EENDENMAAND.
Onder dezen titel neemt de „Standaard"
in een driestar een loopje met de bericht
geving der liberale pers vooral over do
Kabinetscrisis. Augustus, zoo schrijft het
blad, is van oude bekend als de maand,
waarin de perseenden lustig rondfladde
ren. En ditmaal bestond daartoe bijzon
dere aanleiding: do Kamer met vacantie,
hare leden goeddeels op reis en een mi
nisterieels crisis als kluifje. Een ervan
neemt het blad er onder 6chot.
Met een zekere hardnekkigheid heeft
een der liberale organen „Het Vader
land" voortdurend verkondigd, dat de
Anti-revolutionaire Kamerclub het er op
toegelegd had om den heer Colijn te zien
optreden als Kabinetsformateur in plaats
van den heer Ruys. En zelfs een der R.
K. organen gewaagde van bijzondere
moeilijkheden bij de formatie Ruys door
d© A. R. veroorzaakt.
Nu "meonen we iets te weten van het
geen in de A. R. Kamerclub over de for
matie verhandeld werd en ook de heer
Colijn is voor onze hoofdredactie geen on
bekende.
We durven daarom met volle vrijmoe
digheid al dat gepraat onder de fabelen
rangschikken. De heer Colijn wenschfc
niets liever dan zich de eerste jaTen te
wijden aan de organisatie zijner partij en
aan de redactie van „De Standaard", en
ons blad heeft van den aanvang af met
volstrekte duidelijkheid gezegd dat in de
gegeven omstandigheden de opdracht tot
formatie aan den heer Ruys als de na
tuurlijke oplossing der crisis moest wor
den beschouwd.
En we verklappen geen geheimen als
we daaraan toevoegen, dat de A. R. Ka
merclub deze meening deelde en zich, ge
durende het geheele verloop der crisis,
daarnaar gedraöen heeft.
Waarom we dit allee meenen te moe-
ton zeggen?
Omdat uit zulk geschrijf, ale waaraan
„Het Vaderland" zich te buiten ging, zoo
Écht kwade gevolgen kunnen voortkomen
voor de toekomstige saamwerking. De
opzet was wel is waar doorzichtig voor
wie wat scherper kijkt, maar er zijn altijd
"•eenige onnoozelen die zulk een fuik arge
loos binnenzwemmen.
Daarom was het noodig eens vierkant
te zeggen, dat nódh de A. R. Kamerclub
nóch de heer Colijn iets anders gewild
hebben dan dat de formatie van den heer
Ruys slagen zou, indien zulks maar
eenigszins vcreenigbaar kon wonden ge
acht met hetgeen door de A. R. bij deze
verkiezingen naar voren gebracht was.
welk zij voor de offening van den wanen God»-'
dienst oogt te bewaren, de somma voor welke
deeelre verkoft was mildelijk opgebracht en aan
hot gemeene Best geschonken en alsoo die kerke
van hare verdelging vrijgekoft; zulke deeelvo
is blijven etaan en ten dienste dor Walecho Ge
meente (in Ao. 1584) geschikt en gebruikt ie
Oud-Leiden.
Bij het door8nufflen van oude stukken kan men
•ome hoogst eigenaardige en wetenswaardige za
ken ontdekken. Zoo vonden wij enkele bijzon
derheden over oud-Leiden welke wij onze lezers
wiet willen onthouden. Misschien zijn er nog
wel vele Leidenaars die van vader of groot
vader, in elk geval hdj overlevering, van do
oude Onze lieve Vrouwe kerk hebben gehoord.
Dezo kerk, die ongeveer gestaan heeft waar
nu de troteche pleistermuren van de ruïne aan
de Brandewijnsteeg óch verheffen, stond
wat menigeen zal verwonderen binnen bet
grondgebied der gemeente Oegstgeeet, welk ge
bied in 1355 met Leiden werd vereenigd. In
1365 werd de kerk tot parochiekerk verheven.
Voor deae verheffing van kapel tot parochie
kerk was echter de medewerking vereischt van
den pastoor van Oegstgeeet, waartoe de parochie
behoorde, en van de abdis van Rijneburg, die
het begevingsrecht bezat van de kerk te Oogst
feest. De toestemming werd verleend op voor
waarde dat hot begevingerecht der nieuwe kerk
aan de abdis zou komen en dat aan den Pastoor
van Oegstgeeet een jaargeld zou worden uitge*
koerd. De stad Leiden deed hierbij afstand van
alle rechten, die zij op het begevingsrecht
mocht kunnen doen gelden. Later is weer een
andere regeling getroffen want in 1514 werd
het begevingsrecht bij maandbeurten uitgeoefend
door de abdis en door den Paus. De kerk werd
gewijd op den Zondag na Maria Hemelvaart
1365. De kerk was zeer bescheiden en van een
•nregclmatig grondplan. In deze kerk werd
wals we reeds elders in ons blad meldden na
de Hervorming voor het eerst weer het zuivere
evangelie gepredikt. Als een prachtig Voorbeeld
van wat onze voorvaderen vow hun kerk over
hadden, diene hot hier volgende stuk van den
jare 1575:
„Wanneer na het wonderbaarlijk ontzet der
Stadt Leyden, de regenten zich in groote
•chaarechheid van penningen bevindende, kloos*
tcTS en kerken te gelde maakten, en onder de-
■ehren ook de Vrouwe Kerk, zijnde eene van
de drie Hoofdkerken dor Stadt, reeds was ver
koft heeft zeker Matrone van aanzien en van de
voorouderen des Hoeren Johan de Bijl door den
ijver voor God en tot eere der Stadt en behou-
denieee 'van aoo aanzienlijk een gebouw, 't
Later is er nog een procedure geweest tus-
schen de stad en de Remonstranten over het
gekocht hebben of niet gekocht hebben door
doze laatsten, waarbij bovenstaand 6tuk van
Frans van Mieris blijkbaar niet is gebruikt want
we keen vaa den Griffier A. C. do Malnoë d.d.
20-8-1799 „De Vrouwe nu Walsche Kerk
is dus gekocht en betaald: do natie of liever de
l heeft do penningen er voor ontvangen toen
dezo kerk voor afbraak had verkocht en der
halve kan men nu opnieuw dien niet weer als
een goed van oio Gemeente van Leyden vindi-
ceeren.
Wellicht dat er door de onderlinge twisten
weinig aan herstelling der kerk werd gedacht
i een feit is dat het gebouw hoe langer hoe
meer in verval geraakte en in hot begin der
19de eeuw een gevaar werd voor de omgeving.
In 1825 ging men tot -6looping over op oen
klein gedeelte van bet koor na (dat er nu nog
staat, en hij do verbneeding der Brandewijn*
steeg weer voor den dag is gekomen en zicht
baar is.) De toren werd in 1842 afgebroken.
Sic transi gloria Mundi
Een bewijs dat de Aarde draait.
Foncault, de vermaarde Fransche na
tuurkundige, die in 1819 te Parijs geboren
werd, deed belangrijke ontdekkingen en
bewees o.a. dat de snelheid van het licht
in lucht grooter is dan in water. Vooral
werd hij beroemd door zijn slingerproef
in 1851, waarmede hij bewees, dat de
aarde om haar as wentelt.
De slinger werd opgehangen in het
Panthéon, welks reuzenkoepel van 80 M.
hoogte gelegenheid gaf een ijzeren draad
van ongeveer die lengten op te hangen,
terwijl beneden een gróote koperen bal
was bevestigd, die onderaan voorzien was
van een naald.
Om dezen slinger volkomen zuiver te
te doen bewegen, werd hij vastgemaakt
met een touwtje, dat verbrand werd, zoo
dat daarna de slinger alleen ten gevolge
van zijn eigen zwaarte heen en weer
bewoog.
Een hoopje zand was zoo geplaatst, dat
de naald onder den bal hij iedere bewe
ging "daardoor ging, en wat bleek nu? De
Daald kwam nimmer terug in het zelfde
gleufje in het zand, doch telkens iets
verder.
Bij het draaien der aarde moest de top
van het Panthéon een langeren weg al-
leggen dan de bodum, waardoor het waar
genomen verschijnsel ontstond en teven9
proefondervindelijk was bewezen, dat de
aarde draaide.
Gemengd Nieuws
Veertien dagen onder de aarde!
Volgens berichten uit Jackson in Californië
hoopt men nog steeds de 75 man te kunnen
redden die sedert 28 Augustus bedolven zijn in
de goudmijn Argonant ten gevolge van een
brand. De maatschappij beeft een mededeeling
gepubliceerd, waarin zij zegt te gelooven, dat
de arbeiders nog'in leven zijn. Er is een be
looning van 5000 dollar uitgeloofd voor de eer-
eie reddjingbrigade die in de mijn dringt.
Brutale oplichting te Londen.
Het bijkantoor van de Amerikaansche Gua
rantee Trust Bank te Londen is opgelicht voor
160.000 dollars door middel van een valsch
telegram van zijn Ohineesch filiaal. Het tele
gram in de geheime oode der bank en voor
zien van de geheime contxolecijfers, gaf bevel
tot uitbetaling van dat bedrag aan een persoon
te Londen, die bet geld kwam balen en inder
daad werd uitbetaald. Later bleek bet op
lichterij te zijn. Een deel van het geld kon
nog worden achterhaald.
Tijdbeeld.
„Vrijheid en Recht" bevat volgende
„kreupelrijm" van Jantje:
UIT.
Als mijn Paatje en mijn Moesje
's Zomers knus uit fietsen gaan,
Moet ik mee op Moesje'e rijwiel,
In hei. bakje achteraan.
*k Zit met riempjes of met touwtjes
Of met vetera vastgesjord,
Wijl ze vreezen, dat ik andere
Ongemerkt verloren word.
Moes zit op een voerend zadel
En beweegt zich vrij en frank;.
Ik haar lieveling! vastgebonden,
Zetel op een harde plank.
In den wind, in kou of regen,
In do felle zomerzon,
In het 6tof van motorrijders,
Waar geen kind ooit tegen kon,
Bonkend over grove keien,
Hortend in een karreepoor, r
Stierend, wiegend heen en weder,
Zoo maak ik de tochten door.
Onbeweeglijk moet ik zitten,
Andere kantelt Moesje's fiets.
En van alles, wat me langs vliegt,
Hoor ik wat, maar zie ik niets.
1c Zit me gloeiend te vervélen;
Tc Wordt zoo droom'rig als een schaap^
Na een poosje knikkebollen
Val ik eindelijk in slaap
Als do menscben aan me vragen,
Of ik het pleiznerig vind,
Antwoordt haastig steeds mijn Moesjöi
,,'t Is zoo heerlijk voor het kind.
Buiten zijn is goed voor 't ventje,
Daar wordt hij gezonder van".
Maar zij denkt: „Ik zal wel zorgen.
Dat ik ook de hort op kan.4<
Ongelukken.
De 11-jarige A. L., die te Rotterdam op een
sleep era wag en wilde springen, ie gevallen.
Een achterwiel van den wagen, ging het meisje
over het lichaam. Het kind is in het ziekenhuis
overleden.
Te Beers is een 6-jarig knaapje door een
rukwind te water geraakt en verdronken.
De verlakker J. 0. te Leeuwarden ie bij
het risschen in de Sneekertrekvaart verdronken
Verdronken.
Uit het Eemskanaal, onder de gemeente
Noord dijk, is het lijk opgehaald van den heer
U. B., uit de Verl. Lodo wijk straat te Groningen,
die, naar gemeld is. sedert de vorige week
Dinsdagavond vermist werd.
Doodelijke val.
H. v. d. D. verpleegde in het Liefdegesticht
te Mierlo, had het ongeluk van een met haver
geladen kar te vallen en werd zoodanig ge
wond dat hij aan de gevolgen is overleden.
Motorongeluk.
Bij de remise der Ooslerstoomtram tusschen
Doorn en Leersum had gisteren een ernstig
ongeluk plaats.
Een motorrijder en "een fietser reden elkaat
tegemoet, beiden op het fietspad. Gelijktijdig
weken ze uit waardoor een botsing plaats had.
Do fietsrijder kwam er goed af, al was de fiets
vernield, maar de motorrijder afkomstig uit
Eist werd zwaar gewond opgenomen en is
direct naar het ziekenhuis te Utrecht vervoerd;
zijn toestand is zorgwekkend.
In het hol van den leeuw.
Op het politiebureau te Schiedam vervoegde
2ich zekere van T., tot het verkrijgen van in
lichtingen. De man bleek in bet politieblad ge
signaleerd te staan, verdacht van diefstal van
een rijwiel, een portemonnaie met 300 en
een costuum. Hij is ter beschikking gesteld van
de maréchaussee te Echt.
Griezelig.
Zondagmiddag drong zich een groote me
nigte voor een groote winkelruit van een linge
rie-winkel, hoek Raadhuisstraat en Keizers^
gracht te Amsterdam. Wat achter deze ruit was
te zien was bij den eersten indruk zeer grieze
lig, nl. een dame gekleed in naohtgewaad, zit
tende óp een vergolden stoel, was daar afge
vallen en lag met het hoofd zijdelings en de
armen slap langs het lichaam, waaraan rich
hevige sporen van. verwonding vertoonden. Het
hoofd lag van bet lichaam gescheiden, in den
hals vertoonde zich een groote gapende wonde
en de hals was zeer uitgerekt. Uit 'het gezwol
len en zeer misvormd gelaat puilden de oogen
vreeselijk uit. het geheel maakte een somberen
indruk, geen wonder dan ook dat bonderden
zich op dit drukke uur bij dit schouwspel ver
drongen. Eindelijk kwam de eigenaar der
zaak, gewaarschuwd zijnde, de dame op een
liefderijke manier uit haar toestand verlossen
en verwijderde haar, onder luid hoera, uit de
étalage; het wassen beeld was inmiddels door
do sterke zon, die op de winkelruit scheen,
danig gesmolten. „Tijd""
Mond- en klauwzeer.
Tti de weiden onder Beudingen en Ewijk is
onder het vee mond- en klauwzeer geconsta
teerd.
Goedkoop fruit.
De prijs voor het fruit is zóózeer gedaald in
Maas-Waal, dat fruitkweekers. die hun waar
naar de veiling stuurden, nift eens de onkos
ten konden dekken uit de opbrengst, aldus „De
Tijd". Zóó is 't. helaas, ook wel elders!
Aardappelen te geef.
Arbeiders in de omgeving van Wijeben kun
nen daar aardappelen rooien op voorwaarde,
dat zij betalen twee cent per kilo aardappelen,
welke dan bun eigendom worden.
Te veel gras.
Het vele gras in Friesland, 6nel gegroeid
door veel regenwater, schijnt voor het vee niet
gezond te zijn Tal 4van koeien lijden aan
stoornissen in de spijsvertering, volgens vee
artsen hot gevolg van het gras. Sommigen de
zer deskundigen raden daarom aan het vee te
stallen en ander voer te geven. »Tel."
.Vergadering-type.
In „Voorwaarts" levert J. A. B. het
volgende rake schetsje van den slotrede
n-aar op haast elke vergadering, ook van
niet-eociaal-democraten
„Hiermee is de agenda afgehandeld. Is
er ook nog iemand, die
Jawel, voorzitter!
Het is de rondvraagqueulant, die stu-
elke vergadering achteruit de 'zaal hard
en resoluut antwoord geeft.
Het i sde rondvraagquerulant, Üie stu
die maakt vani alle kwesties, waarmee hij
het bestuur kan pesten en de vergadering
vervelen.
Nijdige gezichten van daar-hc-je-hem-
weer naar den man, die den laatsten ha
merslag heeft gekeerd.
De voorzitter legt den hamer neer,
geeft den partijgenoot het woord en laat
de bui over zich heengaan.
Er is een meeting niet goed bekend ge
maakt; de bode heeft twee dagen te laat
de contributie opgehaald, bij het ver
spreiden van een circulaire is een wijk
overgeslagen enz. enz. Dat is 't aanloopje
tot den grooten aanval. Het bestuur is
niet op zijn plaats. Het neemt alle dingen
laks op. De echte toewijding voor de be
weging ontbreekt. De woorden ratelden al
harder, de armen zwaaien als molenwie
ken, de 6tem wordt al snerpender'.
Als de „vraag" is afgeloopen, deelt de
voorzitter mee, dat de meeting in tien
kranten en op honderd aanplakborden is
bekend gemaakt, dat de bode een week
ziek is geweest, en dat de circulaires op
waren, toen men aan de laatste wijk zou
beginnen, en dat er dus geen reden was
voor de donderrede. Hij prijst de warme
liefde van den rondvrager voot de partij,
en noodigt hem uit zich als huisbezoeker
op te geven en mee te helpen met de col
portage, want. daarvoor kan
Hij zegt dit alles gemoedelijk, leuk kal
meerend.
Maar de rondvrager 6tuift op en eischt
het woord wegens een persoonlijk inci
dent! De voorzitter heeft hem verdacht
gemaakt. Hij is geen praatjesmaker, die
voor de partij niets doet. Maar hij heeft
geen lust aan het afdeelingsleven mee te
doen, waar zooveel leden hun plicht ver
zuimen. En met opgestoken zeil verlaat hij
de zaal. achternagehoond met een,: Daar
gaat-ie weer voor niks!
De rondvraag is een nuttige instelling,
maar sommigen maken er een spuwbakje
van, waarin ze al hun giftigheid deponee-
Ten en anderen de eenige gelegenheid, om
hun welsprekendheid en vurigen ijver
voor de beweging te betoonen. En- daar
voor bestaat de rondvraag nu eenmaal
niet."
Uit het Sociale Leven.
Tweede Arbeiders-Zendingsconferentie.
De Tweede Arbeidere Zendingsconferentie
zal D.V. van 21 tot 23 September te Luntercn
worden gehouden.
Deze conferentie zal zich aansluiten bij een,
die in Juni 19£1 eveneens te Lunteren gehou
den is.
Was do Conferentie van het vorig jaar meer
bedoeld om met de al gemeen e leiding van onze
Christelijke vakbeweging te bspreken het nood
zakelijk verband tusschen arbeidersbeweging en
zending, deze conferentie bedoelt de plaatselijs
ke leiding kennis van deze vraagstukken bij te
brengen en voor het practische werk te instru-
eeren.
De Conferentie gaat uit van den Z. S. R. en
de Commissie voor Samenwerking tu66chen de
Algem. Soc. Bonden en het C. N. V.
De deelnemers worden dan ook door de sa
menwerkende organisaties aangewezen. Tot een
beperkt aantal is voor belanstellenden in Zeu-
ding cn Arbeidersbeweging plaats bechikbaar,
tegen betaling van kosten, waartoe men zich
heeft aan te melden bij den heer G. Baas Kzn„
Secretaris der Commi6sio, 3e Helmerstraat 54,
Amsterdam.
RECHTZAKEN.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
(Zitting van 11 Sept.)
Op do rol staan 96 zaken, waarvan 92 voor
openbare behandeling.
Het eerst wordt behandeld de zaak tegen L.
Th. H., te L i s 6 e, die beklaagd was wegens
den verkoop van boter met te groot percentage
water.
Als getuige wordt gehoord de heer C. Langen
veld, die verklaarde dat de ware schuldige i«
de natuur. Deze boter toch was gemaakt in do
koude dagen vaar Mei, waarop do wanne dog on
volgden.
Niettemin acht de Ambt. van het 0. f bckL
schuldig en eischt f 10 subs. 5 dagen.
M. 0., te 's-Gravenhage, had de vorige weelc
terecht gestaan terzake hij op de Breestraat te
Leiden als bestuurder van een vierwielig
motorrijtuig met te groote snelheid heeft gero«
den. Bekl. had toen ontkend. Thans was hij
niet verschonen en de verbalisant bevestigde
zijn verbaal.
Eisch f 5, subs. 3 dagen.
A. N. te Katwijk aan Zee, niet ver
schenen, is ten laste gelegd, dat hij aan het
strand zich heeft ontkleed met de bedooling te
gaan baden. Zulks was geschied cenige meters
ten Zuiden van den ouden vuurtoren. Als ge*
tuige wordt gehoord de agent van politie Scho»
ringa, die verklaart, dat do nieuwe ver rdening
zulks verbiedt.
De Ambtenaar van het O. M. eischt echter I
vrijspraak.
A. L. de B., te Zoeterwoude, is gedag*
vaard terzake hij als bestuurder van een vier*
wielig motorrijtuig niet heeft voldaan aan de
bevelen van den verkeersagent aan het Noord-
eind© te Leiden, waardoor bijna een aanrijding
met de tram had plaats gehad.
Eisch f 10 6ubs. 5 dagen.
L. H., broodbakker te Leid en, ie gedag*
vaard terzake hij des morgeDS voor 10 uur
verech brood heeft afgeleverd. Bekl. zegt, dat
het niet verech was, doch wel na 8 uur *6 avonds
van den vorigen dag gebakken.
Eisch f 5 boete, sube. 3 dagen.
J. M. B., chauffeur te Den Haag, niet ver
schenen is ten laste gelogd, dat hij te Noor d*
wijkerhout als bestuurder van een vier*
wielig motorrijtuig heeft nagelaten den rock*
terkant van den weg te houden, zoodat een aan*
komende auto niet kon passeeren, maar boven*
dien dezen auto beeft aangereden toen deze langs
den weg tusschen do boomen stilhield. Door de
aanrijding werden de lantaarns vernield, het
achterspatbord in stokken gereden en het ach*
terwiel ontzet.
In den aangereden auto zaten zes person*" J
waarvan de heeren J. H. F. Franse en J. v. d
Meer uit A'dam als getuigen werden gehoord-
Ook de verbalisant, do jachter*/erev Klinken*
terg werd als getuige gehooid
Eisch f 30 boete, .subs. 10 :gcn i).-<-htenis.
P. v. E„ to Noordwijk, is gedagvaard we*
gene het met te groote snelheid rijden met een
motorrijtuig in de Hoofdstraat aldaar.
Eisch I 5 boete. su6. 3 dagen.
Uitspraak in al dezo zaken over 14 dagen.
Ilooge Raad.
Voor den Hoogen Raad werd heden gepleit,
door mr. M. M. van Velzen, advocaat te Schie*
dam, in de zaak van C. V., veehouder te Bode*
graven, door het Gerechtshof to Amsterdam
veroordeeld tot 3 weken gevangenisstraf wegens
het aan den Inspecteur der dire^jp belastingen
te Leiden toezenden van een vervalscht kasboek
over 1919 voor inlichtingen voor de Rijksin
komsten belastingen voor 19201921, zijnde in
dat kasboek de ontvangsten wegens verkoop van
koeien te laag opgegeven. Het- Hof had volgens
pleiter de dagvaarding nietig móeten verklaren
omdat zij niet vermeldde waar het feit zou zijn
begaan.
Ten onrechte had z.i. het Hof overwogen, dat
de 6tellcr der dagvaarding klaarblijkelijk heeft
bedoeld als plaats van het misdrijf aan te wij*
zen de door hem als standplaats van den amb
tenaar, aan wien het valsche kasboek zou zijn
toegezondden, genoemde plaats Leiden, in welken
zin het Hof de dagvaarding uitlegt.
Verder zou het Hof zich aan wetsschennis
hebben schuldig gemaakt, door onder1 „aanbie
den" te begrijpen „doen toezenden."
En ten slotte zou er wetsschennis zijn, wijl
het element „opzettelijk" ook gevorderd wordt
voor 't ter inzag© aanbieden, terwijl de ten laste
legging het opzettelijk slechts vermeldt ten aan
zien van de „te lage boekingen" doch geens*
zins gelijk ook gevorderd ten aanzien van het
aanbieden.
Conclusie O. M. 25 September.
Raad voor de Schoepvaart.
Do Raad voor de Scheepvaart beeft eoD on*
uerzoek ingesteld naar do oorzaken van het'
stoot en op de rotsen van Leranes (Bressay ls*
land) van den zeillogger Mr. Dirk Donker Cur*
tius", K.W. 3, op 8 Juli 1.1. Ook werd onder*
zocht de klacht van den hoofdinspecteur voor
do scheepvaart tegen Jacob de Jagor, schipper
van de K.W. 3, te Katwijk aan Zee, wegens
gebrek aan beleid. De schipper zou door ver*
schillende nalatigheden het leven der opvarenden'
in gevaar hebben gebracht.
Beklaagdo was niet verschenen, evenmin als
de reeder, P. Meerburg, to Katwijk aan Zee.
Laatstgenoemde spreekt er in een brief zijn ver
bazing over uit, dat de schipper- nu voor de
vijfde maal vrij ongemotiveerd Lerwick is bin-
Volgens den inspecteur was het onverantwoor- I
delijk, met dit beschadigde 6chip weer uit te
varen. 1
De Raad zal over de zaak nader beraadslagen
cn later uitspraak doen.
Sociale Beschouwingen.
"Werkloosheid. Stenn noodzakelijk.
Verzekering Steunregelingen. Arm
bestuur. Voor en tegen.
Een zeer belangrijk vraagstuk is in de
ze dagen de zorg voor de werkloozen.
In den vorigen -winter had de werkloos-
beid reeds een grooten omvang genomen
en alles wijst er op.^lat in den komenden
winter het leger der werkloozen met vele
duizenden zal worden uitgebreid.
Geen dag gaat voorbij, of we lezen van
fabrieken die geheel of gedeeltelijk wor
den stopgezet, van arbeiders die ontslag
kregen enz.
r De werkloosheid heeft nu reeds in meer
dere streken een zeer bedenkelijken om
vang gekregen en als straks de winter
intrede doet-, dan zal ook in verband
mot de weersgesteldheid, het aantal van
die wel willen en kunnen, arbeiden,
maar voor wie op de markt de6 levens
Igeeo plaats is, nog veel grooter worden.
Al« regel bet eekent zonder werk te zijn
Ween inkomsten te hebben en derhalve
ttiet het noodig© te ontvangen om in de
persoonlijke of de gezinsbehoeften te
voorden.
Werkloosheid beteekent armoede en
•ntbering, ©n het spreekt vanzelf, dat
maatregelen moeten worden getroffen om
óf werk te verschaffen, óf op een andere
wijze in den nood te voorzien.
In een tijd van algemeen© malaise, nu
bovendien de financieel© nood ook de pu
blieke lichamen dwingt het aantal ambte
naren en beambten zooveel mogelijk te
beperken, is ook het terrein althans voor
productieve werkverschaffing beperkt.
En niet-productieve werkverschaffing,
het laten arbeiden alleen om de menschen
in beweging te houden heeft ook zijn
schaduwzijden. Het verheft niet den ar
beider maar drukt hem neer en verlaagt hem.
Een zeer groot aantal werkloozen zal
dus gesteund moeten worden.
Maar ook aan dien steun zijn bezwa
ren verbonden.
Het is niet gemakkelijk voor iemand
die gewoon ie zelf in zijn onderhoud te
voorzien en die dat ook gaarne doet, om
zich te wenden tot diaconie of armbe
stuur om ondersteuning, waarbij dan nog
komt, dat die steun in verband met de
groote ©ommen die daarmee gemoeid zijn,
altijd zeer beperkt zal moeten wezen.
Langzamerhand en niet dan na veel
strubbelingen zijn we in ons land zoover
gekomen, dat met de werkloosheidsverze
kering althans een begin is gemaakt-
Alle vakbonden van eenige bcteekenis
hebben hunne werkloosheidskassen, waar
in de aangesloten werklieden een premie
storten en die door Rijk en gemeente wot-
In normale tijden, kunnen die kassen
belangrijke hulp verleenen en de betrok
ken werklieden voor algeheel© uitputting
bewaren en dat zal te beter gaan wanneer
op dit gbied een algemeen© regeling wordt
getroffen.
Maar daarmee ziin we than6 niet geholpen.
De werkloozenkassen, die nog van be
trekkelijk jongen datum zijn, hebben
geen reserves kunnen vormen. Zelfs bij
normale uitkeeringen blijft daarom van
de verzekeringsgedachte weinig over.
Thans echter doet zich het geval voor,
niet als uitzonderinmaar als regel, dat
ook zelfs op deze wijze de werkloozen, niet
kunnen worden geholpen.
Wanneer de verzekerden uitgetrokken
zijn en nogeens uitgetrokken, don houden
de kassen op steun te verleenen.
En dan komt d© vraag aan de orde, op
welke wijze dan verder moet worden ge
steund.
In sommige plaateen heeft men steun
regelingen georganiseerd, terwijl in
andore plaatsen de werkloozen naar het
Burgerlijk Armbestuur werden verwezen.
Practisch is hier geen yer schil,
In beide gevallen wordt 6teun verstrekt,
zonder meer, en is de verzekeringsgedach
te geheel op den achtergrond getreden.
En in beide gevallen, zal de steun ook
geregeld moeten worden naar behoef-
t e, zoodat ook oen onderzoek naar het be
staan van de behoefte niet achterwege
kan blijven.
In werkliedenkringen echter wordt over
het algemeen aan een steunregeling de
voorkeur gegeven.
Hierdoor zoo meent men, krijgen de
werkloozen een zeker recht, terwijl ze
bij verwijzing naar het Burgerl. Armbe
stuur van de liefdadigheid afhan
kelijk zijn.
Deze tegenstelling schijnt ons niet juist.
Er is niemand die een recht in den zin
als hier bedoeld op de publieke kassen
kan laten gelden, en er is dan ook geen
6prake van, dat een bewijs van werkloos
heid al6 een wissel op de publieke kassen
kan worden aangemerkt.
Als een ander voordeel van een steun
regeling wordt genoemd, dat de vakor
ganisaties dan in de uitvoering kun
nen worden betrokken. Daardoor, zoo
meent men, krijgt de zaak een ander ka
rakter en zullen ook de uitkeeringen, als
regel althans, hooger zijn.
Deze mogelijkheid bestaat ongetwijfeld
maar alken, wanneer daar is een Arm
bestuur, dat zijn taak niet behoorlijk ver
staat, en dat zich op de meest goedkocpe
wijze van de zaak afmaakt.
Is evenwel het Armbestuur niet een
zijdig samengesteld en tracht het I
dan eon of ander comité zijn taak kunnen
vervullen.
Ook een crisi9comit.ó, of hoe men zulk
een commissie wil noemen, zal toch, zoo
wel met de beschikbare geldmiddelen, als
met de omstandigheden van de ge.'innen
moeten rekenen. Het ziet zich boven
dien zwaardere eisdhen gestold, d ar j
dan zeker nietJ de diaconiën, die titan» j
tot het verleenen van steun bereid
zijn, in de steunactie betrokken kun
nen worden.
De crisistijd, die wij thans doorleven,
heeft opnieuw de hooge noodzakelijkheid
van een goed geregelde werkloosheidsver
zekering doen zien. Op het crecercn yan
zulk oen regeling moet dan ook het stre
ven gericht zijn.
Voor 'het oogenblik echter moet gebruik
worden gemaakt van de thans beschikbare
organen, de diaconiën, het armbestuur en
wanneer daaraan de voorkeur mocht wor
den gewezen, een of ander steuncomité,
dat denzelfden hulpdienst hooft te ver
richten.
