Dagblad voor Leiden en Omstreken.
BINNENLAND.
3de JAARGANG. - VRIJDAG 21 JULI 1922 - No. 696
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ABONNEMENTSPRIJS
r IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN '51
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL, K 12.50
TER WEEK 10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2.90
V Geen reactie.
In een vorig nummer hebben wij gewe
zen op een gevaarlijke klip in het politie
ke vaarwater.
Maar dit is niet het eenige gevaarlijke
punt.
Nog een andere klip moet worden ont-
zeild.
Er zijn er in ons land niet weinigen,
die met weinig ingenomenheid de soci
ale maatregelen, de laatste jaren geno
men, hebben begroet.
Zij hebben hun hart verpand aan de
vrijheid op economisch gebied. Zij
wensehen dat de Overheid zich van het
maatschappelijk terrein zal terugtrekken;
liet oud-liberale laat-maar-waaien-systeem
is hun ideaal.-
Met leode oogen hebben zij gezien hoe
de Overheid heeft ingegrepen om het
maatschapelijk zwakke te steunen, wat
dreigde onder te gaan op te heffen en aan
allerlei misstanden een einde te maken
Vandaar dat. van de Soeiaio wetten
alleen do s ch a d u w z ij d e n in hot
licht worden gesteld, terwijl de groot»
voordéelen zorgvuldig werden ver-
zwogen.
Maar nu is er voor hen in al de donker
heid van de Overheidsbemoeiing een licht
punt gekomen.
Met ingenomenheid hebben zij gezien
hot vastberaden optreden van den heer
Colijn ten opzichte van het financieele
vraagstuk en vernomen de uitspraken van
mannen als de heer van Wijnbergen,
Zij hopen op reactie.
En ongetwijfeld zullen ze al hun in
vloed aanwenden om die reactie in de
hand to werken.
Tegen dat streven nu, moet worden ge
waarschuwd.
Gewaarschuwd in ihot belang van alle
maatschappelijke groepen.
•Immers ook aan dit optreden ligt ten
grondslag een revolutionair beginsel, een
v a 1 s ch e vrijheidsgedachte.
Van Anti-Revolutionaire zijde kan en
mag zulk een streven dan ook niet wor
den begunstigd.
In de toelichting op ons concept-pro
gram van actie werd zeer terecht opge-
morkt:
„Individualisme voert in zijne conse
quenties tot ongebondenheid, en doet, ook
als het optreedt in gematigder vorm, het
leven van kring, groep, stand, organisatie
en gemeenschap groot» schade. Dit be
hoeft geen betoog voor wie, zij het slechts
oppervlakkig, kennis nam van de geschie
denis na de Fransche Revolutie. De vrij
heid, welke het liberalisme in zijne vol
strekt individualistische periode bracht,
was zoowel op godsdienstig als op staat
kundig en maatschappelijk terrein eenc
valsche vrijheid. Onze beste mannen,
Groen van Prinsterer voorop, hebben
daartegen den strijd aangebonden, en tel
kens mochten zij er na moeizamen strijd
in slagen, op een bepaald gebied weer de
ware vrijheid geheel of ten deele te doen
zegevieren.
Principieel is het individualisme over
wonnen. Zijne consequente verdelgers
zijn weinig in getal, al werkt de valsche
vrijheidsopvatting nog na in menigon
kring, en ondervinden vooral de sociale
organisaties van haar nog allerlei hinder.
Wie hieraan twijfelen mocht, informeere
maar eens bij hen, die zioh meer regelma
tig met het organisatieleven hebben te be
moeien. Hij zal dan vernemen, dat het
principieel door vrijwel ieder veroordeel
de individualisme in de practijk van het
leven voor menigeen nog zooiets als
richtsnoer is."
Wij wensehen niet dat de „gemeen
schap" heel het leven zal beheerschen,
dat allo leven en levensuiting aan wet en
verordoning ondergeschikt zal worden ge
maakt en het zelfstandig leven van de per
soonlijkheid vernietigd.
Voor het gevaar dat van die zijde
dreigt, zijn we niet blind.
Maar wij wensehen ook niet terug naar
het liberale stelsql, dat zoo ontzaglijk veel
sociale ellende veroorzaakte en waarte
gen Dr. Kuyper zoo krachtig te velde is
getrokken.
Wanneer het noodzakelijk is en het
zal waarschijnlijk noodig zijn dan
zullen we in het belang van land en volk,
in het belang ook van de arbeidersbevol
king, onze medewerking moeten verlee-
nen tot het nemen van maatregelen, die
opzichzelf niet gewenscht zijn.
De buitengewoon moeilijke, de critieke
omstandigheden waaronder wij leven, zul
len ook buitengewone maatregelen nood
zakelijk maken.
Op gevaar af de gunst van een deel der
kiezers te verliezen, mogen we ons daar
aan niet onttrekken.
Maar alle reactie blijve geweerd.
Deze gevaarlijke klip mag geen oogen-
blik uit het oog worden verloren.
Dr. Kuyper en het Kabinet
Heemskerk.
Bii d« receptie, gehouden ter gelegenheid
van Mr. Heemskerks zeventigsten ver
jaardag, heeft de heer I den burg in
teressante mededeelingen gedaan over de
houding van Dr. Kuyper tegenover het
Ministerie Heemskerk.
„Dr. Kuyper heeft wij volgen het
verslag van de N. R. Crt. aan den
heer Heemskerk verweten, dat hij bij het
ten val brengen van het Kabinet De Mees
ter, gehandeld had, niet zoozeer in
het belang van defensie, als wel uit
zucht om het. zittend kabinet te doen val
len, en zelf de plaats daarvan in te nemen.
Heemskerk heeft dit 6teeds ten sterkste
ontkend in woord en in geschrift, en
natuurlijk is nimmer de juistheid der be
schuldiging aangetoond.
Dr. Kuyper was echter vele jaren van
hare juistheid overtuigd; hij keurde het
in 1907 gebeurde sterk af; het. jaar-1909
had z.i. moeten zijn afgewacht; dan zou
den de verkiezingen wel een meerderheid
aan do rechterzijde hebben geschonken;
dan zou do ontwikkeling der zaken na
tuurlijk en ongedwongen zijn geweest.
Ik ben verzekerd, zegt epr., dat in dit
oordeel van Dr. Kuyper behalve alge
meen» politieke redenen ook persoonlijke
k'achtig hebben medegesproken.
Hij heeft beseft, dat. uw optreden hem
den weg afsneedt. Hij had tot dat oogen
blik de illusie, dat hij nog eens do gele
genheid zou ontvangen om Christelijke
wraak te nemen over den smaad, die hem
had voorgesteld als de wurger van de ar
beiders (door aan de Nederlandsche arbei
der goede verzekeringswetten te schen
ken"); hij had de illusie om ons volk nog
te kunnen zegenen met een goede onder-
wii6-wetgeving en zoo te kunnen toonen,
dat zijn politiek in den goeden zin van
het. woord werkelijk nationaal was en het
heil van het gansche volk zocht.
Die illusie werd in het begin van 1908
gebroken en dit deed hem veel leed. Hem
die gewoonlijk ver vooruitzag viel het wel
zeer moeilijk om te gélooven, dat deze
gang van zaken niet bedoeld en voorbe
reid was.
Zielkundig is aldus de zekere bitterheid
die Kuyper tegenover Heemskerk gevoel--
de verklaarbaar.
Spr. zou hierbij echter niet zoo betrek
kelijk lang hebben stilgestaan, indien dit
zijn laatste woord over deze wrijving
moest zijn. Gij weet; vervolgde hij. dat ik
van haar uitwendige en inwendige ge
schiedenis geheel op de hoogte ben; en
daarom verheugt het mij te kunnen uit
spreken, datdr. Kuyper ongeveer
een'i aar voor zijn heengaan mij
verklaarde, toen niet slechts
te aanvaarden, maar ook te ge-
loeven, dat g ij in 1907 niet. werd
gedreven door het verlangen
om het kabinet-de Meester te
doen vallen of eenig hoog po
litiek spel te spelen, doch door
uw inzicht in het defensie-be-
lan g.
STADSNIEUWS.
Aangifte leerlingen O. h. S.
Ons wordt verzocht het volgende te melden:
„Ongeveer ©en week na afloop van de zomer-
racantie, welke Zaterdag a.s. op vrijwel alle
scholen aanvangt, zullen do leerlingen uit de
hoogste klassen der openbare lagere scholen, in
deze gemeente, die aan den leerplicht hebben vol
daan, de school kunnen verlaten indien hunne
ouders dat wensehen. De ervaring leert, dat het
niet overbodig ia er nog eens met den meesten
nadruk op te,wijzen dat die kinderen in het al*
gemeen goen arbeidskaart kunnen bekomen, zoo
dat de gelegenheid om te werken voor hen be-,
slist is uitgesloten. Zelfs werkzaamh. als loops
jongen of -meisje en werkzaamheden in ateliers
enz. mogen niet worden verricht.
.Wij kunnen de ouders niet genoeg aanraden
hunne kinderen op de school te laten. Het nadeel
voor, de kinderen om kortoren of langoren tijd
tot niets-doen genoodzaakt te zijn is zeker niet
gering te schatten en het is te meer onverant
woordelijk om de kinderen tot niets-doen te doe
men, waar \an gemeentewege ruimschoots gele*
genheid wordt geboden om na het doorloopen van
de gewone lagere school nog een jaar onderwijs
te ontvangen.
Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt
op de afdeeling Onderwijs van het Stadhuis/4
„Panorama/*
Panorama het bekende geïllustreerd o week
blad (uitgave A. W. Sijthof's Uitgevers-Maat*
schappij alhier) bevat een paar mooie kieken van
het Koninklijk bezoek aan de 'Zendingsschool te
0egstgee6t, bij gelegenheid van het 1-25-jarig
beslaan van het Nederl. Zendelingsgenootschap.
Op de eerste pagina een groots plaat waar we
E. M. de Koningin-Moeder voor de Zendings
school zien in gesprek met Prof. van Nes.
Verder zien we een groep van autoriteiten- on
genoodigdende ontvangst van H. M. door het
Pestuur der Zendingsschool; vooraanstaando
mannen op Zendingsgebied en: In afwachting
van het Kon. bezoek voor den ingang dor
school.
Do kieken zijn duidelijk en onberispelijk uit
gevoerd.
Zaterdag 22 Juli a.s. tusschen 5.30
en 8.30 uur worden de jaarlijksche schiet
wedstrijden van de Leidsche Burgerwacht
op de banen te Katwijk gehouden. Er zal
geschoten worden in twee afdeelingen n.l.
afd. A voor de schutters die reeds eerder
een prijs gewonnen hebben en afd. B, voor
hen die nog nooit een prijs gewonnen
hebben.
Zoowel door het. rijk als door de Bur
gerwacht zelf zijn voor deze wedstrijden
zeer mooie prijzen beschikbaar gesteld.
Met ingang van 20 dezer is aan den
heer M. Nederlof, op zijn verzoek, eervol
ontslag verleend als assistent voor de pa
thologische anatomie aan de Rijksuniver
siteit alhier en als zoodanig tijdelijk be
noemd de heer A. W. Pot, 's-Gravenhage.
Geslaagd is voor het „Mercurius-di-
ploma" voor Boekhouden en a.v., Mej.
L. v. d. Huijzen en de Heeren P. Kallen
berg, O. Kampman, H. Admiraal Phz.
(Noordwijk a. Z.), Joh. Boter, A. C. Som-
meling en E. v. Starkenburg, (Rijnsburg)
leerlingen van de Handelsschool „Kennis
is Macht" alhier. (Leeraar de Heer H. D.
M. Knol, Accountant).
Mede is geslaagd voor dit examen de
heer J. Scheffers alhier.
Bij de Gem. Arbeidsbeurs waren gisteren
pl.m. 800 werkloozen ingeschreven; w.o.: 13
letterzetters, 30 grondwerkers, 18 metselaars,
25 timmerlieden, 35 opperlieden, 11 meubelma^
kore, 50 bankwerkers, 16 electriciens, 15 sc.heepa-
smeden, 12 broodbakkers, 46 sigarenmakere, 10
.magazijnknechten, 114 losso werklieden, 172
textielarbeiders enz.
Een Monstruositeit?
Bij de technische herziening van de
Kieswet vorig jaar werd bepaald, dat bij
eerste en tweede toewijzing van zetels op
zoogenaamde overschotten buiten reke
ning zouden bij ven die lijsten of groepen
van lijsten welke niet 75 percent van den
kiesdeeler haalden. Door deze bepaling
zijn bij de stemming, van 5 Juli van de
50 lijsten of lijstengroepen niet minder
dan 32 gevallen, op welke die 75 pet. niet
werd uitgebracht.
Het „Handelsblad" meent dat het daar
door verkregen beeld van de Kamer niet
in overeenstemming is met den wil der
kiezers. De groote partijen hebben de wet
in haar eigen voordeel gemaakt, zegt het
blad en zoozeer in haar eigen voordeel
„dat staartjes van 150 stemmen een zetel
waard werdenomdat ze staartjes van
do grooten waren. Terwijl heele lichamen
van 20.000 stemmen werden genegeerd
omdat ze niet tot de groote soort behoor
den." „Voor wie eenig rechtsgevoel bezit,
ziet dit resultaat er to#h niet aangenaam
uit. 't Is zelfs een monstruositeit",
concludeert de schrijver.
Er wordt hier,, zegt de Maas b., een
voorstelling van zaken gegeven, waarmee
wo ons volstrekt, niet kunnen vereenigen.
En bij nader inzien za) toch ook „Het
Handelsblad" wel tot het inzicht komen,
dat het een conclusie trekt uit praemis-
sen welke niet juist zijn gesteld.
Toegegeven dat het. in abstracte moge
lijk zou zijn, dat. door het stelsel van
Evenredige Vertegenwoordiging in zekere
gevallen de billijkheid tekor? wordt ge
daan, in den uitslag van 5 Juli is zulk
een onbillijkheid niet te vinden. Het
staartje van 150 stemmen, waarvan Het
Handelsblad met zekere minachting
spreekt had wel degelijk op grond van
Evenredige Vertegenwoordiging meer
recht op een zetel, dan de meer dan 20.000
stemmen van de Christen-Democratische
Partij en van de Hervormde Staatspartij,
welke niet voor een zetel in aanmerking
kwamen. De kleinste overschotten welke
een zetel kregen toegewezen waren de 119
stemmen welke overbleven op de Katho
lieke lijst LeidenHaarlemDen Helder,
na toewijzing van 4 zetels op die lijst, en
de 391 stemmen op de Antirevolutio
naire lijst van Leiden, Den Helder
en Utrecht, nadat, aan die lijst 3
zetels waren -toegekend. Op genoemde Ka
tholieke lij6t waren uitgebracht 117.302
stemmen, op de Anti-Revolutionaire
88.278. Gemiddeld werden dus voor de
eerste per zetel 23.460 stemmen vereischt,
voor de tweede 22.069.
Als wii nu dat gemiddelde gaan verge
lijken met het grootste stemmental dat
voor een zetel buiten beschouwing gelaten
werd, de 20.760 stemmen van do Christen-
Democratische Partij, dan is het duide
lijk, dat beter de Evenredige Vertegen
woordiging gediend wordt door aan
22.000 stemmen een zetel toe te kennen
dan aan 20.700, en dat in zulk een toeken
ning het meest juist de wil der kiezers tot
uitdrukking wordt gebracht.
Door met. het staartje van 150 stemmen
te manoeuvreereu, slaat juist, het „Han
delsblad" den wil der kiezers leelijk in hot n
gezicht.. Aan welke „monstruositeit" wij
niet wensehen mee te doen.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is in vergadering bij
eengeroepen op Dinsdag a.s. nam. 3 uur
als wanneer aan de orde is de benoeming
dor commissie voor het onderzoek der ge
loofsbrieven.
Prov. Staten van Zuid-Holland.
In de gisteren voortgezette zitting van
de Provinciale Staten kwam aan de orde
punt 39 van de agenda: subsidieering van
de Volles-Universiteiten te '6-Gravenhage,
Rotterdam en Dordrecht., en de R. K.
Vólks-Universiteit te 's-Gravenhage.
ADVERTENTIE-PRIJS.
PER GEWONE REGEL 10.221
DES ZATERDAGS 8 s 10.30
INGEZONDEN RECLAMES DUBBF» TAMES
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens
30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent
bij vooruitbetaling. 'j
Aan het Zoeklicht.
Leiden 21 Juli. 1922,
Een Nurks onder mijn kennissen iheefti
de gewoonte om van Raadsvergaderingen
altijd zeer oneerbiedig te spreken als van
tooneelvooretellingen.
Dat komt natuurlijk niet te pas.
Maar ik geef toe, dat het er soms op
gaat lijken.
Ü6 vorige week b.v. kwam in den Amf-
sterdamschen Raad een voorstel aan de
orde om het tooneel in den Stadsschouw
burg op te knappen met een verlkhtinge
en een wolkenapparaat.
Do Raad voelde er niet veel voor om
op die manier een bedrag van f 16000.—
naar de wolken te helpen en stemde het
voorstel af.
Maar nu kwam het gisteren al weer aan
de orde.
Dat leek een beetje vreemd.
't Wordt „dwingen" op die -manier*
zei het Handelsblad.
Maar wat bleek nu?
Wethouder W i b a u t, democraat der
democraten als hij is, had een tijdje ge
leden al last gegeven om het apparaat
Yoor de Horizon-belichting jnaar vast te
bestellen, en op die manier de Raad een"
beetje voor den gek gehouden.
De Amsterdamsche Raad is echter ook'
„de^kwaaiste niet" en besloot daarom
gisteren, nu er toch niets meer aan te
doen was, do benoodigde f 10.000.— voor
de belichting van het tooneel, toch maan
toe t» staan.
En zoo werd tevens belicht het feitfc
dat tooneel en Raad een enkele maal al
thans eenige overeenkomst vertoonen.
En dat democratie een mooi
woord is.
OBSERVATOR.
Bij het voorstel sub 39 kwam tevens
aan do orde een motie van de heeren Col-
tof en de Viseer.
Na langdurige discussie werd deze mo
tie verworpen en een motie-Hoffman aan
genomen met 30 tegen 29 stemmen. Deze
motie luidt:
„De Prov. Staten, van oordeel, dat
mede tot beperking der uitgaven uitbrei
ding van subsidies voor Volks-Univer-
sitciten niet behoort plaats te hebben
en daarvoor de reeds toegekende subsi
dies dienen te worden ingetrokken;
noodigen Ged. Staten uit in de vol
gende vergadering van de Staten een
regeling voor te stellen tot liquidatie
van de bestand» subsidies."
Hiermede was dus de voordracht van
Ged. Staten, om een 4-tal nieuwe subsi
dies te vcrlcenen verworpen.
Het voorstel van Ged. Staten in zake
de verbetering van het wegennet in Zuid-
Holland werd na uitvoerig debat aange
nomen.
Bestrijding van de tuberculose.
Naar „De Tijd" verneemt, is de Staats
commissie, ingesteld bii K. B. van 3 Juli
1918, tot voorlichting over wettelijke
maatregelen tot bestrijding van de tuber
culose en over de beste wijze ran bestrij
ding dier ziekte, klaar gekomen met haan
rapport, dat eerstdaags aan de Konigin
zal worden uitgebracht.
Het is 'n liivig boekdeel in quarto van
bijna 300 bladzijden.
Plakken van rente-zegels.
De Kamer van Koophandel en Fabrie
ken voor Haarlem en Omstreken stelt zich'
voor in haar gebied een onderzoek in te
stellen naar de kosten die het gevolg zijn
van hot plakken van rentezegete.
Zomerconferentie CUr. Hist. Unie.
De eerste zomerconferentie van do
Christelijk Historische Unie werd Woens
dagavond 8 uur in hot Confer. Oord le
Lunteren door den heer J. R. Snoeck Hcn-
kemans geopond.Het aantal deelnemers uit
allo oorden des lands bedraagt, 98. Do
FEUILLETON.
De Germaansche gevangene
Een verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
Daar regeerden in beklemmende plech
tigheid de oude goden, de leden der ont
troonde dynastie, met geheimzinnige ma
jesteit omhuld; hun reuzengestalten wa
ren nevelachtig in de schemering, die geen
morgen en goen avond kende; de grijze
vaders en moeders der goden; sommigen
blind, sommigen voortdurend gepijnigd;
toch vorstelijk en, ondanks alle vernede
ring en smart, in het land der duisternis
regcorendo.
In hoeverre was hun onttroning 'het
noodzakelijk gevolg geweest van de ont
wikkeling der dingen; en in hoeverre on-
recht?_ Was er een flauwe polsslag van
hoop in die onderwereld; gelijk nu in en
kele onderdanen van Tiberius? Een sche
mering van hoop dat een Bevrijder de
mishandelde goden en de verdrukte men-
fcchen zou komen redden?
Lang peinsde ze over de oude legende
ïn de eenzame uren naast het graf.
Want er bestond een duister verband
tusschen de onderwereld en de menschen.
Deze Hades, het verbanningsoord voor de
onttroonde goden, was ook de blijvende;
woonstede voor de menschen. Het rijk
der Titanen was het rijk des doods.
Indien hare zuster verbannen ware, ge
lijk de vorstin Agrippina,naar Pand ata
ri a, welk belang zouden dan de schoonste
paradijzen der wereld voor haar gehad
hebben in vergelijking met de zeeën en
stranden van dat woeste eiland?
Hoe zou ze voortdurend aan de kust
vertoefd hebben om al,le zeelieden te on
dervragen, of ze iets- van dat onherberg
zame strand wisten: en ze zou dagen ge
reisd hebben om iemand te spreken, die
van daar was teruggekeerd. Want ook
die keizerlijke gevangenis gaf soms enkele
harer bannelingen weder.
Zou het mogelijk zijn eenige tijding te
bekomen uit dat schimmenrijk; het Pan-
dataria der goden? Als kind had ze met
angst gehoord naar verhalen van bezwe
ringen, vreeslijke, halfbarbaarsche plech
tigheden om dooden op tc roepon, en
waarzeggerijen.
Daar waren holen in de bergen, een
zelfs in den Aventijnsohen heuvel, dio nie
mand nog doorzocht had, maar waaruit
men door vreemdsoortige stemmen ver
jaagd werd. Daar waTen bergen, die
schudden en beefden alfos een reusachtig
hart in hun binnenste klopte. Daar wa
ren fonteinen van kokend vuil water, al6-
of daar beneden gestookt en gebrouwen
kqe4j vj -•
Waren dat ingangen van de onderwe-
reld?
Vrees had zij niet meer. Wat waren'
voor haar aardbevingen, bliksemen, vul
kanische vlammen, helsche stommen, als
van monsters in onrustigen slaap ge
stoord, en al de andere verschrikkingen,
die deze onbekende oorden bewaakten?
Alle vrees voor zulke verschijnselen
was bij haar verbannen door de herinne
ring aan dat 6choone, geduldige, lijdende
gelaat en die koude handen. Indien de on
derwereld cte verblijfplaats harer zuster
was, dan zag ze in het donkerste toover-
hol meer glans dan in de zonnigste en
schoonste portiek op aarde.
Hoe meer ze er over peinsde, des te
meer trok die duistere onderwereld 'baar
aan.
Bij deze verheven, overoude goden van
vorige geslachten, waren Apollo, Auro-
ria. Diana, Juno, ja de geheele Olymp
met. zijn gouden tronen, zonnige hoogten,
luidruchtige feesten, niet meer dan voor
bijgaande wezens uit aardige kinder
sprookjes. De ware wereld was niet de
Olymp, welks goden en godinnen zich op
lossen loonden in morgenwolken, zonne
stralen en maneschijn; ze was niet. onze
wereld van tooneelspelers en van begoo
cheling; ze was die onderwereld, waar de
oude goden regen Rn. de vaste verblijf
plaats dor menschen, de altijddurends we
reld van rivieren van vuur, vergetelheid
en donkere uitgestrekte velden.
De geheimzinnige naam van Hecate
kwam gedurig in haar op, als haar toege
fluisterd uit die duistere holen. Zij herin
nerde zich hoe Damaris, de oude slavin,
haar in haar jeugd daarmee bang maakte.
Hecate was ouder dan al de goden in
de 6choone marmeren tempels, en word
alleen in donkere holen vereerd. Zij had
geregeerd zoolang voor Jupiter, als Ju
piter voor Tiberius. En ze regeerde nog,
in de onderwereld, vereerd door de on
sterfelijke goden. Zij werd gediend met
geheime plechtigheden, en verscheen aan
het mensohelijk o'og in onduidelijke, mon
sterachtige, symbolische vormen, met drie
hoofden, die van een paard, een hond en
een leeuw. Zij heerschte over de geesten
der afgestorvenen, de jacht en de zoe. Ze
was machtig om de goeden, die nog op
aarde leefden, te beloonen, en was de go
din van de maan, den nacht en het onzien
lijke.
Ook herdacht ze wat zo geleerd liad om
trent de oude geheimenissen 1e Eleusis,
die van toekomstig leven spraken, en de
Óostersche wijzen, Eseörs, Theurapeuten
en dergelijken, die hot. lichaam een gevan
genis en den dood bevrijding noemden.
Zij besloot ergens heen te gaan, waar
ze in die geheimen kon ingewijd worden.
w Er .waren toen te Rome nog duivelbe
zweerders en toovenaars. Telkens waren
zo verbannen; maar telkens hadden de be
angste menschenharbon hen terug geroo-
pen. Keizers veroordeelden èn raadpleeg
den hen. Wanneer, op het toppunt van
voorspoed, het gevoel van verborgen af
gronden 't brein verwarde, en de heerlijk
heid van het tegenwoordige met vrees da
toekomst deed tegemoet gaan, bogon de
sterksto en meest verlichte geesten voor,
de verzoeking om een blik te werpen in i
de duisternis voor hen. De 6terren, de
nog kloppende harten van gedoode dieren,
stemmen in sombere grotten, magische -
ringen en spiegels, alle6 werd gebruikt
om de onzekerheid op le klaren, die den
naasten tred van het veiligste en zonnig
ste leven omgaf.
En evenzoo: wanneer alle licht en i
warmte uit het leven weggenomen waren
en de toekomst niets beters scheen te l>io-
den en dus haar belang verloren had, trolc j
een. nog dieper en machtiger begoocheling
het hart naar hen, die voorgaven instaatfJ
te zijn om niet slechts de duisternis deal
toekomst te doorschouwen, maar ook de
nog zwaarder duisternis van den doodj
die zoggen konden wat van ons worden
zou on wat onze afgo&torveDen reeds war- j
ron.
(Wordt Vervolgd), ?j
V i;
