Dagblad voor Leiden en Omstreken. NIEUWE LEU COURANT ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAK AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL 12.50 I'ER WEEK10-19 FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90 3de JAARGANG. - ZATERDAG 3 JUNt 1922 - No. 655 Bureau: Hooinracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58836 ADVERTENTIE-PRIJS. PER GEWONE REGEL B 10.221 DES ZATERDAGS t f0.50 INGEZONDEN RECLAMES T 'IRF KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 voorden 50 cent; Zaterdags 75 cent bij vooruitbetaling. Dit nummer bestaat uit twee bladen Godsdienst en Politiek. Nog altijd wordt er ons Christenen een verwijt van gemaakt, dat wij den gods dienst mengen in de zaken van de poli tiek. Het is zoo betoogt men dan ner gens voor noodig op staatkundig terrein de scheidslijn te trekken voor of te gen den Christus. Dat is een valsche te genstelling. In. het staatkundige leven gaat het al- loCi om de belangen van het land en van het volk. En iemands staatkundige over tuiging heeft met zijn Christelijk beginsel niets te maken. Door dat beginsel des geloofs in de po litiek binnen te halen, zoo heet het dan, worden telkens menschen met de zelfde maatschappelijke belangen tegen over elkaar geplaatst- De arbeiders worden gesteld tegenover de arbeiders, de middenstanders tegenover hunne collega's, de boeren tegenover an dere plattelanders met precies dezelfde behoefIen en belangen, terwijl ze zonder inmenging van den godsdienst één lijn konden trekken een eendrachtig hun ge meenschappelijke belangen dienen. De godsdienst is dus de splijtzwam die de kracht breekt en de totstandkoming van nuttige maatregelen tegenhoudt. En daarom: houdt toch den godsdienst buiten de dingen van staat en maatschap pij. Laat ieder God dienen naar zijne overtuiging, op de wijze zooals hij meent dat zulks moet geschieden, maar laat die godsdienst geen invloed hebben op ons maatschappelijk en staatkundig leven. In alle toonaarden wordt dit lied gezon gen. en de wijs verandert al naarmate de omstandigheden veranderen. Toen in de vorige eeuw de Christelijke partijen nog weinig invloed uitoefenden en niet dan schuchter den eisch van de goddelijke ordinantiën in 's lands raadzaal naar voren werd gebracht, toen. beet men onzen voormannen toe om toch niet met Bijbelteksten ons staatkundig leven te verknoeien. En wie dat wél wilden doen, wie als goe de discipelen van Jezus niet wilden zwij gen, wel, die moesten dan maar onder drukt worden en in een hoek gezet. In onze dagen is men ietwat voorzichti ger en tracht men liever, door vleien en lokken iets te bereiken. Den arbeiders wordt duidelijk ge maakt, dat ze toch eigenlijk hun eigen belang in den weg staan, als ze zich op maatschappelijk en staatkundig gebied afzonderlijk organiseeren. Immers indien alle arbeiders een machtig leger vormen, dan is dat leger onoverwinlijk en kan het heel de wereld voor zich opeischen. Bij boeren en middenstan ders komt men met dezelfde argu menten. Als zij met al bun collega's en standgenooten één lijn trekken, dan zijn ze onweerstaanbaar en kunnen ze zelf de voorwaarden vaststellen waaronder ze zullen leven. Ze behoeven daarom niet godsdienst loos te worden! Neen, zeker niet! Thuis, en in de Kerk mogen ze God dienen zooals zij dat wenschen, en men is dan nog wel zoo vriendelijk en verdraag zaam om te erkennen dat godsdienst, mits niet indweepzucht overslaande, toch nog wel van eenige betccknis is voor het le ven, al keurt men het af, dat zoo stijf en strak aan den Christel ij ken Gods dienst wordt vastgehouden. Eigenlijk moet het verwondering baren dat zoo wordt gesproken niet alleen en *elfs niet in de eerste plaats door den man van de straat, maar door ontwik kelde menschen, door leiders, van wie verwacht mag worden, dat ze van de be- teckenis van het Christendom studie heb- den gemaakt. Immers, door hun optreden betoonen ze klaarlijk, met do eerste beginselen van het Christendom niet bekend te zijn. Men wil den godsdienst er buiten, maar Jezus droeg juist den godsdienst overal binnen. Hij zond zijne apostelen de wereld in om den strijd aan te binden voor de hei lige ordinantiën en om heel de wereld voor hun Koning op te eischen. De godsdienst mocht niet worden be perkt tot de binnenkamer. Was dat het geval, men zou den Heere Jezus niet gekruisigd hebben, de aposte len niet hebben vervolgd en gedood, en de eerste Christenen niet gemarteld, ver brand, Noor de wilde dieren geworpen. Juist het feit dat de leer van het Chris tendom heel het leven in al zijn verhou dingen moest behcerschcn en ook inder daad behecrschte, daarom werd het als staatsgevaarlijk niet geduld. En het was ook staatsgevaarlijk. Do Romeinsche staat werd er in zijn karakter en bestaan door bedreigd. Dat is trouwens het karakteristieke van het Christendom, dat het als een zuurdee- 0em heel het leven doortrekt en geen en kele verhouding ongemoeid laat. Het oefent invloed in het persoonlijk leven, in het gezinsleven, in de samenle ving en ook in het leven van den Staat. Het is onmogelijk den invloed van het Christendom te begrenzen. En daarom, men kan de antithese loo chenen, haar dood verklaren, haar be strijden, het helpt alles niets, ze is er en ze blijft er. de godsdienst beheerscht nu eenmaal óék het politieke leven. Politiek zonder godsdienst, daar weet een waar Christen niet van. Ileel het leven moet voor hem zijn een dienen van God. Ook het politieke leven. Ook daar moet het zijn streven zijn om te verwerkelijken de bede: U w wH ge schiede, Uw Naam worde geheiligd, Uw Koninkrijk kome. En als daar dan zijn die het Woord van den Koning der koningen niet erken nen, maar die zelf den koers willen aan geven, dan kunnen ze daar niet met een kalm gemoed in berusten. Vandaar de strijd der beginselen. Een strijd waaraan niemand die Jezus als Koning erkent, zich m ag onttrekken. Als de Koning roept, dan blijven de plichtsgetrouwe soldalen niet thuis. Als ze hooren het geklank van de ba zuin, dan trekken ze op tén strijde. Maar dat is hopelooze strijd zegt misschien deze of gene. De vijand is zoo sterk, en wij, we zijn zoo zwak. Die stemming zal misschien ook meer dan eens bij de apostelen gevonden zijn. Daar stonden ze, de ongeletterde disci- polen, tegenovereen cultuurwereld zoo sterk en machtig, dat hun arbeid reeds bij voorbaat tot onvruchtbaarheid scheen gedoemd. En toch werden ze geroepen het Evan gelie aan allen creaturen te prediken en ze te onderwijzen en te doopen. Dat scheen eerst met recht een hope looze taak. Dit was nog iets anders dan in een Christelijk land te, ij veren voor de erken ning van de goddelijke ordinantiën. Daarom mogen ook wij, inzonderheid in deze dagen niet versagen en mogen we niet meewerken om de scheidslijnen weg to doezelen. Voor onze belangen mogen we op komen. Sterker nog, we moeien het doen Maar in de eerste plaats strijden wij toch voor onze beginselen, en a's het moet, als het niet anders kan, als we moeten kiezen, welnu dan blijven we voor die beginselen ijveren, zelfs met op offering van ons belang. V Zondagsrust. Met de Zondagsrust is het in het Chris telijk Nederland nog treurig gesteld. Het sehijnt zelfs, alsof de ontheiliging van den Dag des Heeren hand over hand toeneemt. Wedstrijden van allerlei aard zijn aan de orde van dén Zondag. Bij de invoering van den acht-urigen werkdag en den vrijen Zaterdagmiddag werd de véf'wachltiog uitgesproken, dat hierdoor de rust ojp den Zondag zou wor den bevorderd. Maar in de practijk wordt daarvan bit ter weinig bemerkt. Grdote drommen van spelers en toe schouwers trekken eiken Zondag weer opnieuw heen en weer en zijn daardoor tevens oorzaak dat een leger van treinper soneel en politieagenten noodig is om het vervoer te regelen en de orde te handha ven. Bovendien worden de wegen en straten onveilig gemaakt door de lawaaierige mo torfiefsen en de auto's die naarmate het verkeer drukker wordt meer den claxon moeien laten werken, welke geluiden be geleid worden door het rinkelen en bel len van de tallooze fietsen. Van Zondagsrust is geen sprake meer. En de heiliging van den Dag des Hee ren wordt steeds meer een vrome wensch Daartegen kan en moet de regeering optreden. Zij kan niet tot heiliging van den Zon dag dwingen. Maar zij kan wel krachtiger maatrege len nemen lot bevordering van de Zon dagsrust. De publieke diensten op Zondag kunnen worden ingekrompen. De openbare middelen van vervoer kun nen meer stilgelegd. Do openbare vermakelijkheden kun nen worden beperkt. Optochten op Zondag verboden. Voorts kan door algemeene winkelslui ting de rust worden bevorderd. In deze richting wenscht de A.-R. par tij te sturen. En met instemming zal dan ook in breede kringen worden gezien, dat de A.-R. partij in haar program van actie aandringt op een krachtige bevordering van de Zondagsrust en een tegengaan van do ontheiliging van don Dag des Hee- Ten. V Drankmisbruik. Het alcoholisme heeft ontzaglijke ver woestingen aangericht. En nog altijd gaat het voort jonge le vens te verwoesten, carrières te breken, huisgezinnen uiteen te scheuren, vrouwen en kinderen in armoede en ellende te dom pelen, lichamen te verwoesten en zielen le verderven. Deze vijand van het menschelijk ge slacht, die zulk een machtig wapen is in de hand van Satan, wordt bestreden. Van particuliere zijde. Maar ook door den Staat, die de parti culiere drankbestrijding steunt en in de Drankwet middelen aan de hand doet om dit kwaad te beperken. Maar er kan meer gedaan worden. En er moet ook meer worden gedaan. Vandaar dan ook, dat Mr. Rutgers, no. 1 van onze candidatenlijsl het vorig jaar een initiatief voorstel indiende om plaatselijke keuze mogelijk te nikken. a. Dit voorstel werd verworpen. Maar dit kan geen reden zijn om nu verder bij de pakken neer te zitten en het drankwaad ongestoord te laten voort woekeren. Terecht vraagt dan ook ons program van actie: '„Voortgaande be st r ij d i n g van het misbruik van ster ken drank." V E®n laaista woord, Voor de laatste maal hebben wij gele genheid om op te wekken tot bezoek aan de Maandag in de Stadszaal te houden Pro- p ag anda-maeti n g En van die gelegenheid willen wij ge bruik maken. Misschien dat het bezoek niet zoo groot is, als redelijkerwijs verwacht mocht wor den. 't Is nu eenmaal zeldzaam kalm in den poïifcieken hof en die kalmte zal misschien ook Maandag haar invloed laten gelden. Misschien ook dat de warmte de schuld krijgt als menigeen wegblijft, of familie bezoek. Maar men zaLdarotoch niet mogen zeg gen, dat het de sehuld is van ons blad, om dat op deze meeting niet do aandacht word gevestigd. Daarom roepen wij nogmaals alle anti revolutionairen toe Maandag a s. als onze generaal op bet podium verschijnt present te zijn. De mannen im de eerste plaats. Maar ook de vrouwen. De jongelingen mogen niet. thuis blijven, maar evenmin de jongedocfc- t e r s die eveneens welkom zijn. Allee wat anti-revolutionair is in Leiden en daarbuiten, a.s. Maandag naar de Stads zaal. En dan nemen wij hier het woord anti revolutionair in den meest uitgebreiden zin. Ook geestverwanten zijn dus welkom. Mannen en vrouwen, die, al zijn ze niet in de A. It. partij georganiseerd, zich toch met ons verwant gevoelen omdat ze ook tegen de revolutie het Evangelie willen plaatsen. Maar, zegt misschien deze of gene, dan iis de zaal' te klein. We zouden zeggen: maak u niet onge rust. Dg- propaganda-Gommissie zal wel maat regelen noinen opdat allen, die de hoeren Colijn-, Bijloveld, v. d. Heuvel en Ds. Bee- knkamp willen hooren, daartoe ook in de gelegenheid worden gesteld. Zonder eenige terughouding wekken we dus alle lezors op de moeting te bezoeken. Zij het een gezegend samenzijn. Moge iets van den Pinlostergeest en van het Pinkstervuur ook hier openbaar wor den. STADSNIEUWS. Eedenkelijko misvattingen. Mot dit ondorwerp trad gisteravond voor do vrouwengroep uit den Vrijheidsbond alhier op, Prof. van Gijn. Da „bedenkelijke misvattingen" bloken betrekt king to hebben op het economisch gebied Spreker besprak o.a. de kwostio „Vraag on aanbod". Vraag is niet alleen een kwestie van aanvrage der verbruikers. Vraag houdt verband mot aanvrage zoowel als met prijs. Vraag houdt verband met de behoefte allereerst, doch ook mot do opoffering die men voor het vervullen dor behoeften over beeft. Do koopman zegt: do vraag neemt too naarmate de prijs geringer wordt. Dit isallerminst waar. Do aanvrage wordt grooter doch de vraag niet. Wanneer de Taag grooter wordt wil dit zeggen dat do geheelo 6chaal omhoog gaat. Wanneer do prijs 6tijgt en tevens do aanvrage van hot publiek, dan 6tijgt do vraag. Een van do meest groote fouten in de kwestie van vraag en aanbod is do gedachte dat bij ver lengden arbeidsduur do werkloosheid nog grooter zou wordenwant er zijn al zooveel work- loozen! Ook bij arbeid is de aanvraag grooter naarmate do prijs lager is. Sl-iroker zoido dat do bouwvakarbeiders door hun langzaam arbeiden, terwijl do woningen er moeten komen, geld uit de zakken der burgers klopten door subsidies waaraan belastingen vast zitten. Het resultaat daarvan is dus eigenlijk dat de bouwvakarbeiders de arbeiders van an dere vakken benadeelen, want bij hoogere uitga ven voor bouwvakken geeft men minder geld uit aan andere zaken. Sprekende over do werklooshoid van dit oogenblik zeide spr. dat er eigenlijk 3 remedio'a zijn: I. Lager loon bij gelijken arbeid (waaraan natuurlijk geen enkele arbeider wil medewerken) II. Meer werk bij gelijk loon (waarvoor ook weinig gevoeld wordt) en tenslotte III. minder mensehen in één gelijk vak. Dit is het dorde en éénigst remedie als de boido eor- sto niet kunnen worden toegepast. Do beste oplossing acht spreker langer en in tenser werken voor hetzelfde loon. Nu wordt wel eens de vraag godaan of do vrouw, dio haar eigen geld bekomt uit coupons, pachten onz. goed doet, ook op do wereldmarkt haar arbeidskrachten aan to bioden, daar zij dan zonder geld concurrentie aandoet aan hen, dio juist het geld wel noodig hebben. Spr, meent dat dit niet het geval is. Hoé moer arbeidskrach ten cr zijn, hoo sneller de hoogo levensstandaard tot daling geneigd zal zijn. Do stijging van de prijzen was een gevolg van de vermindering van de waarde van het geld, dacht men en daarom hief men overal grootere prijzen: vroeg men grootere loonen. De arboi- ders moenden dit te kunnen bereiken door te dreigen mot staking. Do regeering meende hot te kunnen doen door ©en 8-urendag to bepalen tegen gelijk loon, waardoor schijnbaar het uur loon stijgt. Alsof economie aan macht onderwor pen is inplaats van aan wetten. Voorts gaf spr. als een der grootste misvat tingen aan: hot gold.,Het gold sticht vool kwaad; want men ziet in het geld den rijk dom terwijl het eigenlijk niet moor is dan oen ruilmiddel. Ten slotte zotte spr. uiteen dat do meesto men schen denken dat dio menschen dio veol gold vor* teren, die veel geld laten rollen, arboid veroor zaken. En men denkt dat zij dio het geld naar den bankier brengen, het geld- aan do circulatie onttrokken. Dit is onwaar. Hij die zijn geld ver teert doet bet zichtbaar, hij dio zijn geld bij den bankior brengt doet hot onzichtbaar. Zijn geld gaat van den bankier tegen rente uit naar kantoren, handelsondernemingen enz. Do vergadering stond onder leiding van Movr. Eordmans. Debat werd niot gevoerd. De propaganda-meeting. In het Led&soh PredikbenrtembLad komt de vol-geoiide aanbeveling voor' van de Maandag te honden vergadering Op Maandag, den tweeden Pinksterdag, zal er D. V. in de Stadsgehoorzaal alhier gehouden worden een propaganda mee ting, waarop de oud-Ministers Colijn en Bijleveld het woord zullen voeren. Ook de heer Chr. v. d. Heuvel uit de Haarlem mermeer zal spreken, terwijl één der Ned. Hervormd, predikanten, Ds. G. H. Beekenkamp zich bereid verklaard heeft-, dit samenzijn te beëindigen met een slot woord en daarna op de gebruikelijke wijze de sluiten. De bijeenkomst zal te 2 uur aanvangen. De onderwerpen zijn: „Opdat 't goud niet verdonkere" (Colijn). „Wapenschouw" (Bij leveld). „Do hand aan de ploeg" (v. d. Heuvel). Allen, dio de Christelijke belijdenis lief hebben, zijn daar hartelijk welkom. Program-ma's, tevens bewijs van toegang a £0 cents verkrijgbaar. Ondergeteekendeai wekken allo geest- verwan tem op deze vergadering bij te wo nen. Ds. G. H. BEEKENKAMP. G. J. v. d. BERG. Mr. P. E. BRIëT. Fr. ELKERBOUT. P. MAZUREL. J. P. MULDER. J. v. d. STEEN. Met ingang van Di dag a.s. zal het den bakkers verboden dn des mor gens voor 10 uur versoh vf opgewarmd brood to verkoopen. Do Propagandaclub de Christel, nist. Unio zal a.s. Woensdtgavonf i hot gebouw „Prediker" vergaderen. In het perceel BotermarlH! 10 hooft do hoer D. Herius zijn „Goedkoop© winkel" geopend. In dit ruiino. luchtig© magazijn, vindt d© bezoeker oen overbluffend uitgebreid© collectie van allo mogelijke artikelen als lederwaren, 6laalwaren, speelgoederen, huishoudelijke artikelen, religiouse artikelen enz. in allo soorten en 6chakeeringen. Op "overzichtelijke wijzo zijn do massale voor raden in do groot© ruimt© geëtaleerd, terwijl ook do breed© étalagekast beel wat t© zien geeft. Elck wat wils" geldt zeker ook van dit maga zijn. Do prijzen der verschillende goederen zijn bij zonder laag gesteld, wat mogelijk is door den z.g. „combinalio-inkoop." Hot- zal dan hoer Heriua aan kijkers en koopers niet ontbreken Toen do heer A. J. uit Rijnsburg gister middag op zijn motorrijwiel over de Blauwpoorts brug reed, sloegen plotseling van allo kanten vlammen uit den motor. Do heor J. wist zich tijdig door een sprong van den motor to redden en zotte zijn vuurspu wend vehikel maar zoolang tegeu do leuning van de brug, waar het onder grooto belangstelling van hot- publiek zijn vulkanisch© praostaties voort zette. Juist toen do vlam door gebrek aan brandstof Aan hst Zoeklicht. Leiden 3 Juni 1922. Wonderlijke dingen beleeft men toch ia de politiek. Als men do mannen van den Vrijheids bond hoort dan krijgt men den indruk, dat ze vierkant staan tegenover de S. D. A. P. En hoort men de Soc. Democraten, dan komen ze woorden tekort en dat is daar niet zoo héél gauw het geval om het z oud en rogi-s ter van den conservatieven Vrijheidsbond te schetsen. Van beide zijden wordt dan ook bepleit eon. scheidslijn waarbij alle democraten aan de zijde van de S. D. A. P. zullen ko men en alle bohcudsmannen aan een kant van den Vrijheidsbond. Moeten echter loden voor do Eerste Ka mer worden gekozen, dan steunt men elkaar over on weer en stemmen de meest conservatieve elementen do roodsto Socia listen en omgekeerd. Nog sterker is echter wat ik deze week las omtrent, oen vergadering in Den Haag, dio nog wel onder leiding stond van den voormalige® vrij-liberalen heer Dr. van dor Moulen. Daar voerde een der candidate® het w-oord dio tenslotte do kiezers aanspoorde to stemmen op de candidaten van den Vrij heidsbond ofop die van de S. D. A. P. Ik wist wel dat het familie was. Maar dat de familieband zoo sferk trok, dat wist ik toch niet. OBSERVATOR. uitdoofde verscheen er oen politieagent mot een minimax ten tooneele G. B. hoeft aangifte gedaan dat zekere A. H v. d. S. hem heeft mishandeld, instrumenten in zijn atelier hc-eft vernield en hem tenslotte in ©en kast hoeft opgesloten. B. wist zich echter door een luchtkoker in verbinding to 6tellen met do buitenwereld; do bovenburen waarschuwden de politie, waarop oen agent B. uit zijn bekrompen verblijf verloste. Tégen v. d. S is proces-verbaal opgemaakt. Zekere P. J. P. alhier woonachtig, is op dien© verzoek tor beschikking gesteld van den bur gemoesler van Haarlemmermeer wegens diefstal van oenigo spoorrails aldaar. H. v. W. heeft aangifte gedaan van do ver moedelijke verduistering van een p&lincfuik, dio uitgezet was in den Roodenburgerpolder. BSNfêEMLANü. Onze liaringvissclitrij. Door do reoderij L. Parlovlict te IJmui- den is oon zestal Duitsche stoomtrawlers gecharterd, met- do bedoeling om deze op ds IJmuiderliaven te doen markten. Waar voor Duitsohe vi&schersschepcn echter rc-eer los- en vlolloon moet worden betaald, heeft de firma aan de organisaties voorgesteld een rogeling aan te gaa®, dat veer lage be sommingen minder wordt betaald dan vol gens de geldende bepalingen, waaraan zij als lid der Rcedersvereeniging gebonden is. De organisaties hebben geantwoord daar r.iet op te kunnen ingaan, daar do komst der velo Duitscho visschersschepen een ramp voor IJmuiden is en dit charteren nog moer werkloosheid, voor de IJmuider echc-pon en dus de IJmuidor bevolking be teeken t. Papoïonds. In een advertentie in do St.ct. no. 107 deelt de bestuurder, J. H. Bosch, mee, dat mr. C. P. D. Pape, zijn goheele nalaten schap, na voldoening van successierechten, logaten, en.:., afgezonderd heeft tot een stichting, welke door hem bij testament is in het leven goroepen onder den naam van: Papefonds. De stichting is gevestigd to 's-Gravonhago en heeft ten doel het vcrlee- nen van financieelen steun daar. waar zulks naar het. oordeel van het bestor doeltreffend zal zijn. Do Tabakswet. Ten vervolge op de mededccling in do „Staatscourant" van 30 Mei, wordt ter kennis van belanghebbenden en van ambte naren der accijnzen gebracht., dat geduren de do geheelo maand Juni 1922 do afleve ring van tabaksfabricaten door fabrikanten aan kleinhandelaren ongebandorolleerd mag geschieden, mits do verschuldigde ac cijns wordt botaald, tegen een door den ont vanger der accijnzen af te govcn quitantia, die tevens binnen de op die quitantie te stellen tijdruimte kan dienen voor uitslag uit do fabriek, het vervoer naar en den in slag in do Realiteiten van do kleinhande laren. Zeoals reeds in opgencomde ..Staatscou rant" word medegedeeld, moet do quitantia door den kleinhandelaar na den inslag van do tabclesfabrica!on in zijn loealiteit wor den ingeleverd, bij den chef van de ambto- naren dor accijnzen ter plaatse, opdat bij de controle op de voorraden met aldus in geslagen tabaksfabricaten rekening kon wordun gehouden. Verkiezing Eerste Kamer. Als candidaat voor do Ecrslo Kamer voor do vacature van mr. Reekers wordt, volgons hef. Vader 1., van Katholieke zij de aanbevolen het lid der Tweede Kam or, P. J. J. Haozcvoet,- wier.s herkiezing door d*) pleats die hij op de Katholieke Candida-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1922 | | pagina 1