Dagblad voor Leiden en Omstreken.
ABONNEMENTSPRIJS
IN LEIBEN EN BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL i '2.50
PER WEEK 10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90
3de JAARGANG. - DINSDAG 2 MEI 1922 - No. 628
Bureau: Hooigracht 35 - Leiden - Tel. Int. 1278 - Postrekening 58936
ADVERTENTIE-PRIJS.
PKR GEWONE REGEL 0.221
DES ZATERDAGS s £0.30
INGEZONDEN RECLAMES DUBR* TA1U8Ï!
KLEINE ADVERTENTIES vna hoogstwis
30 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cett
ï-: bij vooruitbetaling.
V Niet reactionair.
Indien één verwijt ongegrond is, dan is
het zeker wel dit, dat de A. R. partij- re
actionair zou zijn.
Reactionair zijn wil zeggen, terug te
willen koeren naar minder goede toestan
den, allerlei verbeteringen die tverden
aangebracht, ongedaan te willen maken.
En dat wil de A. R. Partij niet. In dit
opzicht onderscheidt zij zich van. tal van
andore partijen.
Daar ie b.v. de Vrijheidsbond, die niet
tegen enkele uitwassen, maar feitelijk te
gen het beginsel der Sociale wetgeving
fulmineert; daar zijn er niet weinigen die
terug verlangen naar den tijd toen de
Overheid koud en onaandoenlijk stond te
genover het maatschappelijk leven.
Men zegt dit wel niet in duidelijke
woorden, maar 't komt er dan toch op
neer.
Daar is de S. D. A. P. die hoe
vreemd dit ook moge klinken reacti
onair ie in hart en nieren.
Op afbraak is men bedacht.
"Wat met zeer veel moeite werd opge
bouwd en verkregen, moet worden afge
broken en verwoest.
Men haakt naar het oogenblik, dat men
het maatschappelijk gebouw in brand kan
6teken en vernietigen.
i-^en wil vóórts terug naar het oude
sblsel, dat een kleine minderheid de
meerderheid overheerschte. Mr. Troelstra
t il de 6te-mmen niet t e 11 o n, maar we-
>n. De directe actie, een stelsel van ge-
>eld en willekeur wordt geprezen boven
JSfet parlementaire stelsel.
Daaraan doen wij niet mee.
Wij willen niet den onheiligen oorlog
waarbij, wie toevallig het sterkst is, de
overwinning behaalt, maar we willen den
vrede, ook den maatschappelijken vrede
bevorderen, door het recht te handha-
yen.
Maar we willen daarbij niet in oen ander
uiterste vervallen, door den Staat over de
maatschappij te laten heersc-hen en heel
het maatschappelijk leven in een keurslijf
te persen, dat alle levensuitingen onmo
gelijk maakt.
Het gevaar der reactie dreigt aan alle
zijden.
Het bedreigt onze sociale wetgeving,
ons schoolwezenheb bedreigt heel ons
leven.
Daartegen stellen wij ons te weer.
Wij willen geen reactie, maar vooruit
gang; wij zijn niet reactionair, maar in
dón goeden zin des woords vooruitstre
vend.
In de inleiding op ons Program van
Actie wordt het zoo klaar en duidelijk
gezegd:
Tegenover hen, die de bron van net
recht zoeken in den mensch, handhaven
wij de uitspraak dat het recht uit God
is.
Tegenover de Bouveremifceit van den
mensch handhaven wij de volstrekte sou-
voreiniteit Gods over al het geschapene.
Tegenover de onstandvastigheid der
monschelijke vindingen op staatkundig
terrein plaateen wij de eeuwige beginselen
van Gods Woerd.
Waar de geest uit den afgrond in onze
dagen er zic-h op toelegt om de grond
slagen van het gezinsleven te ondermij
nen, daar vraagt het Program om waar
borgen teneinde het Christelijk huisgezin
te beschermen tegen zoo boozon aanslag.
Het komt op voor bescherming en ster
king van het maatschappelijk zwakke,
maar handhaaft niet minder liet recht der
persoonlijkheid tegenover de gemeen-
echaps-idée.
Dat is geen reactionaire taal, maar de
uiting van een partij die vooruit wil
langs do vaste lijnen in Gods Woord
uitgestippeld.
STADSNIEUWS.
LEÏDSCHE CHR. ORANJE-TEREENIGING.
De Leidsche Chr. Oranjo-Vereoiiiging liiold
gisteravond in de Stadszaal een openbare feest*
vergadering ter gelegenheid van den 13en ver
jaardag van H. K. H. Prinses Juliana, met ir.e*
dewerking van do Clir. Gymnastiek- en Scherm-»
vereoniging „Jahn", leider de heer C. A. de
Bruijn en het Mandoline-Ensemble „Espana
directeur.de hoer A. J. Jordaans.
Te acht uur opende de Voorzitter, D s. II.
Thomas hot samenzijn door liet doen zingen
van Pa. 138: 1. waarna Z.Ecrw. voorging in
den gebode.
Hij sprak vervolgons oen kort openingswoord.
De verjaardag, aldus 6pr. van prinses Juliana
viel dit jaar op Zondag; on op dien gewichtigcn
eersten dag der week is de jaardag onzer Prin
ses .met ontroerde harten hordaclit door de iuiJ
zenden Christusbelijders, die tor kerke stroom
den; want op oenige uitzonderingen na, zijn
alle kerkgangers Oranjeklanten.
Maar ook heden avond willen wij haren verjaar
dag vieren, want wij zijn niot alleen kerkmens
schen, maar Nederlandsche burgers, die meevoo^
len met allen, die Oranje beminnen.
Onze Koningin waa do eoriïg overgebleven telg
van ons Vorstenhuis en we vreesden destiiclö,
dat God den bijl zou doon neerkomen op bet
huis van Oranje en het bij don wortel afkappen.
Maar noen den 3öon April 1909 getuigde het
kanongedonder in de Hofstad van do geboorte
van onzo geliefde Prinses en jaar op jaar dan
ken we don almachtigen God, dal Hij ons Oranje
huis wilde bestendigen.
Goon land ter wereld is er, waar de band tus-
sclien Vorst on volk zoo innig is. als in de
Nederlanden, innig als de band tusschen ziel en
lichaam on rijk zijn we dus gezegend in do voort*
planting van ons dierbaar Oranjehuis,
We hoffen dan onze harten omhoog tot Hom,
die ons glorie gaf en we smeeken Zijn zegen af
over onze prinses Juliana.
Oneindig voól hebben we te danken aan ons
Oranjehuis. Als we de historie nagaan springen
in elke ocuw wel jaartallen ons ia 't oog, waarin
Oranje ons was als een muur, waarop het ko
kende water zich stukstiet.
Denk slechts aan 1567, 1G72, 1747, 1813 en
November 1918.
En allen weten we, hoe onzo Oranjevorsten
ijverden voor onze religie; hoe ze zich aan de
spite wisten ie stellen van de „smalle Gemeente
van het geloovige volk.
Wij smeeken den God des Verbonds, dat onze
geliefde prinses Juliana do heerlijks traditie van
ons aloude geloof moge handhaven, dat zo haar
kracht moge zeeken bij Christus' kruis en dat zo
zich gedragen raag woten door do hartstochtelijke
liefde van het volk onzer lage landen bij de zoe.
Spr. heet voorts allen welkom,, in 't bijzonder
Ds.'I. Voorsteegh van Katwijk aan Zee, die he
denavond als feestredenaar op zal treden en de
medewerkende vereonigingen, om zijn openings
woord te besluiten met den enthousiasten uitroep
„Leve prinses Juliana", dio door spontaan hoe-
ra-gorocp uit de zaal werd gevolgd.
Hot mandoline-ensemble liet nu op verdienste
lijke wijze eenige muziekstukjes hooron, waarna
Ds. Voo ra teegh iet woord verkreeg om zijn
redo uit te spreken over, goan revolutie, maar
het drievoudig snoer: God, Nederland en Oranje.
In de voorrede van liet boek „Historiën ouzor
lage landen bij de zee", aldus begon spr. zijn
rode, schrijft de auteur het volgende:
Het wordt den laatsten tijd meer en meer in
gezien dat de volkskracht van oen natie ton
nauwste verband houdt mot haar liefde voor den
vaderlandschon grond.
Nationaliteitsbesef, vaderlandsliefde zijn geen
klanken moer, waarbij een vooruitstrevend
mensch de schouders ophaalt. De „Europeosche
Oorlog" hooft geleerd, dat vaderlandsliefde een
macht is, die al mag ze oppervlakkig gezien
sluimoren in de ure des gevaars een kracht
kan ontwikkolen waar tegenover de wereld ver
baasd on bewonderend staat.
Nationaliteitsbesef en vaderlandsliefde zijn ge
voelens, het grootste deel vau ons volk koestert
on onzo nationale gedenkdagen, de verjaardagen
van do leden van het Oranjehuis, vormen een
gereeds aanleiding ze to versterken en aan to
wakkeren.
Want voer ieder, die de leiding Gods in onze
volkshistorie erkent, is hot onmogelijk niet het
begrip Oranje to verbinden met volkskracht, na-
tionalitoitebeeof en vaderlandsliefde.
Helaas zijn er velen in ons land, die de Oranje*
banier voor de roode vaan hebben verruild en
voor Oranje slechts spot en smaad en hoon over
hebben.
We betreuren dit ten diepste, maar naast
onzo smart voegt Óen waardig protest!
Want dit heeft bet Oranjehuie. niet a3n Ne
derland verdiend; we erkennen de boteekenis van
Oranje in onzo historie en den Oranjenaain zul
len we den kindoren in onzo huizen reeds spellen
leeren. Heffon we dan het oog naar boven en
danken we God, die onzen troon vast deed staan
en ons niet, als andere landen, een weg van jam-
mor deod doorgaan.
Deze verjaardag geeft ons gelegenhoid op de
leiding Gods don nadruk to leggen. In onzo rijke
geschiedenis zijn er momenten, waarbij wo stil
staan, en hart en hoofd in aanbidding uoigon,
waarbij we. zeggen; 'k Zal de -wond'ren gade
slaan, die Gij hebt vanouds gedaan, en vooral om
het te beseffen:
In 't verleden ligt hot heden
in hot nu wat komen zal.
Wo hebben op onze nationale gedenkdagen te
rug te zien, en om ons in het heden te zien en te
beseffen dat we onverdiende zegoningen genieten,
maar ook hebben wo to zien do zwarte wolkon,
die zich boven ons samenpakken de airerwarring
op allo levensterrein, do veelvuldige volksellende.
Dan moeten wo ook don blik naar de toekomst
wonden en dan moet het besef in ons levendig
worden, dat het Christenroeping is om in
's Heeren kracht te staan.
Hij alleen kan do uitkomst goed maken.
Zijn hulp moeten we afemoeken, betrouwend
cp.Zijn Woord; want wat voor 'den enkeling
geldt, geldt ook voor een geheel volk: Gods
Woord is een 'lamp voor mijn voet en een licht
op .mijn pad.
Er zijn monschen, dio do geheele historio willen
verklaren als een samenloop van omstandigheden
en haar uit oen materialistisch oogpunt bezien;
maar dan blijft er heel veel onverklaarbaar!
Beredeneer eens de heldenfiguur van Willem
den Zwijger, den worstelstrijd voor gewetens
vrijheid.
Neen, wo erkennen de leiding Gods, Die ons
Oranje gar tot een sterkon schutsmuur.
Onzo prinses verjaart
Wat zal ons jonge Koningskind met verlangen
naar dien dag hebben uitgezien. Maar hot was
voor haar geen blijde feestdag, want hot Hof is
in rouw gedompeld door den plotselingon dood
van de Groothertogin van Mecklenburg.
Oranje heeft meegeleefd met het Nederland
sche Yolk, maar het Nederlandsche volk leeft ook
moe met zijn Oranjehuis in 6mart en in blijd
schap.
Bovenal moge het do hartelijke ervaring wozou
van H. K. H. prinses Juliana in bange dagen.
Mijn schilt endo betrouwen
Sijt Ghij O Godt, mijn Heer.
-Er zijn er heel wat, tegenwoordig, die het
niet" meer meezingen, dat oude begeesterende
lied, die het vervangen hebben door de „Inter
nationale."
Liefde voor Oranje, Yoor het Vaderland zijn
volgons sommigen begrippen uit den oudon tijd,
dio tegenwoordig niet meer bruikbaar zijn. Maar
wij blijven Wilhelmus zingen en Oranje dragen.
Zo is ons lief do Oranjekleur, die van de Geu-
zenmasten woei, die op den Brielschen toren
wapperde, dio op het 6lagv. door den kruitdamp
is bestreken.
Ze spreekt ons van hoogoro dingen, dio ldeur-
ze spreekt ons van den strijd om de gewetens*
vrijheid.
Wij koeren ons tegen ongeloof en revolutie.
Want de revolutie brengt geen heil voor
Nederland.
Men wil langs den weg van eon omwenteling,
die volgens Wijnkoop veel bloed zal kosten, door
omverwerping van het gezag ©n van de Maat
schappelijk© orde naar den Heilstaat. Men stookt
hot revolutievuur onder ons volk en het smeult
voort en laait soms op.
Maar wij achten een omwenteling onverant-
woordol. en misdadig on wij willen onze vrouwen
en kinderea, onze Maatschappij niet onderwer
pen aan een dergelijke revolulieproef.
Rusland is ons een waarschuwend voorbeoid!
Geen revolutie willen we, maar het drievoudig
6neor: God, Nederland en Oranje.
Meer en meer laait op de haat togen God en
den Christus.
Men erkent niet langer Zijn Woord.
Men wil bouwen op eigen wijshoid als funda
ment. Maar het huis daarop gebouwd valt!
Niot zonder God, willen wij! Niot zonder het
Woord des Heoren.
Onzo. ernstig© tijderv roepon om eon vastheid
van. gang gebaseerd op de Schrift.
En al koort men zich tegen Gods gezalfde,
al doethet Socialisme, ook de. lasterende belofte,
dat in dón Heilstaat ioder zijn eigen god is, wij
geloovon en belijden, dat a lloon bij God en
Zijn Woord redding mogelijk is.
Hij zij onze Oppersouverein. Zijn Woord hebbo
heerschappij over ons tot Nederland's heil, want
in hot onderhouden van Gods gebodon is groe
ten loon.
In de kracht dos Heoren moeten wo staan voor
des Heeren eer!
Dit eerste deel van Ds. Voorsteegh's bezie
lende redo werd door" luid applaus govolgd.
Nadat „Espana" nog verschiliendo malen zich
had doen hooren en een kwartier pauze gegeven
was zette Z.Eerw. zijn redo voort en toonde al-
lereorst aan, hoe do verschiliendo Oranje-Voreten
hun kracht zochten in God en in Hem alleen.
Hot is een niot te overschatten geluk, aldus
spr. dat ook onzo Koningin Hem belijdt; denk
6lechtö aan haar hot standbeeld van do
Coligny toen zo getuigde „Christ avant tout."
Als wo denken aan den groolen oorlog dan
worden we onwilekeurig herinnerd aan den groe
ten brand dio woedde in een dorpje bij den Waal
gelegen, waar allo huizen in do asch werden ge
legd. boljalvo oen klein huisje, waarin eon arme
godvruchtige vrouw woonde, dio met God gewor
steld had om redding.
Toen ook 6loegen de vlammen uit in Europa
on alle staten schonon in hot laaien van den
oorlogsgloed te zullen vergaan, behalve een klei
ne staat, die van het Nederlandsche volk.
En wo weten, dat in die kleinen staat een
godvroo2onde vrouw met haar God geworsteld
had on gesmeekt om redding.
En om dat alles beminnen wo Oranjo en onze
Koningin bij Godes gratie.
En wo houden heden op den Ion Mei Oranje
niet weg, ondanks de dreigementen Yan do socia
listisch© bladen, want daarvoor is het ons voel
te lief.
En wc bidden en smeeken, dat Oranje mot No
de rland één moge blijven onder den zegen Gods.
Bij Oranje zijn wo yrij geworden en groot ge
worden en door Oranjo zien w© ons gezogend
boven velo anderen, gespaard voor verwarring vu
ellende.
Sta nu dan trouw om den troon, goloovend ;n
Gods Woord.
Laten wo steunen do Christolijko actio.op allo
gebied met gebed, belangstelling en krachten eu
alzoo ook steunen het .drievoudig snoer, gedach
tig aan het woord van Beets: Wat afvalt Yan
don Hoogen God moet vallen
En al zwaait men dan do roode vaan; al zingt
men van een heilig ideaal w.b. voor den Heilige
geen plaats is, hoog heffen wij ons Oranjo on
daarbij zingen wo luidkoola bet oude machtige
lied van Da Costa:
Zij zullen het niot hebben ons oudo Nederland.
Geen revolutie, maar het drievoudig snoer:
God, Nederland en Oranje.
Daverond applaus volgde dit bezielend woord.
Onder leiding van den heer de Bruijn V09rd©
vervolgens do Chr. Gymn.- on Schermvereeniging
,.Jahn" op keurige wijze een uitstekend geslaag
de knots- en boogroi uit.
Da. Thomas sloot ten 6lolto, na allei^voor
hun medewerking bedankt te hebben hot samen
zijn mot dankzegging.
Na het zingen van: 'k Zal U. o God mijn dank
betalen, ging de vorgadering uiteen.
Propaganda-club.
Do A n tiro volutianair© Propaganda*
club „Dr. A. Kuyper" alhier, houdt op
Vrijdag 5 Mei weder oen openbare cursus
vergadering in liet. Nutsgebouw.
Thans zaj in behandeling bomen de De
fensieparagraaf van het program van
actie.
De hoer Kapitein G. Kuyper zal dit
punt inleiden en heeft tot ondenv. gekozen
„Geen Militaipisme maar Landsverdedi
ging."
Do belangrijkheid van het onderwerp
on do bij uitstek deskundigo tprrker. mag
deen verwachten dat ditmaal de bol&f-g-«
stelling voor don arbeki der propaganda*
club grootèr zal zijn, dan lot nog tóe bel
geval is geweest.
Na deze vergadering zal nog eeoe cur-
susavend worden gehouden wa-aria de So
ciale paragraaf aan do orde komt, welk»
zal worden ingeleid door den heer R. Zuip
dema,
N. V. „Nationaal Veem".
In de op 1 Mei gehouden Algemeene
Vergadering van Aandeelhouders van de
N. V. „Nationaal Veem" lo Leiden is de
balans _en winst- en verliesrekening over
1921 goedgekeurd en het dividend vast
gesteld op 5 procent.
Als commissaris werd herkezen de Heer
J. Zaalberg (aftredend) en gekozen de
Heer D. D. J. de Koster.
Men deelt ons mode dat met ingang
van Woensdag 3 Mei a.s. de lantaarns
welke tot nu toe met zonsondergang wer
den opgestoken en te 11 uur weder werden
gobluscht, gedurende de zomermaanden
niet meer zullen ontstoken worden.
Tot deze maatregel is door do directie
der Stedelijke Lichtfabrieken overgegaan,
omdat bij hot nog verder lengen der da
gen, eeret te half elf tot het ontsteken der
lantaarns kan worden overgegaan, waarna
dan to elf uur weder moest worden go
bluscht.
Aangezien het: voor dit half uur niet de
moeite waard is deze kosten en moeite te
maken, werd besloten niet meer tot ont
steking over te gaan.
BINNENLAND.
Christelijk Tehuis voor blinden.
Hot voorloopig Comité is thans omge
zet in een defini-icf bestuur, waarvan hot
Dagelijksch Bestuur bestaat uit: Ds. Sik-
kol, president; Lt. Gen. A. R. Ophorst,
vice-president; Mevr. Diepenhorstde
Gaay Fortman, secretaresse; H. Munnik.
penningmeester, allen te Amsterdam en
Ds. B. J. C. Rijnders van Rotterdam.
Tot verdere bestuursleden zijn benoemd
Moj. G. Bos, Rotterdam; Mevr. van
Eeghcn—van Marle, Aerdenhcut; Mevr.
Kuyper—Heyblom, Bloemcndaal; Jonkvr.
C. Quarlosvan Ufford, Bilthoven; Dr.
Sap, Loosduinen; J. P. Thierry, Don
Haag; Mej. I. van der Vlugt, Utrecht;
Ds. Vunderink, Haarlem; Mevr. Westar-
tnanLecfaner, Amsterdam.
Op verschillende plaatsen zijn locaio
Comité's opgericht die financieel en steun
bieden en liefde tot de zaak dor blinden
wekken.
Wijziging van de Arbeidswet.
Het Nationaal Arbeidssecretariaat
vraagt in een adres aan de Tweede Kal
mer alles te doen om den achturen dag
een vrijen middag in de week, onverkort lo
den vrijen Zaterdagmiddag, subsidiair
en vrijen middag in de week, onverkort to
handhaven;
iedere poging t-ot de mogelijkheid van
herstel van den nachtarbeid in bakkerijen
on verb id doll ijk af te wijzen;
en ten spoedigste den arbeidsdag van
ten hoogst acht uren en de werkweek
van ton hoogste vijf en voortig uren voor
allo bedrijfsgroepen in te voeren.
De Middcnstandsrnad.
Het jaarverslag van den Midden»
standsraad zal dezer dagen verschijnen.
Hot bevat voornamelijk reeds eerder open
baar gemaakte bescheiden. Van belang is
oen hoofdstuk, gewijd aan de uitbreiding
der publiek-rechterliiko bevoegdheid van
den raad, en een hoofdstuk, waarin modo-
deoling wordt gedaan van oen verschil
van mooning tusschen den raad en den Mi
nister van Arbeid. Laaistgenoemde kon
y iUlLLE TON.
De Germaansche gevangene
Een verhaal uit de eerste eeuw onzer
jaartelling.
6)
Agrippina, de moedige vrouwe, ging
naar de overzijde der brug, het dichtst bij
den ge vreesden vijand, en niets kon haar
bewegen terug te komen. Zij stond daar
met haar zoon Caligula, de lieveling van
•het leger, en verbood ieder de brug aan
te raken voordat de vluchtelingen, indien
die er warén, voildg aan de overzij wa
ren.
Eu spoedig, inplaats van een hoop
vluchtelingen, verschenen de hoofden der
legioenen, die in goede orde langs haar
heen trokken; vier voltallige legioenen
dio zonder twijfel onder 't binnenrukken
V- vernamen wat. ze aan haar be danken had-
Aidon. En terwijl zij langs tegen sprak zij
bun woorden van bemoediging en welkom
toe, en prees de gowonden. Met eigen hand
.(iroorzag zij in hun behoeften. Een odelo
dienstvaardige vrouw! Ik schaam mij
niet haar te dienen.
Toch had het weinig van een overwin
nend leger. Geen zegezangen, zooals bij
$ö9 Germanen, na een overwinning, geen
«it, geen gevangenen.
Evon weinig roemrijk was in onze
oogen enkele weken later de terugkomst
van Germanicus zelf, met zijne ruiterij
voor 't meerendeel te voet, 'en het voet
volk, ontwapend, in lompon gehuld en
duchtig in aanbal gedund.
Men zei dat deze legioenen zoo geloden
hadden door hun heldhaftige gehoor
zaamheid aan wet en orde, die hun kracht
uitmaakten. Hun was bevolen tot in 't ge
zicht van de Noordzee te trokken, en zij
hadden al te stipt gehoorzaamd en waren
weggesleurd door den snelopkomeuden
vloed.
Maar nadat we nog een vervelen! jaar
als gevangenen in het kamp doorgemaakt
hadden, en Germanicus opnieuw de win
terkwartieren betrok en er weer sprake
was van een groote overwinning der Ro
meinen, brachten die overwinnaars wei
nig bewijzen van hun veroveringen mede.
Langzaam zeilde zijn verstrooide vloot
de breodo wateren van onzen Rijn op tot
dat Colonia dat ze naar zijn moedige
vrouw Agrippina vernoemd hebben. Vele
schepen hadden de roeispanen verloren;
uitgespannen soldatenmantols vervingen
de gescheurde zeilen, en de mans< happen
deden allerlei verhalen van ontmoetingen
met. vroeselijke zeemonsters en van schip
breuken onder de wilden. Maar woo? geen
buit, goen gevangenen, geen énkel toeken
dat god Terminus zijn steen dieper in
onze bosschen geplant had.
De eenigo buit, de eenige gevangenen
zijn nog altijd wij, verraden vrouwen en
kinderen. Toch zullen ze morgen ons voor
de zegekar uitdrijven en uitgalmen dat
de Germanen overwonnen zijn.
Wat doet het*er toe, mijn zoon! Woor
den veranderen de feiten niet, al bedekken
ze die voor eenigen tijd. Wanneer de len
te komt, breekt, het. ijs, hoe 't ook schit
tert., onder haar machtigen tred. De ver
raden Thusnelda, de edele jonge vrouw
van Herman, behoeft het hart niet te bre
ken, ofschoon ze zijn gevangen zoontje
bij den Romeinschen zegetocht, in de ar
men dragen moet Het hart behoeft haar
nog niot te breken, tenzij over het ver
raad van haar vader. Want Herman leeft
en wie weet der onzen nog meer?
Onze lange, vervelende bocht langs don
noodlottigen wég is bijna geëindigd. Aan
hot andere einde, in het Teutoburger-
woud, liggen de beenderen van do le
gioenen van Varus, en helaas, van velo
onzer edelste Germanen, door welken Va-
rus viel. Terwijl ik spreek, zucht de wind
door do pijbboomen boven hen en het
gras groeit or langzaam overheen.
De hechte bouw heeft het grind ver-
gruizeld. Wo zijn eindelijk bij den aan
vang van den noodlotligen weg gekomen.
Hij hooft ons ten slotte getrokken in het
tooverwebbe, dat hij eaambindt, Mijns
vaders vrees is vervuld. Hij heeft zijn
slechte werk volbracht. Morgen betreden
wij zijn aanvang; hulpelooze gevangenen,
langzaam ons de heuvelon van Rome op-
6leepend."
Zij zweeg.
Moeder en zoen zaten samen aan den
ingang der tont op den heuvel,in ver
beeldingrijken eenvoud de een nog meer
kind dan de ander.
Achter hc*i hun eigen bosschen, de ver
spreide blokhuizen, het fiere zelfstandige
leven van persoonlijken moed en zelfver
dediging, het loven van gezin of stam,
met zijn ideaal van vrijheid en trouw.
Achter hen bet vrije boschloven, met zijn
onzekeren omgang met monschen en zijn
nauwe betrekking tot. de dieren des velds;
de beer en do wolf in hun oogen begaafd
met een soort demonische persoonlijkheid,
de vos, do eekhoorn en de vogelen on
derling in bijna humoristische tweedracht;
de - schapen en varkens, nagenpog loden
van 't gezin; de hond die hen goheel be
greep, wien6 sprakelooze (aal zij ver
stonden, wiens vriendelijkheid en toewij
ding zij waardeerden; en zooveel andere
goede dingon, die alleen door naluurmen-
schen begrepen worden. Achter hen hun
eigen woeste wouden, met hun weiden on
wildernissen, hun kleine, afgeronde groe
ne bewoonde plekken, gehuld in ondoor
dringbare geheimzinnigheid, door de on-
teïtare pilaren van pijnboomen steeda
verdiept.
Voor hen Rome, waarvan do wonder
doende naam als een betooveriing over d»
aarde lag.
Menige schoon© stad waren zij doorge*.
trokken op hun tocht zuidwaarts vaan
Keulen naar Trior. Maar dat waren
slechts verzamelplaatsen van gewon#'
memschen.
Rome was de onuitputtelijke bron vanjj
legers, d© aanvang cn hot uitgangspunt?
van alle wegen, de stad van koningen, d#J
keizerin der steden, de troon van het kefai
zerrijk.
De duisternis begon langzamerhand td-
wijken voor don aanbreken<k*i dag; d#j
weg was niet langer het eenige voorwerph
dat men onderscheiden kon; de dichtst-j
bijstaande altijd groenen eiken en laurieiyi
boomon waren niet. langer een donk®#!
massa; de rotsen en bosschen, verderope
gelegen, teekenden zich tegen de lucht af»
langs do hellingen der heuvelen on.twaar(öu
het oog in de verte den golvondesi grond*}
van de groene Campagna cm de
ring van de zee aan don gézichteonwMBJfJ
(Wordt yervolgi.)}
