laiüiiilsclicCünt
Tweede Blad.
Zaterdag i Juli 1922
Worstelend bidden.
t Heoj'o! tioe laug sclu-oeuwr ik cn
Gij hoort uict! Hoelang roep ik
r geweld- tot U ea Gij verlost niet!
Waaiora laat Gij mij ougercelitig-
hoid zien cn aanschouwt do kwel
ling
Sabuknk 1:2 cn 3a.
Het heeft eten schijn, alsof Habakuk
Hiel alleen ongenoegen voedt over zijn
volk en over zichzelf, maar over zijn God.
Doet hij niet', alsof hij over Gods hande
lingen gedelgd is, wanneer hij vraagt;
„Heere-, hoelang schreeuw ik en Gij boort
niet! Hoelang roep. ik „geweld V* toE U en
Gij verlost niet! Waarom laat Gij mij on
gerechtigheid zien en aanschouwt dc
kwelling?"
Dit wijkt zóózeer van den gewonen ge-
hedstoon af. dat het op het eerste hooren
misschien sluit.
Is liet niet of liij den Heere met ver
bijten overlaadt?
Of hij den passenden eerbied geheel uit
het oog; verlies 1?
Of hij op den Heilige durft toornen?
Of liij Hem, den. nooit Ruslende, die aim
mer mood© of mat word', van nalatig
heid durft aanklagen?
Doch. wie zulk een indruk bij zich
mocht dragen, dwaalt zeer en zou daar
door slechts liet bewijs leveren, dat hij
zich nooit heeft begeven op hel terrein
waarop Habakuk zich thans bevindt.
Dat hij nog geheel onkundig is met wat
de profeet hier doch
Hij is niet eenvoudig >aan hef bidden.
Maar aan het pleiten.
Aan het worstelen.
't Was niet van vandaag of gisteren,
dat hij met deze nooden de» Allerhoog
ste naderde.
Reeds gcruimen tijd had hij gesmeekt.
En toen de Heere niet antwoordde,
was hij, beginnen te roepen.
En toen ook dat zonder gevolg, bleef,
was het roepen bij hem overgegaan in
schreeuwen.
Gelijk iemand, die door een ander met
de vijandigsto bedoeling wordt achterna
gezeten, het doet snijden door de lucht:
„moord!1', zoo was Habakuk naar zijn
God gevlogen en had gegild: „geweld!"
Nietwaar, dat kan eerst recht. God aan
loop en lieeten.
En wat Habakuk daartoe dreef, was
iiie-t benauwdheid over zijn zielestaat.
Maar benauwheid over de deformatie
Jvan het. volk Gods.
Het wilde maar niet tot reformatie ko-
inen.
Wij hebben hier dan ook een reforma
torisch roepen, een reformatorisch wor
stelen.
Er wordt in onzen tijd veel oyer refor-
frnalie gesproken, op kerkelijk, maar ook
op maatschappelijk en staatkundig, gebied
We mogen onderstellen: er- wordt ook
om gebeden.
Maar gaat het ook dieper?
Gaat het ook verder?
We twijfelen weicens.
Wij moeien naar Christus toe. Eu clan
niet» half onwillige niet schoorvoetend.
Maar als een, die het venster van zijn
brandend huis opschuift, en wild in het
rond schreeuwt: „brand!", zoo moet ook
gij uw noodkreten ten hemel zenden:
„ontferming r
Ontferming over ons verzinkend vo'k!
Ontferming over onze bedreigde kerk!
Wij vatten over 't algemeen do zaak der
reformatie te kalm op.
Staat toch op uit uw geriefelijke rust!
Stoot angslgelurden naar boven!
üw gebed verheffo zich toE do hoogte
Van het worstelen.'
Wacht toch de reformatie niet aller
eerst van enkele personen.
Wacht ze van uw God en van uw. God
fclleen!
Kt.UII.LE ION.
De Germaansohe gevangene
Een verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
•47)
Kort daarna stierf bij, na zijn laatste
krachten besteed te hebben in zorg voor
baar en zijn kinderen.
't Was voor Germ aniens geen lichte
zaak le sterven, met Tiberius oJa keizer
over een wereld, waar hij allen achterliet
die hij liefhad, terwijl Piso do machten
ïn. de onderwereld, waarhoen hij verhuis
de, ©Ingekocht had!
't Sterven viel hem op zijn minst even
zwaar, ak het leven Aprippma.
Andermaal verzamelde zich de bevol
king van Antiochië voor oer ploi"ruig
heid.
Hel was nacht.
De vorstelijke gastalle van den jongen
Caesar werd op het rijk-gesicide keizer
lijk praalbed uit zijn paleis aaar hei Fo-
rum \an Antiochië gcdragcu.
Daar werd het op oen vier lean ten hou
ten brandstapel, als op een altaar, n< or-
geJogd'.
I'l Volgens gewoonte steken do naast©
'Woudvonvanten, met afgewend gelaat, den
Maar mogen wij dan zoo boud spreken
als Habakuk.
Is de Heere tót hooren verplicht?
In zeker opzicht: ja.
Hij moet helpen niet- om ons. maar om
Zichzelf.
Habakuk houdt Hem bier dan ook voor,
dat Hij te rein van oogen is, dan dal Hij
do kwelling kan zien.
Dit moei onze pleitgrond zijn: Koning
der Kerk, Gij kunt lock niet- toelaten, dat
ole poorten der hel Uvr gemeente overwel
digen; dat. ontbindende machten haar uit
een doen vallen.
Het is mogelijk, dat kerk cn volk in den
smeltkroes moeien geworpen en gelouterd
zevenmaal.
Maar er z a 1 nog een toekomst zijn, zoo
er maar worstelaars onder ors blijven.
Dat reformatorisch worstelen mag
maar niet en passant worden, beoefend
Als de verwerkelijking niet spoedig
volgt naoogt gij er niet mee ophouden.
Wij mogen het voorbeeld vara Habakuk
niet omkeeren en besluiten: ik lieb lang
genoeg geschreeuwd, ik heb ïattg genoeg
„geweld" geroepen.
Wij mogen Azaf niet naraocrcn: Immers
heb ik tevergeefs mijn hart gezuiverd en
mijn handen in onschuld' gewasschea.
Reformatie is. een mystieke zaak.
Daarom hebben wij steeds stouter woor
deii te .bedenken om den Heere als het
ware tol toegeven te bewegen.
Wij hebben de hulp van onzen groot en
Voorbidder In de hemelen vurig te hegee
ren.
KoeLe bidder, wordt toch warm.
Laat er passie» in uw bidden zijn.
Wordt worstelaar!
Zulk een worsteling, zulk een pleitrede
zal we Hu id end zijn in Gods oor en lief
lijker dan engelen-muztek.
DE AVOND IS GEKOMEN.
Het licht werd weggenomen,
Dat over do a-arde» lag,
Reeds duistere» d© boomon
De avond ia gekomen.
En 't was nog klare dagf
De zon had haro 3tralen
Den rijpen zomernoen
Rechtstandig noer doen dalen.
Mei oogsten en binnenhalen
Had ik nog voc$ te doen.
Toen. is mijn zon gezonken
Voor goed eu onverwacht.
De bleeke sterren dronken
Het hemellicht en blonken
En bloeiden iu den nacht.
Ik zag liet vreemd gebeuren.
Do handen in dan 6choot,
En even moeet 'k trauren,
Om 't sterven en verkleuren
.Van 't gloeiend avondrood.
Maar, dacht ik, God zal' zorgen
Voor 't geen te velde slaat,
Wat moet, dat wordt geborgen.
Zoo niet vandaag, dan morgen.
Als. Hij aan d£ arbeid gaat.
Toen heb- ik mij tevreden
Tot rusten neergevleid.
Wat nood, zoo hier beneden
Mijn handen t werk niet deden?
Wat scha voor de eeuwigheid?
(Het laatste- vers van de onlangs ontslapen
dichteres. Jac. E. v. d. Waak.)
Uit de Pers.
Gocu tegeustamlws.
De politieke strijd, dus. constateert de
Nederlander, is zeker mede daar
om thans zoo flauw, omdat er geen tegen
standers zijn.
Er zijn concurrenien in menigte. Over
al klinken bits iu kleinen kring kleine
teugjes tegen elkaar.
Doch groole royale tegenstanders, waar
meê het een lust is te strijden ze zijn
er nauwelijks.
Het volgt uit dat andere: er is nauwe
lijks één. groot drijvend beginsel.
Bij de Roomschen is enthousiasme; het
gaat om de-Roomsche zaak. Bij Anti-re
volutionairen en Ghristelijk-Hisloriscfcen
is bezieling; zij roemen in een geestelijk
bezit, dat voor het openbare leven zuur
deeg en richtsnoer beide wil wezen. Het
Communisme wordt door hartstocht ver
voerd.
Maar wij zijn naar ons weten niet. on
billijk, wanneer wij nu de opsomming
slaken. - -I I
Wij kennen .verder .geen bezielde groe
pen. Zij zijn er ©oJc wel ©tri., te oordeelon
naar de pers en de vergaderingen en de
debatten.
Dit verschijnsel is mede daarom zoo
noodlot lig. omdat nu hel on-echte opstal
moet gaan doen.
Zonder .vervoering voeri riemand dor.
strijd;
Leuzen zijn noodig; opwinding is omvu's
baar.
Wellen zij niet uit echte"" drijf vee ren.
dan moeien zij worden nagemaakt. Zij
worden thans nagemaakt. Kabaal treedt
in de plaats van vervoering. Een opgebla
zen kleinheid treedt ia de plaais van een
groot goed. Er is gewilde; geforceerde
vervoering.
Of er is slapte.
Dikwijls gaat het een met het ander ge
paard. De massa pleegt door eigenaardig
instinct eehte en onechte vervoering
nauwbewust te onderscheiden. Maar..,,
zij onderscheidt! Eu zij blijft slap bij het
onechte.
Daarom is dc strijd zoo flauw.
Er zijn geen gpootè begn solen bijna
meer belichaamd indegenen; naast of te
genover wie mén staat. litl echte vuur
spat er niet meer af; de vonken zijn zeld
zaam.
Want... ijzer scherpt men rocL ijzer.
Voor dc groepen, die zich be»v*isl zijn
van een groot drijvend beginsel, is de
taak nu extra groot.
Do taak En do kans.
De kans. En de veran!weerde!ijkbekt.
KERK EN SCHOOL
NED. HERE. KERK.
Two-etaL To IJssMmuiden en Grafhor At:
H. Japclien te Den Bosnael en C. Bouthoorn, to
Dordrecht.
Beroepen. To God- en Nieuw-GasteiC.
Ken geveld to Book (Limb.)
Bedankt. Voor Ap§inged»m: G. do Yriea
te Stedoai; voor Jisp (N.-ïï.)H. van Lunzen,
cand. te Driebergen.
GEREF. KERKEN.
Tweetal. Te Axei; Joh. Jansen to Ten
Boer en E. G. v. d. Laan to Lollum.
Bedankt. Voor Sinilde: Hor®. Knoop te
Sckmwcrzijl.
GEREF. GEMEENTE.
Boroopon. To Kampen: II. Kieviet te
Teenendaal.
Hulppredikers voor de Indischo Kerk.
In de Wilhclminakerk te 's-Gravenhage zijn
vijf hulppredikers tiet hun dienstwerk bovofitigd
en ingeleid in eene vergadering van do Com
missi© tot tb zaken der Protostantech© Kerken
in O.- cn W.-Indië, Het waren de hoeren: Mid-»
delkoop Doxie, Tliiel, Hassdhoff en Prins. Do
oorsbo zal voor. 't eerst uitgaan, do anderen, waren
roods vroogor op het zcndiivgstcrroin werkzaam
gowcest. De plechtigheid werd geleid door Dr.
H. Sbholiking. secretaris, der Indisch© Commissi©.
Dc classic aio vergaderingen.
Dezer dagen zijn door heb geheel© land de
classical vergaderingen gehouden, waarin de vol
gend© Synodale voorateflea aan d© orde kwamen:
L De wijziging, in de reglementen, di© bedoelt
den vrouwelijk en lidmaten het actief kiesrecht to
verl oenen.
II. ld ©ei. tot opheffing vau dc- oiivvrccmgbaaci
hcid van prodikanL en lidmaatschap Staten-Gen©»
raai.
H. Idem,, om mogelijk to maken, dat bij de
stichting van ni-enwo goaieenten daar werken
de godsdienstonderwijzers als hulppredikers
kunnen worden be-schouwd.
IV. Wijziging regl. Hooger Onderwijs God
geleerdheid en do mogelijkheid to schoppen het
ambt Yan kerkelijk hoogolcoraar met dat. var go-
woon of buitengewoon hoogloeraar to combine-o
ren.
V. Idem. Diaconieën-reglement,, om de global©
diaeonicrejceuing voor 1 Mei bij het classicaal
bestuur in te (Benen.
VI. Wijziging in het Rogl. Fredrkantstraite-1
monlea en -Vacaturen om gemeen ton, di". fn weer
wil van al haar krachtinspanning het benoodigdo
tract ©ment niet. kunnen bijoenbrengen, toch aiot
to verstoken van het recht van beroeping-
Door de Classis Led den word I verworpen.
Vele leden bleken bezwaar te hebben tegen het
actieve kiesrecht. Sommigen wegens ScliriftbOi
zworen. Anderen echter om hot feit-, dat hot te
genwoordige nlvollocrende stemrecht als zoodanig
een ramp blijkt voor het staatkundig loven zoo
wol ik voor het kerkelijk leven. Een ander© weg
worde gezocht, waarin d-o vrouw de haar toe-
koniendo plaats in de gemeente ontvang©. Maar
die weg word© dan gezocht voor de geheel© kork.
Het voorstel zoo als hei. thans, daar ligt in go-
HWpircord (foor den ouden irivcUecrendc» gcesf
en een nieuw© geest moet ran do kerk uitgaan
di© d© persoonlijkheidtel baar recht do© kotrun.
II. Wordt met ©vergroof© meerderheid ver
worpen.
Dl. Aangenomen mot slechte één stom tog«*r.
IV. Aangenomen .algem. stemmen.
V. Aangenomen rat amendement ..Volgens voor
geschreven modeI.::
VI. Aaugenomen.
Een voorstel van do inwendig© zending in
Noord-Holland, bedoelend© aan godsdieirste i-ïor-
wijzors m voormalige zcartelingen' t© rergunncn
gemcentoR to dienen die anders van prediking
versloken zouden zijn werd niet zonder moor
overgeaoinen, maar wel zal aan do Synode wor
den voorgesteld om dez© zaak hare aandacht te
goven.
Do Classis Don Haag verwierp voorstel
I met 1.9 voor en 36 stemmen tegon. Voorstel II
word aangenomen, voorstel IH met algcineene
stommen afgewezen, voorstel IV met algemeen©
stemmen aangoaorncn, voorstel V afgewezen en
voorstel VI aangenomen.
Gereformeerde Bond.
D© Ctoref. Bond tot verbreiding cn verdedi
ging va'i d© waarheid in de Nod. Herv. (Gerei.)
Kerk hiekl gist'eieu onder presidium van Ds. M.
v. Grieken, uit Rotterdam, in hef Gebouw van
K. en VV. te UtBC-cht ©en goed bezocht© buitcn=
gewone Bondsvergadering-, waarin doer Dr. J.
Soverijn, v,an. Dordrecht,, ingeleid word het „Rap
port van d© commissi© van advies inzake het
reglement op de predrkaófetraetementen."
Chr. Ziekenhuis- „Befhesda."
Dc. J. W. Gosterlmia, thans evenals voor zijn
6-jarig vetblijl als missionair arte op Java assi
stent bij Prof. Koch to Groningen, is benoemd als
specialist aan bovengenoemd Ziekenhuis te Hoo-
g'-veen. Dr. Oostorhuia zal niet do gewone ge
neeskundige praktijk ter plaatse uitoefenen, maar
zich uitsluitend wijden aan de chirurgie, gynaeci>
logic en ol«tetrie. Daarom is hij tevens bo-
w»md' tot Gencoshccr-Drrectcur.
Proeflessen.
Den gemeenteraad van St.. Pancras werd een
door B. cn \Y_ ingediend© voordracht ter benoe
ming ©ener onderwijzeres aangeboden. Op voor
dracht van een der raadsleden, die meende, dal
dc-z© ©r toch niet zaten voor spek en boon en, werd
mol 5 tegen 2 stemmen besloten, niet tot beuoo-
tning over to gaan, voor en aleer do raadsleden
in d© golegenheid waren gestold door het bijwo
nen eeuer proefles over der candldalcn capaci
teiten 1© ©ordeden-. Fr zal dus gcproeflest wad
den.
Technische hiïrziening.
De h©er T. van. dcc Kooij v.an \HoariIingen.
schrijft ar.n de Rotter d.:
Er zijn al, weer ©nbescheid©a cn voorbuaigc
aiedcdceLiagen gedaan, inzake de t© wachten
„Techiiisclt© kerziettuLg" der Wet op het La
ger Onderwijs, en. terecht wevd daartegen ge
protesteerd.
Wat echter opvaltis- dal het matesLêato
van de gedane mededeclingen tot nog, toe met
geen enkel woord is l'egongespcoken
De aani.a.üen leevlingen per ondot"wijzer (zoo
Ueet liet) zouden worden teruggjabvacht tot do
getaUen uit do Wet van 1878
D© p.«opag-atiidaj voor groot© klhssen is te
rang aan het woord' geweest om, vooral waax
Ikzuiniging dcingt. niet eens te worden ben ui.
's Is anders een zaak, die zich van onder
scheiden kaiiiten Iaat beschouwen.
Oav slechte dii céno fe noemen: ho© zal het
nu met de iiidividualiseering van het onder
wijs: hon zal de differentiatie (itumors een
„eisch on-zer dagen?") nu tot haar recht ko
men; hoe zal hei ouderwijs" bij de verschillen
de .persoonlijkheden, aanshrilwi, als wo weer
krijgen de periode van. groots klassen, met
militaire orde, en eenvoudige klassikale be
handeling der leerlingen?
Ik vrees, dat al die goede dingen op deze
wijze niet zullen worden bevorderd.
Waar w? echter de aandechf op willen ves
tigen. is dit: hoe zal het komen mot de scho-
!en_ die onder het (kortstondige) regime der
kleide klussen" zijn gebouwd?
In lokalen, di© berc-Lcnd zijn op 10" of -J5
kinderen, stop? men er geen 55!
Wèl wanneer men royaal met de ruimte ge
weest is, zoodat het wat lijden kau. Maar bij
de schelen, die fle laatste jaren gebouwd zijn,
was daarvan over het geheel", gelooven wc,
geen sprake De buitensporig, kooge bouwkosten
dwongen tot de uiterste beperking, zoodat af
los op het zuinigst werd berekend.
Waaneer hot nu. waar is, dal we terug moe
ten op de getallen van IS, en het niet toc-
gjoslaan zal zijn, meerder personeel aan te
stellen (dus klelcorc klassen te vormen!),, aoo-
Ms verlurddej dan zal er in ioder geval voor
Ixsstaande lokalen een uitzamderingsbcpaüug
moeten woruon geschapen., want- die late» zich
toch niet vergroot on_ en do gediaohle., scholen
vaa twee jaar oud nu. reeds te gaan verknooion,
is de ou'gerijindlLeid zelve
Maar wachten we, wat uil de' n.inistoriccle
kruken zal wiriden opgediend!
IK ZkA.m BET DOt.EAKLIk
Ir* ..Brginsci en Belaag" scliceul' Ds. J,
J. Knap, Nederf. Ilerv. I'red. te Gronio-
gen:
„Ik zegen lief oogenblik, dat ii; mij pu-
bliekelijk onder het Anfi-Re\ i''onaira
vaandel heh geschaard. omd«t deve proep
7/k» flink opkonR voor fle hcersriinpp^
der heiliyc ordiuiwiücn in 't im-escltvlijk
leven cn dnarmwle voor de ce-u/ea
Guds".
HET KIE8STEL8EL.
In „Do Nodorlanónr" besprak - E.
ile Savornin Lobman oip welke v. ver
betering van uet kiesrecht to vc; krijgen
zou zijn.
Bij hot algeiraeene ki-esretiit, waan'oor,
hoeveel gebroken er ook aan kleven, naar
zijn moening nog geen geschikter kies-
stetoel voor onzen tijd is gevonden, acht
Iiii echter voor do saraenstelTing der Star
lon-Gtxneraal iuiefc de mdivMnoele keuae
een dwaasheid, omd'ait zij niet leiden, kan
tot het doel: de samenstelling van oen be-
boorliiko volksvertegenwoordiging.
„De kiozcio, die de lijsten samenstellen,
kennen voor het meerendeel den. Candida at
persoonlijk niet; ze we ton van hun bctrek-
Irelijko geschiktheid voor het. behandelen
van Staatszaken, niets af; zij weten even
min welke Staatszaken op oen gegeven
tijdstip van liet meeste belang zijn. On
mogelijk is het voor hen te zorgen» dat
voor alle doelen van Staafsbeleid de noo-
digo krachten in het staatscollege aan
wezig zijn. Alles hangt af van het toeval.
Zoo hebben wij na gezien, dat van de 100
Twoede Kamerleden, er 20 a 25 pet. be-
hooren lot hef. omkrwijsgilde: Alsof voor
het Sfaafsb- toners (Fe b-'cflzaak
is.
In vroeg.rc c -cm .?r vo. - .ir cob
fcges, uït enkele personen bosiacm^to. di«
belaft, werden mof. de keuze van een hoo
ger sbvatsvoUege. Men noemt da! hef or
ganisch kieeroebf iets lied anders dan
algemeen gezinshertfdenktospwhf
Naar mij toeschijnt moet men naar dat
indirecte kiesrecht terug; do©h dit op an
dere wijze regelen dan voorhoe».
M-cn verliest, bij de regolmg Tan het
kiosreeht. to veel uit hot oog, dat, geheel
anders dan voor veertig jaren, de kiezers
zich hebben georganiseerd aan de hand
van partij-pcograraina's. Dat is de grond
slag waarop de democratie wordt, ge
bouwd. Mea laat. na opeiteare vrije be-
sprekiög, hot volk zelf aanwip.eti in welke
riuk'iiing hot wenaebt (e worden bestuurd;
en de gekozene» Witten naar onze con
stitutie vele middelen om aan do verwe
zenlijking van IwMJüe- inzichtcu kracht bij
to seU-en.
Maar die groepen doen hof verstandigst
met voor. olko' verkiezing; zélve aan 'd-cor
haar daar too gekozen mannen op le dra-
gca wia. dezen voor do gesciukisten hou
den oin in do gegpveu omsütndigbfdeii in
do Staten GeneraaT *s lards F».-lan.c to
boharligen.
„Stel IV.v. d'af elke fcresvererp-p [ljL, ^eon
of oeiiigo to zamen) één algevaardigdo
zendt, naar bot centraal college voor do
vasUtelling dor lijsfen. Dit college zou
dan allereerst kunnen bespreken voor
welke takken yan diotit. in de eerstvol
gende jaren allereerst meet' ..woiden ge
zorgd. Ts men over die rangorde bat eens,
dan zou voor elk doel dor Staatsbemoei
ing de geschiktste kunnen worden geko
zen, zooals elke groot e partij een leider
heeft voor elk onderdeel, en men niet ge
vaar loepl, zooals. thans, dat geheelo tak
ken van dienst, o.a. Koloniën, in de Ka
mer gc-en beschermer hebben, of op zijn
best. ccn dileKaét. die ziju wijsheid nog
in dc Kamer moet opdoen.
Aan de lijsten, in opdrm iit van do
partij gevormdT zou do par'ij zi<h dan
gebundon moe ien, achten, cc de si'inmin-g
aehto-zou slc<"Ms de gro»>!lc-. de beleekmis
van de pan ij in hot li« hr. sUdlen: dus hot
aaat al leden benalonM aa trogetoa zou .1 <m
kunnen warden genomen ©nv te verhinde
ren, dat alloea de rit-end» Kamerveten
het hért in humten houden. En uil geslo
ten. me est. worden dat hef. eoltov uit
eigen midden candidal en aanwees.
Het wil mij voorkomen, da), gaat men
dien Avcg op, or moor kans is op oen goodo-
gamoiisteUiiig dot' Sfatcn-GeiKim.i1, dan
wanneer slecht - gezorgd wordt, dat iede
re slem evenveel to bc'ockoncn heeft.
Ook zonder wclswijzigirc zou olko
pari ij zolve» do proef lairinen neme» met
aulk con wijzo van kiezen. Ik meen dat
roods, thans in do C. EL F. in dien geest
sJappctn zijn gedaan, wellicht ook bij an
dere partijen. Iu elk geval lijkt mij dit
stolsel raiionookr dan bel to dusver ge
volgde."
sta.?>el in brafnd. Heukwcrk wc-rd gespren
keld, de vltunmon lokten rondom het lijk,
en spookten op do aangozicblen der clui-
zondeii' toeschouwers, die volkomen stilte
bowaaiden. Binnen weinigen minuten was
van Germanicus niets meer dan een hand
vol asch, cloorirokken van reukwerk cn
besproeid met wijn.
Er was weinig luister bij do plechtig
heid. Do huisgoden waren ver-we& in
llomo; ot was geep bograleniFopJocht,
geen militair oorobot obn, geen vrijlating
van slaven.
Al zijn kinderon» uLtgcnomoo de twee
jongste, waarvan het laatste cenige maan
den vroeger !o Lesbon geboren was, be
hoeden zich ta Boruc. En Tiberius zou
zijn doodsvijand wol aanwijzen om hom
in Syrië op to volgen; Piso, dia zco ruslc-
loos zijn voetstappen bes-pi d zijn
maatregelen tegengewerkt hani.
Piso cu Plaocinav die op bet cd land
Cos vertoefden, varen opgetogen van
vreugd» over do tijding van zijn dood. Zij
brachten openlijk dankoffers; legden dem
rouw af, dien zo toevallig onr »>n huiv
tor fund tic loden droegen; bcschuldisrhn
Geriiuinicus in eon schrijven aan Tiberius
va» weelde cn overhcocscbiug en verzev-
nichkii haastig een le.s^r van deserteurs
en ontevredenen, waarmede zij naar Sy
rië logen.
Do opeutou'o rouft: oivor. Gci iuana;^
kwam later. Maar onderwijl werd zijn
dood door velen in stilte dkp en oprecht
betreurd. Zij herinnerde» zich zijn waar
digheid en hoffelijkheid: de vorstelijke
mildheid waarmede hij voor behoePiigou
zorgde-; de onoveriroffen edelmoedigheid
waarmede hij zijn doodvijand gered had;
zijn fcibied voor de gewoonten en gods
diensten van andere volken; zoo spreekt
in hem. wicus hoogo staak hem l>eveiligde
voor afkeming. en zoo zeldzaam in een
Boaacin; z'jjn krijgsmoed; zijn zorg voor
de soktokm: zijn vriendelijkheid voor
o\-erwomn ncnzijn standvastige getrouw
heid aan den keizer, met zoo zwarte yer-
denk in-? vergolden: zijn geestdrift voor 't
goede en schcone in andere?»zijn huise
lijk loven, een voorbeeld voor geheel Ho
me, zijn donker levenslot en de schitte
rende toekomst die hij kon gehad hebben.
Bij rim uitvaart was geen optocht, wa
ren geen Im-egoden, geen zonen met. om
wonden h;r;,fd. geen doch leren met ont
bloot gelaat en loshangend hair. Maar dc
hoop van oen geheel keizerrijk word door
zijn dood omfloerst. De gctcele toekomst
werd dntoer en. al kon het haar verl.iten-
In 1 !i i i vergoede», geheel een. wereld
fOuw i to incf A grippiiif!
Oefc de Germaass'.hf» gevangenon h.od-
don reden om het afsters*on van hun ©deï
sten vijand to betrouren.
JIooveeA te Bieor zoudon zij ^orouw»l
hfvbbett,. hadéeftu zo geweten dat door oen
dor xouderlmg.ste samen tref fin gen in. dn
U"oce tidg-eseh icdionis, op denzelfdeu dag
dat GormaniciL'? stiei-f. zijn dappere vijand
Hennan, eens door zijn volk als bevrijder
toegejuicht, door het zwaard van zijn
eLgoü stamgenooten viel.
T>e be^'rijder en do overwinnaar dor
Germanen stierven op *t zelfde oogenblik;
do KofRem door Romeinsdi gif, dc Ger
man door Germaansch staal.
Rome en Gcrm-anië moesten den waren
Overwiftnaar cn Bevrijder nog vinden!
XX.
In oen onaanzienlijke woning in een
de-r wijken vaat Antiochië, waar de talrij
ke Joodsche kolonie leefde, naar gewoon
te zoo dicht mogelijk op eTkaar en met
dc synagoge tot middelpunt, waren op
zekeren avond in lol laatst van October
Signna, Siwanl, Hilda, Laon, Gallias, en
Onias en Esther als gastheer on gast
vrouw. vergaderd.
De nlgemorno ramp had. zooals meeslal,
rampen vcor onkelen, medegebracht. En
zoo was het klcino gezelschap, gaande
weg door zoo hechte
verccnigd, voor 't laatst bijeen aan den
vooravond van langdurige scheiding.
Sigivna. allean zou met het. gevolg vaa
Agcipniru JSiUHft t«aigkeer«L
Gaarne had zij toogistcmd iu den voor
slag van den kinderioozen Esther om hot
kind te keopen, want zo vreeede voor
baar dochter mcor de- bestemming van co®
dor groote Romcinscho slaven huishou
deiv>, clan. dood of scheiding-
De boiclo vrouwen waren, zoer aan cl-
kaoder gehecht geraakt. Signna gevoelde
dat^ bot lot. van oen lijfeigene der Jodin
verfo te verkiezen was boven ve vrijheid
in zoo menig huk. En liet hart van Esther
trok naar hef meisje, dat aks haar eigen
kind zou zijn in alles. behalve do groo-
te nationale Verwachting die leefde in het
hart van allo moedors in Israël, en onkel
daar.
Laons overconkornsl vcrvuhi; bij
was vrij. Hij hoopte in korten tijd, ge
holpen door Óniais' geschiktheid voor den
handd on de gelegenheid om wapenen ia
Palestina to verkoopon. genoeg over <a
houden om een toliuis ic bereiden^ voor
zijn voedstorkiod Cloolia Diodora: indion
't hem gelukken motdït haar van haar
ouders Ie verkrijgen. Si ward zou hem
dan met zijn sterken arm helpen, en Gal
lias zou zijn kunst wijden ao-n d© vorsk?»
ring dor wapeaon.
fi
"Wl vervolgd.).
