Aan het einde der week.
D„ «mfereflitio te Genua staat nog
altijd in liet middenpunt der belangstel
ling en met spanning wordt afgewacht
.wart; van de eamenepreking de resulta
ten zullen zijn.
Het is niet denkbaar dat alle partijen
bevredigd zullen worden, maar alles wijst
er op dat Rusland na afloop niot in de
slechtste conditie zal zijn en dat Frank
rijk, dat aanvankelijk een zeer onverzoen-,
lijko houding aannam, bakzeil zal moe
ten halen.
Wanneer men werkelijk den vrede wil
«oi een nieuwen oorlog wenscht te voor
komen, dan kunnen landen als Duifech-
3and en Rusland niet zonder meer uitge
schakeld worden.
De zaak zou ©enigszins anders staan,
indien Frankrijk een mildere houding te
genover Duitechland aannam en -er toe
wenscht© mode te werken den opbouw
vaar dit rijk mogelijk t© maken.
Hot. tegendeel is echter het geval. Het
hoogste doel van Frankrijk schijnt nog
steeds te zijn het levenskrachtige Duit-
scho volk neer te trappen en te vernieti
gen. En daardoor wordt het vrijwel on
mogelijk, tegenover Rusland krachtig op
te treden.
De Fransdie staatslieden schenen dit
aanvankelijk niet in te zien in tegenstel
ling met hunne Engelechte collega's dijo
meer werkelijkheidsbesef hebbpn en die
zeer goed begrepen dat een aaneengeslo
ten Rusland en Duitechland een machtig
gevaar voor Europa 'boteekenen.
Volgens do laatste berichten begint
Frankrijk een meer tegemoetkomende
houding aan te nemen, althans tegenover
Rusland, zoodat het waarschijnlijk is,
dat ten opzichte van h'et vroegere Czaren-
rijk wel een overeenkomst zal worden ge
troffen.
Lal en we hopen dat op deze wijze wer
kelijk de belangen rata Europa worden
gediend.
Lloyd George, de Engelsche premier,
die te Genua de eerste viool speelt, is
ook daar niet vrij van binnenlandsche
zorgen. De Ierecho brand die al meer dan
eens gebluschfc werd, begint telkens weer
opnieuw op te vlammen.
Er wordt thans weer over een „over
eenkomst" geconfereerd. Een duurzame
vrede zal men echter wel niet bot stand
weten te brengen.
In China woedt een burgerkrijg, die
vooral daarom van beteekenis is, omdat
de toestand in China van grooten invloed
kan zijn op het optreden van Japan, en
voor geheel het Oosten,
Niemand weet., wat er tenslotte nog
uit den gr-ootm Oosteirschen brouwketel
te voorschijn zal komen.
Nieuwe onrust en ontreddering mis
schien voor Europa?
De Grondwetsherziening is, althans
wat de Tweede Earner betreft, in veilige
haven.
De Eerste Kamer zal nu een kortoren
zittinigstijd hebben, terwijl een verkiezing
volgens het evenredige stelsel mogelijk ie
gemaakt. De hoop van velen, dat de
iVolksvertegentvoordigors nu tevens af
stand zouden doen van de hoogere tege
moetkoming is niet vervuld.
Hoewel verreweg het grootste deel. dei'
Kamerleden uit anderen hoofde zeer be
langrijke inkomsten heeft, en men
straks zal moeten medewerken om de sa
larissen van het Rijkspersoneel te verla
gen, wordt toch de f 2000 extra,, geaccep
teerd.
De arbeidswet i6 nu' op de helling, on
der groot verzet van de Soc. Democraten,
die zich uitputten in een spiegelgevecht.
Wij zullen aaneengesloten front maken-
tegenover do reactie schreef deze week
Hot Volk. Maar toen de Minister het
ontwerp besprak, waren van de 25 revolu
tionaire leden nog precies 2 in de Ka
mer.
Dat heet dan een aaneengesloten front.
In werkelijkheid herinnert dit optreden
heel sterk aan hét lijn-excorceeren van
onze militairen.
Maar d© wereld wil nu eenmaal be
drogen zijn.
HERINNERING
AAN DE
HOOIGRACHTSCHOOL.
Wanneer de Meimaand in het land
komt, ie, naar oude gewoonte, zelfs al
remt do nog altijd klemmende woning
nood, voor velen de tijd van verhuizing
aangebroken. Minder gewoon is de over-
BÏ==IEI=S=S=IE===E
Voor onze vrouwen.
m===imi===im==
De vorige woek hebben wij naar aan
leiding van het schrijven van „Een leze
res" int ons nummer van.' 26 April «enigs
zins breedvoerig besproken heb artikel
van „Aratonia Margaretha" hi Christelijk
Vrouwenleven.
Thans nog iets over het schrijven zelf.
Wij schenken hieraan bijzondere aan
dacht, omdat hier wellicht is uitge
sproken wat door anderen wordt ge-
dacht., zoo-dat het misschien mogelijk
ie, een bestaand misverstand uit den weg
te ruimen.
„Een lezeres" meent dat uit onze op
vatting over de taak en dc plaats van de
vrouw, die zij niet juist acht, voortvloeit,
dat wij de vrouwen zouden moeten aan
raden geen lid te worden van een A. R.
'Kiesvereeni.gin g.
Eu, zoo gaat zij voort, „als aan het
vooruitdringen van de vrouw op politiek
éarrem, (zooals u dat noemt!) eenzelfde
beginsel ten grondslag ligt als aan de
,Tntepaftingon dat een vrouw als eon ke
rel op oen st.oomfiete roet, dun begrijp ik
Biet hoe u die lijn zoo kan. trekken. Ale
u liet <ten afkeurt 4at de vrouw zich met
de politiek bemoeit en meeleeft ook als
-gang van do terplking van een schoolge
bouw' «naar een' nieuw»? school.
Maar ook hiervan zouden we met een
sober berichtje hebben kunnerf yolstaan,
w are hot niet, dat. de Chr. School aan den
Hooigracht, wel zulk een rol in de Leid-
eoke geschiedenis van het Chr. Onderwijs
heeft gespééld, dat een afzonderlijk arli-
kelt.jo aan deze gebeurtenis mag worden
gewijd. Haar ouden naam geeft haar
daarop meer dan de Singelsohooi ten volle
recht.
Daarom eerst een kort woord oyer hare
geschiedenis.
Nadat reeds in Mei 1853 de eerste Chr.
School, die thane nog voortbeetaat in de
Chr. School aan het Noordeindo, was ge
opend, werd in een perceel aan de Langc-
brug op 1 Mei 154 de school dor Ohr.
Afgescheiden gemeente geopend, wat
vooral was geschied onder de krachtige
aansporing van D s. J. H. Donner,
met den ouderling A. Tielcme®.
De Leidsche Raad had geen bezwaar
gemaakt en de vereischte autorisatie ver
leend met nog meer goedmoedigheid, dan
waarmee hij thans de golden toestond
voor don schoolbouw aan de Stadhouders-
laan. 't Wae dan ook nog meer dan een
halve eeuw voor de gelijkstelling en de
opzet in een perceel, dat nu nog in bijna
onveranderden vorm geschikt is voor
meubelmakerswerkplaats van de firma
Keerewecr, was voor de voorvaderen van
do anti-gelijketellingsmenschen, alias
frontmakers niet bepaald schrikaanja
gend.
Het heele gebouw, aankoo'p en vertim-
mering kwam te staan opf 2300, een
som, waarmee men in onzen tijd eenvou
dig niet meer zou weten, hoe daarmee
voor zulk een zaak iets aan te vangeo.
Maai" toen ging het en waar de in 1855
benoemde hoofdonderwijzer, de heer W.
L. v. Heiten, een uitstekend onderwijzer
bloek te zijn, waarvan we nog één zijner
oud-leerlingen met lof hoorden gewagen,
nam de school spoedig in bloei toe en was
reeds in 1858 het aantal van 302 leerlin
gen bereikt. Die hebben daar niet gezeten,
als straks de kinderen in de Stadhoudere
laan en 't werd dan ook spoedig noodza
kelijk dat een nieuw gebouw aan de St.
Jorissteeg en Hoogewoerd gelegen, waar
thans de heer G. Splinter zijn tapijt zaak
heeft, werd betrokken.
't Leerlingenaantal was na het vertrek
van den heer Van Helton naar Rotter
dam nogal aan cenige wisseling ondeïhe-
vig ,.en toen de heer G. Mulder als
hoofd optrad in 1872 kwam daarin .eerst
weer blijvende verbetering en nu werd
niet lang daarna op het terrein, gelegen
voor de kerk aan den Hooigracht voor
f 16.467 een nieuwe school, het. thaus ver
laten gebouw, gezet, waarvan het toen
heette, dat liet naar de eisehen des tijds
was ingericht.
In 1895 verliet de heer G. Mulder de
school. Hij werd tot de komst van den
heer J. Schaap in Januari 1896 ver
vangen door den heer D. v. Dalen.
Bijna 14 jaar geleden trad do heer W.
V r o 8' er in functie en nadat dezo met de
M. U. L. O. school het nieuwe gebouw
aan de Hooglandsohe Kerkgracht had be
trokken, werd op 1 Februari 1909 de
hoer S. Gaasterland als hoofd der
nieuwe school voor Lager Onderwijs ge
ïnstalleerd, die nu met een goed deel van
d© leerlingen, aangevuld met andere op
a.s. Dinsdag 9 Mei, met een uitge
breid personeel den arbeid aan de Stad
houderelaan zal voortzetten.
Zoo luidt, heel in 't kort, de historie
van het schoolleven, dat in hoofdzaak
werd geleefd in do Hooigrac-htschool.
Maar zij, dio al-s ze aan een school den
ken, zich niet anders het schoolleven
vooretellen, dan zooals dit genoten is in
de schoolgebouwen uit de gemeentekas ge
bouwd en onderhouden, hebben er geen
voorstelling van, wat het Bestuur en on
derwijzers gekost heeft, daar onderwijs
te geven.
Schudden niet Rijks- en Gemeenfe-loe-
zichts-meinscten l>edenkelijk het hoofd,
als ze, vooral, nadat in de laaiste tiental
len jaren de tegenstelling met de gemeen
telijke schoolpaleizen al grooter was ge
worden, dit, naar de eisehen des tijds in
gerichte schoolgebouw binnentraden!
Maar hoe tot verbetering to komen!
f 2300 hielp niet meer en 't beste scheen
wel tot troost boven het gebouw aan te
brengen de spreuk van de dagen van den
vrijheidskrijg: „Haec li bert at is ergo":
„Dit is voor de vrijheid."
Nadat dc Meerensteeg door de Firma
Tieleman en Dros was gedicht, was dc
Christenvrouw, dan moet u het ook af
keuren dat met de a.s. verkiezingen, de
Anti-Rev. vrouwen en meisjes medewer
ken als propagandist© en huisbezoekster
enz. en haar krachten en tijd daarvoor
geven, dan moeten ze dat. werk, wat vol
gens u het werk des mans is, ook maar
aan do mannen overlaten, en de mannen
dan ook al die vrouwelijke kiezeTs bezoe
ken."
Wij willen gaarne onze bedoeling nog
wat nader toelichten en dan zal tevens
blijken dat de geacht© inzendster gevolg
trekkingen heeft gemaakt, die niet ge
maakt. mogen worden.
Wanneer men in onze dagen tal van
„dames" zich' als mannen ziet gedragen
en zo als „kerels" op eloomfietsen enz.
ziet rossen, dan vraagt men zich onwille
keurig af, hoe dat mogelijk is-en hoe
een dergelijk optreden is te vorklaren. En
dan moet het antwoord zijn, dat dit komt
omdat men leert de volkomen gelijkheid
van man en vrouw. Omdat men niet er
kent dat de vrouw een geheel eigen taak
en een geheel eigen plaats heeft gekre
gen. Omdat men, wat dc II Sehvift- leert,
omtrent de eeropositie van de vrouw, als
oudcirweteeh' en onbruikbaar veroordeelt.
Men acht hel, belachelijk dat de man
het hooFd zou zijn van de vrouw, en dat
de vrouw een hulpe zou zijn in onzen tijd
en daarom wordt gepredikt de volkomen
gelijkheid, op elk gebied.
Diezelfde gedachte, nu ligt ook ten
grondslag aan hel; vooruitdringen van de
toost and van het schoolgebouw er niet
boter op geworden. Hoog© fabrieksgebou
wen niet :rusteloos sissondo stoompijpen
maakten die taak der onderwijzers niet
begeerlijker als bun geestkracht, een af
mattende concurrentie met de stoom
kracht der fabriek moest aanbinden, ge
parfumeerd als de omgeving ook werd
met. do minder welriekende looglucht,
welke haar oorsprong vond in de zeep
fabriek „De gekroonde Haan."
Waren dat al geen gelukkige omstan
digheden. aan de Hooigrachtzijde werden
de spraakorganen van het personeel voor
al op Woensdag, den Leidschen trouwdag
en op de marktdagen op zwaren proef ge
steld, als rijtuigen van allerlei model over
de keibest,rating rolden, welke bestraling,
ondanks eene professorale belofte van een
zeergeleerd lid der Plaatselijk© School
commissie, die er oone over spreken zou,
nooit ie vervangen dooT een© klmkerbe-
etrating, zoo als die voor elke school,
„waaraan de natie gehecht was", gelegd
werd.
En wae nu maar bet. gebouw wezenlijk
naar de eiechem dee tijdSe geweest, maar
meermalen rees twijfel over de eiachen
van djjan ouden tijd, zowel bij *fc School
toezicht. 't Bestuur, 't Personeel, mis
schien zelfs bij de leerlingen.
Geroemd is het gebouw alleen door de
dames van de 'Fabrieks-ayondechool, die
er eonigen tijd, tijdens do verbouwing
van de school aan de Middolstegraoht, in
gevestigd was. Die glazen afscheidsmuren
maakten 'b zoo gemakkelijk alles te over
zien, een genot waaraan met reden door
de ouderwijzere der dagschool getwijfeld
wertl.
Want, o, die glazen schotten, die zeker
gornien te rammelen, als maar één kind
gonnen te rammelen, als maar éée kind
noodzakelijk zijn plaats moest, verlaten
en een of andere glazen schuifdeur over
een verzakte rail moest voortbewegen.
Een ware bezoeking was zoo'n oogen-
blik voor den onderwijzer, als de wind,
ook nog als geallieerde in deze entente
mee kwam doen en zuigend al zijn venti-
leerend vermogen door het schoolgebouw
zond.
Tuaschen al de modellen banken, die
sinds misschien een eeuw in de scholen
zijn gebruikt., probeerden menigmaal leer
lingen en onderwijzers hoe lang een reeds
zwiepende vloerplank nog houden zou en
na elk© vacant-ie was er weer „een etuk-
kie" gezet in de vloer, waaronder zwam
men haar eldorado schenen gevonden te
hebben.
We wagen hef niet iets te vei'tellen van
het achtergedeelte va de gang, waar me
nigmaal de grootst mogelijke tégensteh
ling met de fabriek van Boldoot viel op
te snuiven en brengen liever ook nog iet6
goeds in herinnering, wat toch ook nog
wel binnen deze muren viel op te mer
ken.
En dan denken wedvoer al aan wat we
in aeademie^süjl het GroobAuditoriumi
zouden kunnen noemen: het groot© voor
lokaal.
Bewees het niet meermalen het nut van
zijn wonderlijke afmetingen, als er bijna
altijd twee, soms drie onderwijzers gelijk
de jeugd christelijke en maatschappelijke
deugden trachtten aan te brengen, waar
bij twee, vaak tegenstribbelend© schuif-
borden en een op ezelspooten gedragen
bord dienst, deden.
Heel aangename herinneringen heeft
dit lokaal nog aan feestdagen en verjaar
dagen van 't Hoofd der School of van 't
overige personeel, als 't herschapen was
in een feestzaal met bloemen en vlagge-
doek of wanneer op ouderavonden er een
wezenlijk gezellig uurtje werd doorge
bracht.
't Puikje van alle lokalen was het lo
kaal. wat vroeger als salon van het
Hoofd, die het bovenhuis bowoonde, had
dienst gedaan. Daar in ,,'t Torentje" kon
men wegens de hoogte der feap wel eens
vergeten worden door 't schooltoezicht en
hield de onderwijzer nog al eens zijn hart
raat, hoe, op soms wat woelige dagen
alle leerlingen van die hoogte af heel
huids beneden zouden komen.
Men genoot daar 't volle leven, zoowel
van de straat, als van de noodwendige
stommel geluiden van de huiehouding van
den concierge of rnodebewoner, al was die
hooge plaats in het volle leven niet al
tijd even genoegelijk.
Bepaald poëtisch was de school gele
gen, wanneer in het kerkgebouw er ach
ter. vlak bij het lokaal der le klas het hu
welijk werd bevestigd van een of twee
oud-leerlingen, die zoo bij de pla-ats waar
ze de eerste rekenkundige bewerkingen
leerden, ook weer het begin van het le-
vtouw op politiek terrein». Men erkent
geen onderscheid meer, maar men eischt,
zooals Mevr. Wester mans. die niot eens
bleek te begrijpen welke dwaasheden zij
verkondigde, het, in de Tweede Kamer
uitdrukte, de volledige staatsrechterlijke,
burgerrechtelijke en economische gelijk
stelling van man en vrouw.
Daartegen moeien wij ons als anti-re
volutionairen, verzetten. Dat is een leus
die indruischt niet', alleen tegen de natuur
der dingen, maar ook tegen Gods Woord
In die lijn liggen de beschouwingen
door ons aan dit onderwerp gewijd.
Maar volgt daaruit nu ook, dat de
vrouwen moeten bedanken als lid van do
Kiesvereniging en dat zij bij de verkie
zingen hare medewerking moeten weige
ren?
Wij golooven het. niet. Wanneer de
vrouwen een enkele maal onze kiesver-
coni gingen bezoeken, dan zullen zij daar
door zeker niet van het goede spoor wor
den getrokken. In sommige gevallen kan
het zelfs zoer nuttig en noodig zijn dat
de vrouwen ook op het appel komen om
over bepaalde onderwerpen nader te wor
den ingelicht.
Als u het afkeurt, zegt „Een lezeres",
dat do vrouw zich met de politiek be
moeit en meeleeft ook als Christenvrouw"
Ja, als wij dat afkeurden!
Maar dat doen wij juist nick Immers,
dan zouden wé ingaan tegen onz© historie
en tegen de levenspraclijk in Christelijke
kfinwm
ven vonden, waarin ze van de 'verkregen
wiskundig© kennis de practische toepas
sing kunnen leveren.
Maar daarmee is ook alle poëzie in cons
herdacht en in onze gedachten ie er geen
andere berinnering meer dan de hoog©
sombere kerkmuur, die het zelfs bij het
zonnigste weer neg troosteloos somber in
de beide achterlokaJen maakte.
Haast hadden we onder den titel van
dit 6tuk geschreven: -„eerbiedig op
gedragen aan alle frontma-
kers en anti-gelijkstel Iers."
Die hoeren c® hun aanhang hebben er
geen idee van gehad, onder welke om
standigheden in oarze oude schoolgebou
wen is gewerkt.
Maar gedenkteokens zijn hét geweest
van de kracht der beginselen van ten, die
geen neutraliteeit up het, gebied der op
voeding van hun fond duldden.
En als er dan fi-«P<fcHunken6 zijn, dio
jammeren over de ö&slen der nieuwe ge
bouwen. dan moeten ze maar eens den
ken aan hun sehoolpahwen. waarvoor
Kun beurs niet. extra naifcst en waar
voor niet elk jaar jwidtóeM f 100.000 al
leen in een Unie-collecte bijeenkwam.
We feliciteeren de pereoneelen, de kin
deren. de oudere met deze gebcrwen, die
maar ©enigermate recht, doen na meer
dan een halve eerw van onrecht en wen-
echon ze van harte Gtfds zegen tce. om
den arbeid nu ook met dezelfdt volhar
ding, als tot nu voort te zetten, zij het
met zoo «chitterend resultaat', al© maar
even in overeensemmihg met het nieuwe
gebouw en leermiddelen kan geacht wor
den. HISTORICUS.
UITGETROKKEN WERKLOOZEN.
Do Minister van Bianen]andr«he Zaken beeft
aan de gemeentebesturen oen venolg-circulairc
gericht betreffende stewiYorloening aan nitgetrok
ken werknemers.
Tot dusver is de door den Minister getroffen
steun regeling, verrat, in zijne circulaire van 7
December 1921, nog voor alle gemeenten van
kracht, voor arbeiders, die werkzaam geweest
ïijn in: wollenstoffenfabrieken en -drukkerijon
glas-', fl esse hen en witglas fabriekenstroocarton-
fabrieken; kaarsenfabrieken; kistonmakerijen
kuiperijen ten dienste van de vischerij; tabak
en sigaronindustrietouwslager!jen.
Gevolg hiervan is, dat in onderscheidene ge
meenten de steunregeling wordt toegepast, ter
wijl zich tor plaatse slechts enkelo werkloozen
bevinden.
Uitbreiding der steunregeling tot andore be^
drijven hooft thans nog slechts plaats voor be
paalde met name door den Minister genoeindo
gemeenten, n.l. slechts dan, indien in den dee-
betreffenden tak van industrie tor plaatso eene»
algemeens crisiswerkloosheid heerscht.
Aangezien do Minister het gewenscht acht. dat
standpunt in "den vervolgo ook in te nemen ten
opzichte van de hiervoor rnet name genoemde in
dustrieën, heeft hij beelolen de algemeene rege-»
ling voor de tot die industrieën behoorende werk
loozen met ingang van don 4don Juni e.k, in to
tick ken. Verlenging van de steunregeling na 3
Juni zat slechts kunnen geschieden voor ge--
meenten in welke, en voor arbeiders onder wie
nog een algemeene crisiswerkloosheid heerscht.
Jriflien gemeentebesturen van meening Zijn, dat
bestendiging van de steunregeling noodzakelijk
is, dienen zij uiterlijk den 15den Mei a.s. een
daartoe strekkend verzoek bij 's Ministers De-
.parlemcnt in tè zenden.
Leidsche Penkrassen.
Amice.
De vorige week echreef ik, dat ik wei
nig lust had om mee te zingen in het al
gemeene koor dat klaagtonen aanheft.
En goed beschouwd amice, hebben we
daar ook al bitter weinig reden too.
Zeker, we hebben ieder voor zich onz©
moeiten en onz© zorgen. De een heeft hui
selijke zorgen, een ander tobt over het
koude schrale weer oi ©ver den ©ngimsti-
ge® ©conömischen toestand en er zijn ©r
gelukkig ook nog velen die zich bekom
meren over defn toestand van land en volk
en die, als ze rondzien in staat en kerk
en maatschappij, niet zonder vrees de
toekomst tegengaan.
Er is inderdaad weinig reden voor op
timisme en nog minder voor zorgeloos
heid.
Maar voor we klaagtonen gaan aanhef
fen m'n waarde, zullen we toch goed
doen eene om ons heen te zien en mis
schien dat we dan inplaats van te klagen
en te zuchten wél stof vinden om te jube
len en te danken voor de vele en de rijke
zegeningen, waarmede we dag aan dag
schier worden overladen.
Deze week kreeg ik in handen een
plaatwerk, over de ellende in Rusland,
Sinds jaar en dag hebben onze vrouwen
meegeleefd en zich mét de politiek be
moeid en hqj zou de vraag zijn wai er van
onze actie op elk gebied terecht zou zijn
gekomen indien niet overal de vrouwen
hadden gestaan achter de mannen, om ze
aan te vuren, ze to steunen en vaak ook
ofn hunne oogen tc openen voor de groo-
t© telangen die op het spel staan.
Of denkt men, dat de schoolstrijd zou
zijn gewonnen, zonder dc hulp van de
vrouwen, die vaak zelf, liever droog
brood aten dan dat zij haren kinderen
het Christelijk onderwijs zouden onthou
den?
Neen, in dat opzicht staan onze vrou
wen niet bij anderen, achter. Lang voor
hare. vrijzinnige zusteren zich met de po
litiek gingen bezig houden, hebben onze
vrouwen en moeders, moe gestreden' «o
moegobeden en meegeleefd.
En zoo moet het blijven.
En als het zoo niet blijft, en als onze
vrouwen en meisjes afzakken en meedrij
ven met den stroom van don tijd, dan
is voor ons de strijd verloren.
Wie zullen do jongere strijders kwee-
ketn, als de Moeders hen niet weten te
bezielen voor onze heilige beginselen^ En
wio zullen de mannen, die liever blijven
tuesche® do stallingen tob actieve soldaten
maken ale hunne vrouwen hen terughou
den?
Groot en. gezegend ie geweest do in
vloed van de vrouWen.
Al stonden ze dan jwoti in die yooreto
uiigegoven door het. Nvkrianij.-vte -Ru'>.
de Kruis, tm bat© van de Nodrteidsrh*
kinderkeukens te Saratom.
Welk een ellende.
Men w-ordt. er koud van als men daar
yoor zk-h in beeld ziet de ontzettende ge.
volgen van den honger en ik denk niet
dat er één is die zonder ontroering deze
ontzettende itafereelem kan aanschouwen.
Men ziet. daar kinderen die tengevolge
van den honger ziek zijn geworden, en op
de vreoselijkst© wijze misvormd. Sommi
gen zijn nog te tel pen, maar daar zijn er
ook bij die door. het' langdurig gebrek en
eten van allerlei afval onherroepelijk ie*"
doode gedoemd zijn. De zieke magen zij*:
niet meer in staat eenig voedsel te verwer
ken en onder de schrikkelijkst© pijnen
wachten de arm© slacht© f fora het einde.
Op allerlei wijzen tracht men het hon-.
gongebied te ontvluchten. Velen klimmen
op de wagons en als dan ergens 4e trem
stillKvudt, dan leggen ze zich op dent
naakten grond om te slapen, vaak om
nooit meer te ontwaken. Of ook wel, »e
zijn t© swak en te ziek om zich weer naar
den brein t© begeven en zoo blijven ze lig
gen tot later de lijken worden wegge
haald.
Men huivert als men ziet. hoe do lijkt®
met kftrrevjuchten naar het kerkhof wor
den gebracht en m maasa-graven w aar
de besteld. Door do vel© sterfgevallen is
«r om groot gebrek aan lijkkisten an
daarom wonden de kisten op do begraaf
plaatsen esnvoudig geledigd om dadelijk
opnieuw gebruikt te worden.
Niet te beschrijven ie de ellende due-
men in dit plaatwerk aanschouwt. Dóuwc
ligt een moeder met baar kindje. Zij weet
dat er geen hoop meer is op redding ee
daarom heeft ze zich in Slavische gelaten
heid rustig neergelegd in afwachting dat
de dood Irta.' rj hour kind uit héb lijder.
zal verlossen. En zoo zou ik door kunnen
£»an. Of wie kan mei droge oogen aan
zien h'et. lijdon van dat kleine nieisjg dat
daar krimpt en kermt van de vreeselijke
maagpijnen en dat hoewel in een hos
pitaal opgenomen toch niet meer ge
holpen kan worden.
O, ale men dat alles ziet, hoe komt óan
ons haart in opstand tegen die revolutio
naire beulen, die zelf in Moskou en Pe
tersburg in groot© weelde leven en die de
airme bvolking mee'doo genie os laten ver
hongeren.
En dan te weten dat er in ons land
zijn die deze communistische hel nog
verdedigen! En dan te zien hoe daar m
Genua de Russische héerschere als vrien
den worden ontvangen en dat al de Euro-
peesche mogendheden geen bezwaar heb
ben, die met, het bloed van zooveel on
schuldige slachtoffers beeineurde handen
te drukken.
Maar neg eens. m'n waarde, als we dit
allee zien en deze groot© ©Hende aan
schouwen, dan zullen we bot hierover wel
eens zijü, dat we allerminst reden hebben
om -i© klagen, maar wel pm te danken
voor zooveel onverdiend© zegeningen als
wij telkens weer ontvangen.
Voor twaalf gulden, zoo lees
ik in het. bedoelde werkje, helpt men
vijf kinderen gedurende een
maand aan voedsel.
Mot genoegen kan ik eens! atoeren, dat
Leideri en omgeving niet achter zijn ge
bleven, en dat door middel van het hier
bijeengebrachte bedrag eon groot aantal
kinderen geholpen kan worden.
Als ik echter zie do groote nood daar
en do ontzaglijke sommen die hier voor
genot en vermaak worden uitgegeven, dan
zal zeker net gezegd kunnen worden, dat
hier teveel gedaan is. Misschien zijn
er onder de lezers die moeten zeggen: ik
heb nog niets of ik heb te weinig
gedaan. Welnu laten zij dan niet langer
wachten, maar naar vermogen meehelpen
om dezen, nood te lenigen.
Ik zou nog wel tal van andero punten'
kunnen aanhalen m'n waarde om te laten
uitkoipeih dat wij veel juieteus- en dan-
kensstof hebben, maar ik 'mag het nicl. Te
lang maken diimaal.
Alleen wil ik wijzen op H o n g a.t ij e,
waar nu een ritsel in g van leven is, waar
©en honger komt naar Gods Woord en.
waar met groote jaloerechheid wordt ge
zien op de ontwikkeling van het Christe
lijk leve® hier in Holland, e® op
D u i t. s c h 1 a n d waar men thans zoo
pijnlijk gevoelt het gemis van een Chris
telijk Schoolwezen zoo.als wij dat kennen.
Ik ben bang voor een verkeerd en ©en
ongegTond optimisme, maar als ik zoo
van alle kanten klaagtonen hoor a,n
geestelijken en van materiöelén aard, dam-
kan liet. dunkt me goed zijn om meer spe
ciaal aandacht te echeuken aan da vel©
voorrechte® waarin wij ons mogen ver
heugen. VERITAS.
gelederen, al konden ze dun niet aan de
stemming deelnemen en ri.b niet lat.er,
stemmen, als do overwinning behaald'
was, dan was te eb ic® veile van toe
passing:
De buit van 't ovt-i wonnen land
Viel zelfs den vrouwen in de hand 1
Schoon niet moe uil getogen
Er is dus geen 6pi*3ke van dat wij' de
vrouwen zouden willen opwekken zich af
zijdig te houden.
Trouwens, al zouden wij dat doen, enz©
vrouwe® zouden het niet. kunnen.
Niet omdat zij met hare revolutionaire
zueteren eisehen de gelijkheid van man en(
vrouw. Dat is niet do beweegreden die
haar drijft.
Maar het is, zooals onlangs de 11 e-
t au t schreef:
Waar dus do vrouw ter stembus mag
gaan als haar stemplicht door de Over- t
heid wordt opgelegd, zal te Anti-Revolut
tionaire vrouw het verstaan dat zij ook"
moet, gaan. Haar wordt gevraagd naari
welk beginsel zij begeert, dat land en vote
worden geregeerd. Op die vraaig zal zij
©en duidelijk antwoord' geven. Tegen djs
revolutie, die ook lieur kroon rooven wil?
gelijk zij teel h'et, leven berooft van hett
best© wat God het. m Zijn rijke ontierv
rung heeft, gegeven. En voor de aioud»
Anti-Revolutionaire beginselen, dio voor,
alles ATagen een buigen voor do
tie Gods."
