Dagblad voor Leiden en Omstreken
VULEMMERS
BINNENLAND.
3de JAARGANG. - ZATERDAG 14 OCTOBER 1922 - No. 768
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tél. Int. 1278 - Postrekening 58936
ABONNEMENTSPRIJS
IK LEIDEN EK BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL 12.50
PER WEEK10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90
Dit nummer bestaat uit twee bladen
'Dankbaar, niet voldaan.
H.
Al zijn. wij dankbaar dat door hot Ka
binet blijkens do Opening erode ook met
onze wenechen wordt gerekend, geheel
voldaan, zoo schreven, wij de vorige week,
zijn wij toch niet.
In 't bijzonder wezen wij toen op wat
door de A. R. partij gevraagd wordt in
zake de losmaking van den financieelen
band tusschen den Staat en de Kerkge
nootschappen, de afschaffing van de
Staatsloterij en de bevordering van de
Zondagsrust.
Hiernaast zijn nog tal van andere pun
ten te noemen.
Wanneer wij b.v. de Sociale paragraaf
van ons program van actio leggen naast
die uit de Openingsrede, dan zien we een
zeer belangrijk verschil.
Voor een deel is dit ongetwijfeld hier
aan toe te schrijven, dat verschillende
maatregelen in ons program gevraagd
reeds in voorbereiding zijn, waarom het
vooral nu het bestaande Kabinet in hoofd
zaak gehandhaafd bleef, weinig zin zou
hebban daarop opnieuw de aandacht te
vestigen.
lech zijn er enkele punten die zeker
genoemd hadden mogen worden.
-Is b.v. spoedige invoering van de Ziek-
tewet-Talma te wachten, zij het dan op
verschillende punten gewijzigd, of is de
Regeermg voornemens te gaan in de rich
ting door de hoeren Posthuma-Kupers
aangewezen?
Welke plannen heeft de Regeoring ten
opzichte van de weiklooslheidsverzeke
ring? De laatste jaren hebben getoond
hoe noodzakelijk het is, dat een wettelij
ke regeling tot stand komt.
Het is wel waar dat in de gegeven om
standigheden aan de schatkist geen nieu
we lasten kunnen worden opgelegd, maar
dit behoeft toch geen bezwaar te zijn om
de noodzakelijke voorbereidende maatre
gelen te nemen.
Heeft de Regeoring plannen om, zoo als
door ons program gevraagd werd, de mo
gelijkheid te openen, dat bedrijfsregelin
gen, die tot stond zijn gebracht in ge
meen overleg tusschen patroons en orga
nisaties van arbeiders, in de plaats treden
van de wettelijke regeling^ van den ar
beidstijd enz.?
Van terzijde vernamen we, dat de Mi
nister var. Arbeid inderdaad voornemens
is," bei Anti-revolutionaire pad te betre
den, en dat hij aan het particulier initia
tief volle recht wil laten wedervaren.
De Openingsrede zwijgt hiervan echter.
In ors program van actie werden ver
schillende maatregelen gevraagd, die kun
nen leiden tot de voorbereiding van een
later in het -leven te roepen vertegenwoor
diging dei maatschappelijke groepen en
belangen;
Een belangrijk punt inzonderheid voor
onze middenstand en voor onze boeren en
tuinders. Iedere aanwijzing dat de Regee
rmg voornemens ie in deze richting iets te
doen ontbreekt evenwel.
Nu is het volkomen juist wanneer de
opmerking wordt gemaakt, dat het totaal
overbodig is, indien een Openingsrede een
werkprogram voor de geheele-thang-drie-
jarige parlementaire periode bevat.
Dit is echter ook niet wat wij w«n-
6chen.
Aan een overvloed van schoone en rij
ke beloften hebben wij niets.
Maar het betreft hier punten van prin-
cipkelen aard, waarvan naar het ons
voorkomt, bij de eerste ontmoeting van
Kabinet en parlement niet gezwegen had
Imogen worden.
De onderdeelen kunnen ontbreken, maar
de richtlijnen hadden althans aan
gegeven moeten worden.
Wanneer een nieuw Kabinet optreedt
dan wordt niet in de eerste plaats ge
vraagd naar directe maatregelen, maar
wel naar de richting waarin men
denkt te sturen.
Ditzelfde geldt ook, en in niet minder
mate van het o n d e r w ij s.
Van het Kabinet geldt: oud en toch
n i e u w.
Het roer is omgegooid.
En naar verluidt zal met name doior
Minister Aalber&e een andere richting
worden ingeslagen en zal een poging wor
den «-tdaan om ons bedrijfsleven van do
banden van den Staat vrij te maken.
Wij hopen dat deze geruchten waarheid
bevatten.
Ten opzichte van het financieelo vraag
stuk wirdt overeenkomstig de eischeni van
den tiijd, een nieuwen koers ingeslagen.
Naar bezuiniging en versobering zal
krachtig worden gestreefd.
Maar inzake het Onderwijs is van het
betreden van nieuwe banen naar het
6chijnl geen sprake.
De Openingsrede zegt alleen, dat ter
Vfieei.vrudiging van de Onderwijs-wetge
ving etappen gedaan zullen worden.
Daartegen heeft, de A. R. partij geen be-
awaar.
Maan. haar program vraagt toch iets
anders, vraagt meer.
De w^nsoh word uitgesproken, dat de
finanrieele bemoeiing der Overheid, zoo
wel voor het openbaar als voor het bij
zonder onderwijs, zich zou bepalen tot het
dra pen van de kosten aan eenvoudig in
gerichte scholen verbanden en dat het
recht zal worden erkend'van de voorstan
ders van elke richting om door eigen
krachten het peil van het onderwijs te
verhoogt® en de inrichting der school te
verbeteren."
Terwijl in het thans gevolgde stelsel
beo openbaar, zoowel als het bijzonder
onderwijs steeds meer aan banden
wordt gelegd, blijft de A. R. pasrtl' op
v riimaking van het onderwijs aan
sturen.
Eerst werden zij het met de beste be
doeling gcuden en zilveren banden ge
legd ictr. one onderwijs, en thans, nu be
zuiniging noodzakelijk is, worden dio
banden eenvoidig toegehaald.
Zoo komt steeds mer de v r ij h e i d in
't gedrang.
Maar dat ie n i e t de wensch van de A.
R. partij, uitgedrukt in haar program.
Wij kunnen niet eischen dat reeds bij
de thans aanhangige wijziging, noodzake
lijk om tot bezuiniging te komen, een
ander stelsel zou worden gevolgd.
Maar wel had verwacht mogen worden,
dat nu de ervaring van de laatste jaren
ons belangrijke lessen heeft geleerd, voor
de toekomst een andere richting zou zijn
aangegeven.
Dat de wissels waren verzet en de on
derwijs trein gebracht op de rails die vee-
ren naar de v r ij m a k i n g.
Wij willen de taak van het Kabinet
niet onnoodig verzwaren.
Maar als wij onze waardeering uitspre
ken voor wat het deed, dan mogen wij
toch ook heb onvoldaan niet terug
houden.
V Het heilige huisje.
Hetdogma van eten VrijhanJel vindt
althans in ons land, nog altijd warme
aanhangers.
Wee, wie het waagt, naar dit heilige
huisje, ook maar een vinger uit te steken.
Dan zijn de oude en de jonge en de vrije
liberalen op hun post en dicht naast hen
staan hunne geestes-kinderen: de vrij
zinnige- en de socialistische democraten.
Onze sigaren-industrie gaat kapot.
Ons land wordt door Duitsche sigaren
overstroomd.
Werden in 1913 slecht 20.597 K.G.slga-
Ten ingevoerd, in 1921 is dit cijfer tot
G06.753 K.G. gestegen en in de eerste acht
maanden van 1922 werd reeds een mil-
lioen K.G. bereikt.
Het eerste en voornaamste gevolg is,
dat de sigarenmakers in massa op straat
worden gezet or dat deze industrie inde
onmogelijkheid verkeert den strijd vol te
houden.
En een meer verwijderd gevolg kan
zijn dat deze industrie langzamerhand
verloopt en straks, als meer normale tij
den aanbreken, niet meer in staat is, haar
positie te handhaven.
De Regeering heeft nu voorg-ïsteld de
industrie en do daarin werkzame arbei
ders eenigermale te helpen, door het in
voerrecht te verhoogen.
De Sigaren-industrie juicht dit voorstel
toe.
En de vakorganisaties betuigen even
eens hun instemming.
Maar dit belet de vrijzinnige en de so
cialistische pers niet, om alarm to blazen
en voor het heilige huisje van den vrij
handel de wacht te betrekken.
Het dogma van den vrijhandel moet
onaangetast blijven.
De industrie mag naar den kelder gaan
en de arbeiders mogen broodeloos worden,
maar de vrijhandel moet althans in Ne
derland, andere landen zijn verstandiger
z" gevieren.
„Er gebeuren vreemde dingen tegen
woordig'' schreef onlangs Mr. Marchant
in dit verband.
Inderdaad!
V Onze arbeiders.
Met name onze Christelijke arbeiders
gaan moeilijke dagen tegemoet.
Wij zullen ia menig opzicht terug
moeten.
Een daling van het levenspeil schijnt
onvermijdelijk.
Wel is er gegronde hoop dat straks de
vermindering van de loonen, waaraan wel
niet te ontkomen zal zijn, door een daling
van de prijzen zal worden gevolgd, maar
een daliiig van liet levenspeil zal toch wel
niet kunnen uitblijven.
Wij hebben als volk geleefd boven
onzen stand en we zullen dus ook, zal de
toestand weer gezond worden, als volk
terug moeten gaan.
Dat is niet gemakkelijk.
'fc Zal niet zonder strijd gaan1.
Het heeft voor breede kringen' een zeer
pijnlijken kant, die ook (foor onze Chris
telijke arbeiders wordt gevoeld.
Maar nu komt' Üaar nog iets bij.
N.V.Leidsche Ijzerhandel
Firma J. C. Bernard
VISCHMARKT 22-26 - KOOS6BRUOSIHG
vanaf ff 1.20
9737 (ZIE KACHEL-ETALAGE)
Onze Christelijke vakorganisaties geven
blijk hunne ver antwoolrdlelijk-
h ei d te gevoelen.
Zij willen de belangen van hare leden
bevorderen, voor die belangen opkomen
en strijden als bet moet, maar zij sluiten
toch niet de oogen voor de sombere wer
kelijkheid.
Zij weten het niet alleen, maar zij
willen er ook in de practijk mee rekenen
dat het sociaal-wenschelijke met het eco
nomisch noodzakelijke vaak in botsing
komt.
Vandaar dat zij, ook als er gestreden
moet worden anders optreden en andere
wapenen gebruiken dan de „moderne" or
ganisaties.
Zij laten de beginselen niet los.
En het gevolg is, dat- zij ook den
smaad van het beginsel hebben te dra
gen.
Wij hebben dat in Kampen gezien
waar de Christelijke sigarenmakers wer
den gehoond en bedreigd.
En we zien het overal. Als onderkrui
pers, als spelbrekers, als onbetrouwbaren
en verraders worden onze Christelijke
arbeiders gebrandmerkt.
Dat eert onze mannen en hunne vrou
wen, die niet minder dien smaad hebben
mee te dragen.
Maar laat bet nu onder ons bij zulk een
betuiging niet blijven.
Zij er waardeering, maar ook een mee-
leveu en een mee-lijden als het moet.
Y 15 October.
Een. belangrijke datum.
Vanaf 15 October toch zullen verzeker
den die daarvoor in aanmerking komen,
nieuwe vruchten van de Sociale Wetge
ving kunnen plukken.
Invaliden die den wachttijd van 150
weken vervuld hebben, zullen nu een in-
validiteitsrente kunnen ontvangen.
De uitkeeiingen nemen een aamvarag.
Voor wie weet hoevelen wionden de zor
gen weer eenigermate verminderd.
Wij denken op dezen dag onwillekeurig
aan den onvergetelijke^ Ds, Talma die
niet heeft gerust voor het. lot van de oude
en invalide arbeiders althans eeniigennate
werd verzacht.
Hij heeft dank zij mede de schande
lijke tegenwerking van de vereenigde
linkerzijde do vruchten van zijn arbeid
niet meer mogen aanschouwen.
Maar ate straks in menig gezin God ge
dankt woTdt, voor de vermindering van
druk, dan zal ook gedacht worden aan
den arbeid van wijlen Minister Talma.
V Onoverkomelijk bezwaar.
De vorige week is opnieuw een ontwerp
tot wijziging van de wet op het Lager
Onderwijs ingediend.
Wij vestigen daarop nog nader de aan
dacht, maar laten nu reeds volgen wat de
Standaard hierbij opmerkt
Ors hoofdorgaan is niét zonder vree®
on wijst daartoe o-p een drietal hojof dp un
ion:
„Ten eerste op de voorgestelde intrek
king van art. 100 der bestaande Wet
waarbij, men mag wel zeggen, de laatste
vrijbeidsveer Van den hoed genomen
wordt. Het gaat al meer in de richting
van de tirannieke eenheidssch ooi
voor heel de natie.
Dat is een, we mogen wel zeggen, on
overkomelijk bezwaar.
De tweede bedenking gaat togen de
nieuwe regeling in zake de oprichting van
nieuwe scholen. Hadden deze nu voorge
stelde bepalingen vroeger bestaan, dan
hadden ongeveer 300 van de thans be
staande P rötestantsch-Chri stelijke scho
len niet, opgericht kunnen worden, waar
onder alleen in Friesland met zijn uit
gestrekte plattelandsgemeenten meer
dan 100.
Hier is amendeering noodzakelijk.
Ten derde eindelijk lijkt onaanneme-
1 ij k de inmenging van Gedeputeerde Sta
ten in ontslagkwestiee bij het bijzonder
onderwijs. Het nieuwe beginsel introdu
ceert feitelijk zeggen&echap van Gedepu
teerde Staten over de 'richting van het on
derwijs.
Wij vreezen dat doorvoering van deze
dingen bij ons tot ernstige ontstemming
zou leidon, en wij hopen daarom dat onze
Kamerclub weg en middelen zal kunnen
vinden1 om dit govaar tef te wonden. Het
komt ons voor, dat wij hier zeer dicht
aan een gevaar! ij kern twee
sprong gnaderd zijn."
STADSNIEUWS.
Ambtenaars-salarissen.
In de Maandag te houden Raadsverga
dering komt aan de orde het verzoek vafi
den burgemeester om zijn salaris te ver
lagen.
De heer Mr. van Eek grijpt deze gele
genheid aan om den Raad een algemeane
uitspraak inzake de ambtenaars-salaris
sen te ontlokken en heeft daarom het vol
gende voorstel ingediend:
„De Raad van Leiden, overwegende,
dat het gewenscht is om de traktementen
van Ihoogbezoldigde ambtenaren te verla
gen^ ten einde daardoor te voorkomen, dat
de jaarwedden on loonen van het lagere
overheidspersoneel ten gevolge van den
groote-n zuinigheidsaandrang verminde
ring ondergaan; besluit het College van
Gedcp. Staten van Zuid-Holland te ver
zoeken om ingevolge den wensch van den
Burgemeester van Leiden diens bezoldi
ging met ingang van 1 Januari 1923 met
f2000 te verlagen en dus vast to stellen
op f 10.000 's jaars."
Niet onhandig dat voorstel.
Maar wel een weinig naief.
Agitatie-comité.
In een Donderdagavond gehouden ver
gadering is hier ter stede opgericht een
Leidsch Agitatie-Comité van workloo-
zen.
Vooraf voerden de heeren Kolthék, L.
de Visser en Kite het woord, welke heeren
eiechen productive®, arbeid tegen vol
loon.
De arbeiders werden opgewekt alle
schaamtegevoel op zij to zetten, de ar
moede in al haar droeve werkelijkheid in
het openbaar te toonen, te weigeren lan
ger de ellende te dragen en ziohi niet met
een uitkeering van het armbestuur te la-
ton afschepen.
Tot bestuursleden werden gekozen J.
Peute, voorz., Ilasselo, eecr. en van der
Meulen, penningm.
Politiek» actie.
De afd. Leiden van de Chr. Unie zal
a.e. Donderdagavond een vergadering
houden ter bespreking van de Stoten- en
Gemeenteraadsverkiezing in 1923.
Werkloosheid. 1
De werkloosheid grijpt 6teeds meer om
zich heen.
En waar het aantal „uitgetrokkenenM
steeds grooter wordt, daar klemt steeds
meer do vraag op welke wijze in hunne
behoeften moet worden voorzien.
Tot nu toe worden hier in Ledden
als overal elders dergelijke werkloozen
verwezen naar het Burgerl. Armbestuur,
waartegen echter van meerdere zijden ern
stige bedenkingen worden geopperd.
Het was in verband hiermede dat het
bestuur van1 „Patrimonium" den heer
Zuidema uitnoodigde het vraagstuk van
de werkloozenzorg te bespreken.
Het onderworp is 'van veel belang, in
de eerete plaats voor onze arbeiders en
hunne vrouwen, maar voor hen niet al
leen.
Verwacht mag dan ook wiorden, dat de
Maandagavond te houden vergadering die
ook voor geestverwanten toegankelijk is,
druk zal worden bezocht.
Postkantoor.
Met ingang van 16 October a.s. wordt
het 'Postkantoor te 8 uur v.m. voor het
publiek opengesteld.
Op Maandag 23 October a.e. zal
Prof. van Nes in de kleine zaal der Stads
gehoorzaal een lezing houden over B u n-
yan's leven en werken, welke le
zing door lichtbeelden zal verduidelijkt
worden.
Gelijk bekend heeft Prof. van Nes in
1920 aan Etetow en Bedford, waar Bu-
nyan geboren werd en waar hij arbeidde
een bezoek gebracht.
Het belooft dus een interessan tem
avond te worden.
De baten komen ten goede aan het Te
huis voor Vrouwen in de Nieuwsteeg.
De Hooglandsche Kerk.
Had men bij den aanleg van do nieuwe ver
lichting aanvankelijk gedacht den 22eten Oo»
tober weer dienst te kunnen houden, nu de werta
zaamhoden in vollen gang zijn blijkt wol dat
daar geen sprake van kan zijn, daar over de ge-
heole lengte der kerk de zware grafzerken
moesten worden verwijderd.
Men hoopt nu over 14 dagen t 3 weken
zoover te zijn dat de morgendiensten weer kun
nen aanvangen hoewel het koor dan nog niet
gereed is.
De zekere datum zal ook door ons na
der worden bekend gemaakt. Met den aanvang
der avonddiensten zal men nog wel wat moeten
wachten.
Dozen zullen nog enkele weken
later aanvangen. De oude kronen zullen worden
vernieuwd en voor electrisch licht worden inge»
richt, en in de vorm van kaarsen blijven. Hot
geheel wordt een verlichting door 4000 kaars,
terwijl men in de betrokken kringen overweegt
om op do plaatsen waar tet nog toe geen licht
was ook nieuwe kronen aan te leggen. We kun-*
nen nu wel. reeds zeggen dat do uitvoering van
het work, die in liandon is van do firma Gebr.
Eggink. keurig van stapel loopt.
ADVERT E N Tl E-PR LU.
DES ZATERDAGS f 0.80
PER GEWONE REGEL s f 0.224
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens
INGEZONDEN RECLAMES D' lEF
30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent
bij vooruitbetaling.
Aan het Zoeklicht.
Leiden 14 October 1922.
Aan pogingen om agitatie te ver
wekken ontbreekt het niet in deze dagen.
Wie de verslagen van- den I«eidschen
Gemeenteraad leest zal dat met mij eens
zijn.
En nu is hier zelfs een speciaal agita
tie-comité opgericht, dat zich ten doel
stelt, de werkloozen in onrust en br-ncoring
te brengen en te houden.
Opzichzelf is dat niet, te verwonderen.
Er zijn altijd menschen die van de el
lende van anderen trachten te orofitee-
ren. Die eerst het water opzettelijk ver
troebelen om dan te beter teokumnen vis-
schen.
Nu gaat die speciale agitatie-bewering
uit van een groep menschen, die gelukkig
weinig invloed hebben en die als re-gel
zelfs in roods arbeiderskringen niet ern
stig genomen, worden.
Het gevaarlijke is echter dat de werk
loozen zelfs in onzen gemeenteraad, vmw
de agitatie-bewering worden op°-evof*
En het ergerlijke is, dat men tenslotte
de werklooze arbeiders wier toestond
.toch al ÏB-droevig is, zeT het. gelag laat
betalen. rvc»QT*T>v *TfVR..
Gisteren vervoegde zich bij den heer B.
aan den Ilaagweg alhier een persoon, die een
heel verhaal opdischte. Hij zou n.l. door een
bekende Leidsche firma ontslagen zijn, terwijl
hij in moeilijke huiselijke omstandigheden -•er-
keerde. Zijn vrouw zou onder behandelng van
3 professoren reeds zes operaties hebben onder-»
gaan enz. enz. Eindelijk kwam de aap uit de
mouw. Hij wou n.l. 5 gulden hebben om naar
Amsterdam te gaan. De persoon noemde zich
Johannes Munster, is 35 jaar oud. lengte 175
M., heeft een blond uiterlijk en een knevel. Aan
het adres op do Lammermarkt waar hij zei de
te wonen was niets van hem bekend.
Door zekeren v. B. is aangifto gcaJLan dat
tusschen Woensdag en Donderdagmiddag zijn
rijwiel is ontvreemd uit een sociëteit waar hij
hot zoolang had laten staan.
De pianoliandolaar M., Haarlemmerstraat
alhier, hoeft aangifte godaan dat ten zijnen
nadeele ontvreemd is een kist inhoudende 200
pianopótten, welke kist in een kelder was go-
borgen.
Bij de polite alhier is een
klacht ingediend tegen den vrachtrijder v. d L.
die gisteren met zijn wagen van do brug aan
de Hooglandsche Korkgracht kwam afrijden,
juist tegen een handwagen aan, welke voor de
ruilen stond bij J. A. F„- met het gevolg dat
de handwagen door de ramen ging. Wio zal dat
betalen?
r—Toen onlangs de Gemeenteraad besloot de
werklooze sigarenmakers work to verschaffen
door het laten vervaardigen van senoritas-sigaren
vekleerde de heer v. Stralen dat doze maat-
regol feitelijk overbodig was, daar het met de
werkloosheid in dit vak spoedig gedaan zou
rijn.
Uit de opgave van de Gem. Arbeidsbeurs
blijkt echter dat gisteren 44 sigarenmakers als
werkloos waren ingeschreven.
Bij de gemeentelijke Arbeidsbeurs waren
gisteren als werkloos ingeschreven 10 vrouwen
en 806 mannen w.o. 134 losse werkliedeD. -18
bïinkweikors, 47 textielarbeiders, 44 sigarenma-»
kers, 43 opperlieden, 41 schilders. 35 grondwer-»
kers, 23 letterzetters, 20 betonwerkorsr 12 met
selaars, 29 timmerlieden, 24 sclioepssmcdcn, 14
broodbakkers, 13 magazijnknechten. 12 kan-»
toorbcdienden, enz. enz.
-Het winterplan van de Loidscho Chr. Mid-»
denstanderevereen'fcnng alhier var van wij in
't kort reeds melding makkten in ons verslag
van gisteren, is als volgt samengesteld: Op 16
November zal een vergadering worden gehouden
ter bespreking van enkele huishoudelijke zaken,
alsmede van de „14 püntcn" door het hoofdbe
stuur om advies aan de afdoelingen loogo-t
zonden, welk advies voor 1 Jan. a.s. moet wor
den ingezonden. De volgende vergadering to
houden op 14 Dec. a.s. zal grootendeels gewijd
zijn aan de bespreking van laatstgenoemd enden
werp, terwijl daar ook zal worden behandeld
bet praeadvies van den heer R. K. v. d. Berg,
hoofdbestuurslid te Baarn. In Januari zullen do
overige werkzaamheden worden geregeld.
Dr. J. van Leeuwen f.
Gisteren is te Utrecht onverwachts over
leden, 54 jaar oud. de heer dr. J. van Leeu
wen, oud-lid van de Tweede Kamer,
de Provinciale Slatcn van Utrecht en oud
wethouder van Utrecht. Hij was ju "fit ge
nezen van een ongesteldheid.
Dr. J. van Leeuwen was spoedig na ztja
promotie aan de universiteit te Utrecht
tot doctor in de Nederlandsche letteren;
leeraar aan het gymnasium te Sohied«a|
geworden. In dien tijd begon hij te
ren voor de beginselen der S.DA.P.;
voerde te Schiedam de redactie van
plaatselijk sociaal-democratisch
genaamd Do Moker. Later word hij pro
pagandist. van de S.DA.P. tc Utrecht. UfJ