Tweede Blad.
Dinsdag 20 Juni 1922.
Uit de Pers.
Als de vos do passie preekt.
De Vrijheid, orgaan van den Vrij
heidsbond en niet van de Anti-revolu
tionaire partij, gelijk de heer Vliegen in
de Eerste Kamer meende klaagt, zegt
de Standaard, over matheid in het
verkiezingsbeeld als zelden te voren. Te
onbegrijpelijker, zegt het blad, naardien
de behoefte aan een krachtige Regeering
thans sterker is dan ooit.
Nu oordeelt ieder natuurlijk het meest
naar de indrukken die hij onmiddellijk
ondergaat en zoo kunnen we de klacht
van De Vrijheid wel verstaan. Opge
trokken met een program van bezuiniging
ervaart de Vrijheidsbond meer dan de
rechtsche partijen den terugslag vau het
verleden. Zijn leider, de heer Dresselhuys,
heeft bii de campagne een hinderlijk blok
aan het been mee te slepen. Hij toch was
het die, in do nu afgesloten parlemontairo
periode, pleitte voor maatregelen die de
uitgaven voor do Staatskas nog eens ex
tra met ongeveer 250 millioen gulden per
jaar zouden hebben opgevoerd, indien
niet de Regeering, gesteund door de rech
terzijde, zich daartegen verzet had. 't Is
te verstaan dat velen zich nu weten te
herinneren: Als de vos de passie paeekt,
boer, pas op je ganzen l
Te eerder is dit te vreezen, nu het pro
gram van den Vrijheidsbond v-oor deze
Stembus nog om nieuwe voorzieningen
vraagt, die ongetwijfeld vele millioonon
zullen vorderen.
Zulk een verleden en zulk een toe
komst! We zouden er ook de geestdrift
bij verliezen, als wo tot den Vrijheids
bond behoorden.
Dan is het bij ons toch iets beter.
E# water is nog wel niet aan dc kook,
mask, de ketel doet toch zijn zingend ge-
ruisch al hooren.
De kruidworm cn de bladluis.
Onze „Nieuwe Provinciale Groninger
Courant" herinnerdo dezer dagen tersnede
aan een beroemd woord van Keuchenius.
Een redenaar was Keuchenius niet,
maar toch bezat hij een meesterschap
over de taal als weinigen.
Hii 'heeft onzen Hollandsehen taalschat
wet nieuwe woorden verrijkt en zoo heb
ben we onder mer den term „kronkelvaar
digheid" aan zijn scheppend vernuft te
danken.
Hij heeft in zijn verhandelingen schit
terenden beeldenrijkdom ten toon ge
spreid.
Een zijner moest pakkende boeiden nu
is dat, waarin hij, in aansluiting met
Joel's profetie, de ontwikkeling der par
tijen schetst.
Dit is zijn indrukwekkend woord:
„Wat de rups van het rationalisme
heeft overgelaten is afgegeten door den
sprinkhaan van het modernisme; wat de
sprinkhaan van het modernisme heeft
overgelaten, dat is reeds afgegeten door
den kever van het materialsme; en wat
de bever van het materialisme heeft over
gelaten dat zal weldra door den kruid-
worm en de bladluis van het communis
me en nihilisme zijn te niet gedaan.
Van het alles vernietigend nihilisme en
communisme profeteerde Keuchenius, toen
nog liberalisme en conservatisme onbe
twist den scepter zwaaide.
Hij deed het in navolging van Groen
van Prinsterer, die in zijn „Ongeloof en
Revolutie", met zienersblik den gang dor
ideeën peilde.
Ze deden het, deze geloofshelden, om
dat zij het wezen van den principieelon
•strijd met zeldzame klaarheid door
schouwden.
Daarom ook lieten ze met onversaag
de trouw hun „tegen de revolutie het
ivangelie", als altesbezielendo strijdkreet,
^fcgaan.
Zou het dan ons niet voegen, die met
snze oogen aanschouwen, wat zij voor
aen verbaasde wereld profetisch hebben
aangezegd, met teero piëteit hun roepstem
-Op te volgen? „Rotterdammer".
Een Waarschuwing!
«r. J. H. GUNNING J.Hz. schrijft in
,ï)e Zeeuw":
Zou het toch geen tijd worden dat er
^ns een krachtige actie gevoerd werd
FEUILLETON.
De Germaansche gevangene
Een verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
10)
Onias, de aan de oude wetten gehecht*
Parizeer, en Esther, de vereerdstor van
-ieii levenden Wetgever, aanschouwde met
gelijken afschuw deze teokenen van dor
Aeidenen overheersching. Heidensche be
schaving kon men dit bouwwerk moeilijk
socmen, bestemd om bij bloedige wreed
heden te weergalmen van 't gejuich der
toeschouwers.
„Men zegt," vroeg Laon aan Onias,
„dat uw volk in de dagen van Herodea
>.en Groote opstond omdat hij eenige ze-
geteekenen rondom het theater plaatste.
rjs> dat zoo?"
„Ja", antwoordde Onias met. schitteren
de oogen. „Ep ze deden er wèl aan; onze
wet verbiedt zulke afgodische gewoonten.
Ook zij deden wèl en stierven wèl die
jongelingen, die levend verbrand werden
omdat zij den adelaar naar omlaag ruk-
len, dien do kening gewaagd had boven
de tempelport te plaatsen. Zij werden lo
vend verbrand, maar de adelaar werd niet
herplaatst. De heilige stad ie niet door
afgoden ontheiligd. De Romeineche land-
tegen de hand over hand toenemende
speculatie op de winzucht cu het dobbelen
der goedgeloovigc mcnschheid?
Telkens lezen we van verlotingen, waarbij
een buitenplaats, tienduizenden guldens,
of wat er verder verleidelijks wordt uit
gedacht^ voor een luttel bedrag te ver
krijgen is. Plaatjes verduidelijken dan de
dwaasheid van den „domme", die niet
meedoet, en dan op zijn leege portcnion-
naie moet turen, terwijl daarnaast een
dikke, vieze prolscr in weelde zich zit te
verkneuteren omdat hij zoo „verstandig"
was aan Fortuna de hand to reiken.
Naar de geweldigdure advertenties te
oordeelen, die de onderdemers van zulke
schunnige zaken cr voor over hebben,
wordt er geld genoeg op deze wijze binnen
gehaald, maar ik houd mij verzekerd, dat
er zoodoende schatten worden ver
morst; dat de zoogenaamde winners, die
dan in dankbare advertenties voor den
ontvangen zegen danken, mecrendeels ver
zonnen adressen zijn, en in elk geval dat
een niet to controleeren maar zeker aan
zienlijk bedrag aan zuurverdiende inkom
sten voor dezen zwendel wordt ver kw is t.
Een christen moet nimmer aan zulke
knoeierijen mededoeh cn deze weldoeners
der menschheid met hun „landhuizen",
proode ruggen" en verdere heerlijkheden
laten zitten.
De tijden zijn zoo ernstig; dc malaise
neemt hand over hand toe; de belangen
van Gods Koninkrijk roepen, ja schreeuwen
om hulp; en nu gaan velen, onkundig en
onnadenkend, hun goede geld wegsmijten
voor zaken, die veelal de. hGógnoodige
controle missen, cn die alléén dienen om
de zakken van gewetenlooze speculanten
te spekken.
Laat ons elkander waarschuwen, en aan
dit onzedelijk bedrijf oict meedoen!
GEMEENTERAAD LEIDEN,
(Vervolg.)
16o. Voorstel in zake dc exploitatie
rekening en de openstelling van-, dé toe
lating tot- en het tarief voor "net gebruik
van het Volks- en Schoolbad in dc van
der Werfstraat.
De heer W i 1 b r i n k heeft met groote be
langstelling dit voorstel gelezen. Hij kan echter
niet geheel meegaan> Hier wordt voorgesteld,
dat de ondorwij&ersCcssen) voor de reiniging
van do kinderen te zorgen hebben Daartegen
heeft spreker bezwaar. Als d© gemeente de taak
uit handen van do ouders neemt, kan spreker
daarin niet meegaan. Wc hebben nu al school-
voeding, Weeding, enz. en spreker wenscht ©r
niet toe mee le werken het huisgezin nog meer
to ontwrichten. Spreker zou geen bezwaar heb
ben, aio de kinderen kosteloos mochten haden,
maar hij wenscht niot op deze wijze de. huisge
zinnen te ontwrichten.
Vorder vraagt spreker of de onderwijzers de
kleine kinderen moeten helpen kleed-an enz.
Kunnen ze daartoe worden verplicht? Spreker
hoopt dat do ouders nog zooveel plichtsgevoel
zullen hebben dat de kindoren hiervan geen
gébruik zullen maken, zoodat de regeling een
mislukking wordt.
De heer Do Lange zegt, dat deze zaak roeds
in Januari 1920 is beslist, toen dit voorstel werd
aangenomen. Principieel staat spreker op het
zelfde standpunt Maar wo zitten nu eenmaal
met het geval. Hot gebouw heeft pl.m. 135000
gekost. Spreker zou nu gaarne willen, dat B. en
W maar alles doen wat zo kunnen om het ge
bouw aan zijn dool te doon beantwoorden Spr.
zegt dit, omdat we mot het badhuis van „De
Eendracht" al oen fiasco hebben. Spreker zou
omtrent de exploitatierekening gaarne inlichtin
gen hebben. Uit wat hij er van vernam bleek
'hora dat het een mislukking is geworden.
Spreker kan zich begrijpen dat de besturen
van de bijz. scholen geen aandrang op do on
derwijzers willon uitoefenen de kindertjes t«
gaan wasschon. Spreker vraagt of het niet mo
gelijk is, dat onvermogende gezinnen, die or
bezwaar tegen hebbon dat hun kinderen onder
schooltijd door de onderwijzers worden gebaad,
niet de gelegenheid kunnen krijgen hunne kin
deren kosteloos te baden.
Verder merkt spreker op, dat voorgesteld
wordt, do kinderen van de 3e Wasse scholen
kosteloos toe te 1-aton. Dit klopt echter niet met
het voorstel tot reorganisatie van hot L. O.,
waarin de 3e klasso scholen vervallen. Ook in
verband met de schoolgeldregcling merkt spr,
op. dat het volstrekt niet zeker is, dat kinderen
van deze scholen onvermogend zijn Men had
naar spreker meent do grens hij hel inkomen
moeten steHen.
Do heer Groen eveld zegt, dat de heer
Wilbrink 2 jaar telaat komt. Verder is hei ook
spreker opgevallen dat hier nog van do 3e klas
scholen spiako i3, die met September moeten
vervallGn. Spreker zou dit woord willen ver
vangen door: scholen voor gewoon lager onder
wijs.
De heer De Lan g o stiet voor de grens le
stellen bij een inkomen van 1509-,-per jaar.
voogden durfden haar niet opnieuw ont
heiligen door hun afgodisch© standaards
binnen haar muren te brengen. Do troepen
legeren nu in de nieuwe stad van Caesar,
niet in de stad Davids."
„Een gouden adelaar zou voor de vro
me menigte meer aantrekkiljlcheid gehad
hebben", ondersteido Laon sarcastisch!;
„het goud, niet het beeld. Die zou omge
smolten kunnen worden, gelijk uw voor
vaders, naar 'k meen, met de gouden ver
sierselen uit Egypte deden; alleen zij ge
bruikten het niet naar den zin van uw
wetgever. Daar is een geschiedenis van
een gouden kalf, lang voor den tijd der
Romeinen."
„Ons volk heeft gezondigd en geledein"
antwoordde Onias plechtig. „Ze gingen
daarvoor in ballingschap naar Babyion;
maar sedert den terugkeer hebben zij niet
weer^ op die wijze overtreden."
„Niet weer op die wijze?" merkte Laon,
op. „Neen, 'k merk het al: uw volk is
wijzer geworden. Uw wetgever ziet niet
graag dat ge van 't goud een kalf of een
adelaar maakt; daarom smolten ze het nu
om in muntstukken. Dat is verstandig;
gouden muntstukken betalen heidensche
koopwaar en kunnen aangeboden worden
zonder wetschennia."
Onias wendde die lage aantijging af.
i,Wij aanbidden het geld niet. In Judea
dulden we zelfs niet de beeltenis van den
De heer Meijneo TTaagt. of d© heer Groe
neveld alle lagere scholen bedoelt
De heer Groenoreld antwoord toestem
mend.
De heer Knuttel wil hot badhuis voor aUe
ingezet enen en voor allo kinderen, kosteloos
openstellen. Dit is een inrichting voor openbaar
nut waarvan! ieder gebruik moet kunnen maken.
De kosten moeten dan uit
do belastin,gon gevonden worden Wio niet
meedoet en toch moet betalen, moot dat dan
maar zelf weten Spreker critiseert verder hot
optreden van de besturen der Christelijke scho
len. die niet meewerken en betoogt, dat het ba
den een deel moet worden van het onderwijs
programma, waaraan alle kinderen moeten dool'
nemen. Als de wet het niet verbiedt wil spreker
dit zelfs verplichtend stellen. Voor de openbare
scholen, ste't hij een amendement in dien geest
voor.
De heer De Lange verandert zijn voorstel
in dien geest, dat het schoolgeldkohier als basis
wordt genomen, zoodat dus ook met het aantal
kinderen wordt gerekend
De heer Knuttel stelt voor hot hadhuis
kosteloos open to stellen.
De V o o r z sluit zich wat den heer Wilbrink
betreft aan bij den heer De Lange. De princi-
pieelc kwestie is in 1920 beslist.
Verder wijst spreker ot op, dat de schoolba-
den reeds bestaan. Een deel der kinderen wordt
reeds gebaad in bet badhuis van „de Eendracht"
Wat do kleinere kinderen betreft, zegt spreker,
dat ze zicli als regel wol zullen kunnen helpen.
In bijzondere gevallen zullen de onderwijzers
wel even bijspringen. De vraag of do onderwij
zers gedwongen kunnen worden, wil spreker
•Oaten rusten Hij hoopt dat die vraag praolisoh
niet aan do orde zal komen.
Nu de amendementen.
Dat van den heer G'roenevold kan spreker niet
aanbevelen. Hij ziet geen enkele reden, waarom
anders die 't zelf best kunnen betalen hierin io
helpen en hunne kinderen kosteloos to baden.
Dc heer De Lange wil een inkomengrena, om
dat de 3e kl. scholon vervaHen SpTckor heelt
hierover ernstig nagedacht, maar hij meent, dat
wat de heer Do Lange wil practisch onuitvoer
baar is. In elke school moeten dan de kinderen
die 't wèl en die 't niet kunnen betalen, worden
uitgezocht. Daarom wil spreker de scholen ne
men, waar die kinderen ver in de meerderheid
zijn, dus straks de scholen die eindonderwijs
geven. Dat is geen juiste maatstaf, dat geeft
spreker toe, maar een andere regeling is niot
uitvoerbaar.
Spr. kan dus niot mot die amonderaenteu mee
gaan De resultaten van het badhuis van „De
Eendracht" zal spreker te zijnor tijd gaarne aan
den Raad overleggen.
Met het amendement Knuttel kan6pr. ook niot
meegaan. Er is geen enkele reden, het badhuis
maar voor iedereen open te stellen.
Do heer Knuttel vraagt waarom de bestu
ren der Chr. Scholen niet meegaan.
De V o o x z kan dit niet meedeclon Hot is
hen niet bekend. Sprokor heeft van den heer De
Lange begrepen dat de besturen de onderwijzers
niet kunnen verplichten. Dit is een merkwaar
dige tegenstelling mot de openbare onderwijzers,
die geen bezwaar maken.
Uit het antwoord van den Voorz. op het voor
stel van den heer De Lange, blijkt, naaT spreker
meent, dat zijn voorstel en dat van den heer
Groeneveld moet worden aangenomen.
Wordt het voorstel van B. en W. aangenomen,
dan wordt gepraejudiccerd op de reorganisatie
van hot onderwijs. Daarmee wordt dan tevens
uitgesproken, dat we klassescholon Willem hou
den.
Spreker blijft daarom zijn voorstel aanbeve
len.
De heer De Lange zegt, dat de uitvoering
van deze zaak ongetwijfeld een behoorlijke mal©
van kieschheid en tact eischt Spreker staat
heelemaal niet op het standpunt, dat de kimde-
ron zullen worden gedwongen. Spieker hoopt
dat alle ouders goed zullen welen dat d© Over
heid helpend wil optreden, alleen als d©
ouders dit wenschen.
Er is geen heiliger huisje dan het huisgezin.
Geroep: In de Bouwclouwesteeg.
Nu gevoelt spreker dat zijn voorstel de uit
voering van de zaak iets bemoeilijkt We moe
ten het respect van de ouderlijke mecning vol
komen- handhaven, daar dan de schifting veel
gemakkelijker wordt.
De zaak is toch al moeilijk.
Er kan straks, nooit een klasse tegelijk weg.
Combinatie zal toch coodig zijn en wordt nu
het voorstel van spreker aangenomen dan ver
valt het odium: dat zijn nu scholen voor kinde
ren van minvermogendo ouders.
Dc hoor Groeneveld wil do kinderen vau
do U. L. O. scholen uitschakelen, omdat die
kinderen z.i te groot worden voor oen geza
menlijk schoolblad
Overigens, er zullen zéker ouders zijn, die 't
zelf kunnen betalen, maar in het belang van de
volksgezondheid acht spreker hot toch go-
wonschtdat alle kinderen hiervan gebruik
makcD, vooral ook omdat de 3c klasse scholen
vervallen, al zullen zo volgens den voorzitter in
de practijk blijven bestaan.
Mot het voorstel De Lange kan spreker niet
meegaan. Gezinnon met 1500,inkomen (na
aftrek van kindergeld!) moeten tooh tot de al
lerminst en worden gerekend.
De heer Wilbrink ontkent, dat in 1920
principieel zon zijn besloten de zaak op deze
wijze uit te werken. In elk geval kan z. i. de
lieer De Lange thans geen bezwaar hebben met
zijn voorstel mee te gaan. Spreker is voor een
gelegenheid waar gebaad kan worden, maar hij
komt er tegen op, dat ouders, die hum kin de
ren niet naar een badhuis zendon, ze niot be
hoorlijk zouden reinigen.
De heor Dubbel deman: Zeer moeilijk.
Do heer Wilbrink: Er is zooveol dat
moeilijk is. Maar spréker wenscht er ni^t too
mee te werken, dat de Gemeente de taak van de
ouders overneemt.
Do heor Knuttel: Vele kinderen zullen dan
niet behoorlijk verzorgd worden.
De heer Wilbrink: Maar u zult ze toch
ook niet kunnen dwingen om te baden.
Dit voorstel ligt geheel in de socialistische
lijn. Spreker meent dat wat gedaan zou kunnen
worden, door kaarten aan minvermogenden be
schikbaar te stellen.
Mevr. v. It all ie is er voor de uitdrukking
3e kl. scholen te laten vervallen Als alle kin
deren worden toegelaten, dan zal er een natuur
lijke schifting komen.
De Voorz.: Dan moet u voor het voorstel
Groeneveld stommen.
Mevr. v 11 a 11 i c Neen ik wil het niet
voor allen kosteloos stellen.
Do Voorï.: Maar de schoolbaden zijn kos
teloos.
Mevr. v Ital.Ji© kan dan met het voorstel
Groeneveld meegaan.
De heer Oost dam meent, dat in verband
met de gerezen bezwaren aanhouding van dit
voorstel gewenscht is De uitdrukking 3e klas
scholen bijv. zal niet kunnen blijven staan. Daar
om zal oen andere uitdrukking gevonden moe
ien worden.
De V o o r z. zeg?, dat niemand gedwongen zal
worden. Wat overigens de voorstellen Groene
veld en De Lange betreft, spreker ziet geen kans
de zaak praotisch uit te voeren, als de tegen
woordige 3e klas scholen of wat dan straks ook
in de plaats komt, niet in hel voorstel blijven
slaan. Er moet een groote lijn worden getrokken.
Als de scholen die eindonderwijs geven, in aan
merking komen, dan hebben we een regeling die
in hoofdzaak juist is
Spreker ziet geen enkele reden waarom het
voorstel thans niet zou worden afgehandeld.
De hoer Wilbrink wil kaarten geven. Dan
gaat hot dus niet per klasse maar individueel.
Do kinderen kunnen toch niet zonder geleide
gaan?
(De heer Wilbrink: dan worden ze onder
de vacantio ook niet zoo vuil).
Do vraag van den heer Do Lange of ouders
die bezwaren hebben dat hunne kinderen met
de klas meegaan persoonlijke kaarten krijgen,
zal spreker overwegen.
Het voorstel Groeneveld wordt verworpen
met 16 tegen 12 stc-ramen. Voor de Soc Dom.
Mevr. v. ItaHie en de hoeren Bisschop, Heems
kerk, Knuttel en Sijtsma
Hot voorstel de Lange wordt verworpen
met 24 tegen- 4 stemmen. Voor de hoeren Jan
de Lange, Sijtsma, Wilmer en de Lange
Het voorstel Knuttel wordt verworpen met
16 tegon 11 stemmen. Voor do hoeren Bisschop,
Jan de Lange, Knuttel, Wilmer, Sijtsma en de
Soc. Democraten
Do heeren Bisschop en Wil m er blij
ken zich to hebben vergist.
Het voorstel van B. en W wordt daarna
aangenomen met 20 togen 7 stemmen
"Tegen de heeren Meijncn, Wilbrink, Jan de
Lange, Oostdam, Kuyven'hovon, Eerdmans en
de Lange.
17o. Voorstel in zake do reorganisatie
van het Openbaar Lager Onderwijs.
Mevr v. It all ie zou nu eerst punt
willen behandelen
De Voorz maakt daartegen bezwaar, daaT
hij meent, dat dan de Teorganisatie-plannen
vandaag niot gereed zullen komen.
Het voorstel-Mevr. v. Italiie in stemmrag go-
bracht wordt aangenomen met 17 tegen li
stemmen.
Thans komt dus aan de orde
18o. Praeadvies op het voorstel van den
heer van Eek in zake verlaging van den
prijs van het gas en voorstel tót nadere
vaststelling van den prijs van het gas.
De heer v. Eek kan zich met hot voorstel
van B en W niet vereenigen 't Komt spreker
voor, dat de argumenten tegen een. verlaging
van 2 cent uiterst zwak zijn, tiaar er volgens
de begroeting toch nog een winst zal zijn van
pion 19800,B. en W achten deze winst te
gering, maar waar do directeur een zeer voor
zichtig man is, ziet spreker hior niet het minste
bezwaar, temeer, daar de kolenprijzen nog
steeds dalende zijn on belangrijk lager, dan
waarop bij de begrooting gerekend is.
Wordt het voorstel van spreker niot aangeno
men, dan zal een belangrijk bedrag dat anders
door de belasting wordt opgebracht in don vorm
van gasprijs moeten worden opgebracht, waarbij
progressie is uitgesloten.
Het voornaamste argument van B. en W.
i houdt verband met de verwacht in*
gen voor de toekomst, daar men vreest, dat later
3e prijs verhoogd zal moeten wordt»,
Deze angst is gebaseerd op de verwachting»
omtrent de nieuwe fabriek, waarvan jui6i een
zeer voordeeiige exploratie is verwacht. Spre
ker wijst echter op Haarlem waar absoluut geoa
bezwaren zijn voorgevallen.
De mogelijkheid bestaat, dat de exploitatie het
volgend jaar voordeeliger zal zijn, maar als dal
niet het geval is, is er dan bezwaar in derge
lijke bijzondere omstandigheden, het reserve
fonds vau 1,300,000 aan te spreken?
Spreker wil ook niet uit het oog verliezen,
dat dc gas verbruikers ook hot vorig jaar voel
meer dan den kostprijs hebben betaald
Commissarissen bot oogden dat het reserve
fonds ook moest dienen om als bijv. ingeval van;
brand het bedrijf schade zou lijden, de verliezen
te dekken. Spreker acht het echter niet noodig
het gereservoerde bedrag al to zeer uit te zetten.
Hij stelt daarom voor de gasprijs met 2 cent te
verminderen.
De heer De Lange zegt dat de heer Van
Eek vandaag de mooie rol heeft. Spreker zal
dan de minder mooie voor zijn reken'ng nemen
Het voorstel van B. en W heeft spreker eeni-
germate bevreemd. We hébben in April de me*
dcdeeling on t van gon, dat commissarissen
meenden, dat, als de stokerij in gebruik was
genomen, de prijs misschien verlaagd zou kun
nen worden. Thans echter, nu de stokerij nog
niet gcrcod is, komen B. cn W reeds met een!
vcorstel tót verlaging, terwijl toch de kolenprija
reeds eerder verrekend is
Mot de theorieën van den hoer Van Eek ko
men we hier niet verder De heer Wihaivt ver
klaarde terecht in. den Amsterdamschen Raad;
dat, als men eenmaal op dergelijke inkomsten ia
ingericht, men ze moet trachten te behouden.
Spreker vestigt er nog de aandacht op, dat
een nieuwo inrichting toch altijd moet pokken
en mazelen. Wc kunnen wel hier een mooie rol
spelen, maar spreker meent, dat het voorstel
Van Eok in geen geval met een goede bedrijfs-
politiek is overeen t© brengen. Met eeE
winst uit de gasfabriek van 10.000,kunnen
we in 1922, naar spreker meent, niet rondko-
Mot schroom zal spreker met het voorstel van
B. en W. meegaan. Dat van don heer Van
Eek acht bij niet te aanvaarden.
Spreker i« blij, dat de heer Van Eek geen
wethouder van de Lichtfabrieken ia.
De heer Oostdam: Och, dan is hij wei
anders!
Do heer Do La® go zegt, dat het niet aan
gaat, hot reservefonds te gebruiken op de ma
nier als de heor Van Eek wil
De heer Knuttel zegt, <iat het altijd ia
voorgesteld, dat de nieuwe stokerij voordeelen
zou geven. Nu praat men weer anders. Spreker
meent, dal het te wagen zou zijn cr nog een
cent af te doon. Hij zal geen voorstel in dezen
ge eest doen, maar het voorstel Van Eek kan ia
elk geval worden aangenomen.
De heer Wilmer ia niet «oor het maken
vau groote winsten(de heer Groene*
void, maartoch kan een matige winst
in het belang van de geheele burgerij zijn W«
moeten in elk gevat belasting ver hooging voor
komen, en het niet zoo maken dat de belasting
voor de burgerij niot meer te dragen is.
Ook om practische redenen is spreker voor
liet voorstel. Men zegt dat deze belasting niet
naar do draagkracht drukt, maar men vergeet,
dat ook de buitengemeenten in do betaling van.
het gas bijdragen. Hot te derven bedrag zal dan
geheel door de Leicbsche burgerij moeten wor
den gedragen, wèl naar draagkracht, maar dan
toch gedragen. De voordeelen zullen naar spr.
uitrekent ook voor de kleine gebruikers niot
van bot eekenis zijn Daarbij komt dan nog dat
zij gemakkelijker voor het gas kunnen betalen,
dan in den vorm van belasting.
De heer S ij t s m a zegt, dal de heer D«
Lange indertijd hij do belastingverlaging d©
mooie rol speelde. Spreker is toon met het voor-
stol van B. en W. meegegaan en hij beeft nu
ook bezwaar met het voorstel Van Eek mee te
gaan, daar we dan een belangrijke bijdrage van
de buitengemeenten zullen derven.
De heer Bots, weth., zegt, dat, toen 't voor
stel Van Eek aan de orde kwam, het er met de
gemeentekas vrij goed voorstond. Daarna is
echter door de verlaging van het vermenigvul-
digingscyfer ecm belangrijk bedrag verloren go-
gegaan, waardoor de toostand weer geheel
anders wordt.
Spreker vestigt er voorts nog de.aandacht op,
dat dioor niet natuurlijke porsonen, sations,
stichtingen enz., niot bijgodragon wordt in d®
he-lasting, terwijl ze in het gas wol worden ge-
troffon. Voor de ingezetenen is hot voordeeliger
indien een bepaald bedrag uit de gasprijzea
gevonden wordt.
Blijkt dat de nieuwe fabriek good werkt, dan
kan do prijs altijd verlaagd worden Spreker
vestigt er voorts de aandacht op, dat de kolom
niet meer als voorheen een overheerschendn
factor vormen.
De hoer v. Eek verdodigt nog nader zijn
opvatting, waarbij bij opmerkt dat aanvankelijk*
geen winst begroot werd, terwijl nu een flinke
winst noodzakelijk heet. Op die wijze krijgt dez*
vallei dor boek Kidron. Daar achter schik
terde do heerlijke bergetad met al haas
oude en nieuwe paleizen in de stralen do?
ondergaand© zon, die nog geen „Via Dolo
rosa" bescheen!
In do oogen van Onias on Esther wa^
ren al die prachtige paleizen met hun
schitterende zuilengangen cn verguldo da*
ken, zooveol vasallen die eore boden aan
het heiligdom aan den rand van 't ravijn
dat nog, zelfs na de verbouwing van dak
en voorgevel door Herodos aangebracht»
den platten grond van de tent in de
woestijn vertoonde waar omheen hun var
deron gelegerd waren.
Do Joodsche pelgrims letten weinig op
de bouwstoffen en de kunst van *t geheel;
Onias zag alleen hot heiligdom van zijn
volk; Esther onkel hot- huis haars Gods."
Zo konden de groepen witgekleed© pries
ters onderscheiden, dio in de voorhovea
druk bezig waren met de voorbereidselen
voor 't feest.
Droevig merkt© Esther op: ..Mijn vader
was gewoon to zeggen dat doze tempel,
mot zijn gouden dak en. kostbaar manneg
eigenlijk arm en kaal is, vergokken niefc
slechts mot den tempel van Salomo, maa®
met don ouden tabernakol in de woestijn.
(Wordt vervolgd),
keizer op onze munt. De Romeinsche
landvoogden eerbiedigen ons geloof. Lie-
ver stierven wo dan dat wo toestonden
hun afgoden binnen ouzo muren to zien!"
't Was waar. Do landvoogden wisten
het, e ook Laon wist het.
„Ge zijt een wonderlijk volk!" zeide hii
met wat moer oorbied. „Go hebt het geld
lief; maar nog meer uw goddelijke wet,
En toch beveelt uw wet barmhartigheid
even sterk als ze afgoderij en oneerlijk
heid verbiedt. Zijn er geen verdrukten en
geen harde meesters in uw heilige stad?"
„We zijn niet wat we in de oogen van
onzen God moesten zijn," antwoordde
Onias plechtig. „Waren we dat", voegde
hij er bitter aan toe, „wo zouden niet zijn
wat wo nu in do oogen der menschen zijn.
Dan zou de tempel door geen hoidenschen
voet betreden, cn Jeruzalem niet door do
legioenen vertrapt zijn. Geen onbesnedene
zou ovor onze grenzen komen, behalve om
ons volk to dienen en onzen God te aan
bidden."
Laon vervolgde 't gesprek niet. Hij liet
do Joden alleen. Maai' toen hij met Gal
lias on Siward het amphitheater voorbij
ging, zeide hij: „Wanneer zal er een op
staan tegen deze Romeinen; niet om beel
den voor de goden op te richten, maar om
ook onze heiligste godheden tusschen do
klauwen en in do muilen der roofdieren te
verpletteren? Deze Joden staan op tegen
wat zij afgoderij noemen; wanneer zal er
een opstand tegen do wreedheid komen?
Vele altaren voor de Macht: slechts één in
de geheele wereld voor do Barmhartig
heid".
XVL
Onias en vonden onderkomen in
den wachttoren van oen der boomgaarden
op den Olijfberg, want de stad was over
vol van reizigers, die het Paaschfeest
kwamen ■sieren. Schooner dan ooit was
Jeruzalem in die dagen, tronende op haro
heuvelen, en bevestigd door diepe ravij
nen. Sommigen meenden dat de bouwkun
dige schoonheid der stad die van Rome
overtrof. De lijnen der platte daken wer
den onderbroken door de torens van He
rodes' paleizen on sterkten, en door het
trotsche rijk-versierdo front van den tem
pel.
Uit de vensters van hun verblijf lieten
Onias en Esther op die zooien lenteavond
den blik weiden over de oude olijfgaarden,
wier zilvergrijs afgewisseld werd door 't
frissche groen van de vijgeboomen, over
groote bosschen van myrtëu, en de trot
sche toppen der coders naast de heerlijke
kronen der palmen.
Hot voetpad en de groote weg naar
Bethaniö kronkelde tusscben de tuinen
door en verloren zich in het donker van do
