DE BAZAR Dagblad voor Leiden en Omstreken. BIJZONDERE BINNENLAND. ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEID SN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZUff t KWARTAAL l WEEK10.1* INCO PER POST TER KWARTAAL IMO 2de JAARGANG. - ZATERDAG 3 SEPTEMBER 1921 - No. 435 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS PER GEWONE REGEL10221/1 DES ZATERDAGS 10AO INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TAKJES KLEINE ADVERTENTIES ru tuwsstau SO voorden 50 tent: Zaterdag» 71 etnl. i. bij voorultkeialbe «I nummer bestaat uit twee bladen. De Oorzaken. Vanneer bij de bespreking van do oorza- I van do politieke windstilte in de eerste ats wordt gewezen op kot materiaiiemo f onzon tijd in zeer bijzondoren zin zou merken, dan willen wij daarbij toch de ■dige nuchterheid on voorzichtigheid be dillen. ïr wordt in onze dagen veel geschermd ■leuren en grooie woorden, zonder dat Boteekenis daarvan altijd voldoende rdt ingedacht. gat de maiterieole belangen in onzen tijd !k op don voorgrond werden gedrongen niet worden ontkend, maar als wij dat Itateoren doen wij good niet. te verge- dat we in hot, economische leven, zeer (jftüijko jaren achter don rug hebben. n verband met de ongunstige ometandig- "Tcn en de ongekende duurte van do eer- Bevensbelioef ten.haid do br-ood vraag voor moerendeel dar bevolking een zeer era- karakter gekregen en was do vraag, zullen wij oten en waarmede zullen wij kleeden mot groo-te kracht op den rond gedrongen. ook al behoefde men geen direct sgebrek te duchten, dan eischte to oh economische leven, door do steeds wis- tdo omstandigheden en l:et onborekeriba- an den toestand meer dan gewone aan-, it.Van den handoldrojvenden en industri- ^'0 middenstand werd veel gevormd,er was 1 wat noodig om de zaken in het goede or te houden en vooir velen heeft het bo- ilü: Ie .,zoo gewonnen, zoo geronnen prac- le boteekenis gekregen. n 1: Vanneer wij dit in bet oog houd-a dan -jet verklaarbaar dat door den zwaren Jljd om het bobbaan, het politieke leven |F eens meer da,n gewensoht was pp don ■tergrond geraakte. yü de wereld der arbeiders waa het de itechappelijke strijd die veel van de aan- "t vergde. Het loon vraagstuk was van irsohende boteekenis geworden, op loonstrijd was de volle aandacht geoon- ireörd on het, sluiten van nieuwe of hot of niet vernieuwen van bestaande con- robten beheersöhte meermalen de geesten. °®)ok het parlemontatre leven werd voor "P1 goed deel door de economische en soci- vragon beheerseht. Het waren inzonder- sTd financieele en eociale vraagstukke die Al den wetgevenden arbeid de aandacht '«legen. hooge uitgaven maakten de invoering yyi telkens weer nieuwe belastingen nood- y^elijk on het. logisch gevolg was, dat rrdoor in breeds loringeu ontstemming rd gewekt. or)ok de sociale vraagstukken drongen i als van zelf op den voorgrond. Er ging jaren geledon oen revolutionaire colf ?r Europa en al verkeerdon wij in ons d in eon zeer bevoorrechte positie, het ifroldgobouren ging toch ook aan ons niet ider meer voorbij en liet ook ons niet on- wvogen. Daarbij kwam nog dat oen tijdlang het len door het kunnen niet scheen te wor- |(||t beperkt, en zoo volgde de eene sociale atregel de andere met een nooit geleende ilheid, tot ergernis van velen, die zich .|t dan met veel moeite 'en na lang aarze- aan nieuwe toestonden aanpassen, maar c van hen, die door die opzichzelf wel ge- maatregelen in hun bestaan wer- -n bedreigd doordat ze boven hun draag- loht belast werden. En nu is. 't wel waar dat deze zaken niet iten de beginselen omgaan en dat wel dege oen principioelen achtergrond beb- a, maar in de praotijk was het tooh in le gevallen een kwestie van moer of min- r waarbij de band met de beginselen niet slechts flauw gevoeld werd. En bij het bezig zijn mot deze dingen n materieel en aard, kwam dan nog me- ?inaal er. ju breedo kringon een echt ina- "istisohe trek. igeerte, zoo werd gezegd, heeft, ons volk joraakt en teredit. Er kwamen een ha- naar de stoffelijke dingen, ecu rte naai- geld en goed, die alle hoogere in dreigde te verstikken. 'k in onze kringen. Ook onder de belij- ■rs van den Heero Christus. Geen middel werd vaak geschuwd om het bit te vermeerderen, en alles werd aan grepen om tooh maar meer te kunnen .ijgen van do begeerde goederen dezer Ireld. En niemand zei, het is genoeg. Al etende •Vam do eetlust.Wie veol ontving wenschte ,'g veol moer bo ontvangen en zoo ontstond a hoilloozo wedstrijd, die alleen kon wor- "i volgehouden, indien de geestelijke _a lelijke vragen naar don achtergrond wer- i verplaatst.. Begeerte had ons volle aan zoowel de rijken, als de armen, do evengoed als de werkgevers, ues en oen ieder verdrong zich om don des lovons om maai- eon zoo goed mo- plaats te bemachtigen. Onder die omstandiigshedon was het. niet. to verwachten dab oen opgewekt politiek leven zou opbloeien of het moest zijn bij do par tijen waar do stoffelijke dingen inzet vor men van den strijd en voor wie de mate rie tenslotte het eerste is en het hoogste. De politieke constellatie was hierbij medo niot zonder boteekenis. De kamerverkiezingen in 1918 gaven goon sterke meerderheid naar linke of naar rechts, zoo dat het Kabinet dat na de ver kiezingen optrad sleohts op 50 van de 100 Kamerleden kon steunen. Een sterk prinoipieele politiek was bij zuilk eon constellatie niet te verwachten en dat temeer nu zooals boven word aangege ven allerlei vraagstukken van materieelen aard om oplossing bleven roepen. En nu is het. wel waar, dat onder dit Mi nisterie de Onderwijswet tot stand kwam waardoor de finanoioolo gelijkstelling op Onderwijsgebied een feit werd maar wij behoeven nieti iim ihjatinnöring rtje brengen hoe deze wet niot weinigen in onze krin gen met zeker hantrouwen werd begroet een wantrouwen dat door verschillende minder geluklcigo Koninklijke besluiten, aanvanke lijk niet. weinig werd gevoed. Da machinale en weinig anti-revolutio naire uitvoering van de Arbeidswet 1919 die met de eigenaardigo behoeften van de verschillende bedrijven al heel weinig re kening hield en zoo ongeveer heel het l>e- drijfsleven naar een model trachtte te kne den en dat nog wel in oen tijd, nu een mear dan gewoon aanpassingsvermogen ge- wsnscht was, werkte mede niet begeesterend en maar al te gaarne neigde menigeen hot oor als hun door politieke slimmelingen werd ingefluisterd, dat het toch maar pre cies hetzelfde is of we van de kat dan wel van den kater gebeten wordt, [-■**}«Bf* Tot overmaat, van ramp kwam tenslotte nog het ontwerp-Zondagswet, dat in onze kringdn weinig bevrediging gaf, 'het gesol mei. het militaire vraagstuk en eindelijk do eigenaardige behandeling óm geen -ander woord te gebruiken, van een onzer minis ters, die, zoo 6clteen het althans, als poli tieke speelbal gébruikt, werd. Wanneer men dit allee ki het oog houdt en daarbij rekent met de invoering van het vrouwenkiesrecht, waardoor niet weinigen diép worden gegriefd en de uitwoerjag van de verzekeringswetten, die in broede krin genzij het ten onrechte een ambte naren overheersching deed vreezen, dan be hoeft. het niet, te verwonderen, dat een tijd perk van politieke windstilte is ingetreden, en dat we ons als in een benauwende sfeer bevinden. Niet, dat we politiek dood zijn. Dat. is wel gebleken bij het afsterven van Kuyper, toen een ritsel ing van eoht leven door onze gelederen ging. Maar dat leven slaapt en sluimert en het zal alleen tot volle ontplooiing komen, in dien de zuiverende wind van onze beginse len wear dioorwaait den poiitiekon hof. /ijle OP DEZE PLAATS ZULLEN WIJ STEEDS AANBIEDINGEN DOEN. BREESTRAAT 161. STADSNIEUWS. De Partijdag. Wij ontvingen heden hel. Programma, van den pp Woensdag 14 Sopt. a.s. te houden grooten Partijdag, uitgaande van den Kies kring „Leiden", onder leiding van den heer W. Waraaar, voorz. van don Kieskring op het terrein den Burcht. Het op frisch oranjo- papier gedrukte programma, dat vier blad zijden beslaat, (royaal formaat) is keurig uitgevoerd en geeft 'n duidelijk overzicht van wat dien dag te gebeuren staat. Do voorpagina vermeldt de namen dei- sprekers en de door hen te behandelen on- derwerpon. Hot Kamerlid Schouten zal sproken over „Onze taak in don komenden tijd", Prof. Diepenhorst over „De nieu- w o politieke" t a a k -d e v vi'o u w," Br. Dijk; over „Oud or oigon ba ft ie r", terwijl Ds. P.emmo ia het slotwoord zal spreken over ,rB z i o 1 i n g." De partijdag wordt verdeeld in een mor gen bijeenkomst, van half elf tot half een, en een middagbijeonkomst van half twee tot half vijf. Van half een tot half twee wordt gepauseerd. Het programma is heel aardig verlucht dooT een mooie foto van het Burchttorreiü, waarop de trap, welke naar de Burchktrans leidt en de historische Pat, duidelijk waar neembaar zijn. De tweede en derde pagina bevat de tekst dor te zingen liederen, welke begeleid zullen worden, door het Hannonio^gezeischap „G. Vorhey." Behalve onkele Psalmen, zooais 68, 9 en 89, bevat hot programma enkele verzen uit Valerius Gedenkclank" en een Strijd zang, vervaardigd door één der Comité loden, welke zal worden •aangeheven bij het vertrek van het vierde Stadsvendol der Schutterije, onder comando van Meos Haviex. Deze Moes Haviex zal het woord voeren tot de partijgangers en na met zijn vondel met slaande 'trom en trompetgeschal langs den Burdhtbrans te zijn gemarohoerd, in het midden van het Burchtbarrein dó Oranjovaan doen planten. Di-fc zal ongetwijfeld een geestdriftig mo ment zijn. De vierde pagina geeft ocm zeer mooie toeliéhting van het tableau „De glorie van het Calvinisme", welke geheel ontleend is aan de zes stonedezingen van Dr. A. Kuy per over het Calvinisme. Ook dit is een zeldzaam mooi nummer, waarvoor zeer veel belangstelling zal 7/ijn. en dat een schitterende attractie zal-vor men tu&sohen de redevoeringen. Uit den aard der zaak, kunnen wij niet in details treden over dit tableau, maar wij raden onze lezers dringend aan, zioh tjidig van een programma te voorzien. De prijs is belachelijk laag, slechts 10 cent.. Elkeen kan er-zioh een aanschaffen.. Ons oordeel saamvattend, moeten wij consbaitearen, dat wat het regedingsoomitó tot nu toe van den partijdag hooren on zien deed, onze stoutste verwachtingen verre- overtreft. Zelden zal in ons land een partijdag zoo greotsoh en geestdriftig zijn opgezet. Moge het loon van den arbeid zijn een stampvolle „Burcht" en wat het voornaam ste zal 7,jjn, heerlijke zonnige' dag, opdat heel het Aialtiiwolutionnaïró volle uit Leiden en omgeving, zioh versterkten, verkwikt moge weten na het. ge^oordo en goziene en beziele God ons, krachtig tot den grooten strijd, waarin weldra over het lot van ons volk en vaderland zal wórden beslist. Pilgrim Fathers Genootschap. Men deelt, ons mede, dat op de salon meeting op Donderdag September a.s. te 4 uur ten, huize va/n Z.Exc. den Amerikaan- schen •geaaint hoopt te spreken. Rev. M. E. Aubrey, Cambridge Engl. Mej. Edith P.aole sopraan en O. Bu'tier van Hukt ba riton zuiHen e.enigie muzikale nummers ten beste geven met begeleiding op de piano door Henk van den Berg. Evangelisatie. In de vergadering van de Commissie voor Evangelisatie dor Goref. Kerk, alhier, welke reeds een bijzonder karakter droeg met het oog op de wintercampagne, welke daarmee geopend werd, werd ook hot echt paar Woudenberg, dat voor eenige maan den ontslag had genomen als conciërge van het Evangéliaatiogobouw, weer opniouw als zoodanig „geïnstalleerd" door den voorzit ter Ds. H. J. Kouwenhoven. In hartelijke bewoordingen herinnerde Z.Eeiw. aan het afscheid voor eenige maanden en sprak hij zijn blijdschap er over uit, dat het echtpaar Woudenberg bereid was gevonden om de Commissie, na de ondervonden teleurstel ling weer te dienen. De Commissie had zich oven wel al voor eenige maanden voorgeno men, deze trouwe helpers van de sbiohiing van het gebouw af, hare erkentelijkheid te toornen. Ds. Kouwenhoven bood daarom namens de Commissie cadeaux aan, die zeer in den smaak vielen en.waarvoor de heer Wouden berg hartelijk dankte. De heer .Tan de N i e, sedert jaren gevestigd als smid ln het perceel Heeren gracht 112, heeft aan zdjn smederij een loonkamer van haarden, kachels, fornui zen enz. verbonden, welke hedenavond zal worden in gebruik genomen. Voorheen werden deze artikelen door den heer de Nie geleverd op bestelling uit-de desbetreffende catalogus, doch aangezien hét spreekwoord: „Zien doet verkoopon", nog steeds van kraoht is. ging de firma over tot het installeeren van een tonu- kamer, waarin de cliverso artikelen wor den geëtaleerd. De kamer aan de straatzijde is daartoe ingoricht. Hoewel op bescheiden voet ingericht, kunnen de kooplustigen uitnemend terecht on uit dc verschillende soorten haarden en kachels ruimschoots een keuze doen. Moge het blijken dat. deze uitbreding zich in de gewenscht.o richting mag ont wikkelen,- opdat spoedig tot vergrooting moot worden overgegaan. (Wij twijfelen niét of do lieer de Ni."., die sedert jaren in oivzo stad een gevestigdeu naam heeft, zal daartoe zijn uiterste kracht inspannen". Hebbe hij veel su-ccesl Onze stadgenoot de heer A. van de We tering, herdacht, gisteren den dag waarop hij 50 jaar geleden bij de firma CHoa en Leembruggen in dienst -brad. Namens de directie werd hem oen enve loppe me-t inhoud aangeboden, terwijl het. kantoorpersoneel den ouden maai een zil veren tabakedcoe overhandigde. Vam het f abri O-kapers cm ee) ontving hij verder een kachel met .plaat en verder t-oebehoo-reu. Van verschillende zijden liet men zijn be- langstellinjg blijken, zoodat deze feeabdag den jubilaris nog wel Lang z-al heugen. Bij den penningmeester van hot Re gel ingacomité voor den Partijdag kwamen weder de volgende bijdragen- in: Uit Leiden ƒ3250; uit Sassenheim ƒ.80; uit Koudekerk ƒ35. De-"belangstelling voor onzen Partijdag stijgt niet der* dag; voornamelijk blijkt dit uit de binnenkomende bijdragen. Niet alleen in Leiden, maar ook op de dorpen i3 blijkbaar voor onze toogdag veel sympathie. Terwijl zékere A. D. te middernacht in een café in de Doezastraat een, kleine ver snapering gebruikte en zijn rijwiel bui ten stond, werd diit door onzichtbare han den verwijderd. Op aanwijzing der directie van de Nederlandsclie Bank alhier is door de re cherche een valséh bankbiljet van ƒ25 in beslag genomen. Het papier was zeer soepel en voelde vettig aan. Op de Lar.gebrug. hodft Houtstraat werd gisteren de wielrijder v. Wijk door den motorrijder de Graaaf aangereden. Het rijwiel van Van Wiijk weril onder; zijn postiores uilgereden,. zoo.dat hij éhke- tie ©ogenblikken tusachen hémel eh aarde zweefde, en toen zeer onzacht op de Lan- gebrugsche keien belandde. Belden hadden niet gesignaleerd. De 17-jarige A, H. V., is gisteren, fangehoud-en, daar hij met: kinder liijk; genoegen zoolang een paal dor eloo- frischevei'lichting in ae Ketelboetesteeg hoon en weer geschud -bad, dat do lamp naar beneden kwam.. i Hedenmorgen'heeft or op de Blauw- ipoortébiug een aanrijding plaats gehad 'tusschen een 17-jarigen jongeling, die met bekwamen spoed uit de Morschstraat kwam fietsen eu een met een paard bespannen veewagen. Het rijwiel kwam onder de paardehoeven terecht, waar het eeni gron dige metamorphose onderging en dca jon- gelings rechtervoet bekwam een kleine kneuzing. Het aantal bij de G-emoent,olijke At- boidsbeu-rs iirgosohroveneai bedroeg giVtoren 1 ovemiller 8 letterzetters 2 boek drukkere 24 opperlieden 22 grond werkers 2 gasfittere 3 timmerlieden 5 ijzorvleehtere 7 betonwerkers - 1 g-ra- niotsohuurdor 1 metselaar 1 leorl. metselaar 2 behangers .2 sfcraatmakere 1 bouwk. uitvoerder 2 steenhouwers 1 loodgieter 1 eohildor 1 beeldhouwer 8 meitbelmakers 3 mach. hout;>ower kers 1 leerl. kleermaker 2 stokers 7 bankworicere 2 scheepsklinkore 1 ketelinaW 2 bovenwerkere 4 elecri- ciens 3 metaaldraaiers 1 voorslag-er 2 aanhouders 2 vuurwerkore 3 me- fcaalslijpere 1 mach. monteur 2 goud smeden 1 'hoolrijzerknippere 4 bussen- makers 4 boekbinders 3 handdruk kere 1 wever 1 drankberaidor 3 koek- en banketbakkers 2 slagers 1 kok 1 stripper 1 "babakskerver 9 si garenmakers 1 lomponsortoerdcr 7 magazitjnkneoliiten 7 loopkneohton 1 kellner I schipper 2 koetsiers 3 kantoorbedienden 1 boekhouder 2 solirijvore 68 losse werklieden. Afdeeling Vrouwen: 2 Werkstere. De Invaliditeitswet. Men meldt ons,, dat. togen 1 Novombor bij do Raden van. Arbeid on de postkantoren blok zogels voor de Invaliditeitswet vor- lcrijgl>a-aiT zullen worden gesteld, van 15 voreohillende waaiden en kleuren, voor de viif loonklassen on voor den duur van 4, 9 en 13 weken. In oeu algemeens maatregel van bestuur zal worden bepaald, welke werkgevers, mot afwijking van het in aint. 199 van de Inva lid Ltoitswot. bopaaide, bevoegd zijn, van dozo zegels gebruik te mal;ontevens zal daarin worden geregeld, wolke waarborg door deze werkgevers bij gebruik van de blokzegels zal mooton worden gas told. Ex-keizcr Wilhelm. Reuter seint uit Londen, inzaices het lu'anteberioht als zou do Briteche regeering zioh met oen krachtig vortn>0(g tot do Nt.xler- lan-.ls'iho regeoring gewond hebben in var- Aan het Zoeklicht. Leiden, 3 September 1921. Ik heb altijd veel belang gestold in hetJ onderwij-s en nam steeds met belangstel ling kennis van wat in de onderwijswereld gezegd werd. [En zoo heb ik altijd den indruk gekre- gien, dat voor goed onderwijs kleine klas sen noodzakelijk zijn. Hoe kleiner, hoe beter. Niet omdat dit gemakkelijker zou zijn voor den onderwijzer, maar omdat, het on derwijs dan beier tot zijn recht komt. Deze redenecring scheen rnlj niet onlo gisch. Grootc klassen maken 't toch minder gemakkelijk dat .de onderwijzer zich met' de verschillende teerlingen persoonlijk bezighoudt. Maar nu kon;t: „H e t O a d e r w ij s" en zegt: dwaasheid; die bewering over de kleine klassen berust cp een waan llfl nk boel d en steu-ntwaarschijnlijk bp egoïst laohe motieven. Wie heeft hier nu gelijk? Als „leek'' wang ik het niet partij té kiezen. Maar als „Het Onderwijs" dan vórder betoogt dal alleen door grootere klassen en minder onderwijzers, do maatschappe lijke positie van de onderwijzers verbe terd kan wordon, dan vraag ik me af: spreekt hier het onderwijs- of het onder- wljzersbelang; gaat 't hier om het kind of om den onderwijzer? Eu ik krijg zeer sterk den indruk dat de schrijver die bij anderen egoïstische mo tieven onderstelt, bezig is te preeken voor; eigen parochie. OBSERVATOR. band mot een telegram van don gewezen keizer, dat zulk oen stap niot is gedaan noch overwogen. In gezaghebbende kringen, vor- volgfc het bericht, wordt de gewezen keizer niet. meer beschouwd als eon politieke factor van botookeois. De inelkvooiziening. Do Nedtórlancteohe Motkindusti-iêele Ver» oeniging hooft, dan Minister -van Landbouw telegrafisch Verzocht, •gezien hol: toenemend •telcónt. 'aan oor.suuiptiomelk in do groot.9 ste den; en don s(.t>eds stijgenden melkprijs, die ■maatregelen ta nemen, die een goodo con- sumptieinelkvo-arzicning in do naaste -toe komst on ip don aanstaanden winter kunnen waarborgen. Nederland en België. Bij een hernieuwde vraag over zijn ont moeting te Luzern mot Minister van Karne- beek, verklaarde de Belgische minister Jaspar: „Gij zult begrijpen, dat ik da grootste omzichtigheid over onze ontmoe ting moet in acht. nemen, als ik u zeg, dat de korte oftïeicnifle nota, die te '&-Gravon- hage en ie Brussel is ver&óhenen, samen door don 'heer van Karnobeek en door mij is geredigeerd. Beiden zijn wij -overeengeko men ons niet te laten interviewen. De Mijnwerkersloonen. Naar de „Telegr." uit goede bron ver neemt., zullen met 1 Oct a.s. van do arbei ders bij alle ©taats- en .purticuliero mijnen in Ljmburg do loonen verlaagd worden in m-bari/:! met. de lagere prijzen dio voor da kolen bedongen kunnen worden en het ver minderde afzetgebied. Een vlag-incident. Bij do demonstratie voor de republiek en tegen de reactie'te Chenuutz heeft zich, naar uit Berlijn "gemeld wondt, oen pijnlijk incident voorgedaan. Naar aanleiding ran den verjaardag van koningin Willielmina had het Nederland- sohe consulaat de rood-wit-blauwe vlag uiil^ gestoken. Deze word door de betoogore voor een reactionair symbool aangezien. Zij drongen daarom het consulaat binuen on oisohtcn, dat de vlag onmiddellijk zou wor den ingehaald. Met bet oog op de dreigende houding dor menigte gaf de consul toe en haalde de vlag in. Dat dit incident voor Duilschbuid, juist' tegenover Nederland zeer piinlijk is, behoeft niet te worden gezegd. Men veronderstelt, dat bet een diplomatiek naspel zal hebben. Daklooze liberalen. In het orgaan „Vrijo Arbeid" beeft prof. Hecies. het ex-Kamerlid en vroeger voor zitter der Liberale Unie, een artikel ge- aohreven, waarvan wij in dc „Vrijz. Deiu." de volgende eaxnenvatbing vindon „Prof. Hceres heeft geen trek, lid vaa den vrijheidsbond +e werden, hij is demo craat en vindt de Vrijheidsbond een fusie van- heterogene elementen met een deel* vaag, deels tegenstrijdig program, waarioi s'lechta enkele democratische groene lieu- veLtjos rits-teken Ixiven zijn overigens plat- vloeracho laag-bij-den-grondheid. Hij wiar- schuwt daarom ook de vrouwen om niet, verblind door hot kaarslicht van een enke le aantrekkelijke paragraaf, als vlinders op de vlam af te vliegen en de politieke vleu gels te schenden. Hij wijst, or vorder nog op, dat de Liberale Unie, die toch in leden- teil de machtigste partij der fusie was, zeer beslist op den a Ier,grond is geko. 1 mea: haar program van tie van 1913 U

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1