Dagblad voor Leiden en Omstreken BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS r IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 TER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL I 2.90 3de JAARGANG. - MAANDAG 23 OCTOBER 1922 - No. 775 Bureau: Hooigracht 35 Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ADVERT EN ÏIE-PRiJi. DES ZATERDAGS f 0.30 PER GEWONE REGEL 10.22* KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens INGEZONDEN RECLAMES Dl**"* .RIEK 80 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. V Richting. De Studentencorpsen trachten, richting te [geven aan het leven van de studeerenden. Van dit pogen geven de, ondanks de voortdurende protest-en nog altijd in stand igehouden en officieel beschermde ontgroe- ningspractijken, geen hoogen indruk. Toch zijn de bestialiteiten, die zich daarbij soms voordoen, blijkbaar nog niet het meest gevaarlijk voor de jongere stu denten. Erger en gevaarlijker is nog de dage- lijksche leiding. Dat- bewijst een artikel in het Utrecht- eche Studentenweekblad „Vox Studiorum", waarin de „eerste jaars" o.m. de volgende .wenken ontvangen Tracht als student te leven en daar door te begrijpen. Wanneer je van te voren iets veroordeelt sluit je daarmee een deel van de werkelijkheid buiten je gezichtsveld. De eerste dronkenschap bijvoorbeeld doet je reeds veel wonder lijks verstaan je hebt dan gevochten met den demon. Door onwetende ge heelonthouding wordt je bekrompen' in 'de beoordeeling van ontelbare toestan den en dingen, want de invloed van den drank daarop is grooter, dan je denkt-. Misken evenmin de macht van de grootste der hartstochten. Een quai- si-jm o reel, angstig zeibe dwang laat je geestelijk on- v r ij. Jo verloochent dan het leven zelf en de waarheid, je weigert te rekenen met de passie, die ook den. meest maat- schappelijken, den meest berekenenden werkelijk mensch doet zijn. Om iets te kunnen scheppen wat- heb ook rij moet je den !h a1 s- tocht kennen. Probeer je leven te boetseeren met eigen, van gevoel vaak trillende han den. Laat niet toe, dat het ge vormd wordt door de kille werktuigen van niet-gecriti- seerde prinpee. Wij hebben enkele uitspraken onder streept. „Richting" stond boven het artikel. Maar het ie duidelijk dat de richting, die 'hier wordt aangegeven, een verderfe lijke is. Heb merkwaardige hierbij is, dat in ■deze Studentencorpsen ook studenten van 'Christelijker huize worden gevonden. Het afzonderingsprinciepe wordt afge keurd omdat de jongelui moeten staan in het volle leven om voor zichzelf weer standskracht te krijgen, maar om tevens als een zuurdeeg op do omgeving in te werken. Gevraagd zon kunnen worden: wat blijkt in zulke leading-artikelen van den invloed van de Christelijke corpsleden? En voorts is de proef waaraan jonge lieden, nauwelijks de kinderschoenen ont wassen, worden blootgesteld niet te ge vaarlijk? Niet gepeild. Bij de interpellatie-fan Braambeek over de exploitatie-tekorten der Nederlandscho Spoorwegen, de vorige week in de Kamer [gehouden, word ter verklaring van de Spoorwegtekorten ook gewezen op de be voorrechte positie van bet vervoer langs water- en landwegen. De heer Braambeek Soc. Dem. achtte het noodig retributies van dit verkeer te heffen. Daartegen echter kwam zijn eigen par tijleider de heer Troelstra in verzet. Dit streven zoo verklaarde de leider vond geen steun in de verkeerepolitiek .voor de S. D. A. P. Voor het nieuwbakken-Kamerlid, bleef toen niets anders over dan terug te krab belen. Wat hij dan ook deed, door te verkla ren dat hij de quaestie der wegen en vaar ten, niet in al haar diepte had gepeild." Dit kan worden aangenomen. Maar zou de Soc. Dem. Kamerfractie dan niet verstandiger doen woordvoerders aan te wijzen die de aan de orde zijnde kwesties wel hebben gepeild? V De Antirevolutionaire partij. Met instemming nemen1 wij uit onze Rotterdammer het volgende over: „Te betreuren ie, dat wij missen een ge schrift dat van de historie van onze anti revolutionaire partij geeft een geordend verhaal. Eéne enkele episode vond soms een be schrijving, maar een systematische boe king van den ontwikkelingsgang ont breekt ten eenenmale. Wij 6laan daarin achter bij meer dan ééne politieke partij. Wording en ontwikkelingsgang der S. D. A. P. werden in enkele gedenkschrif ten op verdienstelijke wijze geteekend. Dr. Witlox gaf in 1919 een voortreffe lijk proefschrift „De Katholieke staats partij in haar oorsprong en ontwikkeling geschetst" waarmee voor de historiebe schrijving der R.-K. partij oen veelbelo- venn begin is gemaakt. Voor de antirevolutonaire partij ont breekt nog alle begin. Noodig is dat deze zaak thans spoedig wordt aangevat. Al zal veel moeten worden ontleend aan door den druk verspreide bescheiden, niet minder materiaal zal uit particuliere bron nen moeten worden geput. De kans is groot, dat naarmate langer wordt gewacht de mogelijkheid om over verscholen materiaal te beschikken gerin ger wordt. Dralen zou alzoo niet slechts een drin gend gevoelde behoefte lang onvervuld laten, doch ook de volvoering van het plan kunnen doen mislukken." Wat hier gezegd werd, zal ongetwijfeld in breeden kring weerklank vinden. Gelukkig hebben we in de Dr. Kuyper- stichting een organisatie waardoor een uitgaaf als hier bedoeld kan worden voor bereid. STADSNIEUWS. De Leidsche Broodfabriek. In verband met lo opende geruchten ook in de pers bevestigd als zou de Leideche Broodfabriek overgaan in han den van een combinatie uitgaande van de Leidsche Bakkerspatroonsvereeniging heb ben wij ter bevoegder plaatse nadere in formation ingewonnen. Daarbij bleek ons, dat het Vrijdag door ons geplaatste bericht juist is, en dat de fabriek behoudens goedkeuring door de aandeelhouders, is aangekocht door den heer F. de Rooy alhier. Naar wij vernemen hebben de be noemde ouderlingen en diakenen der Ned. Herv.. Kerk, waarvan wij Zaterdag mel ding maakten, allen hunne benoeming aan genomen. De Kerkeraad is nu weer geheel voltal lig. Het collegium van het Leidsch Stu dentencorps heeft een waarschuwing ge richt tot de leden, waarbij in herinnering wordt gebracht, de waarschuwing van den academiischen senaat aangaande de molestaties van eerstejaarsstudenten en waarin de verwachiing wordt' uitgespro ken, dat deze 'geheel achterwege zullen blijven. Dr, F. P. Muller (toegelaten als privaat-docent in de theoretische algemee- ne psycho-pafhologie, aan de Rijksuniver- sifeit alhier hoopt zijn colleges aan te vangen met het houden eener openbare les N.V.Leidsche Ijzerhandel Firma J. C. Bernard T 22-26 - AHeenverkoop voor Leiden van „LAWS0N" Gaskachel, De juiste Kachel in Voor- en Na-winter ZIE ETALAGE. op Woensdag 1 Nov. a.s. to 3% uur in het groot auditorium van !het universiteitsge bouw De uitslag, van don gehouden wod- strijd dor Chr. Schietvereen. „Willem van Oranje is als volgt: W. Wendt 45 punten; H. Wondt 43 p.; J. Laden 42 p.; D. v. Leeuwen 39 p.; C. A. de Bruyn 39 p.; L. Noest 38 p.; F. Zil- verentand 36 p. De heer J. A. J. Saumiar, alhier is te Den Haag geslaagd voor het voorloo- pig machinisten-examen. Dat het noodig blijkt om bij het plaatsen van verwarmingstoestellen de noodige voorzichtigheid te betrachten, bleek gisteren weer ton huize van den heer K., op de Hoo.gl. Kerkgracht, waar door het niet voldoende beschermen van een haard, oen gat in do vloer brandde. Door tijdig een stuk hout uit te breken, wist do brandweer erger te voorkomen. In de Stedelijke Werk-Inrichting ziin van 15 tot en met 21 Oct. opgenomen: 141 volwaseen personen en 20 kinderen, totaal 161. Honorarium Kamerleden. Door de Antirevolutionaire eenigiang te Loppensum is aan de Eerste Kamer der Staten-Generaal het volgende adres gezonden: De Antirevolutionaire KÜesvereeniging „Nederland en Oranje" te Loppersum, overwegende: ten ie dat de tegenwoordige, geweldige oeconomische crisis voor bijna iedereen, die in particuliere zaken, hetzij als werk gever, hetzij als werknemer, werkzaam is, vermindering, dikwerf groote verminde ring van inkomsten ten gevolge heeft, ten 2de, dat do reeds ingetreden en voot de toekomst nog veel meer te wachten da ling der inkomsten van Staat, Provincie en Gemeente een zo o zorgwekkend karak ter draagt dat de Regeering groote bezui niging onvermnjdelijk noodzakelijk heeft verklaard; ten 3de, dat bij gevolg ook allen, die in publieke diensten werkzaam zijn, belang rijke verlaging der salarissen wacht; van oordeel: v ten le verhooging van liet honorarium der Leden van de Tweede Kamer der Sta- ton-Generaal afgedacht van de vraag of zij in normale tijden billijk en wensche- lijk zou geweest zijn in de tegenwoor dige omstandigheden uit financieel maar vooral uit zielkundig oogpunt op het moest ongeschikte oogenblik zou plaats vinden en dus ongewenscht is; ten 2de, dat zij onder het volk in zijne verschillende geledingen, zoo goed als al- gemeene en sterke afkeuring vindt; ten 3de, dat doorvoering der voorge stelde verhooging bij den één ontstem ming, bij een ander wrevel, bij oen derde bittedheid wekt, bijna algemeen het zoo gewenschte vertrouwen in en de achting voor de Volksvertegenwoordiging ernstig schaadt en bij schier allen een gemoeds toestand kweekt, als in onzen critieken tijd wel allerminst door eene Regeering gewenscht kan worden; verzoekt daarom vriendelijk maar ook zeer dringend uwe Hooge Vergadering do voorgesteldo wijziging van Hoofdstuk III der Grondwet niet aan te nemen. Gezant in Washington. Naar wij vernemen, komt de gezant in Tokio, jhr. mr. A. O. D. de Graeff, oud- vice-presidenh van den Raad van Nod.- Indië, ernstig in aanmerking voor den post van gezant te Washington. De Stoom wet. De Chr. Werkgevers Vereeniging heeft een adres aan da Twede Kamer gezonden mot het verzoek het wetsontwerp tot wij ziging en aanvulling van de Stoomwet te willen verwerpen. Adr. acht het niet billijk, dat do kosten uitsluitend door de gebruikers van stoom ketels en 6toomtoestellen zullen worden betaald. Er is bij het toezicht, waarbij ongetwij feld de gebruiker zelf belang heeft, toch in groote mate een algemeen belang betrok ken. Zelfs werd "not. Staatstoezicht op het ge bruik van stoomtoestellen niet in !het le ven geroepen om den gebruikers eon dienst te bewijzen (Memorie van Antwoord); het is dan ook onbillijk deze gebruikers thans do kosten te laten betalen voor een dienst, welke in de eerste plaats mot het oog op het algemeen belang werd in het leven ge roepen. Men zoude op dien weg voort gaande, evengoed de onkosten aan den dienst der arbeidsinspectie verbonden, kunnen afwentelen door speciale heffingen van werkgevers en arbeiders. Eveneens wordt in tegenstelling met het afwijzend besluit van do nrijksspoor- wegraad de invoering van een passenden valuta-bijslag op de spoorwegtarieven ge- eischt. Gemeenteraadsleden in den Vrijheidsbond. Zaterdag had te Den Haag een alge- meene vergadering plaats van de Ver- eeniging van Gemeenteraadsleden ©n Sta tenleden in den Vrijheidsbond, waarin hot bestuur verschillende vraagstukken op het gebied der practieche gemeentepolitiek aan de orde had gesteld, mede teneinde tot een algemeen gemeente-program te ge raken. Allereerst kwam aan de orde de bespre king van de verhouding van de gemeente lijke overheid tot het personeel in dienst der gemeente, in verband met de noodza kelijke bezuiniging. Als inleider trad op prof. C. L. van der Bilt ('s-Gravenhage)'. Hij kwam daarbij tot de volgende con clusie: 1. Men schaffe overal de vacantie-toe- slagen het allereerst af (in den Haag zijn deze nooit verstrekt), als zijnde zeker niet meer te verdedigen in een tijd als dezen. 2. Men Irachto het daarheen te leiden, dat als in gelijksoortige particuliere bedrij ven of Staatsdiensten de arbeidstijden verlengd worden, zulks ook geschiede voor hen, die in gemeentedienst zijn. 3. Men kome eerst, als bovengenoemde maatregelen te weinig financieel resultaat opleveren, tot de afwenteling van de pen sioenlasten op het personeel, vooral om dat in verschillende gemeenten het perso neel reeds premievrij pensioen. had_ en daarmede met do salarieering reeds ©enigs zins rekening was gehouden. Gaat men hiertoe over, dan volg© men zooveel mogelijk de Rijksregeling. 4. Geschiedt zulks, dan bestaat er voor- loopig geen reden de salarissen to vermin deren. Meent men op den duur,- door het dalen van de kosten van het levensonder houd, daartoe te moeten overgaan, dan verdient het aanbeveling aan te vangen met de minima voor ongeschoold nieuw personeel te verlagen. Aan het Zoeklicht. I, 23 October 1922. Eere wien eere toekomt. De Communisten hebben een groot woord en zij stellen aan de gemeen schap hooge eischen, maar ze weten ook van a a n pa k k e n. 'k Zou het niet zeggen als 'het Commu nistische orgaan hot niet zelf verteld had, De vorige week werd te Rotterdam een vergadering gehouden om de Soc. Demo craten te kapittelen. De heer Wijnkoop in hoogst eigen persoon voerde het woord. En ruim 800 menschen vulden de zaal. Er werden dikke woorden gesproken. Maar aan het slot kwamen de daden. Men collecteerde voor de werkloozen, voor de menschen die door de „kapitalis tische" instellingen immers altijd zoo slecht worden behandeld. Het liefdevuur laaide hoog op. Ha, nu was er dan eens weer gelegen heid om te toonen, wat het Communis me in de practiik beteekont. Men ging tellentellenen het blijde resultaat was, dat 700 centen aan do werkloozen ten goede kwamen. Zevenhonderd centen van ruim S00 Communisten. 't Was een goede vergadering, zegt de Tribune. En of OBSERVATOR. De vergadering kwam na een gedach- tenwisseling tot de conclusie, dat in de eerste plaats de vacantic- on kindertoesla gen moeten verdwijnen; dat daarna in aanmerking komt verlenging van den ar beidstijd dan wel afwenteling van pen sioenlasten, waarsdhiinliik echter beide, en dat in de laatste plaats, als tarief werk en Iravaü intensifé e.d. niet afdoende ver sobering medebrengen, aan de loonen en salarissen moet worden getornd. Na de pauze was aan de OTde een be spreking van de zakeliike belasting op het bedrijf. De vergadering verklaarde zich in beginsel tegen deze belasting. De Invaliditeitswet en Ouderdomswet. Hieronder volgt een overzicht van de ingevolge de Invaliditeitswet ©n Ouder domswet van 1919 toegestane renten. Op 1 October 1922 werden 1586 wedu- wonrenten en 3379 weezenrenten krach tens de Invaliditeitswet genoten, terwijl op genoemden datum krachtens art. 373 dier wet 22.265 personen in het genot ver keerden van een als vrucht hunner verze kering verkregen ouderdomsrente van drie gulden per week. Krachtens de vrijwillige verzekering, geregeld in de Ouderdomswet van 1919, waren op vorengenoemden datum 52.181 personen in het genot van oen als vrucht hunner verzekering verkregen ouderdoms rente van drie gulden per week. Nederlandscho Anti-Tabak?*-d In vele landen bestaan reeds jaren Anti-Tabaksbonden, die zich in Mei 1914 vereonigden tot de Internationale Anti- Tabaks-Liga. Thans is ook hier te lande een Anti- Tabaksbond opgericht, met het speciale doel het tabakgebruik in al haar vormen te bestrijden. De zetel van den Ned. Anti-Tabaksbond (aangesloten bij de Internationale Anti- Tabak-Liga) is te Utrecht. Schadeloosstolling en verloistraktementen der Kamerleden. Naar het „Vad." verneemt is do regee ring voornemens na goedkeuring deer da Eerste Kamer van de wetsontwerpen tot herziening van de Grondwet (waarin zoo als men weet do verhooging van do scha deloosstel! img van de loden der Tweede FtUILLEÏON. Vervolgd en bevrijd. 7 Historisch verhaal uit den Napoleontischen tijd. 29) De Cuilenburgs waren onder zijn bom- imando geweest, en waair hij zich op Jo han niet had kunnen weken, daar zocht hij hem in zijn vrienden te treffen, doclh dit was hem nu ontgaan. Nu gelukte het hieruit een nieuw wapen te smeden, dat zeker treffen moest, en het was met een glinstering van triomf in de kleine oogen dat hij zijn vijand bespiedde, gelijk een tijger, zijn prooi beloert. De bui trok over; de wind ging liggen voor een korte poos en de schildwacht, zijn schuilen niet langer verantwoord ge voelende, trad weder naar buiten. De lui tenant schrikte op. „Wie daar?" vroeg de schildwacht. -„De wacht", antwoordde Gerrit. „Ik moet den gearresteerde spreken. Of slaapt hij?" „Neen Luint., ga maar binnen," zeide de soldaat^ zich in stilte verbazend© dat „de vleermuis" den Jonker spreken wi'lde. f Van Stralen trad binnen. I Johan was te zeer in zijn droomerijen verdiept geweest om aandacht aan de stemmen buiten de deur te schenken; ook thans meende hij dat de schildwacht het een of ander in de kamer zocht. Het „goe den avond, Sergeant!" deed hem plotse ling opspringen. „Wie hs daar?" stamelde hij, wat een vragen naar den bekenden weg was, want hij had onmiddellijk.de stem herkend. „Luitenant Van Stralen. Ik heb tot mijn leedwezen vernomen dat ge van zwa re vergrijpen beschuldigd wordt, en dat ge in arrest waart gebracht. Ik heb altijd veel belang in u gesteld en besloot u eens ■op te zoeken, misschien gelukt heit mij zoodanige ophelderingen, te geven dat de majoor u spoedig vrijlaat. Het ligt som tijds aan oen kleinigheid, nietwaar?" De luitenant nam bij de tafel plaats, sloeg de rechterbeen over do linkerknie en keek Johan met vaderlijk-medelijdenden blik aan. Deze gaf geen antwoord, de ©v/ors'itelpende vriendschapsbewijzen ver wonderden hem in hooge male. „Bah, hot is hier koud, waarom vraagt ge niet om vuur?" en zonder te wachten stond de luitenant op. „Schildwacht!" /Present, Luint!" „Laat dadelijk vuur aanleggen in dit klok. 't Is hier om te bovriozen!" „Jawel, Luint!" Gerrit van Stralen nam weer plaats, snoot de kaars en hervatte: „Ik begrijp wel dat ge alles behalve spraakzaamtegenover mij zijtwe zijn juist geen dikke vrienden geweest, en ook de gebeurtenissen van de laatste maan den hebben niet meegewerkt em de ver houding vriendschappe) ijker te doen zijn. Maar ik vind zoo, dat dit geen beletsel moet zijn, om te helpen wanneer een ka meraad in de knel zit. Of ik er al bloe metjes om wind helpt niet; 't is maar waar, dat ge allerieolijkst er in zit, Jo han!" Johan mompelde iet6, en bleef verder zwijgend naar den soldaat turen, die juist was binnengekomen en vuur op den groo- t©n haard trachtte te leggen. Dit vlot.'e slecht; telkens doofde de vlam en de wind joeg doo-r den schoorsteen dikke rookwol ken door de kamer. De brandstoffen wa ren to vochtig. „Nu is 't waar, het blijft altijd ©en twijfelachtige zaak," ging Van Stralen voort op een vertrouwelijk zachten toon, terwijl hij zidh over de tafel naar den ge vangene boog. „Men kan in elk geval al zeer weinig bewijzen; maar dit is 't kwa de van de zaak: hot is algemeen bekend dat gij en de deserteur vrienden waren. Weet ge ook soms wie uw voornaamste beschuldiger is?" Johan wenddo zim cogon af van den haard, waar nu ©enige kleine vlammetjes schuilhoekje tusschen de turven en de houtjes 6peolden, en koek voor de eerste maal de luitenant diep in de oogen. „Wie mijn aanklager is, daar weet ik niets zeker van, luitenant; ik vermoed echter dat Kees Volders zijn handwerk van aanbrenger weer hoeft uitgeoefend." Van Stralen staarde op zijn beurt in 't vuur, en overlegde wat hij zeggen zou. Hij begreep dat zijn ontmoeting met Kees in do herberg te Beverwijk niet ge heim gebleven was, en kon dus moedelijk volslagen onwetendheid met diens bestaan voorwenden. „Zoo, Kees Volders, dien ken ik, geloof ik, wel. Als hij dezelfde is, dan heb ik hem laatst gesproken, te Volzen. Er zou daar een detachement ingekwartierd wor den, en ik moest met hem onderhandelen ever d'o leverantie van haver en stroo voor de paarden, 't Is waar, hij begon er nog over te praten; hij beklaagde zich heftig dat hem de vijftig gulden onthou den waren." „Hij had ze niet verdiend," antwoord de Johan droogjes. „De ©isch was, dat hij den deserteur in onze handen zou leveren; vooreerst wees hij ©en verkeerde plaats aan, en ten anderen was het slechts bij toeval dat mijn jongens don gezochte nog even gezien hebben." „Waarlijk? Hn hield bii kris en kras yol dat de so11 d-o deser teur hadden laten loopen." „Het is mij onverschillig welke leugens hij bezweert; wel w'eet ik, dat ik van acht uur tot over drieën naar den deserteur go- zocht heb. Ik heb mij op dat punt niets te verwijten." „Ook niet na uw ontmoeting met die meisjes bij Pancras?" hervatte do luite nant, den Jonker scherp aanziende. Johan werd doodsbleek. Zijn blik kruis te dien van Gerrit van Stralen, en ©enige seconden zagen zij elkander zwijgend aan, - „Ik had het kunnen denkon," zeide hij eindelijk, en wendde zidh af. „Ge^zult mij genoegen doen met heen te gaan." Van Stralen beet zich op de lippen; hij had zich onvoorzichtig bloot gegeven. „Verklaar u nader," zeide hij, alsof hij Johan's gezegde niet begreep. 1 „Waar zou dat toe dienen! Ik weet nut wie mijn aanklager is; ik weet ook datr 'hij laag genoeg is er spionnen op na te houden om argolooze lieden na té gaan. Dat alle© zou ik nog kunnen plaatse®* hoewel ik niet weet waaróm ge mij veJK' volgt," ging Johan met klimmende drift voort. „Maar dat ge hier komt om mij sarren nu ik in uw macht ben, dat vin*!' ik duivelachtig van u. Ga heen!" Hij stond op en. trad naar het vuur, om zijne hevige ontroering te verbergen. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1