Dagblad voor Leiden en Omstreken. ALLES „DE BAZAR" BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS u» t.Riufa.fi. ÜM ih1!'*** AAÜ AÜÜK'ifcH OBVÜ8XI8IJ ZAJI PKtt KM AK1AAL F£tt Wiiüü IUI PKlt POST PKB KW8BTAM. 2de JAARGANG. - DINSDAG 13 DECEMBER 1921 - No. 511 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS pkb GEWujar kköju. :aja ui OES ZATEBDA68 10» LKGEZONDÖI «lint.AMaa DUBBEL TABUS KLEINE ADVERTENTIES na kmgrfm 90 woetdpB 90 1 UI Dit nummer bestaat uit twee bladen Y Bewijs vau zwakheid. De heer van Eek heeft gisteren in den Leidschen Raad opnieuw breede beschou wingen gewijd aan het al' of niet zitting nemen van Soc. Democraten in hot college ran B. en W. Oppervlakkig bezien was er voor zulk een debat thans niet de minste aanleiding. Immers het vorig jaar werden aan dit vraagstuk breede beschouwingen gewijd, terwijl niets er op wijst, dat in de naaste toekomst de benoeming van wethouders aan de orde zal komen. Toch is dit optreden van de Soc. Demo craten zeer goed verklaarbaar. Men plaatst zich niet op het. standpunt van Dr. Knuttel, die regelrecht naar de revolutie heenstuurt Men wil hervor- m i n gen. Het. doel van de Socialisten in den Raad is. de neerdrukkende macht van het kapitalisme te verminderen. Daarom moeten de vakvereenigingen in tact blijven en weigert men een al gemeen e staking uit te lokken. Daarom worden ook elk jaar, we zouden haast kunnen zeggen in elke vergadering aan de kiezers, breede verlanglijsten voorgehouden en door mooie beloften de begeerten geprikkeld. Maar als het op de u i t v o e r i n g aan komt, als men in de gelegenheid wordt ge steld zijn krachten te beproeven aan de vervulling van wat betoogd werd, dan bedanken de heeren voor de eer. In het college van B. en W. wil men geen zitting nemen. Eenigerlei verantwoordelijkheid wenscht men niet te dragen. Het is duidelijk dat dit optreden de be wuste kiezers op den duur niet kan bevre digen. Zij willen het een of het ander. Voor een revolutionair optreden in den trant van Dr. Knuttel, gevoelt een klein deel misschien sympathie, maar de groote meerderheid wil daden zien. Men kan ook de „bewuste" arbeiders wel een tijd lang en zelfs een zeer langen tijd, met allerlei mooie beloften paaien, maar op den duur zullen zij daarmee toch geen genoegen nemen. Het is daardoor dat de Soc. Demo craten telkens weer op de wethouderskwes- tie terugkomen en zich in duizend bochten wringen om hun houding te verdedigen. En bij gebrek aan goede argumen ten is men wel genoodzaakt het te zoe ken Pin de lengte. Toch zal al dat gepraat de Socialisten in de toekomst niet kunnen redden. De arbeiders zijn verstandig genoog om te begrijpen dat wie allerlei mooie belof ten doet. zich als het op de u i t v o e- r i ng aankopt niet mag onrttrekken. terwijl als bij dit wel doet, de beloften niet als ernstig genieend kunnen worden aangemerkt. Van beloften kan niemand leven en van crif.iek, evenmin. Zelfs geen roode kiezers. Vandaar dat de heer van Eek en zijn vrienden altijd weer behoefte hébbon over de wethonderskwestie te spreken. Het is een hewïis van zwakheid. Uit de Pers. Loop der Vakbeweging. Thans publiceert het Centraal Bureau voor de Statistiek de officieele cijfers om trent den stand der vakbeweging op 1 Jar nuari van dit jaar. Hoewel in den loop der laatste maanden telkens reeds van hier of ginds een bij zonderheid wara bekend geworden, loont het, zegt de N e d e r 1. de moeite om thans nu alle gegevens bekend zijn, hot geheel opnieuw te overzien. Het staat wel vast, dat in de komende jaren de organisatie van patroons- on van arbeiderskant een belangrijke taak zullen vervullen in 't sociale leven en dat zij een deel van den arbeid zullen overnemen, thans nog door de straatorganon verricht. Reeds daarom is de groei der vakbewe ging de aandacht waard van allen, die pol/tiéke scholing zoeken of politiek mede leven. Maar bovendien teekent zich in de ver houding tusschen de verschillend-geleide organisaties iets af van den geestelijken aard, gelijk die woont in ons volk en ge lijk die zich hier zeer duidelijk kennen doet. Hot eerste, wat treft in de cijfers, is de achteruitgang. In hot jaar 1920 is het totaal georgani seerde arbeiders terugloopt van 683.468 op 651.215. Te verwonderen valt dit niet geheel. Een algemeene malaise trad in; niet slechts economisch, doch ook moreel in den breed eten zin: de toewijding, het (enthousiasme slonken. Bovendien had de regeling der werk loosheidsverzekering menigeen tot de or gan isatiegecst bezield was.En had een zeer igaRBat.ies gedreven, die niet met den ech ten organisatiegeest; bezield was. Er had een zeer krachtige propaganda ook menig een gevangen", die na de eerste spanning (Weer terugvallen zou. Deze oorzaken eu meerdere dan deze verklaren den aangeduiden teruggang. Hij wordt echter te opvallender, wanneer men bedenkt, dat zoowel de „christelijke" als de „roomsche" organisaties in het ge noemde jaar nog zijn vooruitgegaan; de eersten met 1.673, de laatsten met 7.514 lerien. De teruggang bij de overigen krijgt daardoor nog meer beteekenis. Van het ge heel der georganiseerden tellen de beide genoemde groepen thans 38 pCt., wat 3 pCt. meer is dan bij den aanvang van 1920 Van een andere zijde kan men de cijfers bezien, door te vragen, bij welke „centra le" al de geleiden aangesloten zijn. Nog ruim 125.000 behooren niet tot een der vijf ten onzent bestaande centrale bureaux. De overigen zijn aldus verdeeld dat de modernen 216.617, de anarchisten 52.223 en dus de socialistische groepen tezamen 268.840 leden tellen; de room3chen 146.030 de christelijlcen 73.819 en dus deze confes sionele groepen tezamen 219.849. Het verschil is reeds niet groot meer, zooals men ziet.. De neutralen tellen 52.223 aan geslotenen. Langzaam doch regelmatig wordt ten onzent de vakbeweging zoo gestempeld, dat het overwicht van den soeialistisehen inslag verdwiint. Reeds thans zijn zij min der dan de helft. De Grondwetsherziening. Het is, zegt de Rotterdammer, moeilijk vol te houden, dat het met de grondwetsherziening naar wensch ver loopt. In het derde hoofdstuk der grondwet, wordt thans een reeks wijzigingen voorge steld, die, met. uitzondering van eenige onbelangrijke punten, werden aangenomen tegen den wensch der anti-revolutionaire groep. Zoo wordt het vrouwenkiesrecht in de grondwet vastgelegd, hetgeen zeker de meeste anti-revolutionairen ongewenscht, of althans onneodig achten. Zoo wordt de zittingsduur der Eerste Kamer verkort en het wen red i ge kiesrecht voor die Kamer ingevoerd. Beide stappen hebben, in verband met de ontbindbaar heid der Provinciale Staten, die mede door de Kamer is aanvaard, de strekking om zooveel mogelijk te verzekeren dat de sa menstelling der Eerste Kamer niet ga af wijken van het op een bepaald oogenblik geconstateerd inzicht der ongeorganiseer de kiezersmassa. Ook werd de vergoeding der Kamerle den verhoogd. Afgewezen werd het voor stel om verschil te maken tu6schen de le den die in Den Haag wonen en die buiten Den Haag wonen. Door invoering van we- duwenpensioen werd het Kamerlidschap nog verder gebracht in de richting van een bezoldigd ambt. In het noorbijgaan werd ook weduwen- pensioen toegekend aan weduwen van ge wezen Kamerleden. Bij de ambtenaren- pensioenwet werd de terugwerkende kracht afgewezen. Voor Kamerleden wordt die te rugwerkende kracht, tot het. uisterste uit gestrekt. Weduwen, wier echtgenoot voor twintig, dertig en meer jaren uit de Kamer ging, of overleed, zullen nog pensioen ont vangen. Een gelukkig reeultaat is niet bereikt. En wij worden versterkt in de meening, dat beperking van de grondwetsherziening tot de regeling der erfopvolging juister ware geweest. op het gebied van KLEEDING en MEUB3LEER8NG desverkiezend op gemakkelijke betalingswijze. 3268 Breestraat 161. STADSNIEUWS. i Aan H.M. de Koningin is onderstaand adres verzonden: „Ondepgeteekenden, F. Kooistra en Joh. W. Harting, resp. voorzitter en secr. der Federatie van te Leiden gevestigde Wo- ningbouwvercenigingen, geven met vcr- schuldigden eerbied to kennen, dat: op Maandag 21 Nov. j.l. in den Raad der Ge meente Leiden het besluit is genomen B. en W. te machtigen aan de Kroon het verzoek te richten aan de gemeente Leiden vrijstelling te verleenen van de bij art. 11 der Woningwet opgelegde verplichting tot het instellen van een Woningbeurs. Dat zij, sprekende namens do vereenig- de Bouwvereenigingen, en verwijzende naar de memorie van toelichtin, van mee ning zijn, dat dit instituut te Leiden hoog noodig is, waarom zij Uwe Majesteit ern stig in overweging geven, op genoemd verzoek van B. en W. te Leiden afwijzend te beschikken". Adressanten geven verder ia een uitvoe rige memorie van toelichting het nut van een dergelijk instituut aan. Wij halen hieruit het volgende aan: een woningbeurs zooals de Federatie van Woningbouwverenigingen voor oogen heeft, waaraan verplichte aangifte voor woningverhuurders is verbonden, (waar door zal worden voorkomen dat onrede lijke eisehen, zooals sleutelgeld, enz.) kun nen worden bevorderd, waar statistieken worden aangehouden inzake het aantal huwelijken, sterfgevallen, onbewoonbaar verklaarde woningen met cijfers van Burgerlijken Stand en Gezondheidscom missie, kan zeer zeker goede diensten be wijzen. In het perceel Hoogewoerd 58 alhier, werd gisteren een klein begin van brand bemerkt. Een agent van politie, wiens hulp werd ingeroepen, wist met eenige emmers water het vuur te blusschen. Schade werd niet aangericht, slechts was de vloer een weinig geschroeid. i—r Hedenmorgen omstreeks 11 uur vie len van een vrachtauto van de brandstof- fenhandel W.A.G. eenige zakken met cokes op de straat aan de Prinsessekade, hetgeen eenige stremming in het verkeer ten gevolge had. Geslaagd voor het examen in Boek houden en a.v. afgenomen vanwege de Vereen, v. Leer. in het Boekhouden de F. Ph. Meijer en W. F. A. M. Plasmeijer. leerlingen van de Handelsschool „Kennis is Macht" (leeraar de heer H. D. M. Knol). Mede slaagde voor dit examen de heer J. v. d. Wal, leerling van den heer H. D. M. Knol, accountant. De Leidsche Kunstclub „De Sphinx" houdt gedurende deze maand in haar ge bouw Pieterskerkgracht 9 te Leiden een tentoonstelling van teekeningen, schilderij en, meubelen en nieuw aardowerk van P. J. Hobbel. In het Volkehuis te Leiden is tot en met Vrijdag oen tentoonstelling van wer ken van den Leidschen schilder A. Dros. A.s. Donderdag 15 December hoopt D r. J. W. Gunning, Zendingsdirector, zijn tweede voordracht te houden in openbare vergadering voor de Leidsche Chr. Besturenbond in het gebouw „Predi- ker."Ditmaal zal door den begaafden spre ker worden behandeld het onderwerp: „De Zending en do Sociale toestand onder de Mohammedanen op Java." Evenals de vorige keer zal de lezing worden verduidelijkt met lichtbeelden, en zal door de leerlingen der Zendingsschool vioolmuziek worden ten gehoore gébracht. Wij wekken onze lezers, die de vorige week daartoe misschien niet. in de gele genheid waren, dringend op, Dr. Gunning te gaan hooren en van zijn uitgebreide kennis van het Zendingswerk, in verband met do sociale .toestanden, kennis te nemen. Naar wij vernemen heeft de heer G. Kuyper. de benoeming tot bestuurslid der A.-R. Kiesvereeniging aangenomen. De heoren G. L. van Rijnswou en C. A. J. Peeters, alhier slaagden voor het examen van de Vereeniging van Leeraren in het boekhouden. Be heor J. C. van Heusden alhier, is bevorderd tot arts, met bestemming tot. officier van gezondheid bij de zeemacht. In de Stedelijke Werk-Inrichting z.jn in do week van 4 tot. en met. 10 December opgenomen 218 volwassen personen en 35 kinderen; totaal 253 personen. Voor den Bond van Technici alhier hoopt Woensdag 14 Dcember as. op te treden do heer Dr. Jr. Halbertsma, inge nieur der Philipsfabriekeu tp E?m hoven, met 't onderwerp: „Liohtteohniek en mo derne gloeilampen-fabricigo', des avonds 8 uur in het Nufsgebouw. Men verzoekt ons to wiilen mededtc- len, dat ter gelegenheid vjo de 2de Jaar vergadering van do Gem. Zanpvtr. „Zang zij onze leus", alhier, door een co mité bestaande uit drie i>wtuirsleden aan „Zang zij onze leus", een banier is aan geboden, wolke voor eenige dagen ten toon gestold wordt in de étolagekast van den heer J. N. VAN AMMERS aan d. Breestraat 10 2; aan welk vaandel thans bengelt de behaalde medaille, in Mei j-1.voor deze, een der jong-.fo Zangver- eeniigmgen, een groote onderscheiding. Als bijzonderheid kan vernield worden, dat op één avond door 30 leden ingetee- kend werd voor een betrag van f210.o Wel eon bewijs ean sympathie, die bestaat onder de leden van „Zang zij onze leus?' Minder Universiteiten. In de afdoelingen der Tweede Kamer bepleitten eenige leden met aandrang de opheffing van een der drie bestaande Rijksuniversiteiten. Andere leden achtten het aantal Rijksuniversiteiten, in verhou ding tot onze bevolking niet te groot. Maar bovendien zou, naar hunne meening, opheffing van een van deze althans in den aanvang, niet leiden tot vermindering, veeleer tot vermeerdering van uitgaven. De Grondwetsherziening. De regeering heeft een Nota van Wijzi ging ingezonden op het voorstel van wet tot het. in overweging nemen van een voor stel van verandering van het IYde hoofd stuk der Grondwet, welke nota strekt om het eerste lid van art. 144 der Grondwet te lezen als volgt: „Aan den raad wordt de regeling en 't bestuur van de huishouding der gemeen te overgelaten, behoudens dat de wet re gels vermag te stellen, volgens welke, on der toezicht van den raad. het bestuur ge heel of gedeeltelijk aan andere organen kan worden opgedragen." In het vierde lid van art. 144 der Grondwet, verwallen de woorden: „door Wijziging der Spoorwegtarieven? Door het Dagelijksch Bestuur van het G. N. Y. werd aan den Minister van Wa terstaat een schrijven gezonden, waarin er op wordt aangedrongen, dat de Minis ter zijn invloed zal aanwenden om te voor komen, dat de werkmanskaarten op de spoorwegen worden afgeschaft en de prijs der abonnementen wordt verhoogd. In dit schrijven wordt gezegd, dat af schaffing van de werkmanskaarten velen arbeiders op een belangrijke vermeerde ring van uitgaven zal komen te staan, wat voor velen niet te dragen zal zijn. Tegen het vervangen der werkmans kaarten door trajectabonnementen met den geldigheidsduur van één maand worden bezwaren geopperd, omdat dit den arbei ders voor het risico plaatst, dat zij bij ontslag, hun abonnement een deel van den tijd, waarover het loopt, niet zullen kun nen benutten. Invoering van dezen maatregel zal het zoeken van werk buiten de woonplaats tegenhouden, wat zeer ongewenscht is. Tegen het verhoogen van den prijs der abonnemenslcaarten worden bezwaren in gebracht, omdat een groot aantal handels reizigers, voor wie in dezen tijd van ma laise de strijd om het bestaan toch reeds buitengewoon zwaar is, extra wordt be last. Tenslotte betwijfelt het Dag. bestuur van het G. N. V., ftf doorvoering van die voorgenomen maatregelen wel tot het be oogde doel, n.l. vermeerdering van ont vangsten, zal leiden. Het meent, dat door beperking van het reizen juist het tegen overgestelde liet geval zal zijn. Een enquête-wet. Naar de „Maasbode" verneemt is aan het departement van Binnenlandsche Za ken in gevorderden staat van voorberei ding een wetsontwerp, strekkende om aan de kortheidshalve genoemde socialisatie- commissio onder voorzitterschap van mgr. dr. Nolens het wettelijk enquête-recht te verleenen. Dit enquête-recht blijkt de com missie noodig te hebben om een onderzoek te kunnen instellen naar de trustvorming in de bouwbedrijven, dat mede tot haar laak behoort. Tarief van invoerrechten. De Minister is. volgens de Mem. van Ant woord op do begrooting van Financiën van meening dat een technische herziening van het tarief van invoerrechten noodza kelijk is. Hij vreest deze niet binnen een half jaar te kunnen tot stand brengen, maar vertrouwt, wanneer niet crok op dit punt het betere do vijand van het goede zal blijken te zijn, binnen afzienbaren tijd onder voldoende medewerking deze her vorming haar beslag te zullen doen krij gen. Tabaksaccijns. Voor zoover liet zich thans laat aan zien, zal, naar Min. de Geer meent, de Ta bakswet op 1 Maart 1922 kunnen worden ingevoerd. Het is niet juist, dat bij de voorberei ding van de uitvoering der wet zou zijn gebleken, dat daarvoor een groot aantal nieuwe ambtenaren zaï moeten worden aangesteld. Vermoedelijk zal kunnen wor den volstaan met het geven van eenige uit breiding aan het bestaande aantal kom miezen. Ilozuiniging. Minister de Geer kan zich, naar hij in de Mom. van Antwoord op de Staatsbegroo- ting meedeelt, geliee) vereenigen met4 do mcening, dat liet Departement van Fi nanciën bij het betrachten van de noodige zuinigheid dient voor te gaan. Hij ver wacht, dat ook hier goede resultaten zul len zijn te bereiken, en hij zaïl niet nala ten om, zoodra dienaangaande zekerheid zal zijn verkregen, de vereisehto voorzie ningen te treffen en, voorzoover noodig, voorstellen bij do Staten-Gcneraal aan hangig to maken. De minister deelt mede, dat, medo ton gevolge van dc verlenging van den werk tijd, op do kosten van het departemente- personeel door inkrimping eenige bezuini ging is to verkrijgen. Buiten aanmerking latende het over brengen van de bezoldiging van de tijde- 'j lijke bezuinigingsinspecteurs van art. 4 naar art. 5( kan eerstgemeld artikel met! ƒ7458.33 en laatstgemeld artikel met 14785.51 worden verminderd. Overigens kan niet worden toegegeven, dat het achterwege laton van de vestiging!, van een aantal nieuwe inspecties der di- recto belastingen aan de schatkist 7pu ten goede komen. j Wijziging in de Posttarieven. Met ingang van 1 Januari 1922 worden j o.a. de volgende wijzigingen aangebracht I in de posttarieven en -bepalingen. Frankeering bij abonenment kan ge- 1 schieden van: a. gedrukte stukken in den vorm van periodieke uitgaven, welke ten minste een- 1 maal per maand verschijnen en bij ten minste 100 ex. tegelijkertijd ter post wor- i den bezorgd b. de overige gedrukte stukken, welke bij ten minste 2000 met elkander overeen- .1 stemmende ex. gelijktijdig ter post worden; bezorgd c. Nieuwsbladen in den zin der posüj wet, welke bij ten minste 100 ex. gelijktij-; dig ter post worden bezorgd. Op het port der gedrukte stukken, waar-j van de frankeering bij abonnement ge-^ schiedt, wordt een korting toegestaan vaui 10 pet De korting, welke de uitgevers moeten vorleenen op den abonnementsprijs van 1 nieuwsbladen, welke door tusschenkomst der posterijen worden geleverd, bedraagt ten minste 10 pet. Landbouwonderwijs. Mem. van Antwoord. Yerschenen is de Mem. van Antwoord (Twede Kamer) i.z. het. wetsontwerp tot regeling van het landbouwonderwijs c.a. Wijzigingen zijn in 't, ontwerp aange bracht waardoor het bijzonder land- eu tuinbouwonderwijs in 't algemeen vrij blijft. De Rijksmiddenstands-adviseurs. De minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft, naar verluidt, eervol ontslag verleend aan de drie (tijdelijke) rijksadviseurs voor den middenstand voor he,t Westen, Zuiden en Oosten des lands, de heeren M. Kropveld. D. C. Nouwens tiï 1 M. van den Berg. In verband hiermedo wijst men het „Hbld.' er op, dat de Twee de Kamer nog geen gelegenheid heeft- ge had to oordeelen over 's ministers voor nemen tot afschaffing van het instituut der rijksmiddenstandsadviseurs waarte gen verschillende leden (blijkens het voor- loopig verslag van het afdeelingsonde*» - zoek over de landbouwbegroting) juist bezwaren hebben geopperd. Nieuwe bankbiljetten. JNa 15 Dec. a.s. brengt de Nederl. Bank nieuwe biljetten van 1000 in omloop. Steun aan groote gezinnen. In de. laatst verschenen (elfde) afleve ring van het Maandschrift van het Cen traal Bureau voor de Statistiek is een ar tikel betreffende steun aan groote gezin nen opgenomen. Hierin wordt een over zicht gegeven van de verschillende stel sels van ondersteuning en .van het stand punt der voor- en tegenstanders der kin- dertoeslagen. Verder behandelt het artikel de toepassing in Nederland en wel afzon derlijk voor personen in overheidsdienst voor het spoorwegpersoneel, de mijnwer kers en de personen in particulieren dienst werkzaam. Ook wordt iets medegedeeld over de toepassing in ee aantal vreemde landen als Duitschland, Frankrijk, Vs- tenrijk, Engeland de drie Scandinavië ho landen c-n Nieuw-Zuid-Wales. Te Rotterdam is een maat scha up j opgericht met een kapitaal van ƒ200 voi'- lioen om de reederij- en ande.re trnry-u"r:- belangen der firma Fried. Krupp tc l"-s -n te behartigen. De audiëntie van den minister v ji Oorlog zal op Donderdag a.s. niet plaats hebben. BUITENLAND. Dc Conferentie tc Washington. Naar uit "Washington wordt, gemeld, hoden door de negen vertegenwoordi de mogendheden het verdrag betreffend de waarborgen en de veiligheid aan Chii te geven, evenals de verschillende vraa* stukken, betreffende het uiterste Ooster voor zoover die zich eenigszins onderscho' den van het eigenlijke vraagstuk van d« Stillen Oceaan op het departement, vr. Buitenlandsohe 2/akon onderteekond woi den. Het verdrag is gegrond op do vior voor stellen van senator Root die indort.iid m algemeene stommen door de confcrent'. werden aanvaard. De kwestie over het eilan< Y ap, tusschen de Vereen. Staten on J - pan, i3 eveneens opgelost. Do overeenkomst verbiedt een vert-hi king van Yap, zij geeft aan Japan hot rocht de orde aldaar to bewaren, torwid de Y. S kabclrechton krijgen op Yap. De overeenkomst 63 a at ook op allo eilanden, waarop Japan och mandaat heeft.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1