Dagblad voor Leiden en Omstreken N.V.v/h. J.C.BERNARD ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 TER WEEK 10.19 FRANCO. PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - VRIJDAG 6 OCTOBER 1922 No. 76< Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 Postrekening 58936 ADVERTENTIE-PR Us. DES ZATERDAGS 8 s f0.30 PER GEWONE REGEL 10.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogsten? INGEZONDEN RECLAMES D»T' IER 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij voornitbetaline. Dit nummer bestaat uit drie bladen (Woensdag 11 Oct.) Spreken: Oud Minister DE VRIES, de Kamerleden DE WILDE en SCHOUTEN en Ds. VAN LUMMEL. Geen enkele A.-R. man o! vrouw inden Kieskring Leiden biijve a.s. Woensdag thuis. V Geestelijke ontaarding. Ontwikkeling en beschaving, zoo heeft men geleerd, zouden-dem mensch beter mar ken en hem brengen op hooger peil. De Bijbelsche leer, dat de mensch in zonde ontvangen en geboren is en van nature geneigd God en zijne naaste te ha ten, werd afgewezen. De Bijbel wist het niet. De mensch, zoo werd betoogd is van nature goed. Maar de omstandigheden drukken hem neer. Geef hem ontwikkeling en breng hem beschaving hij en dan zullen alle goe de eigenschappen die sluimeren in zijn ziel tot openbaring komen. Maar nu is er elkeu dag weer de prac- tijk om deze schoonschijnende theorie te logenstraffen. Wil men een zéér sterk eprekend voor beeld? Onlangs hebben we kunnen lezen van een bokswedstrijd tus6chen Carpen- tier een Franschman en Battling S i k i een Amerikaanschen neger, wien 't gelukte in enkele minuten zijn tegenstan der tot gehakt te boksen. Hij beukte met zijn geweldige vuisten, zijn tegenstander, zoo vaak en zoo raak, dat het slachtoffer als een bloedende vleeschklomp uit het worstelperk werd gesleept. Duizenden, tienduizenden, woonden in ademlooze spanning dit schouwspel bij, om na afloop den „getrainden aap" zoo als do neger door zijn rondleider werd ge noemd, toe te juichen. Dat gebeurde in F r a n lc r ij k, zegt men. Zeker, maar staat Frankrijk wat ont wikkeling en beschaving betreft, niet in het eerste gelid? En hoe ging het in o n s land, in Rot terdam, waar Battling Siki zijn tenteai hoeft opgeslagen? Laat do M a a e b o d e het ons vertel len. „Honderden en honderden waren op het Stationsplein verzameld. In afwachting stonden ^talrijken op de trottoirs ge schaard of ze werden door bereden poli tie en. rijwielagenten in de rij gehouden. Do trams stonden stil. Want Battling Siki zou komen, het wereldwonder. Het wereldwonder, omdat-ie Carpentier zoodanig tot bloedens toe geslagen heeft, dat in een groot Engelsch blad een jour nalist weeklagend smeekte, dat zulk een schouwspel hem voor de toekomst zou be- spaard blijven! Zoo was Carpentier geslagen, dat z'n lippen tweemaal hun normale grootte hadden en z'n lichaam met bloed was be dekt'. Toen stond Siki „in his glory". Hij vocht „terrifically", het wereld wonder, waarvan menschan, die den strijd hebben bijgewoond verhalen, <lat hij ondanks de afspraak met het Parij- eche gokconsortium Carpentier heeft neergeveld, wijl hij bij het zien van des blanken bloed, alle afspraken vergat en ale een beest vecht, tot de blanke neer viel, kapot geknokt. Te lang duurde bijna het wachten de verlangende schare. Maar eindelijk daar verscheen de vechter buiten het station, deftig in het zwart. De vrouw en het kind en de schoonouders van den vechter wer den met hem in het rijtuig geheschen. Vier bepluimde paarden zouden trekken. Een gejuich steeg uit de ademloos toe ziende menigte op. Toen viel de muziek in en voort ging het. Achter het rijtuig volgden auto's met belangstellenden. In een er van zat de dirigent van een strijk je uit één onzer grootste café's. Waarem ook niet. Waarom niet de kunst aan de voeten van Siki? Twee auto's voor de pers volgden Waarom ook niet? Waarom niet met de kunst, de trotsche zelflTewuste koningin der aarde aan z'n voeten? Als -een vorst ging de vechter tusschen de rijen van z'n bewonderaars door. Z'n kraal o ogen glinsterden en een lach' stond ;van z'n eene oor tot het andere. Hoera's gingen er op en alles liep en srende mede als verdwaasd. l Heil Caesar, heil! Z'n tocht was overal een triumphade. Elkeen snelde derwaarts em den held van den dag te aanschouwen, die voor eenige weken nog onopgemerkt in de stad kon wandelen. Maar Carpentier is onder z'n vuisten gevallen en thans is de kleine mensch,. wiens uiterlijk Darwinisten in verrukking moet brengen, het wereldwon der, waarvoor de geheele wereld mitsga ders de Rotterdamsche bevolking vol ont zag buigt. Enthousiast heeft Rotterdam z'n groo- ten burger gehuldigd. Of is hij niet een groot man, hij Battling Siki. van wien z'n manager zegt, dat hij het phenomeen van oen getrainden aap is on de manieren, de behendigheid en de sluwheid van een aap bezit." „Wij hebben, zoo voegt het Rotterdam sche orgaan hieraan toe, vol ontzetting den triumtfocht van' het brute geweld aan schouwd." Inderdaad er is roden voor ontzetting. De geestelijke ontaarding moot wel groot zijn, als in een Christelijk land, zulk oen huldiging mogelijk is. V Financieele gevaren. Over dreigend© financieele gevaren hoopt Mr. S. do Vries op den a.s. Woensdag te houden partijdag het woord te voeren. Een zeer belangrijk onderwerp. En een actueel onderwerp tevens. Hier dreigen gevaren niet maar in theo rie of heel in de verte maar in de onmid- delijke nabijheid. En die gevaren zijn van beteekenis niet alleen voor de financieele wereld of voor den handel, of voor Rijk en Gemeenten, maar voor heel het volk. Voor den handwerksman en den kleinen winkelier evengoed als voor hen die we reldzaken drijven. Dit wordt nog volstrekt niet al gemeen1 verstaan. De beteekenis van de gevaren die hier dreigen wordt vaak niet doorschouwd. Wij prijzen ons daarom gelukkig dat Mr. de Vries over de dreigende financieele gevaren komt spreken. Hier valt wat te leeren a.s. Woensdag. Niet genoeg kunnen we dan ook onze mannen en vrouwen, boeren en tuinders, arbeiders en patroons, middenstanders en groot-industrieelen opwekken den> partij dag bij te wonen. Niet alleen 's middags maar ook 's mor gens. Dat er gevaren dreigen- ook van finan- cieelen aard is onmiskenbaar. Maar gelukkig wie niét onvoorbereid en zonder gids die gevaren tegen gaat. STADSNIEUWS. Kerkhervorming. In de overvolle Pieterskerk had giste ren de herdenking plaats van het feit dat het 350 jaar geleden was dat de Pieters kerk door de Nieuwe Religie werd in ge bruik genomen.' Indrukwekkend raischtem door de historische gewelven de woorden van Ps. 100:1 en 2: „Juicht aarde, juicht alom den Heer." Hierbij betrad D s. R i e- m e n s den kansel en ving na het uitspre ken van den zegen aan met het lezen van Ps. 66: 1-12. Na het opgeven van Ps. 78:2 drong Spr. dat in- dezen avonddienst eerst door hem zelf een historisch woord zou worden ge sproken, terwijl Ds. Groot Enzerink hier een toepasselijk woord zou bijvoegen. Na het opgeven van Ps. 78:2 drong hij er bij de gemeente nog op aan, dat een flink deel van het tekort der diaconie, zijnde f 1230, in deze volle beurt mocht worden gedelgd. Tot tekst had zijneerw. gekozen uit Ps. 66:12b: „Maar Gij hebt ons uitgevoerd in een overvloedige ver- versehing." Spreker herinnerde er aan dat deze godsdienstige herdenking niet minder be langrijk is dan de staatkundige van voor 2 dagen en schilderde daarna op pakkende wijze den toestand op Zondag 5 October 1572, toen zich ook groot© scha ren hadden opgemaakt om in de zelfde kerk de prediking van Pieter Cornelis.z. denzelfde predikant din in den morgen ,varu 3 Oct. 1574 was opgetreden aan te hoor.en. Verder bracht Z.Eerw. op onderhouden de en belangwekkende wijze het verschil tussdhen den Roomschen en Gereformeer den eeredienst naar voren en wist telken male belangrijke momenten, de Pie terskerk betreffende, in zijn rede te vlechten als: 't instorten,van dom 364 voet •hoogen toren die 3 eeuwen den zeeman tot een baken was geweest in 1512 en de schenking van een eigenhandig geschre ven Ncderlandschen Bijbel door Willem Heerman in 1462 aan de Kerkmeesters van St. Pieter gedaan. De sympoliek in beide gebeurtenissen gelegen, bracht Spr. naar voren. Den gehoelen loop der zaken'die tot de re formatie leidde, als het optreden van pro fessor Petrus Bloksiu6 hier in Ledden en' het ter brandstapel brengen van Claas Jansz., het komen van Prins Willem, waarmee het verdwijnen van de woestelingen gepaard ging, werd yervolgems verhaald ©n erop gewezen dat VISCHMARKT - K00RNBRUGSTEEG Huishoudelijke Machines Zie verder in dit blad. 9443 dit alles brengt tot het „De Heere heeft onze vaderen uitgevoerd in een over vloeiende ververeching". Echter, aldus spreker, ook de mineur toon ontbrak niet en door onze schulden, door de schuld ónzer vaderen, kwamen er dingen voor, die niet voor hadden mogen komen, daar dikwerf vergeten is het Woord van Christus: „Vader, geef dat ze allen één zijn gel ijkerwijs ook Wij een zijn", welke bede nog steeds op vervul ling wacht. Ook bracht Spr. in herinnering dat en kele jaren na de reformatie in den Kerke- raad zulkó heftige tooneelen zich afspeel den, dat burgemeester v. d. Werff er aan te pas moest komen, wat tegenwoordig igelukkig onder onzen burgemeester niet meer nooöig is en dat in *1610 de eene Zondag de inwoners de kerk uitliepen omdat een Gomarist optrad en de andere week de Vlamingen vertrokken, daar een Arminiaan den kansel betrad. Een en an der een gevolg van het niet aanwezig zijn van een predikbeurtènhlad, waardoor men maar 'had af te wachten wat er kwam. Verschillende gevaren bedreigden de kerken der reformatie maar steeds blijft het: „Reformata quia Rcformanda": De kerk is gereformeerd tenein de tolkens door Gods Geest ge reformeerd- te worden. Zijn trouw is groot, zei -Spr., want in dit ge bouw zijn door het tweesnijdend zwaard des Evangelies nog velen gebracht tot de tollenaarsbede en het belijden en beleven van het woord: „Uw woord is mij een lamp voor mijnen voet." Onder het zingen van Gezang 3:23, betrad de tweede «nreker D s. J.W.G root Enzerink het spreekgestoelte, die als zijn tekst opgaf Judas 3b. Het wa6, aldus Spr., een goed besluit van den Kerkeraad om den dag te herden ken dat voor 't eerst 350 jaar geleden de Hervormde leer in de Pieterskerk kon worden beleden. Ons voorgeslacht was anders dan dat van onze dagen. Zij zongen temidden van brandstapels en schavotten en onder de dwingelandij van den Bloedraad, inge steld door den beul Alva, ze zongen hun internationale: „De Heer zal opstaan tot den strijd". Wat eén heldenmoed en heldengeloof moet die eerste prediker bezeten hebben, om op d© plaats die nog gevuld was met de benauwende rook van den wierook zonder vrees of aarzeling den Eenigen Naam uit te dra-gen en te verkondigen en te leeren dat niet de Paus maar Christus het eenige Hoofd is en dat niet do geeste lijkheid maar alleen Hij do zonden kan vergeven. Spreker herinnerde er verder aan dat in dat zelfde jaar 1572 de Bartholomeus- nacht plaats vond en dat hetzelfde Rome dat deze moordpartij organiseerde ook hier haar gehoorzame dienaren had om de ketters uit te roeien en dat de schoonvader van den Zwijger daarbij op aanstoken van de Roomsóho kerk laaghartig werd vermoord, waarna Gregorius XIII in de St. Pieterskerk te Rome een „Te Deum laudamus" liet zingen en een fresco aan het Vaticaan liet maken met 'het opschrift „Pontifex Oolini necau probet" d.i. De Paus keurt goed de moord op De Coligny. Datzelfde Rome, roept spreker uit, dat een Balthazar Gwards tot moord afhuur de en de huiveringwekkende namen van Filips II en Alva vereerde, is neg steeds dezelfde en draagt nog in haar 6child de verklaringen vap. 't concilie van Trenie, waarin zij die zich niet aan de Room- sche Kerk onderwerpen met vrecselijke vervloekingen vervloekt worden. En in 't aangezicht van den aanrukken de vijand werd van dezen kansel manmoe dig Gods Woord verkondigd. De mannen die dit durfden hadden niet zelf de reformatie ter hand genomen. God had ze gegrepen. 't Kwam bij onze vaderen, aldus Spre ker, niet op om zooals de gereformeerden in onze dagen te zoggen: „Wij stoelen op eenzelfden wortel des geloofs". Ifet Calvinisme van d±e dagen was zich bewust dat hot met Rome niets meer gemeen had en eigen banier moest ophef fen, en deze leer van heilige levensernst en diepe religiositeit was heilige ernst., want men wist dat ©r tusschen hen en den dood slechts één echrede was. Wij. het. nage slacht, hebben waakzaam te blijven, -want Rome is niet veranderd maar het eenige wapen is da4 wij ernst maken met ons geloofsleven. Wat, zegt spr. is gereformeerd? Wan neer zijn wij kinderen der reformatie? Niet als wij de reformatie ter 'hand ne men of inoenen ter hand genomen te heb ben, want in dit menschenwerk schuilt geen kracht. Dat menschenwerk zal teniet gedaan worden. Gods werk alleen zal 't doen. ■- - Wat is .gereformeerd? Niet als wij opkomen voor de belijdenis zonder meer en meenen dat. wij 't gegre pen hebben, met veroordeéling van allen die anders denken dan wij. Niet als wij ons terug trekken in oen afgeteekende groep, die 't den volke verkondigen: „Wij Calvinisten," terwijl wij teyen6 aan Rome allerlei vriendelijke tegemoetko mingen doen. Kinderen der reformatie zijn wij alleen dan, als wij uitdragen Gods waarheid, Christus en Dien gekruisigde en staan in de volle verzekerdheid, dat God wonderen doen kan. Daar zijn men- schen, die geen geloof meer hebben voor de Kerk in onze landen, voor 't werk. dat God door onze vaderland6che Kerk ge daan heeft, die 't niet meer gelooven dat zij een plantin ge Gods is in 't midden voor ons volkeleven." Hierna keerde spreker terug tot zijn punt van uitgang: „het verleden" en schetste nogmaals den wanhopigen toe stand van ons land in die dagen van bloed en tranen, en memoreerde ook da,t hoewel het begrijpelijk zou zijn geweest, de Hervormden van dien tijd, behoudens een enkele uitzondering te Gorcum geen represaillemaatregelen hadden genomen De Prins van Oranje was daar ook tegen en het is een van de gronden waarom Oranje en Nederland één zijn. Door de kracht des geloofs kon een Bertrand op den brandstapel nog zingen: ,,'k Hef mijn ziel, o God der Goden, tot U op, Gij zijn mijn God". Tegenover zul ke getuigenissen bukken wij 't hoofd en zeggen: „Maak Gij- ons getrouwe zonen en doehteren der reformatie, oodat van ons geloof kracht uitga in de zoo droeve wereld onzer dagen, dan zal er zegen van ons uitgaan voor heel de kerk, voor héél het volk. Dan zijn wij sterk tegenover Rome, dan zijn wij tot een zegen ook voor hen die 't niet meer van „de Kerk" verwach ten. Dan zijn wij kinderen der reformatie, Na in gebed te zijn voorgegaan ver zocht. spr. nog staande te zingen Ps. 68:1. Bij het uitgaan der kerk speelde het iorgel „Eön vaste burcht is onze God", en het oude „Wilhelmus", waarmee de gemeente uit vollen borst instemde. Oudercomité. Gisteravond werd in Patrimonium on der leiding van bovengenoemd comité een vergadering gehouden met het doel om te komen tot oprichting van eon Geref. Oudervcireeniging. Van de 70 aangeschreven oudere, had slechts een. 11-tal aan de uitnoodiging gehoor gegeven. Eenigen hadden bericht van verhindering gezonden. Ook de predi kanten Ds. Thomas en Ds. W. Bouwman, waren aanwezig. De voorzitter van het comité, de heer R. H. Schipper, opende de vergadering met gebed en het lezen van een gedeelte 'dér H. Schrift. Vragen van verschillenden aard werden gesteld en naar genoegen beantwoord. Algemeen was men van gevoelen dat het leiden van Knapenvergadcringen en Jongeliedenvereenigingen met zeer veel beleid moet geschieden, wegens de hcoge belangen welke er voor de jonge leden mee gemoeid zijn. Staande de vergadering werd een Geref. Ouderveireen.'ging opgericht. Alle aanwet- zigen op een na, traden toe als lid. Voorts werd uit het midden der vereeni- ging een commissie benoemd, welke zich voorloopig zal bezighouden met hot uit breiden der vereeniging, het vaststellen van ©en reglement en van een werkplan. In de vereeniging zal namens ieder der J. V. welk© tot nog toe de leiding hebben gehad, een afgevaardigde zitting hebben, zoodat voortdurend contact blijft be staan tusschen de J. V. en K. V. De leiding der Jongeliedenvereen. en Knapenvereeniging zal nu geleidelijk overgaan in handen der Oudereveroeniging. zoodat deze voorloopig de J. V. bij haar leiding helpt, terwijl dan later de J. V. de oudervereeniging helpt. De bovengenoemde commissie bestaat uit de B.B.: Ds. W. Bouwman, H. C. de Jong, Utr. Jaagpad, A. de Jong Ez., Was- straat. .De vergadering werd door Ds. Bouw man met dankgebed gesloten, Voor de Commissie voor Stadsevan gelisatie uit de Goref. Kerk alhier zal binnenkort, optreden de heer L. van Elk straatprediker te 's-Gravenhage, met het onderwerpBabel of Jerusalem. In verband met het 12 té-jarig be staan van de Chr. Beslurenbond zal op Donderdag 26 October in de Oosterkerk een openbare vergadering werden gehou den, waarin als spreker zal optreden Prof. Dr. Slotemake-r de Bruijne van Utrecht. Prof. S. de B. hoopt te spreken over 1 Cor. 9:19 „Want daar ik van allen vrij was, heb ik mijzei ven allen dienstbaar gemaakt, opdat ik er meor zou winnen". Het Christel. Muziekcorps „Na arbeid kunst", onderaf doding van den C. B. B. zal zijne medewerking verleenen. Naar wij vernemen hebben de sa menwerkende vakccntralcn inzake de werkloozenzorg, gisterenmiddag ten stad- huize een conferentie gehad met B. en W. De bevestiging van den heer M. D. Gijsman, cand. tot den H. D. alhier, die op Zondag 19 Nov. a.s. in de Ned. Herv. Kerk te Zunderdorp zijn intrede hoopt te doen zal plaats hebben dcor Prof. van Nes alhier. Op Donderdag 12 October a.s. hoopt voor de Chr. Middenstandevereeniging alhier op to treden, do heer L. At to ma, Dir. van het Chr. Middenstandsbureau to Hilversum. In het Militair Tehuis aan den Morsch* weg, werd Woensdagavond een zoor geanimeerde schietwedstrijd gehouden. Prijswinnaars waren, J. C. Hagen mot 57. H. J. Breugom met 57, P. F. Geerlof met 5G, W. Vermeulen met 56 en A. M. C. Verpoorten met 52 punten. Do gezelligheid werd verhoogd' door hot aan* bieden va.n een kop chocolade. De Rotterdamsche koopvrouw Mej. C. deed bij de politie aangifte dat een wagen met goed die per schipper was verzonden niet to Rotter* dam is aangekomen. Gisterennacht te circa half twaalf had een flinke kloppartij plaats tusschen de woonschip* bewoners aan den Rijnsburger Singel. Do po* litie moest er aan to pas komen en do orde her- stollen. Do 74-jarigo Mej. L. S. gloecl op dè Haar lemmerstraat uit over oen bananenschil. Zij be kwam een bloedende neuswond en kon na eerst op hot politieposthuis aan den Haven verbonden te zijn naar haar woning in de Lusthoflaan te* rugkoeren. Toen do zwerver A. F. S. zich gisteren oan het politiebureau meldde om .onderdak keek men het register eens na en vond daar in dat de man nog 2 dagen hechtenis te goed had'. Even later word een confrater van hem J. G. E. in dronkenschap ingepikt die nog 5 clagca moest zitten. Gevankelijk zijn ze toen op transport g£H steld. BINNEN LA JD. Chr. verz. van Zenuwlijders. Gisteren is te Utrecht do 22sto alge meen© vergadering gehouden van do Ver eonigmg tot Christelijke verzorging vat Zenuwlijders in Nederland. Volgons het uitgebrachte jaarverslas neemt het aantal aanvragen vcor opne men nog steeds toe. De Verpleeg gel dec bedragen f192.495, aan voedingekoster werd f G6.853 uitgegeven. Aan contributi® werd f 5280 ontvangen. Aan 14 verpleeg den werd financieele steun verleend. Voor het suppletiefonds werd f 5288 ontvangen. Het aantal verpleegdagen bedroog 1368. Aan de Koningin-moeder, bescherm vrouwe der vereeniging, werd een tele gram van hulde gezonden. Prof. dr. G. Ch. Aalders uit Hilver sum hield een referaat over de profetie uit zielkundig oogpunt. De vrijwillige Landstorm. Bij de ordwerp-begrooting voor het departement, van oorlog is er op gerekend dat in 1.923 bij den vrijwilligen land storm aanwezig zuilen zijn- 1 generaal- majoor-inspecteur, 15 majoors, 45 kapi teins, 34 oerete en 6 tweede luitenants. 1 kapitein der militaire administratie, 3 schrijvers, 33 adjudanten-onderofficier, 132 sergeanten-majoors en 121 sergeanten (fouriors); voorts 2 reserve-majoors. 21 reserve-kapitc-ins, 60 reserve-eerste- en 17 reserve-tweede-luitenants. Bij de bijzon dere korpsen van den vrijwilligen land storm: 1 majoor, 5 kapiteins, 8 luitenants 2 adjudanten-onderofficier, 3 sergeant-ma joors en 3 sergeanten, zoomede 2 reserve- majoors, 18 reserye-kapiteins, 25 reserve- eerste- en 32 reserve-tweede-luitenants. Ersquete prijzen levensbencodigdhcden. Naar aanleiding van de door de Regea- ring ingestelde enquete, betreffend© de prijzen van benoodiigde artikelen voor levensonderhoud, vcor welke enqueto de organisatie is opgedragen aan de burge meesters en die gehouden zou werden in d© week van 5 tot 11 October a s. had; op 4 October een onderhoud plaats tus schen den Secretaris-Generaal van Binnen lands che Zaken, den heer J. B. Kan, en een, deputatie vertegenwoordigende alle Cen trales van Overheidspersoneel, met uitzon dering Van de Centrale van Hoogcre amb tenaren. Iin deze bespreking we,rd door de depu tatie aangedrongen op liet verzotten van den termijn van 511 October op 1925 October, opdat het daardoor mogelijk zou zijn, dat de Burgemeesters met succes de voorbereidend© maatregelen voor de en queue zouden kunnen treffen. De heer Kan deelde mede, dat tegen uitstel "wed geen beswaar zou bestaan bij de Regeering hetwelk nader door den heer J. B. Kan werd bevestigd terwijl hij toezegde de Burgemeesters met. de wij ziging van de datums telegrafisch op d© hoogte te zullen stellen. Dfclplinair gestraft. Een (weetal dienstdoende Wormerveer- sche politieagcnlcn lieten zich dezer da-*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1