-
fij t, to Katwijk, en ds- G. Melchers, te
Warga. Tot penningmeester der vereen i-
ging word'gezoken de heer R. C- A. r-
Cranenburgk, te Haarlem.
Het eerste studiemateriaal zal vermoe
delijk r-cc-de voor hot einde dezer maand
aan alle leden der verceniging worden
toegezonden.
Do Co-mmissie, hoewel pas staande aan
het begin van haar studie, en dus zich
nog niet ten gunste van eenig bepaald
stelsel kunnende uitspreken, nam met
groote belangstelling kennis van een
denkbeeld van den heer De Waal Malefijt
betreffend pene zoodanige toepassing der
E. V. op do verkiezing dor Eerste Kamer,
dat de baud tussehen de afgevaardigden
en do provincies kan behouden blijven.
Het Bewaarschoolondorwijs.
In antwoord op de vragen van den beer
van Dijk betreffende bet verlc-oncta van
steun door gemeentebesturen aan voreeni-
gingen, voor voorbereidend lager onder
wijs en betreffende do verschijning der
Memorie van Antwoord op het Yoorloo-
pig Verslag over het wetsontwerp tot re
geling van hét bewaarschoolonder wijs,
deelt de Minister van Onderwijs het vol
gende mede:
Het is den Minister bekend, dat cr ge
meentebesturen zijn, die steun verleenden
aan vareenïgingen voor voorbereidend la
ger onderwijs, en sinds de indiening van
het ontwerp van wet tot regeling' van het
bewaarsehoolonderwi}6 dien steun niet
wenschcn te verleen en voor uitbreidingen
d-oor die vcrecnigiugon ontworpen. Ook
vernam de Minister, dat, met. name te
Amsterdam, het bestuur van zulk een ver-
«eeniging in zoor grooto ongotee-enheid is
geraakt, wijl het voor het indienen van
bet wetsontwerp reeds grond voor oen
uitbreiding had gekocht en de gemeente
door noodwendige uitvoering van haar
bebouwingsplannen verplicht, is op spoe
dige afwerking van do voornemens van
het bestuur aan te dringen, dan wel die
geheel te laten varen.
Op de vraag of de Minister bereid ie,
ton einde aan de in deze aangelegenheid
"hecfschende onzekerheid con einde to ma
ken, mede te dealen of dc Memorie van
Antwoord op ht Voorloopig Verslag over
genoemd wetsontw-ern. uitgebracht 28
April 1921, spoedig is te wachten, kan
's Ministers antwoord wegens den tegen-
woordigén toestand van 's lands finan
ciën, tot zijn leedwezen niet anders lui
den. dan dat. de indiening van de
Memorie van Antwoord voore
hands nfet to verwachten ie.
Salarisverlaging van burgemeesters.
Volgens „Zcelandia" ligt het in het
voornemen van Ged. Staten van Zeeland
om bij iedere benoeming of herbenoeming
van burgemeesters de jaarwedde 1e verla
gen.
Met ingang van 1 Jan. a.a. willen God.
Staten van. Zeeland bij herbenoeming het
salaris der burgemeesters verminderen
met ongeyeer 25 pOt. Do redering wordt
als volgt: tot 800 inwoners f675—1050;
tot 1200 f 900—1275; tot 1600 f 1125
1500; tof 2000 11350—1912.50; tot 3000
f1575—2137 50; tot. 4000 f1875—2625;
tot 5000 f2250—3000; tot 7000 f2700—
3450- Ylireingen, Middelburg, Terneuzcn,
Goes en Zierikzee vallen buiten deze re
geling.
De aanvraag van het R. K. Schoolbestuur
te Leiden.
Naar aanleiding van het bericht, waarin werd
medegedeeld dat B. en W. voorstelden geen
medewerking te verkenen voor den bouw van
een R. E. Scliool, omdat het totaal aantal leer'
lingen lager was opgegeven dan het aantal leer
lingen per klasse vermenigvuldigd' met het aan
tal klassen zou bedragen, schrijft do beer J.
C. W i r t z
Ik noem dit bericht heel leerzaam en wel
op do volgende gronden: Allereerst blijkt er'
uit, dat de Wet op hét Lager Onderwijs .van
1920 kort en goed op rij is gezet.
In art. 73 van die Wot wordt gezegd, dat
hot Bestuur van een School bij een aan
vrage o.a. moot overleggen oen verklaring, waar
uit blijkt., dalt do School door ten minste 100
leerlingen zal bezocht worden in con gemeento
mot meer dan 100.000 ingezetenen en door ten
minste 40 in do overige gemeenten. Hot gold
hier do gemeente Leiden en het Bestuur heeft
aangetoond, dat do School door moer dan 40,
zelfs door 25S' leerlingen zal bezocht worden. Vol
gens sub. e. van art. 73 hoeft het dat totaal
genoemd, dat natuurlijk telkens zich wijzigt, nu
eens kleiner dan weer grootor zal zijn. Voorts
heeft hot Bestuur als maximum per klas opge
geven 42 leerlingen, het had ook mogen vragen
om oen School voor klassen van 24, ja van 12
on dan had volgens do Wet van 1920 niemand
daarop aanmerking mogen maken. Dat is wel
gek en de ontwerpers dor Wet zijn herhaalde
malen opiucykzaam gemaakt op dit onhoudbaar
artikel, maar 't is toch zoo opgenomen op na
is het wet: wier eerbied vraagt voor de Wet-,
moet zelf eerbied voor do Wet betoonc-n en do
Wet wijzigen, als die blijkt niet goed to rijn.
Dit laatste is niet gebeurd; men heeft eenvoudig
door middc-l. van een noodwetjo do Wet op zij
gezet en do beslissing over aanvragen gelogd' in
handen van ambtenaren, zoodat we niet door da
Wet, maar door ambtenaren geregeerd worden.
Wat is nu liet gevolg van dezo beslissing voor
't Bestuur der It. E. School? Eau men nu toch
een School voor 7 klassen bouwen c-n de meer
dere kosten uit eigen fondsen betalen? Volstrekt
niet: men krijgt- alles of niets.
Wil het Bestuur een zovenklassigo School voer
omstreeks 258 leerlingen, dan mag net dio geheel
uit eigen zak bekostigen en wil ;t gold van do
gemeente hebben, dan' meet het precies bouwen
zooids de ambtenaren dit willen cn dus zes loka
len zetten, die ieder ruimte bieden voor 42 ieer-i
lingen. Dan komt inen echter op 6 X 42 of
252 leerlingen en is er dus voor zes leerlingen
geen plaats. Vermoedelijk zal men dan ook
eischen, dat lokalen voor 48 leerlingen gebouwd'
wordeu.
Is dit nu volkomen financieeld gelijkstelling?
Heeft do gemeente Leiden nooit. Openbare ScIrv-
len gebouwd met 7 leslokalen, waar minder d ui
258 leerlingen plaats vonden? Wio telt het amw
tal Openbare Scholen in Nederland met 7 leslo
kalen waar voet minder dan 25S leerlingen in
geplaatst zijn? 'Hier geldt het echter geen Open
bare, doch een Bijzoudeio School en nu zeggen
Gemeenteraad en Minister: basta!
Daar komt nog bij, dat het Schoolbestuur vol
komen terecht heeft aangevoerd,- dat niet is aan
to nomen, dat alle klassen steeds bezet zullca
zijn. Dit weet ioder vakman, maar do ambte
naren weten het niet. Als men 42 als maximum
noemt, zal dit op zijn- mooist in de drie laagste
klassen bereikt wcydeu, doch stellig niet in de
vier daarop- volgende. Hoe moet men zich nu
redden? Daarover bekommert rich een Haagseh
bureau-ambtenaar volstrekt niet. Dat is geen
rekensom: 7 X 42 is 294 en niot 25S; daarmee
do zaak beslist; voor do ambtenarij jawel, maar
daar is ook nog zoo iets als onderwijs. Vroeger
bestonden do Scholen ten balo van het onder
wijs; nu schijnen ze gebouwd to worden om aaa
ambtelijke voorschriften te voldoen.
Eén lichtzijde zie ik echter in dezo weigering
en wel dezo. dat ook do Roomscken aan den
lijvo ondervinden, dat do Onderwijswet niet
deugt. Hot zit niet in do uitvoering alleen, maar
wel degelijk in do Wet zelf. Nu vormen de
Roomschen door hun aaneengoslotenkeid een
zeer sterk front-. Zo hebben op dit -oogenblik oon
Minister-president, een voorzitter der Eerste en
een voorzitter der Tweede Earner, dio tot de
Roomscho Eerk en tot de Roomscho Staatspartij
behooren. En toch worden zo in hun plannen tot
Schoolstichting gedwarsboomd. Daaruit zal vol
gen, dat men ook aan dio zijde zal zoeken naar
een andere oplossing der moeilijkheden dan die
do Wet thans aanbiedt. De „Standaard" üeeft
ook al een spierinkje in die richting uitgeworpen
en. gevraagd, of we niet terug zouden koeren tot
het stelsel, dat de vorige Onderwijswet aangaf
in zako do vergoeding voor schoolbouw, maar
dan natuurlijk gewijzigd in den zin van het te
genwoordige Grondwetsartikel.
Daarover valt te pralen en nu ook .do „No=
derlander" reeds zes punten dor Wot gewijzigd'
wil hebben, is do tijd m.i. gekomen om over
dio verschillende wijzigingen to discussieeren.
Wie zelf oen stelsel uitdenkt, ziet daarvan niet
zoozeor de schaduwzijden als een ander, dio voor
do zaak gesteld woordt. Gaan vro de Wet wij
zigen dan is voor allo dingen noodig, dat dio
wijziging afdoend is, we kunnen niet weer een
lappendeken maken, zooals do Wet van 1878 or
ten slotte uitzag. En daarbij: ons onderwijs moet
tot rust komeu.
Gemeenteraad Lisse.
Voorz. Burg. Eorrhias. Aanwezig alle
leden. De notulen warden vastgesteld.
Aan de orde is de gcuncentc-r aaidsbe-
grooting voor 1923.
De voorzitter geeft gelegenheid
voor algemeen© beschouwingen.
Do lieer Van Til wenscht de o-pinen
king te maken, dat het totaalcijfer sedert
1920 met 100 pOt. is verhoogd en al is er
in onze bedrijven, nog geen malaise or kan
toch reactie komen, loten we daarom zui
nig zijn.
W e t h. .Tromp zegt dat het eind
cijfer der begrooting niet als maatstaf
mag dienen. We moeten niet uit het oog
verliepen dat het onderwijs on nog meer
nieuwe instellingen, dit cijfer zoo opvoert.
Het Rijk verleent zijn gelden via de ge
meente. De plaatselijke inkomstenbelas
ting is de maatstaf, en deze is iets lager
dan in 1920.
Do heer Lange veld is van moening
dat er van bezuiniging nog geen sprake
is.
Do lieer V erduyn morlot op, dart- do ar
B. en W. de laatste jaren sobere cijfers
zijn gegeven. Hij juicht de work ij*© van
E. en W, toe. ook derc ctjfcrs zijn tamelijk
sober.
Artikelsgewijs werd de begroeting daar-
na behandeld.
Ho. 53. De heer V erduyn zegt dat hot
de »Soc. Commissie gewensciit voorkomt dat i
liet personeel dor secretarie en van hot
gasbedrijf tot des avonds rij: uur zal 1
werken. Aangenomen.
No. 54. Schrijfloonen 400.
Deze post is niet juist zegt dc hear
1' ij n Ack e r. Mej. v. d. Wilk moet eeu
vaste aanstelling hebben en dan komt als
vanzelf deze post bij no. 53.
No. 57. Druk en bindwerk 1200. Op
voorstel van den heer P ij n a c- k e r wordt
dez-e post met 200 verminderd.
No. 59. Onderhoud aankoop meubelen
Raadhuis ƒ300, wordt op voorstel van den
heer V e r d u y n verminderd met 200.
Bij no. CO kosten verlichting en vorwar
ming Raadhuis, raadt de heer Segcrs
aan om antbracdct op te doen, daar do
prijzen onvhoog gaan, en we hebben nu een
goede borging.
No. 63. Kosten aanplakken 150.
Weth. Tromp wil dezen poot hand
haven, langs de Ha-vensloot moeten we
controle borden plaatsen voor de ix>litie
te-gen het te snel varen, aldus besloten.
No 68. Kosten kiezerslijst en kiesver-
richtiiigen 1600. Op voorstel van den
heer P ij n a c k e r teruggebracht on ƒ1000
De Secretaris wil oen kiezerslijstin
kaartsysteem maken, dan zijn do kosten
miniem.
No. 70. Presentiegeld leden stem
bureau. De heer Lange veld wil dit
bepalen op 3.per zitting Het voor
stel word niet gesteund, al/oo 5ge
handhaafd.
Ne. 75. Jaarwedden ambtenaren. Waa-g-
m-eester 100 De lieer A. H. Schrama
d-oet. oen v-oonstcl dit met 100 te ver-
hoogen.
Weth. Tromp is niet direct tegen ver
hooging, hoewel hij meer aan de Haven is
als wel strikt noodig is. Het voorstel
wondt gesteld in handen van de Soc.
Commissie.
No. 80 Kleeddng- cn uitrusting veldwach
ters 1000. De hoer Pijnacker vindt
dezen post hoog. De V oor z. is liet hier
mede eens maar polibiekleedhig is nu oen-
ntaal duur. Gehandhaafd
No S3. Bedoening aan Brandmeesters en
Brandweerlieden 300. De heer Sogers
vindt dit niet te hoog. Spr. stelt voor om
5.— uit te loven aan dengene die bij
brand het eerst den opperbrand-meester
waarschuwt. Conform besloten.
Bij den post straatverlichting blijkt dab
eloclrisGhe verlichting duurder is dan gas
licht en niet veel beter volgens enkelen. Do
V o o r z. zegt dat het elcobr. bedrijf
misschien den veiligen kant heeft genomen
terwijl de pest gasverlichting op f "XjOO
werd gebracht op verzoek der darertie
Do pest bijdrage aan de Z. H. Ver heb
Groene Kruis voor den ontsmetting2^tienei
30.word aangenomen.
No. 103 Onderhoud .straten en pleiner»
9200. Herbcsbrabing Kanaalstraat tot
aan de Heul 1350. De heer V c r d u v n
is nog niet voor vers tra ting. Wel zbn er
veel groote fi/at-en, b.v Schoolstraat mi
Kanaalstraat en is het ge wenscht deze te
horstellen, maar met bot ^os de vrter-
leidiug, wat toch in af zier. bar en tijd nu
komt, is het beter met vers tearing to
wachten.
De ltoor Segers werseht met- het log
gen der trottoirs niet door te gaan. Kan
de Voorzitter niet inedeederier waar d-J
Havendwars-straat is te vinder?
De heer Van Til is van meeding 'te-fc
de gemeente de overeenkomst me;
„Hobaho" al heel slecht nak-mt. daar dl
straten daar ter plaatse ol hooi slecht
zijn. Weth. Tromp is dit eens-torimet
hem eens, maar dit is niet te verwonde
ren. een nieuw aangeleerde straat f" op»
verhoogd terrein en dan zoon druk »f
zwaar verkeer. Eu wat de a-ehter-:H« ha»
treft, daar is niet bo&bra-at onvlri Ho
baho" daar npg 16 Meter grond heeft aan...
gekoolit-, cn wij kunnen op hun pro«'te.if
toch geen straten gaan legger
Do heer Segers komt nogmaals terug
op het aanleggen van de trottoirs.
De heer Langoveld vindt liet zeer
noodzakelijk een trottoir to leggen vanaf
het Postkantoor, tot Nieuwenhuis. Dit is
het gevaarlijkste punt van het dorp. Zon
der hoofd, stemming werd dit voorstel
aangenomen, de post wordt verlaagd
met 1320.
No 105. Onderhoud Wcandolplaatsen en
plantsoenen. Verfraaiing Vierkant, 200.
De heer C. Schrama vindt dezen post»
veel te laag voor een behoorlijke veran
dering.
Weth. Tromp: We kunnen er nu toch
maar niet alles uitrooien en maken er een
park van en dat in een tijd waar men
spreekt van bezuiniging.
i-wUlLLhïUNo
Vervolgd en bevrijd.
Historisch verhaal
uit den Napoleontischen tijd.
44)
Luitenant Van vSt-ra-len had althans in
zooverre zijn doel bereikt, dat hij wiet
.wat hij doen' wilde. Allo aarzeling was
voorbij, alle kans op behoud voor Johan
verdwenen. Met flinken eta.p sloeg hij
den weg in naar het huis van don Majbor
«31 verzocht belet.
Majoor Henri do Landolle was overla
den mot bezigheden, en daardoor in eon
korzelige stemming, welke or niot op ver
beterde, toon do luitenant de reden van
zijn bezoek blootlegde.
„Majoor, hot spijt me dat ik u moet
lastig vallen, juist nu ge 't zoo druk hebt,
doch ik koin ter wille eener zaak die
geen uitstel duldt. Het betreft de lastige
fcwesti-e van sergeant Van Hoormebeka"
„Maar meneer, wat scheelt de nronschen
toch!" riep do ldoine dikke majoor ge
ërgerd nit. ,,'t Is alsof 'ik een beul ben
die zonder eer en geweten maar een
mensch zal laten fusileeren alsof ik de
verantwoordelijke persoon ben! Zij be-
et-ormen mij met verzoekschriften, zie
•w» hier," zëide hij en haalde <**i stapel
tje brieven voor don dag, „die zijn nu van
deze week alleen. Wat kan ik er aan
doen, meneer! Ik wou warempold graag
dat ik den jongen zijn'vrijheid terug kon
geven, de zaak kost me hoofdbrekens ge
noeg! Ik kan or 's nachts niet van sla
pen, het eten smaakt me niet, ik word er
bleek van, en dat alles om die ellendige
geschiedenis."
Do luitenant beschouwde met con on
merkbaar glimlachje de welgedane ge
stalte van den spreker.
,,'t Is zelcer cc-n zeer lastige zaak, ma
joor, dat stem ik toe, en 't pleit, voor uw
goed hart dat gij er zoo over tobt, maar
Loch dunkt me dat ge, alles in aanmer
king genomen, niet anders doen kunt daa
den sergeant vrij te laten, or hem pen'
zeer geringe straf op te leggen."
„Ei zoo, meneer, en mag ik vragen
waarom?"
„Om verschillende redenen, majoor. Ik
erken, dat er veel tegen in te brengen ie.
Van Hoorncbeke heeft zich schuldig ge
maakt aan een zec-r strafbaar feit. en.
wanneer het- heulen met deserteurs en het
,om den tuin leidc-u der superieuren onge
straft blijft, dan- vrees Ik dat do krijgs
tucht ontzaglijk zal verslappen. En de
Keizer ziet op dat punt zeer streng, voor
al omdat tusschen Engeland en Holland
een levendige briefwisseling wordt gehou
den. Ja majoor, ik vat wn. ai de mogelijk
heden voor u. Wanneer zulke feiten niet
worden ges treft', dan kan licht door den
een of anderen vijand van u het bericht
overgebracht worden, dat hot met uw ge
voelens ten opzichte van den Keizer niet
al te best staat, en in dezen tijd van wan
trouwen is cr weinig noodi-g om iemand
verda-cht te maken. Maar tech, aan den
andoren kant- moet gij bedenken, dat hij
van uw stand is, zelfs uw vriend voor
zoover althans een sergeant de vriend
van den majoor kan zijn hij is zeer
gezien bij 't jonge volkje, en go moet in
aanmerking nemen dat hij geen rechten
soldaten geest bezit; hij is veel te gevoelig
en schrikt wanneer hij in dienst sommige
dingen moot verrichten, we'lko hem te ruw
voorkomen: vandaar zijn minachting
voor do orders, welke hij moet uitvoe
ren
JLuilonant, ik verzoek u te zwijgen!"
riep de majoor toornig uit. „Ge behoeft
mij niet te leeren wat ik doen of lat-en
moot. Ik zal mijn plicht doen cn naar de
wat handelen zonder aanzien dos per-
soone, cn zonder er op. te letten of hij van
adel is of niet, verstaat ge, mijnheer?"
„Maar bedenk toch, majoor," stamelde
Van Stralen mot een onthutst gezicht,
„dat genade voor recht..."
„Nog eens: zwijg meneer!" viel dc ma
joor in, „ik heb met uw zedepreken mets
van noode. Het vonnis aal onpartijdig
worden uitgesproken. Hot past oen on
dergeschikte militair niot, op zulke din
gen to blijven aandringen."
„Mijnheer vergovo hot mij," zeide do
luitenant nederig, „maar 't is zoo hard
voor een soldaat, als do ijzeren noodzake
lijkheid hem van oen krijgsmakker
scheidt, al waren zo ook juist, geen vrien
den
„Ja ja, ik begrijp hot wol, on daarom
neem ik liet je ook niet kwalijk, maar
zooals je zelf zegt: 't is de siren-go nood
zaak die ons daartoe dwingt. '0 Kan niet
anders, Eolisch, 't kan niot!"
Do luitenant zuclitto diep. „Wanneer
hot dan niot anders kan, majoor, wees
dan zoo goed mij to zoggen walmeer 't
vonnis uitgesproken wordt on dc oxeculio
volgt"
„Morgen is 't do laatste zitting van
don krijgsraad, on overmorgen zal 't von
nis uitgevoerd worden."
Een booze glans van voldooning gloed
over A an Straien's gelaat. „Holaas!" zei-
do hij, zuchtte diep, cn nani afechoid. Ver
volgens ging hij naar huis en at met bui
tengewoon vel smaak.
HOOFDSTUK XüL
Bleef dozen koer een kwakkel win ter.
De liefhebbers van schaatsenrijden klaag
de» steen e» been; zoodra het ijs juist
«x> dik waa dat het groote menschen kon
dragen, zoodra men afgesproken had oen
prachtige sledevaart met fakkellicht te
houden, zoodra hier en daar besloten waa
een hardrijderij .op schaatsen, „ijs en we
der dienende," to organisooren, dam
sloeg hot weer om en roes do thermome
ter palmen boven 't vriespunt, woed da
wind uit liet Zuiden en waren alloon da
eenden in staat op het „glazen meer" eon i
wedstrijd te houden om prijsden preniia
van broodkorstjes, welke een medelij don-
do hand hun toowierp, dan schoon da
zoele lucht do nienechon to willen wijsma
ken dat het al yoorjaar was, en trachtte
zij de boo'men to verlokkon hun eerste
spruitjes uit te botten.
Zulk oen zoclo lucht was het op don;
lOen Docembor, oen dag, waarop als 'tl
ware de herfst der lente do hand reikten
alsof hun norsclie koude brooder, de win*
ter. niet. moor bestond of heerschto. Da
zou gaf werkelijk warmte, zooals huivo*
rigo menschen met voldoening opmerk-»
ton; eon zacht Zuidenwindjo herinnordd
aan 't najaar; in do boomon, waaraan
■nog al het decoratief ontbrak, hielde den
musschen do eer op van hot vogelenkooi» j
welker moor begaafde lotton nog in het
buitenland yortooi'dt-n. j
(Wordt yorvoladfc
