lieutleiiscKifaiii
Tweede Blad.
Vrijdag 9 Juni 1922
Uit de Pers.
Ouderling-Kamercandidaat.
Wij lezen in de Z u i fl-H ollander,
Chr.-Hist. Weekblad voor Zuid-Holland
In de „Rotterdamsohe Kerkbode"' van
de vorige week kwam voor een adverten
tie betreffende een openbare vergadering
van de afdeeling „Rotterdam" van de
Herv. (Geref.) Staatepratij, met den beer
Hagen, den len candidaat op de candi-
datenlijst van genoemde partij als spre
ker.
Wij zouden hiervan geen melding
maken, indien de heer Hagen in bedoelde
advertentie niet was voorgesteld als
„onderling der Nel. Herv.
K e r k". Hit heeft bij velen ergernis ge
wekt en xoept om protest.
Wij zijn vroeger meermalen zeer ge-
erge rd geworden door de wijze, waaróp
van vrij zinnige zijde de Her
vormde Kerk en de betrekking waarin
de candidaten tot haar stonden in den
verldezings strijd werden betrokken, en
•wij achtten het dan ook een der weinige
voordeelen van de evenredige vertegen
woordiging, waarbij immers de personen
minder op den' voorgrond treden, dat hier
aan een eind is gekomen.
De Hervormde (Gereformeerde) Staats
partij schijnt echter ook in dit. opzicht ons
van' den wal in de sloot te brengen en,
mede door prikkel Log van kerkelijke ge
voeligheden, aan den stembusstrijd een
zeer bedenkelijk karakter te willen geven
Wij verwachten, hoe door en door on
verantwoordelijk wij het optreden dezer
iheeresn ook vinden, dat zij de verantwoor
delijkheid hiervoor wel aanvaarden. De
wijze, waarop zij zich in hun orgaan
Staat en Kerk uitlaten, getuigt
helaas, van verregaande oppervlakkigheid
en eenzijdigheid en bewijst, dat zij wel
wat aandurven.
Maar, dit behoeft ons niet te weerhoH-
den, om ernstig en krachtig te protestee
ren tegen het sollen dezer heeren met de
Ned. Hasrv. Kerk, en tegen het m s-
b r u_ k van het ambt van ouderliug,
waarvoor de Rotterdamsche heeren en
mogelijk ook de heer Hagen verantwoor
delijk moeten worden gesteld.
Deze, tot voor enkele maanden op poli
tiek terrein vrijwel onbekende personen,
provoeeeren een beweging en een strijd
in en om de Ned. Herv. Kerk, die voor
Kerk en Staat noodlottig moet worden.
En daarom zouden wij deze Gerefor
meerde (Hervormde) politici wel zeer ern
•tig willen vragen, én om der wille van
zuiverheid in den politieken strijd, én in
het belang van de Ned. Herv. Kerk, én
om de treffelijkheid harcj ambten, toch
te willen ophouden met op deze wijze de
Hervormde Kerk en hare dienaren te be
trekken in den politioken strijd, en dui
zenden en nog eens duizenden barer
trouwe leden te ergeren.
Laat de Hervormde (Gereformeerde)
Staatspartij voor en met den candidaat
Hagen prpaganda maken zooveel zij wil,
maar hem den kiezers dan voorstellen in
de positie die hij in het burgerlijk leven
inneemt, d. w. z. als onderwijzer
aan een openbare lagere
school te Amsterdam. Dan
zal de strijd wat mander vertroebeld zijn
en zullen wij beter weten wat wij aan
elkander hebben; dan zullen althans de
Ambten ongerept blijven en zal in acht
worden genomen, dat, volgens art. XXVIII
van de Dordtsohe Kerkenorde ook het
Ambt van ouderling is ingesteld„ten
eynde een yder het „syne in des ""Veren
vreese, aan wederzijden, doende, alle ach
terdenken ende wantrouwen „mogen wor
den voorgekomen en 'goede eendracht tot
der Kerken welstand onderhouden".
Oe hmiten ham p*« de leege taarttrorrntel.
Men vertelt, aldus ome „Nieuwe Pro
vinciale'', dat or mensohen zijn dio hun
„•tand" tot allen prijs willen ophouden,
ook al gaat dat heel moeilijk, omdat- de
inkomsten er niet naar zijn. Zij willen
rich op allerlei wijze bekrimpen, maar de
buren moeten er niets van merken. Dezen
tooeten zelfs meemen, dat er een zekere
weelde is.
En zoo wordt dan des middags een hou
ten ham op tafel gezet-. En de banket
bakker bezorgt elke week aen huis eea
taart/trommel maar leeg.
Ziedaar nu het beeld de sociaal
democratische actie bjj •otfoAus.
De psrifj den grooten bek" kan
aie'ta wezenlijks bieden.
Maar toch worden groote beloften ge
daan. Men spreekt veel van ontwapening
en van socialisatie.
Do ontwapening is de houten ham. De
socialisatie is de ledige taart-trommel.
Dat hebben de Nederlandsche arbeiders
nog allemaal lang niet begrepen. Maar in
Zweden en in België en in Duitsohland,
in Oostenrijk en in Rusland begint men
het te snappen. Daar sneed men de ham
aan en opende men den taarttro-mmel.
Welle een teleurstelling.
Laat- het ons den menscben goed dui
delijk maken, hoe de zaak zit.
Moeilijk is het niet. Want de voorbeeï
den liggen voot het grijpen.
Bij den sociaal-democraat is schraal
hans keukenmeester. Maar hij doet- na
tuurlijk alsof hij een groote hans is.
REORGANISATIE L. 0. TE LEIDEN.
II.
Aan het praeadvies is nog het volgende ont
leend:
Samensmelting van do boide le
kl. scholen tot één school- uitsluitend opleidende
voor Gymnasium en H. B. S., wordt mede in
vorband met do plannen aan do Eerste Loidsche
Schoolverecniging wenscholijk goacht.
Het schoolgebouw aan de Aalmark t, zon
na het aanbrengen van eventuoelo verbeteringen,
hiervoor zijn te bestemmen.
Hot daardoor vrijkomendo gebouw aan de
Boommarkt, zou dan kunnen worden be
stemd voor de huisvesting van do 7 lagcro klas
sen van do meisjesschool 2e klasse.
B. en W. zijn van oordeel dat er alle reden
is dezeschool Meisjesschool to doen blij
ven, welke school dan zal moeten opleiden voor
het U. L. 0.
Het is de bedoeling deze scholen zooveel men
gelijk intact te laten. Doze scholen zijn zoor go-
zocht, voorzien, gelijk kan blijken uit het zeer
groot aantal leerlingen, in een behoefte en zul
len ook in do toekomst als opleidingsscholen voor
u. 1. o. niet kunnen worden gemist.
Behalve de school aan do Hccrenstraat, welke
6 klassen telt en dus geheel onveranderd kan
blijven, tellen de 2e klasse 6cholen alle 12 of
meer Wassen. Splitsing kan dus voor dio scho
len niet achterwege blijven. Slechts de school
aan de Oude Vest moet o.i. met het oog op hot
bijzonder karakter als leerschool, in verband
waarmede aan het hoofd vrijstelling i6 verleend
van de verplichting, om oene vaste klasse voor
zijne rekening te nemen, niet gesplitst worden.
3 e K1 a s s e-S c h o 1 e n. Do 3e klasse scho
len tellen alle 12 of meer klassen en moeten das
gesplitst worden.
Zevendo leerjaar. De invoering van het 7e
leerjaar baart bij de reorganisatie in verband
met do beschikbare plaatsruimte groote zorg.
In verband met de plaatsruimte op de ver
schillende scholen, achten B. en W. 't gewcnscht.
in afwachting van de totstandkoming dor school
op het Schuttersveld, de leerlingen van het 7e
loerjaar te verdoelen over de 4 lokalen der beide
scholen in het Plantsoen en aan de Duivenbodo-
straat en aan de school aan de v. d. Werffstraat,
waarvan de tegenwoordige leerlingen, dan o ver-
verschillende andero scholen verdeeld moeten
worden.
Is de school Schut, tore veld voor het 7o leer
jaar in gebruik genomen, clan zal op de 3o klasse
scholen vermoedelijk ©enige ruimte komen. Dat
is dan echter ook noodzakelijk. Men dient hier
bij toch in het oog te houden, dat de gemeente,
om aan de bij art. 19 der Lagcrondenvijswet
1920 op haar gelegde verplichting ten allen tijde
te kunnen voldoen, eenige reserveruimte beschik
baar moet houden. Kan een 6choolvoreeniging
leerlingen afwijzen op grond, dat de beschik
bare plaatsruimte de toelating niet mogelijk
maakt, de gemeente daarentegen moet zorgen,
dat stoeds een genoegzaam aantal scholen aan
wezig is.
Mocht er door toeneming van het zielental der
gemoente, of door andere oorzaken, oen tekort
aan plaatsruimte komen, dan móoten do van der
WerHstraatschool of de Mar ©school of beide
6cholen voorloopig dienst blijven doen. Neemt
hot leerlingenaantal belangrijk af, dan kunnen
do Mareschool en do v. d, Wcrffstraatschool,
welke onvoldoende zijn, or één van beide wordon
opgeheven^
De mogelijkheid is dus niet uitgesloten dat,
in plaats van do v. d. Werffstraatschool en de
Mareschool, 2 scholen van hot type Schuttersveld
school of 4 afzonderlijke scholen moeten worden
bijgebouwd.
Centralisatie van het 7e leerjaar is dus hior,
zooals wij hebben aangetoond, door do omstan-*
aigheden geboden.
Do Plaatsolijke Schoolcommissie geeft in over
weging het 7e leerjaar zooveel mogelijk te ver
binden aan de scholen, welke eindonderwijs go-
ven en waar dit niet overal mogelijk mocht zijn,
-dit denkbeeld zooveel mogelijk te benadoren.
In geen geval acht de Commissi o het raad
zaam de nieuwo scholon op het Schuttersvold fo
bestemmen voor een gecentraliseerd 7© leerjaar.
Naar het oordeel van B. on W. vordient het
geen aanbeveling aan den wenech der Commissie
te voldoen. Immers, do voordeelen, welke naar
het oordeel der Commissio zijn verbonden aan
het verbinden van het 7o loerjaar aan de ver
schillende scholen, zullen toch niet kunnen wor
den vorkregen, omdat wil men behoorlijk be
zette klassen verkrijgen combinatie van leer
lingen van verschillende scholen regel moet
zijn. Bovendien zouden word het advies der
Commissio gevolgd in de v. d. Werffstraat
school toch een bepaald aantal klassen van hot
7e leerjaar moeten worden gevestigd.. Hoe de
Commissie zich dien toestand denkt, wordt niet
aangegeven. Ons komt het Sr oor, dat men dan
toch in dat gebouw een centraio school, zij het
oen meer beperkte, zoude verkrijgen.
Geene aanbeveling verdient het o. d. gebruik
te maken van de bevoegdheid om in het 7o leer
jaar nieuwe vakken aan hot leerplan toe te voe
gen. Dit laatste leerjaar moet dienen voer her
haling en uitbreiding van hetgeen men in de
vorige jaren heeft geleerd. Ook de plaatselijke
omstandigheden maken het hier niet noodzaken
lijk in het 7e leerjaar nog een bepaald vak te
doen onderwijzen. Zoo zullen b.v. gemeenten
grenzende aan Duitsohland behoefte gevoelen
aan onderwijs in het Duitsch voor het 7e Iocm
jaar en zullen plattelandsgemeenten misschien
landbouwkunde en/of tuinbouwkunde doen onder
wijzen. Maken echter bijzondero omstandigheden
uitbreiding van de leervakken in het 7o leerjaar
niet'noodzakelijk of althans niet zeer gewcnscht,
dan moet daartoe niet worden overgegaan. Een
7o leerjaar gewijd aan repetitie en vermeerdering
van reeds opgedane kennis zal de beste vruchten
afwerpen.
Het onderwijs aan de centrale school zal zoo-
veel mogelijk gedifferentieerd moeten rijn. Zoo
zullen b.v. voor jongens, die naar de Ambachts
school wenschen over te gaan, afzonderlijke klas
sen kunnen worden gevormd en zullen er klassen
uitsluitend voor meisjes kunnen zijn. Het spreekt
wol vanzelf, dat bij zolk een opzet het vaststel
len van een maximum aantal leerlingen per
klasse weinig zin hoeft. Zeker is het wel, dat
in vele gevallen het door ons bij nader© over*
weging op 36 voorgestelde marimura-aantal tot
36 per klasse kan worden opgevoerd. Om dio
reden meen en wij, dat als maximum-aantal per
klasse 36 kan worden aangenomen.
De tegenwoordige 3e klasse-scholen met do
Centrale-school voor het 7e leerjaar geven dus
gezamenlijk eindonderwijs cn maken de leerlingen
ook geschikt voor het volgen van onderwijs aan
de Ambachtsschool.
KERK EN SCHOOL
NED. HERV. KERK.
Beroepen. Te Ridderkerk (toez.)H. J.
v. Schuppen te Groot-Ammerste IJsselstein:
P. Kuylman te Houten; te Zunderdorp* M. D.
Gijsman cand. te Leiden.
Viertal. T© Voorschoten: A. A. Dönzel-
mann te Workum; H. P. Fortgens te Lage Zwa-
luwe; W. G. Krijkamp te Birdaard en B. Tuin-
stra te Amstelveen.
GEREF. KERKEN.
Aangenomen. Naar Kruiningen: F. A.
den Beeft, cand. te Gorinchem.
Bedankt. Voor Molenaarsgraaf-Brandwijk,
Haastrocht en Spijkenisse: F. A. den Boeit cand.
to Gorinchem; voor IJsselmonde: P. A. Zeil-»
«tra te Nieuwveen; voor Laren: J. Wijmonga
te Drocrijp.
CHR. GEREF. KERK.
Tweetal. Te Veenendaal: K. Groen te
Zwijndrecht en P. de Smit te Oud-Beijerland.
GEREF. GEMEENTE.
Boroepon. Te Paterson (New Jersey,
Noord-Amerika)A. Verhagen te Middelburg.
Unie van hooiden van scholen.
Do Unie van Hoofden aan Chr. scholen hield
Woensdag een algemeene vergadering te Zwoile.
Na ampele besprekingen werd besloten aan een
commissi© op te dragen de samenstelling van
Statuten, Huishoudelijk reglement en Werkpro*
gram. Deze Comissie zal tevens met het Hoofd
bestuur der Unie van Clir. Onderwijs onderhan
delen over de mogelijkheid en wijze van samen
werking tusschon beide organisaties. Uitgewerkte
voorstellen zullen door dezo commissie onderwor*
pen worden aan het oordeel van een in de Kerst»
week to beleggen algemeen© vergadering.
J. H. van Dak.
De Zceuwsch-Vlaamsche Student-en-Vereeniging
bestaande uit leden, die aan verschillende uni
versiteiten en wetenschappelijke instellingen stu-
doeren, hoeft het initiatief genomen voor het
stichten van een monument te Sluis ter eere van
do nagedachtenis van den bekenden geloerde J.
H. van Dale, dio aldaar werkte en stierf.
net ligt in het voornemen, in het begin ran
Juli meer definitieve plannen bekend le inaken
cn oen eerc-comité te benoemen, waartoe ver
schillende geleerden alsmede personen van be»
teekenis uit Zeeuwech-Vlaanderen afkomstig, zul
len worden uitgenoodigd.'
En de boeren hebben overwonnen.
Wij lezen in do Rotterdammer:
In de politiek© regionen behoort thans
de boer tot het meest geliefde vleesch.
Hij is enfant chéri.
Slaan we een blik op de candidatenlijs-
ten, dan schijnt het wel haast of ze den
tekst leveren op het refrein: „En de boe
ren hebben overwonnen."
Braat en Teens tra slaan aan het hoofd
van aparte agrarische legioenen: de Plat
telanderspartij en de Plattelandspartij.
Daar is schier geen politieke partij, die
niet haar eeresaluut aan den boer brengt
Zonderen wij de repaille-partij en derge
lijke lugubere groepen uit, dan vindt het
agrarisch element overal vertegenwoordi
ging.
Ook de proteetantsch-christeliike par
tijen staan in dat eerbetoon niet achter.
Op de lijsten der Christelijk-Historische
partij prijken de namen der heeren Weit-
kamp, Bakker, Dr. Lovink, Timmers, al
len mannen van zessen klaar, allen leden
van den Christelijken Boeren- en Tuin-
dersbond.
En wat onze antirevolutionaire lijsten
betreft, hier inderdaad is verrassend de
ruime plaats, welke aan de leidende figu
ren van onze Christelijke Boeren- 'en
Tuindersbeweging is toegekend.
Naast hot aftredende lid, den Nieuwer-
Ametelsche burgemeester A. Colijn, vindt
_do wakkere kampioen van den Chri6telij-
'ken Boeren- en Tuinderebond, de heer Van
den Heuvel van Nieuw-Vennep, op niet
minder dan rijf van de zes lijsten een
plaats.
Daarbij blijft het niet. Op de eerste
lijst staan de heer Leenstra, de voorzitter
ter dor Frie6che afdeeling en de heer Mid-
delveld, de secretaris der Drentsche afdee
ling vermeld.
Op de tweede lijst neemt de heer Roe-
terdink, de voorzitter der Gelderse he af
deeling eene plaats der eere in.
De heer Warnaar te Saseenheim, die
zich van dn beginne aan met warmte
voor den Christelijken Boeren- en Tuin-
dorebond gaf zet aan de derde lijst luister
bij.
Op de vierde lijst trekt de naam van den
voorman der tuinders F. Valstar te
Naaldwijk, een warm vriend van onzen
bond, de aandacht.
En eindelijk op de vijfde on zesde lijst
naast Colijn en Van den Heuvel, is neg de
heer Warnaer van Dirksland de uitverko
rene.
Zoo ruime plaats is aan het boerenele-
raent toegekend, dat bij buitenstaanders
de gedachte zou kunnen oprijzen, dat de
Christelijke Boeren- en Tuindersbond de
leerschool zou zijn voor toekomstige poli
tieke strategen.
Uiteraard is die gedachte te stout., maar
wel mag met terzijdestelling van alle
scherts worden geconstateerd de sterke
invloed, die van onzen Christelijken Bond
op de samenstelling van de candidatenlijs-
tten van onze Christelijke partijen uit
gaat.
Gemeenteraad Alphen a. d. Rijn.
12. Benoeming van twoo plaatsvervangend©
leden van etemburoaux, wegens bedanken van
Th. Sprey en Joh. Boot. Aanbevolen worden »oor
het 7o 6temdistrict G. van der Meor en voor het
8e stemdistrict W. Piek.
Beido voorgestelden wordon met algemeen©
stemmen benoemd.
13. Voorstel van B. en W. tot onderhandsch©
gunning van het maken van oen verharde opslag
plaats bij den steiger nabij het stoomgemaal
„Neptunns".
De hoor v. d. Lis don informeert of h©t
werk niet aan ©en ingezetene nit Alphen kan
worden gegund.
Weth. VI as man antwoordt, dat voor dit
soort werk oen specialist noodig was.
De heer Herngroen pleit voor publiek©
aanbesteding.
De heer D. Leouwen wil de „Station
straat met klinkers bestraten en de keien van di©
straat voor de verharding gebruiken.
De zaak wordt aangehouden.
14. Ontwerp-beeluit tot wijziging van de ge-
moentc-begrooting dienst 1921.
Verschillend© heeren protestoeren tegen do
salarisverhoogingen, door Gedeputeerden opgo*
legd.
Nadat de Raad in zijn goheol en do leden
afzonderlijk krachtiglijk of op moor gedempten
toon tegen de houding van Godeputeerden hebben
geprotesteerd, wordt ook dezo zaak aangehouden.
15. Voorstel van B. en W. tot vaststelling van
oen besluit, waarbij de gomeento-bogrooting voor
DE ANTI-REVOL. CANDIDATEN.
De candidaten der Anti-Revolutionaint
partij in den kieskring Leiden zijn:
1 Mr. V. H. RUTGERS
te 's-Gravenhage.
2. F. H. DE MONTé verLOREN
te 's-Gravenhage.
3. J. v. d. MOLEN
te Renkum.
4 J. SCHOUTEN
te Rotterdam.
5. CHR. v. d. HEUVEL
te Nieuw-Vennep.
6. W. WARNAAR
te Sasöenheim.
7. Ds. M. JONGEBREUR
te Veenendaal.
8. Mr. S. DE VRIES Cz.
te 's-Gravenhage.
9. H. VAN ANDEL.
te Utrecht.
10. Ds. L. ADRIAANSE
te Zeist
1922 wordt vastgesteld volgens hot nieuw in odd.
Ook dit punt wordt aangehouden.
16. Voorstel van B. en W. tot verkoop van
bouwgrond in het Burgemeester Visserpark aan
den heer H. de Pijper p. d.
Conform besloten.
17. Voorstel van B. en W. omtrent den aanleg
van straten in het Burgemeester Viseerpark.
Eveneens aangehouden.
18. Voorstel van B. en W. tot vaststelling van
een verordening op de paardenmarkt.
De beer v. den Linde vindt, dat de vroegere
plaats in de Julianastraat voel beter was, (jan
de volgens doze verordening aangewezen plaats
in de Bloemhofstraat en de v. Boetzclaerstraat.
De heor D. v. Leeuwen was eveneens ver
wonderd over de veranderingen. Laten we het
terrein houden waar hot is!
D© hoer J. v. Le u w e n antwoordt, dat het
terrein der markt afgoaloton moet rijn, wat
in do Julianastr. niet gebeuren kan en B. en W«
vinden daartoe het nu voorgestelde terrein het
be6te, volgens do veewet.
De heer R a n k o vindt, dat do Julianastraat
uitstekend afgesloten kan worden.
De verordening wordt vervolgens artikelsge-
wijze behandeld.
Bij art. H maakt de heer Bol de opmerking
dat het verbod om paarden voor 9.30 uur aan
te voeren in verband met den „bocrentijd" heel
wat last zal bezorgen.
Op voorstel van den hoor v. Dijk wordt ver*
boden voor 9.30 of na 12 nur paarden aan te
voeren.
Art. Hl. De heor Nomon stelt voor ak
marktterrein de Julianastraat aan te wijzen.
Aldus wordt met 10 tegen 4 stemmen besloten.
Tegen d© hoeren Vlasman, do Wolf, J. v. Leen*
wen en Herngreon.
Art. IV, aanwijzend© d® toegangen tot d©
markt wordt in verband met de wijziging va»
het voorgaande artikel eveneens gewijzigd.
Art. VI. De beer Bol stelt voor dit art. te
laten vervallen. Voorechriften voor het aanvoe
ren der paarden rijn heusch wat te ver gezocht
en bovendien belommerend. Voor elk© twee paar»
den één persoon is veel te lastig.
De heer J. v. Leouwen zegt dat het art.
alleen slaat op het vervoer naar den veearts^
Voor dien tijd kan men naar do markt zolf des*
noods 50 paarden per persoon vorvoeren.
De heer Bol trekt zijn amendement in.
De verordening wordt vastgesteld.
19. Rapport van d© Commisio omtrent het
onderzoek van de rekening van het Grondb©-
drijf over 1920.
B. en W. adviseeren do rekening goed to keu
ren, waartoe na eenige discussie met 9 tegen 3
stemmen besloten wordt. Tegen do heeren v.
Dam, Herngrecn en do Wolf.
20. Benoeming van 4 leden dor schattiugs-
commissio als bedoeld in artikel 57 der Wet op
de Inkomstenbelasting 1914.
Met algomeeno stommen worden herbenoemd
de heeren Ranko en Pannevis.
De heer Gesman wordt bonoomd met op één
na algemeen© stemmen. Eén stem waa blanco^
De heer v. Dam verwerft 9 stemmen, de ke®f
d. Lindo, Herngroen eo do Wolf één «tem.
21. Vorzock van F. Jonkergouw om ontslag
als klokkenist dor gemeente met ingang van 1
Juni 1922.
Dit verzoek wordt toegestaan.
22. Benoeming van een lid dor Commissi© 'an
toozicht op het Middelbaar Onderwijs wegens bet
bodanken van den heer Mr. Joh, de Bergh.
Aanbovolen worden do hoeron: 1. Mr. A. Kor-
ver; 2. A. J. Groen.
Mr. Korver vereenigt op zich 12 stemma, d©
heor A. J. Groen 1 stem, terwijl 1 stem op Ds.
Wientjes ia uitgobracht,
23. Voorstel van B. en W. tot aanvaarding
van een hyypothecair voorschot cn verstrekking
van hypotheek voor particulieren woningbouw,
Bouwveroeniging „Eensgezindheid.")
Conform besloten. t
(Wordt vervolgd.)
FEUILLETON.
De Germaansche gevangene
Een verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
33)
Onheilspellende geruchten omtrent do
beteekenis van dit antwoord deden do
Tonde onder Germanicus gevolg. Siward
was neergeslagen. Dat Genmanicus de
dorpfT M zijn vaderland verbrand had on
in het open veld de helden van zijn volk
had doen sneuvelen, was in zijn oogon
eenvoudig het noodzakelijk gevolg van
oorlog. Zoo hij ooit zijn doel bereikte en
zijn zwaard onder Hermans bevel kon
zwaaien, zou hij daarover wel wraak ne
men. Maar de hoffelijkheid van den jon
gen Caesar jegens zijn vijanden, zijn ern
stig en edelmoedig karakter en zijn wel
willendheid jegens hen met wie hij per-
sonlijk in aanraking kwam, hadden hem
het hart zijner gevangenen gewonnen. Si
ward zag in hem een vijand tegen wien
te strijden een eer, wien te dienen geen
vernedering was.
„Hebben de Grieken ook Wal a's
mannen en vrouwen die de toekomst voor
spellen?" vroeg Siward aan Laon, toen zij
zich voor de verdere reds inscheepten, „eu
zijn hun voorspellingen betrouwbaar?,1
„Er is geen bijzondero ingeving noodig
om ongeluk te voorspellen aan den man,
dien Tiberius benijdt," antwoordde Laon
geheimzinnig; „den man dien Cneius Piso
en de onbeschaamde Plancia op de hielen
volgen."
Te Rhodus mocht Germanicus een daad
verrichten den ©deleten Christen waardig.
Hij wist zeer goed met welk doel Piso
hem toegevoegd was on hoe schandelijk
d-ezo en zijn vrouw hun opdracht vervul
den. En toch, toen eon plotseling opgesto
ken storm te Rhodes het schip van Piso
op de rotsen wierp en de geringste vertra
ging in 't. zendon van hulp zijn vijand on
vermijdelijk zou doen verongelukken, als
prooi des doods of wil men der
Eunemiden zorgde Germanicus dat hij
onmiddellijk en afdoend geholpen werd
en redde hem alsof hij zijn dierbaarste
vriend ware. Zulke overwinningen behalen
slechts weinigen. Voor Germanicus was
deze daad zeer gewoon; een doel van zijn
plicht.
De geredde vijand werd door zoo groote
©delmoedigheid niet vertcoderd en dus
verhand. Hij dwarsboomde en tergde zijn
redder zooveel in zijn vermogen was, ter
wijl Germanicus rustig voortging zijn
taak voor Rome te verrichten. Wel bekend
met de lagen die Piso hom legde, verliet
hij hem om te doen wat hem goeddocht,
terwijl hij met zijn troepen Armenië in
trok, Cappadocië tot wingewest maakte,
on den veldheeren uit Romes besten tijd
gelijk, trouw aan Rome's standaard van
vaderlandsliefde cn plichtsbesef, zelf onge
kroond en eerlijk burger de koninklijke
kroon van Armenië plaatste op het hoofd
van Art-axes, die door Rome als vorst van-
dat. land erkend was.
Do wereld was niet zonder schaduw
beelden van. Hem, die dertig jaren lang
een leven van volmaakte plichtbetrachting
leidde; niet zonder weerkaatsingen van
het licht, dat in 't verborgen Nazareth
scheen. Te Nazareth, dicht bij Antiochië,
waar do jonge Caesar den last der heer
schappij op de schouders-kroeg, droeg de
ware Koning zijn last van dienende liefde.
Maar Germanicus kende Hem niet.
Doch wij, die weten dat Zijn leven niet
in Bethlehem begon en zijn arbeid niet in
Galilea aanving, dat nog veel minder zijn
leven op Golgotha eindigde, wij weten
ook dat zijn zorg voor den mensoh niet
eerst begint wanneer die mensch Hem
leert kennen.
Het voor Caesar Germanicus noodlot
tige jaar was aangevangen. De rusteloos
heid van dien ongelukstijd kwam over
hom. Somtijds ziet men dat zij, die voor
gevoelen datThun einde nadert, onverzade-
lijk verlangen de weinige dagen, die hun
resten, zoveel mogelijk te leven.
Vroeg in het jaar verliet hij Syrië om
een reis door Egypto te maken.
Wellicht onwetend overtrad hij daar
door een gebod van Augustus. Egypte was
de korenschuur van Rome, die elk voor
jaar de burgers van de wereldstad van
voedsel - voorzag, en door geen Romein
zonder vergunning van den keizer betre
den worden mocht.
Eiken zomer was het mogelijk dat de
oen of andere vermetele opstandeling in
de haven van Aloxandrië den voorraad
aantastte en de bestaansvoorwaarde voor
Romo afsneed. Do vloot der Alexandrijn-
sche korenschepen lag dan aan de jvitte
kaden der wereldmarkt voor anker. Zo
werd beladen met. den gulden vrucht van
Egypte ©n den NijL Daar strekte zich de
Middcllarfcleche zee uit, berucht om haar
onverwachte 6tormen. Aan de overzijde
der zee, op de uithoeken van de Italiaan-
sche kust, stonden wachters om op het
eerste gezicht van de levenbrengende zei
len, do tijding daarvan over te brengen
aan anderen, die met ijlende port het blij
de bericht aan de wachtende stad over
brachten. 't Vertrek dier Yloot was een ge
heiligde gebeurtenis; haar aankomst een
nationaal feest.
Want de meesteres der wereld, neer
ziende op de groene Campagna met zijn
verspreide landhuizen en door slaven be
arbeide hoeven, die sinds lang goen boe
renstand meer kenden, was voor haar da-
gelijksch brood afhankelijk van bet werk
van vreemden en den oogst uit andere
landen.
De medaille van de „godin Rome", tro
nende naast Augustus, had haar keer
zijde. Er wa6 een „bedelares Rome" die
knielend uit handen van den keizer zelf
angstig op den wind lotte, waarvan 't al-
hing of zijn voorraad graan zou aange
vuld worden.
Zulk een schathuis moest wèl bewaak*
worden, en Germanicus liep een scherpe
berisping van Tiberius op, omdat hij «c
zonder vergunning binnengetreden was.
Hem was Egypte waarechijnlijk moec
do drempel van een ander schathuis, da
sleutel van de korenschuur, waaruit Grie
ken en Joden „de wijsheid der Egyptena-
Ten" ecproefd hadden.
olfe'd). J
1
