Dagblad voor Leiden en Omstreken Woensdag II Oct. PARTIJDAG 3de JAARGANG. - DONDERDAG 5 OCTOBER 1922 No. 760 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 ABONNEMENTSPRIJS I IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KW ART A AD 12.50 PER WEEK10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 Noteert in Uw agenda naar den te LEIDEN. V Verkiezing Eerste Kamer. Door het op een verkeerde plaats aam- brengen van een correctie-regel ie het ar tikel van den heer J. H. de Waal Malefijt in ons No. van Maandag over de „ev^sa- redige vertegenwoordiging voor de Eer ste Kamer" ©enigszins onduidelijk gewor den. Wij laten daarom het slotgedeelte van bedoeld artikel hier nogmaals volgen: Daarom zou ik willen voorstellen om het' Grondwettelijk voorschrift in dier voe ge toe te passen, dat om de drie jaren wel 25 leden zouden aftreden, maar zoo, dat altijd alle leden in eenzelfden kies kring tegelijk hun mandaat zouden zien afloopen. Dit zou bijv. op deze wijze kunnen ge schieden. Men zou de Kieskringen kunnen verdoelen in twee groepen. De „eerste groep zou kunnen omvatten de Krin gen: Friesland- en Groningen samen 95 Sta tenleden kiezende 7 afgevaardigden; Gel derland en Utrecht samen 103 Statenle-_ den, kiezende 8 afgevaardigden; Zuid-" Holland met 82 Statenleden, kiezende 10 afgevaardigden. Totaal 25 afgevaardig den. Tot de tweede groep zouden dan beboe ren: Drenthe en Overijsél samen '82 Staten leden, kiezende 5 afgevaardigden; Noord- Holland met 77 Statenleden, kiezen de 9 afgevaardigden; Zeeland, Noord- Brabant en Limburg samen 151 Staten leden, kiezende 11 afgevaardigden. Totaal 25 afgevaardigden. Op deze wijze zou aan het Grondwette lijk voorschrift, dat om de 3 jaren de helft der leden van de Eerste Kamer aftreedt, kunnen worden voldaan en de kans op een 'goede evenredigheid tusschen de door de verschillende partijen verkregen zetels merkelijk worden verbeterd. Het komt mij voor, dat op de door mij aangegeven wijze een bruikbaar stelsel van evenredige vertegenwoordiging voor onzen Senaat ware te verkrijgen. Het heeft m.i. ook dit groote voordeel, dat het zich vrijwel aansluit bij den be- staanden toestand en daarom bij de toe passing tot weinig moeilijkheden zal aan leiding geven." Tot zoover de heer de Waal Malefijt. Wij merken hierbij nog op, dat het .denkbeeld hier ontwikkeld in breede krin gen instemming vindt. Gemeld werd dan ook reeds dat een wetsontwerp wordt voorbereid 'tot verkie zing van de Eerste Kamer volgens het stelsel der Evenredige Vertegenwoordi ging, waarbij ihet provinciaal verband zooveel mogelijk intact wordt gehouden. V Partijdag. Met blijdschap zullen ongetwijfeld vie len vernemen, dat de Commissie voor de voorbereiding van den partijdag, althans wat de sprekers betreft, gereed is ge komen. FEUILLE T@N. Vervolgd en bevrijd. Historisch verhaal uit den Napoleontischen tijd. 16) „Heerlijk," zeide Margo, met een, zijde- lingschen blik op Nelly's kleine, dikke, roode handen, ,,'s morgens vier uur op, zich wasschen bij den put, dan oen half uur ver door 't natte gras wandelen om de koeien te gaan melken, dan kaas ma ken en boterkarnen, hoe jammer dat Poot niet hier is!" „Stel u gerust; wanneer je bij ons lo- geeren komt zullen wij u daar niet mede lastig vallen. Het verschrikkelijke van wat-ge daar verteld hebt is voor een goed deel maar schijn, en ge weet ook wel dat het melken niet door ons maar door de knechts en de meiden gedaan, wordt. Et ie evenwel genoeg in huis te doen." „Nu ihoor, wanneer ik het hier niet meer kan uithouden dan kom ik eens op uw dorp, om te loeren hoe men daar, den tijd doorbrengt, en werkt zonder het moe te worden en als 't wérken dan gëdaan ie en we hebben voor de zooveelste maal de dorpstraat op en neer geloopen, dan gaan we onder de wol zoodra denzon onder is. Wel, ik krijg er nu al slaap van," zei Behalve de reeds aangekondigde spre kers heeft zich nog bereid verklaard het woord te voeren Mr. S. de Vries C z., oud-Minister van Financiën en lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Dit schijnt ons een zeer gelukkige keuze. Het financieel© vraagstuk trekt thans zeer sterk de aandacht. In de gezinnen, in de zaken, overal. Alles zucht onder de malaise en niet zonder zorg vraagt menigeen zich af, wat die toekomst zal brengen. - Wij hooren eiken dag spreken van inflatie, valuta enz., van export- moeilijlcheden en export-mogelijkheden. Een eerste vereischte hierbij is, dat er inzicht komt in. de zaken waarom het gaat. Dat verstaan wordt, waar hier de schoen wringt, welke gevaren hier drei gen, hoe gevaarlijk het is over de ver schijnselen die we eiken dag waarnemen en de middelen tot genezing die van alle zijden worden aangeboden, oppervlakkig en lichtvaardig te oordeelen. Indien iemand, dan is Mr. de Vries, oud- wethouder van Financiën van Amster dam en oud-minister van Financiën, zeker de «man om hier van voorlichting te die nen. Hij is met de financieel© vraagstukken uitnemend op de hoogte en door zijn Werkzaamheid als Regeeringecommissaris voor het Duitsoh-Nederlandsche crediet is hij ook in staat over de praktische vra gen die hierbij de aandacht vragen tc oordeelen. Wij vertrouwen dan ook, dat velon van de gelegenheid om Mr. de Vries te hooren gebruik zullen maken. En nog temeer, daar naai" wij verne men gelegenheid zal worden geboden vra gen te stellen, waarvan ongetwijfeld ge bruik zal worden gemaakt. Ie het nog noodig, dat wij partïjgenoo- ten en geestverwanten, mannen en vrou wen, opwekken om a.s. Woensdag den partijdag te bezoeken? STADSNIEUWS. Bijzondere Landstorm. Gisteravond kwam de afd. Leiden van den Bijz. Landstorm in feestelijke vergade ring bijeen in de bovenzaal van de „Har monie". Te ruim 8 uur opende de Voorz. van de plaatselijke commissie Ds. H. Thomas deze vergadering, door alle aanwezigen een hartelijk welkom toe te roepen, inzon derheid de vrouwen en verloofden van de Landstormers, alsmede d© hoeren Luite nant v. P e 11 en H. Vroom als leden vain de gewestelijke comm. en den heer J. Plu met z'n muziekgezelschap, die zich bereid hadden verklaard dezen avond op te luisteren. 't Was een goede gedachte, aldus Ds. Thomas, deze vergadering op den 4en Oc tober te houden; hebben we gisteren ge zien nagemaakte soldaten, ihier zijn de echte landverdedigerB bijeen die ons volk willen bewaren voor de revolutie. Het doel van dit samenzijn was de on derlinge band te versterken doch tevens de prijzen uit te deel en behaald op de plaatselijke schietwedstrijden. Dit kernachtige openingswoord werd met een daverend applaus en het staande zingen van het „Wilhelmus" door de aan wezigen beantwoord. Na ©enige oogenblikben van onderling gesprek werden de fraaie prijzen uitge- deeld aan de hoeren II. J. Lamer© le, D. Wassenaar 2e, G. Rietkerk 3e, U. Peere boom 4e, H. v. d. Meer 5e, J. Peereboom de, D. Kraadj 7e en A., Wendt 8e prijs. Een en ander ging gepaard met de noodi- ge toespraken. Alsnu kreeg Luitenant v. Pelt het woord, die schilderde het ontstaan van het instituut van den Bijz. Landstorm, die Margo met een kwalijk verborgen geeuw. „O, ge verbeeldt u dus, dat we niets le zen? Dat hebt ge zoo mis ais wat! Ieder voornaam man op ons dorp heeft een kleine bibliotheek welke hij gestadig aan vult en waarvan de boeken van hand tot hand gaan „Verbazend. Zeker allemaal preeken en geleerde verhandelingen, niet?" „Wat leest ge dan hier?" „Niet veel; nu en dan een Fransch ro mannetje." „Maar dan kunt ge immers nergens over praten?" „We kunnen toch moeilijk een theolo gisch dispuut onder elkander gaan hou den," zeide Constance glimlaohend. „Wan neer we ons 'bij onze costumes en de dage- lijfcsche nieuwtjes bepalen i6 't al mooi genoeg." „Nu ja, niet onder ons meisjes, maar wanneer onze vaders en broeders bezoek krijgen van hun vrienden, en wij weten nergens van, dan zitten wij bij 'hun ge sprek precies te kijken als malle Piet-, en we weten 'heel niet wien we gelijk moe ten. geven." „Wordt op uw dorp dan naar 't oor deel van d© meisjes gevraagd?" vroeg Constance verwonderd. „Welzeker! We praten even goed mee, wddr de lieden 't ook over hebben. Hier dan niet?" N.V.v/hJ. C.BERNARD VISCHMARKT K00RNBRUGSTEEG Huishoudelijke Machines Zie verder in dit blad. 94'.! 6 geboren is na de Novemberdagen van '18 en als doel heeft het wettig gezag bij re volutionaire woelingen te steunen, welk -instituut klein begonnen thans 54000 mannen telt, allen oud-militairen, die op het eerste teeken op zullen komen om Vorstin en Vaderland te verdedigen. De heer v. Pelt deed tevens nog enkele mededeelingen omtrent de te 'houden, ver- bands weds tri jdou waaraan ook deel kun- nn nemen de vrijw. van het Motorcorps. De heer Larners, plaatselijk leider en secr., deed nu mededeeling van een pas verschenen Landstormblad dat onder de aanwezigen werd rondgedeeld, waarbij ge legenheid werd geboden zich te abonneo- ren. Na afloop van dit meer officieel© ge deelte declameerde de heer de B r u i n- de „Kurassier van Cant Robert" uit den oorlog 1870'71, en vergastte de heer Rietkerk de aanwezigen op een Vlaamsche sprook. Ook door andere heeren werd nog het woord gevoerd met betrekking tot de or ganisatie van den Landstorm, terwijl tus schen de bedrijven door de muziek zich telkens weer op prijzenswaardig© wijze liet hooren; ook de „inwendige mensch" werd-niet vergeten. Het was al tamelijk laat geworden toen de voorz. deze vergadering sloot met dank te brengen aan allen die medewerk ten tot het goed verloop en het welslagen van deze vergadering, tevens den wensch uitsprekende, dat deze avond door meer dere gevolgd mocht worden en allen naar ihuis mochten gaan met -die een© gedachte: „Wij willen Holland houen: Oranje bo ven!" Korfbal. Men meldt ons het volgende: Zaterdagmiddag te 3 uur hoopt de L. G. K. G. Pernix alhier een wedstrijd te spe len tegen S.D.O. (Katwijk). Onze prognosi- tie is dat „Pernix" met een gelijk spel meer dan tevreden kan zijn. Aanpakken „Pernix". Daar het een pracht-wedstrijd kan worden, raden we ieder aan een kijkje te nemen. Marktkooplieden. In do laatat gehouden vergadering van den Bond van Marktkooplieden werd do volgende motie aangenomen: Do Bond van Markt-Kooplieden voor Leiden en Omgeving „Ons Belang" in Vergadering bijeen, dato 27 September 1922. Gezien de fanatiek© houding van do Kamers van Koophandel en Fabrieken, aid. Rijnland te Leiden; inzake de marktgeldverhooging, welk© bewezen heeft niets anders ten doel te hebben, dan het vermoorden van de Leidsche Week-s markt Protesteert ten sterktste hiertegen; Besluit met alle mogelijke wettige middelen daartegen te agiteeren; en Deze motie te zenden naar de Kamers van Koophandel en Fabrieken afd. Rijnland te Lei den en aan de Pers en gaat over tot de orde van den dag. M-ej. M. J. F. uit Rotterdam is gisteren uit een bak van een zweefmolen op het Schut tersveld gevallen, waardoor zij oenige oogen- blikken bewusteloos bleef liggen. Zij kreeg echter spoedig het bewustzijn terug, en kon na op het Acad. Ziekenhuis onderzocht te zijn, te voet verder gaan. -=i Dinsdagmorgen te circa 10 uur geraakte v. Z. met zijn rijwiel in de Nieuwe Rijn te water ,,'t Moch wat," zeide Margo. „Verbeeld u dat wij 't waagden eens een woordje te werpen tusschen do geleerd© gaspreldccm van onze geleerde broeders en hun nóg ge leerder vrienden, we zouden wat hoo ren! Kijk eens aan, de meisjes praten ook al mee! Waar die kinderen zich al niet mee bemoeien! „Kindlief!" zei mijn broertje die, notabenè, anderhalf jaar jonger is dan ik, laatst tegen mij, toen ik het waagde een paar woordjes in zijn ge sprek met zijn vriend te mengen, „kind lief, dat zijn geen zaken voor meisjes; straks zal ik jou een nieuwtje vertellen; dan iftag je meepraten." „En gij zijt zoo lang zoet geweest?" vroeg Constance. „Dat kunt g© begrijpen! Ik zei: doe geen moeite, geleerde heer, ik zal u niet langer storen, en ik trok met mijn werkje en mijn statie deftig de kamer uit. Zijn vriend was beleefder; die deed zijn best mij te bewegen dat ik blijven zou, doch ik was veel te boos om naar rede te luisteren. Maar van nieuwtjes gesproken, is 't waar, Constance, dat je verleden weck een bezoek hebt gehad van uw galant?" „O lieve help! Weet men dat al in de stad?" riep Constance uit, terwijl ze van schrik opsprong. „Dus is 't waar? Komaan!" zeide Mar go droogjes. Mjet de bel werkende wilde hij eerst voor een juf frouw en daarna voor een andere wielrijder uit wijken en kon daarna zijn vaart niet inhouden, mot het bekende gevolg. Bijna onmiddelijk zonk hij naar de dïopte. De in de nabijheid wonende Banketb. v. d. Re ij Jen bedacht zich geen oogenblik en sprong geheel gekloed te water. Twee maal werd vergeefsch gedoken doch de derde maal mocht hij het ge noegen smaken, den reeds bewusteloozen drenko- ling aan land te brengen. Binnen gedragen bij den hoer C. L. Korenhof werd' dadelijk kunstr matige ademhaling toegepast. Dr. Boonacker verlocndo de geneeskundige hulp. Na een half uur kwam de man gelukkig weer bij en kon later te voet naar zijn woning koeren. Ook bij dit geval bleek weer de noodzakelijkheid van een dreg op de Nieuwe Rijn, die er neg steeds niet is, en die toch in deze drukke buurt uiterst wtensshelijk zou zijn. De Leidsche Reddingsbri gade wil wel reddingsmateriaal geven maar door te weinig leden en donateurs ontbreken de mid delen er toe. 0 De afdeeling der algemeene weten schappen tier -Technische Hoogeschool zal voor het afnemen van de examens na de zomervacantie in 1922 alsnog worden aangevuld met dr. P. E li r e n f e s t, hoog leeraar aan de JtJniversiteit alhier. Wij vestigen de aandacht van be langstellende ouders op de vergadering van het Ouder-Comité die hedenavond wordt gehouden. .Uit een j.l. Zaterdag geplaatst bericht is duidelijk geworden hoe noodzakelijk het is, dat de ouders aan de Knapen-ver gaderingen hunne aandacht gaan schen ken. Gisteravond half zeven kwam de 23- jarigo L. H. op bezoek bij de familie J. in de Prinsenstraat. Hoewel eenigszins aan geschoten, had hij het toch tot boven aan de trap weten te brengen, doch daar werd hem een warme ontvangst bereid door zijn aanstaande zwagers, de gebrs. J., die hem bewerkten met een stuk gaspijp, zoodat hij uit drie hoofdwonden bloedende, naar beneden tiiimelde. Na door den eersten hulpdienst to zijn verbonden, is hij per politiebrancard naar het Acad. Ziekenhuis vervoerd. Van een en ander werd proces-verbaal opgemaakt. Mej. M., afkomstig uit Nieuwerbrug, die op 3 October in Leiden logeerde, heeft aangifte gedaan dat haar op het feestter rein een damesportemonnaie met ƒ7.is ontrold. Naar men ons van winkelierszijde meedeelt, heeft de toekenning van de prij zen bij de gehouden Winkelweek in som mige kringen dermate ontstemming ge wekt dat overwogen wordt onder de win keliers een commissie te vormen die er voor waken zal dat voor de volgende win kelweek niet zal worden ingeschreven, tenzij het vormen van een vakkundige jury verzekerd zij. Ook spraken wij jury leden die ontevreden waren over de hoofdjury. die wijziging zou hebben ge bracht in door hen genomen beslissingen. —De heer A. Lad an hoopt 8 October den dag te herdenken dat hij voor 25 jaar in dienst trad bij de firma Gebrs. Boot. Ongetwijfeld zal het den jubilaris niet aan belangstelling ontbreken. Hedenmorgen zou een zwaar beladen sleeperswagen de St. Annabrug overgaan. Het eene „bruintje" kon de zaak echter niet trokken en het gevolg was dat de wa gen meer achter- dan vooruit ging en recht op den fruitwinkel van N. op den Nieuwe Rijn aanreed. Voor den winkel stond een stellage mef, peren en hiertegen botste met volle kracht de wagen en na tuurlijk bleef er van een gedeelte van het fruit niet veel over. De eigenaar troostte „Maar ze kunnen 't niet weten. Nie mand heeft hem gezien!" zeide Constance driftig. „Het blijkt dan toch van wel. Ik heb niet voor niemendal een broer bij de „Op- rogbe Haarlemmer". „Wol ja, dat moet er nog bij komen! Het staat toch niet in de courant?" zeide Constance, bijna schreiende. „Wee© maar stil, beste," zeide Marge ©p een toon alsof zij een kind troostte, „niemand weet immers dat het mi w vrijer is dan ik. En je vertrouwt mij immers genoeg om zeker te wezen dat ik het aan niemand vorklappen zal!" Constance 6loeg een blik op Nellie wel ke door Margo opgemerkt werd. Kcm, wees nu niet dwaas. Zij weet van niet© en kan dus ook niets vertollen. Nietwaar Nell?"' „Maar hoe weet je het?" vroeg Con stance in spanning. „Wol, men hoeft hom gezien en her kend, eerst bij de poort, later buiten de stad, en nog lalor moot men hem bij Am sterdam gezien hebben. Natuurlijk wislb men in t eerst niet wie hij was, maar zijn bijzondere kleeding heeft overal de op merkzaamheid getrokken, en door het na snuffelen kwam men langzamerhand zijn ganeohe reis te weten. Zooals-je wel den kan kunt", vervolgde Margo glimlachend, „verdiept men zich in gissingen over wat ADVERTENTIE-Frviü- DES ZATERDAGS s f 0.30 TER GEWONE REGEL 4 10.221 KLEINE ADVERTENTIES van hoogsteng INGEZONDEN RECLAMES D! .HIER 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. zich er echter mee dat het anders zijn ruiten had gekost. BINNENLAND. Wijziging in de classificatie. De „Rsb." meldt, dat de regeering overweegt of al dan niet wijziging ge bracht moet worden in het classificatie stelsel bij de salarieering van het rijks personeel. De voorzitter van den ministerraad heeft in verband hiermede een circulaire gezonden aan de gemeentebesturen, met verzoek om gedurende de week van 5 tot 12 Oct. a.s. een onderzoek in te stellen in hun gemeente naar de prijzen der ver schillende artikelen en naar de kosten van den levensstandaard in him gemeente. De va'kcentralen hebben echter bij den Minis ter reeds bezwaren tegen deze enquête in gebracht, omdat men meent, dat aan de cijfers over zulk oen kort tijdsverloop geen enkele waarde kan worden toege kend. Bezuinigingsmaatregelen. Naar de „Rsb." verneemt, heeft de Re geering verschillende bezuinigingsmaatm- gelen getroffen, welke op 1 Nov. a.s. reeds in werking zullen-treden. Eén ervan is, dat de bezoldiging van: het tijdelijk personeel in 'e Rijks dienst, waaronder het geheele hulppersoneel van de Posterijen en Telegrafie zal gerekend worden, met ingang van dien datum niet meer berekend zal mogen worden volgens de rijkssalarisregeling, maar volgens do loonen, die ter plaatse voor ongeschoolde werklieden gelden. Do Zakelijke bedrijfsbelasting. B. en W. van Rotterdam stellen aan den Raad voor de belasting die tot dus ver f 12 perarbeider bedroeg, ak volgt te wijzigen* f 2 per arbeider wanneer we gens 10 arbeiders belasting verscbifdigd is en f 1 per arbeider méér voor iéderen ar beider, waarvoor boven de 10 arbeiders belasting verschuldigd is, lot een maxi mum van f^2. welk maximum eerst bij 20 of meer arbeiders bereikt wordt. Rijksuitkcoring aan dc Gemeenten. Naar aanleiding van de „tegenspraak" van het Haagscho Gorr. Bureau, wordt er in de M a a s b. de aandacht op geves tigd, dat vaststaat: 1. dat niet bekend iö, .of de ncoduit- keering, die de gementen over 1921 en 1922 ontvingen, ook over 1923 zal worden genoten; 2. dat intusschen op de Staaisbcgroo- ting voor 1923 geen bedrag daarvoor is uitgetrokken 3. dat van de zijde van het Departe ment van Financiën geen voorstel tot nooduitkeering zal worden gedaan, daar de Staatsfinanciën zulks niet toelaten; 4. dat Gedeputeerden van Zuid-Hol land gezien het bovenstaande do ge meentebesturen hebben .uitgeneodigd, op de gemeentebegrooting dienst 1923, de rijkisuitkeering uit te trekken krach lens de artt. 1 tot en met 10 der wet van 24 Mei 1897 (Stbl. 156) dus op den voet der oude bepalingDD. Als reeds thans door het Departement van Financiën is te kennen gegeven, dat de Staatsfinanciën eene hernieuwde nood uitkeering aan de gemeenten niet toela ten, dan is van het Ier zake uit te bren gen advies van de Staatscommissie voor de gemeenten zeer weinig heil te ver wachten. Laten de gemeenten dus op haar hoede zijn! Hier en in Duitschland. Heftig verontwaardigd was .men in het socialistisch kamp, zegt de R o t t e r d., toon men meende op het spoor te ziin van voorbereidende maatregelen der Nedcr- landsche regeering, om zich te dekken te- hij in Haarlem kwam zoeken." „Lieve tijd", zuchtte Constance, „wat zal oom Henri boos zijn. Ik weet. geen raad „Wat zog-je, weet uw Voogd dat hij hier geweest is?" vroeg Margo, wat ern stiger. „Ja, dat is het gekste van 't geval; oom heeft hem gezien cn gesproken. Luis ter maar eens," en Constance vertelde het geval. „Dat i© werkelijk zeer interessant," zei de Margo toen het verhaal uit wa6. „Maar met uw voogd zal het wel losloopen, hoor! De vogel is toch gevlogen. Wanneer uw Voogd wat uitgeraasd heeft zal hij wel bijdraaien." „Ik hoop het „Maar het wordt onze tijd, Nellie, an der© vinden wij de bond in den pot. Kom, we stappen op." Eenig© minuten laten was Constance weer alleen. Haar ongerustheid was en niet op verminderd, en met angst zag zij de thuiskomst vau haar oom te gemoetL Zij behoefde niet lang te wachten. Na ver-« loop van ongeveer een half uur werd drif tig met den klopper op de deur gebonsd en zoodra do deur geopend was ontving del knecht een „standje" over zijn traagheid» •Vorlt vervolgd.)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1