Dagblad voor Leiden en Omstreken. BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS r- IN LUIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 PER WEEK 10.19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 3.90 3de JAARGANG. - D2NSDAG 29 AUGUSTUS 1922 - No. 729 Bureau: Hooigracht 35 - Leiden Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936 AD VERTEN TIE-PRiJS. PER GEWONE REGEL s 0.221 DES ZATERDAGS 8 I 0^30 INGEZONDEN RECLAMES DUG"' AUïfcfl! KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent hij vooraitbctaling. Godsvrucht en vrijheid. In antwoord op do rede waarmede de burgemeester van Groningen Maandag H. M. de Koningin begroette, heeft onze Landsvrouwe een rede gehouden, die ze ker, in breede kringen bij ons volk weer klank zal vinden. Het was een K o n i n k 1 if k woord. Na hulde gebracht te hebben aan de wakkere voorzaten, wier daden van zelf opoffering en toewijding een lichtend voorbeeld zijn in donkere tijden, vervolg de Hare Majesteit: Ons volk heeft altijd op .ondubbel zinnige wijze getoond, hoezeer het zij® hoogste goederen weet te waairdeeren. In Godsvrucht eu vrijheid groot ge worden, dankt het daaraan zijn natio nale eenheid en daardoor zijn onafhan kelijkheidszin, de rijke ontplooiing van zijn geestelijk leven, den boegen bloei van de wetenschap en de ontwikkeling van zijn krachten op stoffelijk gebied. Die gehechtheid aan zijn hoogste goe deren blijft de beste waarborg voor de toekomst. Dit bewustzijn vormt den niet genoeg te waardeeren grondslag, waarop wij ondanks de moeilijke om standigheden met vertrouwen voortgaan te arbeiden en te bouwen voor de toe komst. Met groo'te waardeoring begroet ik steeds dien geest van opofferende toe wijding, die ingeeft, voor het „vaderland te doen, wat de hand vindt om te doen. Onze volle aandacht en werkkracht ©chenkende aan de no oden en vragen van onzen tijd en ome in eendracht sterk gevoelende, moge het zijn zooals vanouds in moeilijke dagen: Oranje met Nederland Godsvrucht en vrijheid, dat zijn inder daad de grondslagen waarop een gezond volksleven, zich kan ontwikkelen. Als de godsvrucht, verdwijnt dan is het met onze volksvrijheden gedaan en als de vrijheid verkeert in knechtschap, in wel ken vorm dan ook, dan zal de godsvrucht niet, opbloeien. Godsvrucht en vrijheid, het zijn hooge nationale goederen. Voor het verkrijgen en het bevestigen van die goederen heeft Oranje gestreden met Nederland en Nederland met Oranje. Daarom is de band zoo hecht. De liefde zoo innig. V Een somber geluid. Bij de opening van de Landbouwten toonstelling te Groningen heeft Minister van IJsselsteyn een rede gehouden, waar in een somber geluid gehoord werd. Ik mag, aldus de Minister, mijn rede niet besluiten, zonder den emstigen toon aan te 6laan, die bij de huidige moeilijke omstandigheden past. De Nederlandsche landbouw in al zijne geledingen, ook de nijverheid, die met dezen in verband staat, gaat een crisis tegemoet of liever gezegd, be vindt zich reeds te midden van een cri sis, wa arvan op dit o ogenblik het eind niet te voorzien is. Het gebrek aan koopkracht van onze Oostelijke buren, gepaard met de stij ging der productiekosten hier te lande, maken de toekomst uiterst zorgelijk. Ik mag, nóch kan u vooruitzichten openen, op eene spoedige herleving. Het eenige, wat naar mijn oordeel thans voor den Nederlandschen land bouwer mogelijk is, om althans eeni- germate het hoofd boven water te hou den, dat is dat ook hij en zij, die van hem afhankelijk zijn de arbeiders, hun ne eischen zoo laag mogelijk stellen. Versobering voor allo kringen der be volking zal nog gedurende jaren drin gend noodig zijn; versobering, waarvan de Regeering uit den aard der zaak het voorbeeld dient te geven. Daarnaast zal men de gulden lessen van het verleden niet uit 't oog moeten verliezen en zal men, door de verschil lende culturen zoo wetenschappelijk mogelijk te leiden, moeten trachten de voortbrengingskosten zooveel mogelijk te verminderen en de productie zoo hoog mogelijk op te voeren. Wat hier gezegd wordt, verdient zeker ernstige overweging. Versobering is eiseh. Voor alle kringen der bevolking. Maar die versobering moet geipaard gaan met een inspanning van alle krach ten en een aanwenden van alle beschik bare hulpmiddelen. Regeeringsmaatregelen, zoo merkte de Minister nog op, zullen al zéér weinig tot verbetering van den toestand kunnen lei den. Self-help zal voorop moeten gaan. Voor Jan Salio's ie eir in onzen tijd geen STADSNIEUWS. Prof. Dr. A. E. J. Holwerda. f Hedenmorgen is in den ouderdom van 77 jaren overleden, Prof. Dr. A. E. J. Hol werda, oud-ho o glc-eraar in de archaeolo- gie en oude geschiedenis. Prof. Holwerda, die van 1878 tot 1896 aan de H. B. S. hier ter 6tede werkzaam was, werd in laatstgenoemd jaar tot hoogleeraar benoemd. Dat hier een goede keus gedaan was, heeft de uitkomst bewezen. Prof. Holwerda was een beroemd oud heidkenner, en zijne verdiensten werden dan ook buiten onze grenzen gewaardeerd. Kamer van Koophandel cn Fabrieken. De Kamer van Koophandel en Fabrie ken voor Rijnland zal op a.s. Maandag des mm. 2 uür in de bovenzaal van de Sociëteit „Amicitia", vergaderen ter be handeling van de volgende punten: 1. Notulen. 2. Ingekomen stukken. 3. Herstelling invoerrechten sigaren, 4. Adres aan Bureau van den Indu6- trieelen Eigendom, betreffende Handels merken. 5. Samenwerking der Kamers. 6. Zakelijke Belasting op het Bedrijf. 7. Mededeelingen inzake Bankcredie- ten. 8. Vaarwater naar Noordwijk. 9. Afvaardiging Middenstandscongres. 10. Vaststelling begrooting 1923. 11. Rondvraag. Leidscho Winkelweek. Wij verwijzen naar de in dit blad voorkomende advertentie waarin de Winkelweek-commissie be* richt dat de lijeten der deelnemers ingedeeld in groepen voer hen bij H.H. Comm. leden ter in zage liggen. Mochten er deelnemers zijn die liever in een andere groep werden ingedeeld, dan kunnen zij dit aan de oommissie verzoeken, die dan met do verzoeken rekening zal houden. In'ons Raadeverslag van gisteren is mede* l, dat van de wethouders de heoron Pera en Bots etemden tegen het voorstel tot het toe kennen van oen subsidie voor het een op Zondag 10 Sept. te houden zwemfeest. Dat ia onjuist. De heer Bots stemde voor, maar met den heer Pera stemde de heer Mu 1 d e r tegen het voor- steL Do vorige week zijn opgenomen in de Ste* delijke Werkinrichting 139 volwassenen, 19 kin deren, totaal 158 personen. 1 Morgen hoopt het Muziekgezelschap „Or pheus'* een concert te geven in. den tuin van „Musis Sacrum", terwijl het in het voornemen ligt dit ook op do Lammermarkt te doen op 31 Aug., tor gelegenheid van den verjaardag van 0. M. dp Koningin. 'Bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken alhier is van het Ministerie van Binnenlandsche Zaken bericht ontvangen, dat de bepaling der Gemeentewet, betreffende de Zakelijke belasting op het bedrijf, nog te kort werkt, om de resul taten te kunnen beoordeelen. Naar wij vernemen is er voor de te houden winkelweek zeer veel belangstelling. Waren er bij de in 1920 gehouden Winkelweek 130 deelnemers ingeschreven, thans is dat aantal tal reeds tot ver over de 200 opgoloopen en waarschijnlijk zal het totaal niet ver beneden de 300 blijven. Laten we hopen dat de resultaten aan de vow wachtingen zullen beantwoorden. Zooals reeds gemeld werd, wordt vanwege de Chr. Oranjevoreeniging, door de Eaagsche Oranjevereeniging „Bijbel en Oranje" binnenkort bet Zangspel „Je Maintiendrai" gedurende drie avonden opgevoerd. Naar wij vernemen ligt het in de bedoeling, op den eersten avond, den voorzitter, De. H. Tho mas, die dezer dagen zijne 25-jarige ambtsbe* cLiening herdenkt, te huldigen en Z.Eerw. blijken te geven van belangstelling en waardeering. Verwacht wordt, dat er voor deze avonden veel belangstelling zal zijn. DE KONINKLIJKE FAMILIE TE GRONINGEN. Het bezoek van de Koninklijke Familie aan Groningen behoort weer tot het ver leden. Nadat de feestelijkheden, waarvan wij gisteren reeds melding maaken, waren afgeloopen, bezocht te half vier de Konin klijke familie de landbouwtentoonstelling in het Stadspark, waar inmiddels de kor- tebaan-draverij en de ringrijderij in antiek ccistuum al eenigen tijd aan den gang waren. Ook de keuring van rundvee, welke reeds in don voormiddag begonnen was, was nog niet afgeloopen. De Koninklijke familie werd op het ten toonstellingsterrein ontvangen door de voorzitters en de secretarissen van de Groninger maatschappij van landbouw en den Veenkolonialen boerenbond, resp. de hoeren J. B. S. Westerdijk, G. Minder- houd Wolters en Piere, welke hoeren aan de vorstelijke familie werden voorgesteld door den burgemeester als voorzitter der groote feestcommissie. De Koningin-Moeder en Prinses Juliana namen 6lechts een korte poos deel aan den tocht over het tentoonstellingsterrein en dronken daarna thee in de bestuursloge, waair wethouder A. I. Catz hen inlichtte over de draverijen en ringrijderij. De Koningin werd begeleid door den heer Westerdijk, en Prins Hendrik door den heer Minderhoud. Na bezichtiging bega ven zij zich ook naar de bestuursloge, waar H. M. de in harddraverij en keuring behaalde eerste prijzen uitreikte. Even voordat de Koninklijke familie in het Stadspark kwam begon het te rege nen, wat bleef aanhouden tot kort voor het vertrek der hooge bezoekers. Het vertrek. Weer, als op den dag van aankomst, was het publiek in dichte drommen naar het station getogen, dit keer om den hoogen gasten een daverend afscheid te Van alle kanten klonken de hoera's en toen het vorstelijk gezin reeds het perron had bereikt, juichte het publiek nog op 'het plein en die juichkreet werd overge nomen door de velen, die zidh dit keer om den trein hadden verzameld. De commissaris der koningin in de pro vincie Groningen, jhr. mr. E. Tjarda van Starkenborch Stachouwer, de burgemees ter van Groningen, mr. dr. E van Ket- wich-Verechuur, de kamerheer van H. M. in buitengewonen dienst jhr. mr. W. Al- bard a van Ekenstedn deden de hooge gas ten uitgeleide. Het kader landstorm onder bevel van kapitein De Jong bracht ook thans weer het militair saluut. Nadat de koningin en vervolgens ook de andere leden van het vorstelijk huis met een handdruk afscheid hadden geno men van de hun vergezellende hecren, na men zij plaats in den hoftrein, die later aan den gewonen trein zou worden ge haakt- Op het oogenblik, dat de locomotief aanzette, zon-g de op het perron verzamel de menigte spontaan bet „Wien Neer- land&ch bloed", voor wolke onverwachte hulde de koningin met een buiging dankte. KABINETSCRISIS. Als gevolg van de conferentie, welke Woensdag j.l. is gehouden tusschen den heer Ruys de Beerenbrouck en de voor zitters dor rechtsche Tweede Kamerleden, heeft naar de Nod. meldt verleden week do Christ. Hist. Kamerfractie, een verga dering gehouden en gisteren de anti-rev. Kamerclub. Vandaag kan de heer Ruys dan de nadere antwoorden in zijn bezit hebben van beide Kamerclubs. Het Hbld. meldt nog dat de heer H. Colijn voor de bijeenkomst van de anti revolutionaire Kamerleden van gister 's morgens vroeg uit Verdun in den Haag is aangekomen en gisteravond weer naar Parijs vertrokken is. Het „Hbld." schrijft: Van doorgaans goedingelichte zijde vernemen wij, dat de gistermiddag te 's-Gravenhage gehouden vergadering der Anti-Revolutionaire Kamerclub de oplos sing der kabinetscrisis een belangrijke schrede verder heeft gebracht. Er zal nog eenig overleg worden gepleegd met de vertegenwoordigers der Christelijk-Histo- rische en Roomsch-Katholiek© fracties. Doch het 6taat thans vrijwel vast, dat overeenstemming omtrent het werkpro gram van de op de drie rechtsche par tijen steunende regeering zal worden ver kregen. Bezuiniging op de staatsuitgaven en versobering in den openbaren dienst staan in dat werkprogram op den voor grond. Bij den verderen gang van zaken zal met bekwamen spoed worden gehandeld. Het ligt namelijk in de bedoeling met de kabinetsformatie gereed te komen voor de Koningin de Scandinavische reis aan vaardt Minister van IJsselsteyn. Het schijnt thans vast te staan dat de minieter van landbouw geen deel meer uit zal maken van het nieuwe kabinet Immers bij de opening van de landbouw tentoonstelling te Groningen gewaagde hij van: „het eind van mijn minister schap". Al eerder had de minister in een tafelrede dien indruk gewekt, waarop toen echter eenigermate een tegenspraak, in elk geval een verzachtende omschrij ving is gevolgd. Voorzorgsmaatregelen. Naar aanleiding van het gisteren on der dit opschrift aan de „Tribune" ont leende bericht meldt men aan de „N. R. Crt", dat reeds verscheidene maanden geleden aan exploitanten van auto-ver voermaatschappijen de vraag is voorge legd, of hun personeel wellicht zou willen toetreden tot den vrijwillige® landstorm. Pensioenpremie voor ambtenaren. In leidende kringen van de R.-Kath. vakbeweging verluidt, dat de regeering besloten heeft, met ingang van 1 Januari 1923 weer de premiestorting te heffen van de rijksambtenaren. De premiestorting zou zijn bepaald op 5 pet. van het jaarloon voor het eigen pensioen ©n op 3M pet. voor het weduwen- en weezenpensioeneen gezamenlijke kor ting dus van 8.5 pet. op het salaris. Aan het Zoeklicht. Leiden, 29 Augustus 1922. Het. voorstel van B. en W. om gelden uit de Gemeentekas beschikbaar te stel len voor het houden van een Zwemfeest op Zondag, is, zooals ik trouwens ver wacht. had, aangenomen. Met groote meerderheid zelfs. Doordat van de A.-R. en de Chr. ÏList. fractie verschillende leden afwezig waren, stemden van den in meerderheid, rechtschen Raad, slechts zeven loden tegen het voorstel. Merkwaardig was de verdediging. Door het feest o-p Zaterdagmiddag to houden, zou een kleine groep liefheb bers allicht niet kunnen meedoen. En door het op Zondag te houden zou een groote groep van deelname wer den uitgesloten. En dus, zoo luidde de motiveering, eiseht het belang van de sport, dat het feest op Zondag plaats' heeft, en dat de Gemeente het 6iibëidieert. Waartoe dan ook, met groote meerder heid, door een rechtschen Raad, op voorstel van een rechtsch college van B. en W., besloten werd. OBSERVATOR. Bezuiniging te Amsterdam. Mede in verband met 'hun besluit in za ke de verlenging van den ar beidstijd der gemeenteambte naren en de daaruit noodzakelijkerwij ze voortspruitende mogelijkheid van in krimping van bureaupersoneel, is naar ge meld wordt, dezer dagen door B: en W. op voorstel van Wethouder Wierdels be sloten, dat vacatures van bureaupers.M in eenigen dienst ontstaan, niet zullen worden aangevuld, zoolang dat peiwiieel niet is ingekrompen naar evenredigheid van de verlenging van den werktijd en dat de hoofden der gemeentediensten en -bedrijven gehouden zijn, bureaupersoneel voor andore diensttakken ter beschikking t© stellen, totdat bij hun dienst do boven aangeduide even redige- inkrimping haar beslag heeft, ge kregen." Nederland cn de randstaten. Naar aanleiding van het bericht, door ons aan het Hdbl. ontleend, over een ver zoek van de Nederlandsche regeering aan d© Poolsche om tot onderhandelingen to komen over een handelsverdrag, deelt de parlementsredactcur van het Volk nog mee, dat bom t© bevoegder plaatse is mee gedeeld, dat dit bericht, ©en uitvloeisel moet zijn van het feit, dat ©en aanvang is gemaakt met pogingen om te geraken tot ©enigerlei regeling op handelsgebied tusschen ons land en de nieuwgevormde staten als Finland, Polen, Tsjecho-Slowa- kije, Estland, Letland enz. Men denkt zich de regelingen, die van deze onderhandelingen het gevolg zouden kunne® worden, als overeenkomsten min of meer in den trant van de regedngen, die than6 tusschen Nederland en vors bil lende staten bestaan, op den voet van meest-bc gunst iging e®z. en in verband met den economische® toestand van de onderscheiden landen. De Nederlandsche gezant te Kopenha gen,die bij de randstaten geaccrediteerd is, heeft bezoeken in de hoofdsteden daar van afgelegd. Daling der vrachtprijzen. Door de Holland-Friesland Stoom vaartlijn (AmsterdamLemmer) en Ne- derl. Tramweg Mij. zijn de vrachtprijzen van het goederenvervoer mot 25 pCt. ver laagd. Hollanders naar verwoest België. Men meldt ons uit Deventer: Begin dor volgende week vertrekken een 20-tal door de Deventer Noodvakschool opgelei de werklieden (vroegere sigarenmakers) naar het verwoeste gebied in België, om FEUILLEÏ0N. De Germaansche gevangene Een verhaal uit de eerste eeuw onzer jaartelling. 93) Callias bepaalde zich derhalve voorna melijk tot het maken van artikelen voor, dagelijksch gehruik, bekers, vazen, tafels en dergelijke. Voer Callias en Hilda, meer dan voor de anderen, bracht het Christendom werkelijk verlies. De ouders van het vroolijke, 6choon© groepje kinde ren werden dadelijk onder den druk ge bracht in een wereld, die voor hen tót nog toe weinig anders dan vreugde en yoor- epoed geleverd had. Wanneer de jonge moeder op haar kin deren zag, gelukkig dat ze hen brengen mocht tot Hem, die de kleinen in de air- men genomen had en de Heer van leven en dood is, bekroop haar toch het bange gevoel, dat ze hen opleidde tot violgelin- 'gen van hem, die gesproken heeft van 't hem nadragen van het krui6, en wiens dienst schande en verachting medebracht. Lichtzinnigheid kon onder de eerste Christenen moeilijk plaats vinden. Zoo wel de heilige diepte „der blijdschap, als de mogelijkheid van aanstaand zwaar lij den .voorkwam dat, i XLH. Dikwijls, na 'het dagwerk, ken men Si- ward met zijn moeder zien op de kaden bij den Tiber, in de school der zwaard vechters of onder de slavenhandelaars, om zoo mogelijk inlichtingen betreffende Olaf in te winnen. Tevergeefs had Siguna hem tot nog toe gezocht onder de menigten ongelukkigen, die van allé zijden des kei- zerrijks aangevoerd werden. Zij vermoedde dat de jaren verandering in de krachtige mannelijke gestalte zou den ;gebracht hebben. Soms vreesde ze voor zoo groote verandering dat ze hem niet herkennen zou. Maar zijn stem zou dezelfde gebleven zijn! Doch ook zij was veranderd, en mi6-' schien zoo dat Olaf haar niet herkennen kon, Hoe menigmaal bezag ze zichzelven als met zijn oogen; 't gouden haar was vergrijsd, rimpels doorploegden 't vroe ger effen voorhoofd; de glans der oogen verminderde, en de blos verdween gaande weg van haar wangen. En wanneer ze dat zag, vreesde zij soms dat ze elkander niet herkennen zouden wanneer eindelijk hun wegen weer samentroffen. Maar de stem, dat wist ze zeker, zou ze herkennen. Evenzoo zóu' haar stem voor hem onvergetelijk gebleven zijn. Geduldig doorzocht: ze dus elk ttrans- iK*rt van Germaansché gevangenen,- zacht zijn naam herhalende. Jaar op jaar deed ze dit tevergeefs, toch bleef ze hopen. Ieder ander, zelfs Siward, hield deze hoop voor* louter zelfmisleiding. Maar nooit verzuimde hij haar te begeleiden en zooveel mogelijk te helpen bij haar zoe ken; en op die wijze kreeg hij ongedacht ander werk. Allerlei verhalen van smart en onrecht hoorde hij daarbij. Van alle hemelstre ken drong de kreet van de verdrukten hem in 't oor. Soms kon hij met de op brengst van zijn arbeid iets van 't lijden verlichte®; soms zelfs kon hij een of an der vrijkeopen. Maar dikwijls was hij in de gelegenheid de goede tijding te bren gen van hem, die met zijn eigen leven ons vrijkocht en wiens dienst de ware vrij heid is. Esther en Onias waren te Antiochië ge bleven, en de geldmiddelen van 't kleine gezin te Rome, Laon, Cloelia, Callias, Siguna en Siward waren zeer beperkt. Docht in het hart van iederen Christen was een altaar der barmhartigheid, waar op hemelsch vuur brandde. In het begin van) de regeering van Claudius werden zeer veel Germaansche gevangenen aangevoerd. Twee yeldheoren Servius Galba en Corbulo waren den Rijn overgestoken en hadden de on derwerping der Germanen voortgezet. En yan de Katten, do Chanson en andere i stammen van Siguna's vaderland werden de troepen krijgsgevangenen: blonde man nen, vrouwen en kinderen, naar de we reldstad opgezonden. Alle® kwamen langs don Flamingi- 6che® weg. Avond aan avond waren Si guna en haar zoon daar te vinden om deze ongelukkige laiidgeno-oten op te wachten. Omstreeks de maand Mei verspreidde zich het gerucht dat een groote over winning behaald was en een buitengewoon aanzienlijk getal gevangene® verwacht werd. Siguna haalde Siward over om vroeg met haar de gevangene® tegemoet te gaan, zoodat ze niemand hunner moch ten missen. Voer don avond bereikten zij een der heuvels in de Campagna, die Siward zoo bekend voorkwam als ware hij er pas ge leden geweest. Siguna was vermoeid, en zo bleven eeni- ge^ minuten rusten alvorens verder te Idimmen. Haar gelaat was naar Rome ge keerd. Voor hen uit liep de groote weg over heuvelen en door dalen. Langzaam ging de zon onder; do zilve ren strooken van de ze?, tusschen do heu velen door zichtbaar, verdwenen, hot gol vend land werd onduidelijk, en eindelijk wts niets meer te zien dan die witte streep van den weg, door al het zwart heen, en dón laatste® glans van 'fc purper der on dergaande zon aan den hemel. Plotseling zag Siward zich weder met zijne moeder in de eenzaamheid bij het kamp zitten, op weg naar 't onbekende Rome. „De muren van Asgard!" riep hij uit: „Moeder, 6edert we hier voor den eersten keer ware®, hebben we de poorten van de ware Godsstad gevonden en zijn er door naar binnen gegaan. Herinnert ge u dien morgen nog toe® we als slave® op wog naar Rome samen hier zaten? Ik hoor 't u nog zeggen: „Do dood kan zelfs 'Jgdj buiten Asgard gehouden worden." „De dood kan niet overwonnen worden." En ik dacht: Is er dan nergens een plaata waar dood en onrecht niet komen kun nen; komt nooit een tijd waarin recht e® waarheid regeeren zullen; bestaat er geen gelukkige stad voor de goeden?" Herin nert ge u?" „Ja. ik herinner 't me. Je vroeg: Weet niemand mot zekerheid? Zoo ja, dan waa 't beter te sterven en té weten, dan té lo ven. Ik zei: „Sterven om wat té woten?" En teen antwoordde jij, nog ce® knaap, me op een manier die ma aan je vader deed denken; je zei: „ik ben een lafaard geweest door te denken aan wcgloope® voor den dood; ik wil voor u en voor. Hilda blijven leven." En j© hebt uitno men d ^oord-gehouden." (Wordt vervolgd),

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1