Dagblad voor Leiden en Omstreken BINNENLAND. ABONNEMENTSPR S IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - DONDERDAG 26 OCTOBER 1922 - No. 778 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PRÏJo. DES ZATERDAGS 6 1030 PER GEWONE REGEL 10.221 KLEINE ADVERTENTIES ran hoogstens INGEZONDEN RECLAMES 0T" IEP 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 cent hij roornitbetaling. :-ï Het auto-gevaar. Wij vragen de bijzondere aandacht (voor een bericht onder Sassenheim over de gevaren en bezwaren verbonden «an het veelvuldig gebruik van vracht auto'©. De klacht die hier gehoord wordit is niet nieuw. Reeds sinds geruimen tijd is van ver- edhillonde zijden de aandacht gevestigd op dit auto-gevaar waaronder in het bij zonder de dorpen aan groofce verkeerswe gen gelegen te lijden hebben. Inplaats echter dat met die bezwaren gerekend wordt, schijnt het kwaad steeds jgrooter omvang aan te nemen. Do afmeting der wagens, zoo wordt geklaagd, wordt naar het schijnt telkens grooter, evenals de vrachten die zij heb ben to vervoeren. De wegen en straten tegen zoodanig geweld niet bestand, worden vernield en ook de muren der woningen, beginnen de nadoelige gevolgen te ondervinden. Bovendien worden straten ©n wogen dermate onveilig gemaakt, dat langzar merhand do voetgangers van de publieke wegen geen gebruik meer kunnen ma ken. De gemeenten ©taan hier machteloos. Hier moet van hoogerhand worden in gegrepen. En dat zal alleen gebeuren, indien een gezamenlijke actie op touw wordt gezet niet alleen, maar ook doorgezet. Kan een van de burgemeesters der be trokken dorpen voor zulk een actie niet het initiatief nemen? Het personen- .en goederenverkeer moet zoo weinig mogelijk worden belemmerd. Maar er zijn toch ook nog andere be langen waarmede eveneens moet worden gerekend. STADSNIEUWS. Propaganjlaclub. De A. R. propagandaclub „Dr, A. Kuyper. houdt mogenavond in !het Nuts- gebouw haar le jaarvergadering; Behalve de verslagen van secretaris oil pennin ^meester, ie aan de orde de verkier zing van een tweetal nieuwe bestuursle den, in de plaats van de heeren Kar stens en Rietkerk, welke aftreden en niet herkiesbaar zijn. Ook komt in behandeling de actie voor den winter, waaromtrent het bestuur een gedetailleerd program aan de vergade ring zal voorstellen. Ieder die wat voelt voor de bestudee ring onzer beginselen, wordt morgen avond in het Nut verwacht! Regularisatie Schildersbedrijf. Vrijdag 1.1. vergaderde de plaatselijke Commissie tot Regularisatie van het Schildersbedrijf, bestaande uit de twee Leidsche Schilderspatroonsvereenigingen en de drie werknemers organisaties in het Schildersbedrijf, ten einde te bespreken de huidige toestand in ihet schildersbedrijf welke wederom een onrustbarende afme ting genomen heeft. Deze Commissie wenscht met kracht en bij vernieuwing de Regularisatie in dit bedrijf weder tea* hand té nemen. De Voorzitter, den Heer J. Meyer Jr., ©prak zijn meening uit dat regularisatie vermoedelijk nog niet goed werd begre pen, en wenscht© nogmaals duidelijk te maken dat alleen de bedoeling is een werkverdeeling over het geheele jaar, waardoor de patroons in de gelegenheid komen, ook hunne gezellen in den winter aan het werk te houden, hetwelk met een weinig goeden wil dargenen welke het werk in de hand hebben is te bereiken. Onderstaand schrijven is 'aan. verschil lende autoriteiten, industrieelen en parti culieren verzonden. Het Comité voor Regularisatie en werkverruiming in het Schildersbedrijf in Nederland, acht den tijd weer gekomen om zich tot U te richten. In de laatste paar jaren hebben wij eenige malen de aandacht op on© gevestigd, en wellicht dat U bij het lezen van dit schrijven zult zeggen, dat wij U geen nieuws komen vertellen. Nu ligt het ook geenszins in onze be doeling om iets nieuws naar voren to brengen, maar wij zijn er van overtuigd, dat wij alleen dan resultaten van ons werk zullen zien, wanneer wij voortdu rend do aandacht van diegenen op het geen wij hebben te vragen, vestigen, die ons in deze kunnen helpen om het doel te verwezenlijken. Wij zijn ook hierbij overtuigd, dat de aanhouder ten 6lotte wint. In het schildersbedrijf treedt in den laateten tijd weer sterke werkloosheid op en naar mate wij den wintertijd meer naderen, doet zich de vrees sterker gevoe len, dat deze werkloosheid zal toenemen en dat wij evenals voorheen het geval was, in de wintermaanden in ons bedrijf weer met groote werkloosheid te kampen hebben. Nu is het schildersbedrijf niet •het eenige bedrijf dat in dezen tijd van malaise de narigheden der werkloosheid ondergaat, maar terwijl er andere bedrij ven zijn waarbij de bestrijding der werk loosheid zeer groote moeilijkheden met zidh mede brengt, is dit in het schilders bedrijf niet zoo moeilijk en liggen de middelen óm de werkloosheid zooveel mo gelijk terug te dringen hier meer voor de hand. Het is om deze redenen, dat wij ons tot U wenden en U verzoeken te willen na gaan of het niet mogelijk is, dat ver schillende werken in uitvoering worden gebracht, die toch binnen korten of lan gen tijd voor behandeling door den schil der in aanmerking zouden komen. Het is ons bekend, dat tal van Ge meentebesturen in den vorigen winter in deze richting ons streven hebben ge steund, en wij achten dit de meest afdoen de bestrijding der werkloosheid, daar hierdoor veel geld dat anders aan de werkloozem moest worden uitgekeerd op productiever wijze kan worden besteed. Wij zijn er van overtuigd, dat wanneer U om U heen ziet, er inderdaad nog veel werk zou zijn te vinden wat hoog noodig moet worden behandeld, maar dat om verschillende redenen tot nog toe werd uitgesteld. Daarbij zal dan allicht veel werk zijn, dat zonder eenig bezwaar ook in den winter kan worden uitgevoerd. De Armenraad. Verschenen, is het verslag van den Ar menraad te Ledden over 1921. Hoewel 1922 reeds voor een groot deel verstreken is en wat in dit verslag wordt medegedeeld de bekoring van het nieuwe mist, willen we uit dit verslag toch nog een en ander meedeelen. In 1921 werd door den Armenraad tweemaal vergaderd. Het bestuur hield acht vergaderingen. De onderzoekin gsdienst verstrekte 959 "rapporten. In 1915 werden 109 rapporten uitgebracht, in 1917 kwam men tot 135, in 1920 klom dit aantal tot 479 en in 1921 tot 959. In verband met de uitbreiding der werkzaamheden werd een tweeden armbe zoeker aangesteld. Het aantal dossiers van bij den Ar menraad bekende gezinnen of personen steeg tot 1555. De - kosten bedroegen in totaal f 4267.52 J4, waarvan f 4209.52 door de gemeente Leidon werd bijgedragen. Do samenwerking lusschen !heh Bur- gorl. Armbestuur en andere instellingen van weldadigheid wordt zeer bevredigend .Meerdere gevallen, aldus het verslag, zijn one bekend waarbij de uitreiking der ondersteuning door het B. A. aan hulp- jbehoevenden toegekend, door arm verzor gers van andere instellingen aan huis N.V.Leidsche Ijzerhandel VISCHMARKT 22-21 KODMUGSTEEG is do KLEINSTE in: omvang en verbruik de GROOTSTE in: warmte en bekendheid yysi werden uitgereikt. Ook daar waar andere instellingen opheffing van gezinnen be oogen. door het uitreiken van een bedrag ineens om daarvan materialen aan te schaffen of daarmede handel te drijven, werkt het B. A. samen door eenige weken ondersteuning te vorleenen tot dat het gezin zich zelf kan redden." Uit een "bi jgevoegde staat blijkt dat in 1921 door de instellingen van weldadig heid in totaal voer de armen werd uitge geven f 241.319.57. Hiervan kwam een bedrag van f 194.973.52 direct aan de armen ten goede, terwijl de kosten van beheer bedroegen f 46.246.0434. Het Bur- gerL Armbestuur betaalde voor kosten van beheer f 8379.45de diaconie der Ned. Herv. Gemeente f 16.086.8834 het R. K. Par. Armbestuur f 743.55 34 Voor directen onderst and werd door deze instellingen respectievelijk uitgegeven f 72.607.85 34f 31.875.54 en f 18.519.29. De diacontën der Geref. Gemeente ver- De diaconie der DereL Kerk, de Chr. Geref. Kerk en do Ger. Gemeente ver richtten het beheer geheel gratie. Door deze diaconjën werd resp. uitgegeven f 16.106.83, f2533.68 on f 1704.42. Aap hét eind van !het verslag wordt gewezen op het pfebrek aan gelegenheid voor het verrichten van productieven ar beid door werklooze arbeiders. Wij merken hierbij nog op, dat voor 1923 de uitgaven van den Armenraad, die uit de gom. ka© -worden betaald zijn geraamd op f7800.— bijna tweemaal zooveel dus als in 1921, en dat voor het Eurgerl. Armbestuur is uitgetrokken f232.000.of ruim viermaal zooveel dan in 1921 werd uitgegeven. „Ons Belang". In het begin van deze week deelde Het Volk mede dat de boeken van „Óns Be lang volkomen in orde waren en dat het eigenlijk alleen aan voorbarige publica ties in de plaateeliike pers te danken was, dat de zaak niet in der minne geschikt werd. Thans er hier meldt men aan hier aan dit blad: Ons bericht van gisteren betreffende het kasiekort der wo ningbo-uwvereeni- ging „Ons Belang" te Leiden behoeft eenige aanvulling en verbetering. Wij hadden op grond van de ons ver strekte inlichtingen medegedeeld, dat de boeken van den penningmeester geheel in orde waren. Volgens thans door ons van andere zijde verkregen en meer betrouw bare inlichtingen, blijkt dit niet het ge val te zijn. Vroeger werden de boeken gecontro leerd door een Rijksaccountant, waaraan liet vorige jaar een einde gemaakt is, daar de gemeente moest zorgen voor de bockencontrole. Zoo kwam het, dat gedurende Ihet jaar 1921 geen overhw'dscontrole was uitge oefend. Toen nu de accountant der ge meente eenigen tijd geleden do opdracht kreeg ook over het jaar 1921 te contro leeren, kwam hij tot de ontdekking, dat over dit jaar een tekort was van f 300, wélk tekort blijkbaar was ontstaan door een zeer slordig behrer der financiën. Eigenaardig is evenwel, dat de admi nistrateur der vereeniging, tevens accoun tant der zaak van E., de heer Lieze, de balans, win6t- en verliesrekening der vereeniging heeft accoord bevonden en geteckend. Hij bad die fout dus niet ge zien. Nu werd ze eerst eenigen tijd gele den ontdekt. De eigenlijke groote tekorten, die het bedrag van ruim f7000 uitmaken, begin nen te ontstaan met Mei j.l., na welken tijd de boeken niet voldoende waren bij gehouden. Wel had het bestuur steeds op kascontrole aangedrongen, maar door allerlei uitvluchten en andere omstandig heden wist E. daaraan steeds te ontko men. Daar met Mei de boeken nog in orde waren bevonden, hadden de andere be stuursleden dan ook vólkomen het ver trouwen, dat het in orde zou zijn. Nu de gemeente-accountant de controle moest uitoefenen, baatten geen uitvluch ten meer. Dit onderzoek leidde tot het be kende resultaat. E. werd daaroponmid dellijk geschorst als penningmeester, ter wijl een gisteravond gehouden ledenver gadering hem als zoodanig heeft ontsla gen. Gister heeft E. als raadslid bedankt. Hij wordt volgens de lijst opgevolgd door onze p.g. F. Kooistra. Aquarium-Demonstratie. In het Nutsgebouw hield de 's-Graven- haagsche vereeniging van aquarium en terrariumliefhebbers een demonstratie op uitnoodiging van enkele Leidsche vrien den. Het zaaltje was buitengewoon goed bezet. De aangekondigde spreker, de heer Groenoveld, was door ziekte verhinderd cn do voorzitter van bovengenoemde ver eeniging, de heer J. G, van Roon, had zich hierop bereid verklaard om de de monstratie te leiden. Na een kort© inlei ding, waarin erop gewezen werd dat be houdens de grootere plaatsen voor de aquariumspt>rt nog weinig animo- was deels door onbekendheid dankte spr. voor de groote opkomst en gaf het woord aan den heer Stol. Deze dankte de Haagscho aquariumkring voor haar me dewerking en hoopte dat het na deze de monstratie tot oprichting van een Leid sche aquariumgroêp zou komen. Op dui delijke wijze zette "vervolgens de heer van Roon uiteen dat het. houden van een aquarium bij vakkundige behandeling slechts weinig verzorging en tijd noodig heeft terwijl bet een „levend schilderij" gaf dat aan ouden en jongen veel genoe gen verschafte. Spr. gaf vervolgens aan de hand van een tiental aquaria met tropische vis- edhen een interessante causerie over le ven en gewoonten van dezen en van hun behandeling. Ook bij deze dieren staat men weer verbaasd en komt men onder den indruk van Gods 6chenüLng. Als men b.v. let op de labyrintbsoorten die hun zuurstof betrekken uit atmospherische lucht en waarvan do microscopisch kleine jongen in een „luchtnest" worden opge voed, dan komt men werkelijk onder den invloed van Gods grootheid in deze klein heid. Het meest bewonderden we de Pbrere- fulm scalare de z.g. „haJvemaansvisch" en ook do Schuppisoörten die zich gewel dig vermenigvuldigen. De vergadering droeg oen intiem krakter. De aanwezigen genóten zeer, temeer daar elk soort 'hoewel som© met veel moeite ter be zichtiging werd afgezonderd. We vermoe den dat. door deze demonstratie het wel tot oprichting van een „aquariumclub" zal komen. W© kunnen niet anders dan lezers van ons blad die van een dergelijke liefhebbe rij houden aanraden daarvan lid te wor den, temeer waar de kosten van het hou den van een aquarium niet hoog zijn. Voor inlichtingen kan men zich wenden tot de Haagsche vereen. H. Godschalk, Noorpoldersfcr. 1, Don Haag. Het steuncomité, dat indertijd opge richt was naar aanleiding van de in de- zon zemer uitgebroken staking aan de ka- toenafbriek, is thans ontbonden. Door den verkoop van 6teunbon6, het houden van collecten, enz., word in totaal ontvangen f7391.475. Van dit bedrag werd aan de ongeorganiseerde arbeiders uitgekeerd f6923.89. Voor het laten druk ken van 6teunbons cn ander drukwerk werd uitgegeven f 107.89, aan zaalhuur f 361.65, aan schrijfloonen f 101.48, zoo dat* er nog een tekort wae, dat. echter op andero wijze is gedekt. Namens de commissie werd den pen ningmeester, den heer Brouwer, dank ge bracht, voor het beheer, alsmede de bur gerij voor de bijeengebrachte elften. Tot hoofden.der Chr. school aan de verlengde Ooslerstraat (Zijlsingel) zim benoemd de heeren W. A. Bodewes, en P. Herfkens. Beiden zijn thans werkzaam als eerste onderwijzer bij het Chr. Onder wijs te 's-Gravenhage. De heer Dr. J. J. van Eek. Di recteur van den Keuringsdienst van wa ren alhier, is benoemd tot lid van het Genootschap ter bevordering van Na tuur-, Genees- en Heelkunde. Gistermiddag heeft, in de v. d. Werf- straat een klein binnenbrand je plaats ge had. Het 4-jarig zoontje van den aldaar wonenden koopman K., had n.l. do aar digheid om een brandend kaarsje onder het gordijn te houden, waardoor di» in brand geraakte, terwijl twens het be hangsel door het vuur werd aan gr tas'. Inmiddels toegeschoten buren hebben met emmers water het vuur gehhi^bt Op de Princessekade ter hoogt© van den Apothekersdijk had gisterenmiddag een aanrijding plaats tussehen een motor rijwiel waarvan de berijder tot nog toe niet bekend is, en een automobiel van den lieer A. M., te Alkmaar. Het voorwiel van den motor werd gedeelteliik vernield. Den automobilist treft geen schuld. Gisteravond brak de as van een wa gen van Van Gend en. Loos. De geheele lading, bestaande uit manden appelen, rolde over de HoOgeweerd, zeer tot ver maak van de jeugd. Met man en macht werd de verkeersstremming weer opge ruimd en -de wagen kon na reparatie zijn weg weer vervolgen. Op Woensdag 8 November a.s., wordt vanwege de vereeniging „de Mid daghoogte" de eerste bijeenkomst in de zen winter in de Stadsgehoorzaal gehou den. In deze bijeenkomst treedt als spreker opDr. H. T. Oberman van Rotter dam. Militaire Bezuiniging. De minister van oorlog heeft, in ver band met de noodzakelijkheid van bezui niging op militaire uitgaven, aan de com missie van georganiseerd overleg voor de landmacht voorstellen doen toekomen om met ingang van 1 Januari a.s. over te gaan tot: 1. een aanmerkelijke vermindering van de toelage, thans toegekend aan alle militairen, welke ten gevolge van de hearsdhondo woningnood gescheiden van him gezin moeten leven; 2. intrekking van de than6 aan ver schillende categorieën van militairen (o.a, vuiiPwerhtors) toegekende gevaren-toela- ro; 3. intrekking van de than© aan ver schillende groepen van militairen toege kende isolementstoelage; met opdracht, voor 1 November om trent deze voorstellen advies uit te bren gen. htUILLEïÖN. Vervolgd en bevrijd. Historisch verhaal uit den Napoleontischen tijd. 32) Langzamerhand echter werd zijn stemming beter; hij begon te schertsen en verdedi gde zich met heldenmoed tegen het kruisvuur van geestige opmerkingen, waaraan hij bloot stond. Eensklaps brak Margo den woorden strijd af met de vraag: „Zeg een©, Joh an van Hoomebeke is 'gevangen gezet-, naar 't schijnt op vrij zware beschuldigingen; weet gij er iets naders van te vertellen?" Weg was de vroolijkheid en de onge dwongenheid. De luitenant wendde zich af en antwoordde haastig: „Ik weet weinig meer dan wat iedereen weet. Juffrouw De Wilde; hij schijnt met de deserteurs samengespannen te hebben terwijl hij ze had moeten vatten; dat is uitgekomen; de aanbrenger moet hem ver klapt hebben." „Zijt gij er ook in betrokken, luite nant?" vroeg Constance, voor haar be langstelling tegenzin overwinnend. ..Hoe bedoelt ge dat?" vroeg Van Stra len ietwat scherp; hij wa6 bleek geworden en verwenschte den ongelukkigen inval van Margo om over die „ellendige" zaak te beginnen. Angstig vroeg hij zichzelven af wat „dat malle kind" er van kon we ten. Maar hij had zich noodeloos onge rust gemaakt en dit bleek uit Constance's antwoord. „Wel, ik meen, of gij ook zooveel al© rechter over hem zult zijn?" „O neen; de hooge officieren, waaron der uw voogd, zullen daarover uitspraak doen. Be ben niet in de zaak betrokken, al thans niet zooveel dat het eenigen invloed op de uitspraak kan uitoefenen." „Dus ge hebt er dan todb wel iet© mee te maken? Dan weet ge er ook wel meer van," zei de Margo hardnekkig. „Ik weet er althan© zooveel van. dat de voornaamste beschuldiging tegen hem de ze is: Hij vóst, of kon weten waar de de- eer tour schuilde, en deed evenwel geen moeite om hem gevangen te nemen," her vatte de luitenant, terwijl hij Mario echerp aanzag. Deze gaf oen „o!" van verbazing ten beste en bleef met open mond hem aankijken. Hij vervolgde op onverschilli gen toon: „Do roden die hij daarvoor had zijn natuurlijk te prijzen, althan© betrekke lijk, want in dienst moet men eigenlijk niet vragen naar vriend of vijand, maar Uien heeft enkel de orders uit te voeren." „Al© lijken!" mompelde Nellie; zij had wel eens iets over zulke stellingen gele zen. „Juist juffrouw, als levende lijken, zonder wil. Maar Jonker Van Hoornebeke nam de vrijheid de orders van den majoor aan zijn begrippen van vriendschap te toetsen, en dewijl ze daar niet mee over eenkwamen, ze niet uit te voeren het gevolg vf?s, zijn arrest. Jammer ie het, dat zijn opoffering zoo weinig vrucht zal dnagen; d'e schuilplaats van den deser teur is nu bekend en zal hem met langer dienstig zijn." „O!" zei Marie weer, en zweeg als te voren. „Die hem verborgen hebben kunnen er zich leeüjk mee in de vingers snijden," ging de luitenant kalm voort, „er staat zware straf op zulke feiten." Marie keek verslagen Margo aan, en deze bracht het gesprek op ©en ander onderwerp. Na eenige oogenblikken ver strooide zich het troepje in alle hoeken der zaal. Van Stralen was tamelijk tevreden over- zichzelf. „Wanneer zo dat niet begrepen heeft," dacht hij, ..dan is het mijn 6chuld niet; Margo althans heeft het wel ge snapt. Nu ik wil niet den dood van twee op mijn geweten hebben; één is genoeg eigenlijk al veel te veelWat zal ik blij zijn als die miserabele zaak achter den rug i6 Margo had haar oude hoekje weer op gezocht, en nu hij in gedachten naar haar 6taarde, bemerkte hij tot zijn verwonde ring dat zij hem wenkte. „Zie eens aan; we hebben van avond succes!" zoide hij, en haastte zich om aan de uitnoodiging te voldoen. „Hebt go mij noodig, juffrouw de Wil de?" „Gerrat," zeide Margo, hem met haar vriendelijkst glimlachje aanziende, „ge kunt mij een grooten dienst bewijzen. Wilt ge dat doen?" Gerrit! zoo vriendschappelijk had ze hem nog nooit aangesproken! 't Was om te vergaan van geluk. „Margo! Juffrouw! Noem slechts wat' ge wilt hebben, en ik zal het u ver schaffen, al wa6 het ook in de binnenlan den van Afrika! Noem het maar!" Een seconde lang speelde een spotach tig lachje om do lippen van Margo, daar- op hernam zij ernstig en op dringenden toon „Ik wil u zoover niet weg hebben; Luister! Ge hebt mij gezegd eenigen in vloed te kunnen oefenen |ii de zaak van Jonker van Hoornebeke; welnu, doe mij plezier, en wend al uw krachten aan voor zijn bevrijding, en mijn dankbaarheid zal groot zijn. Wanneer Margaretha op Van Stralen's: „Noem het maar!" geantwoord had: „Wees zoo goed uzelf voor 't hoofd te 6chielen," dan had hij niet meer ver baasd kunnen zijn. „Wa-at!" stamelde hij, terugtredend als kreeg hij een klap, „Jcühan bevrijden? Onmogelijk!" „Waarom is dit onmogelijk?" zoide Margo met warmte. „Gij hebt veel in vloed, dat weet ik, en gij zijt in de zaak betrokken; me dunkt, het. kan u niet moeilijk zijn er een gunstige wending aan te geven. Nietwaar, ge doet het im mers?" vleide zij. Van Stralen had inmiddels uiterlijk zijn bedaardheid teruggewonnen, en ant woordde dof: „Neen, juffrouw De Wilde, hoe gaarne ik u ook van dienst wil zijn, hierin kan ik u niet helpen." Marge wendde zich teleurgesteld af; zij had gehoopt hem bij verrassing do be lofte af to dwingen. Spijtig hervatte zija „Voorwaar, gij zijt allen gelijk! Ik had niet gedacht zoo spoedig zelf te ondervin den wat het versje in Ihet laatste Maand blad zegt." „Wat staat daarin?" vroeg Van Stra len, hopende haar van- heb pijnlijke on* derwerp af te brengen. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1