Dagblad voor Leiden en Omstreken.
r
DJAMB1.
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
I IN LEIDEN EN DUITEN LEIDEN
II WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
tfl KW ABTAAL =-50
EB WEEKI0.lt
pANCO PEE POST FEB KWARTAAL I2J/0
2de JAARGANG. - ZATERDAG 28 MEI 1921 - No. 353
BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278
ADVERTENTIE-PRIJS
PER GEWONE REGEL I0231A
DES ZATERDAGS !Offl>
INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEM
KLEINE ADVERTENTIES ru hoogwit
80 voorden 80 coat: Zaterdag* «5 «oW
bij vooruitbetaling *S i
lit nummer bestaat uit twee bladen.
„Geen Staatsalvermogen.
Er is onder de menschon altijd een zo-
are neiging tot overdrijving en eenzijdig-
aid. Wij vallen zoo licht van hot eeno in-
mte in hot andere.
Nu eens wijken wij to ver naar links en
in weer zwenken wij door naar rechts.
Ook op staatkundig gebied is deze eigen
•hap waar te nemon.
In do 19e eeuw toen hot liberalisme oppor-
jachtig hoerschte en hot. valscho vrijheidei
jginsol den toon aangaf, werd de staate-
nthouding gepredikt.
De Staat had alleen recht te spreken on
en orde te handhaven, maar wat er vor-
ifr gebeurde liet hem volmaakt kond.
jbe bange nood van de arbeidcrswerold uit
►dagen vermocht niet. tot de hooge Over,
éd door to dringen. De maatschappelijk*
Irkte mocht don zwakken broeder verdruk-
ii on verbroden en hot werd go-
tan! geen enkele poging werd ge
iag<l om in te grijpen en aan die onder»
ukkmg on uitbuiting paal em perk te
Ipok op zedelijk gebied scheen er voor
ITOverheid geen bijzondere roeping to be-
fell een voor het godsdienstig leven
ird een uitzondering gemaakt. Op dat go-
jd word een dwingend ingrijpen wel dege-
k noodig geoordeeld. Denk slecht6 aan dc
ing van de Hervormde Kerk, de bloe-
/ervolging van dc Afgescheidenen, de
ge strijd tegen do vrije, de Christelijke
was in de toepassing van het vrij-
.begineel evenwel niet consequent, mot
relg dat dcaolfde Overheid, die aan de
zijde de losbandigheid eerde, aan de
dare zijde aan do meest gruwzame tyran
ny), hetzij door onthouding, hetzij door een
Beet. ingrijpen hare roedoworldng ver
klaar ook afgezien hiervan heeft dit etel-
nooit eon volkomen zuivere toepassing
ouden. Onder don druk van buiten, waar-
l ook onze Anti-revolut.kynaïre voonnan-
dapper bobben meegewerkt, hoeft, het
I jeenratisme stuk voor etuk zijn terrein
J )eten loslaten, on zij het dan mokkend on
willig zich mot den nieuwen tijdstroom
llten meesleepen.
rs i
Mode als reactie op deze onthoudingsloer
rdihet Socialisme opgekomen, dat op staat-
jjtndig terrein in 'hot. andore uiterste ver
hit en dan allesvermogeoden en allee rego-
y iden Staat predikt.
£eker. ook het Socialisme heeft zijne vrij-
Wsthooriëti, maar m de practijk komt
t toch hierop neer, dat alle individueelo
'd'ljheid verdwijnt., dat op geen cmkol gebied
—■.huisgezin en maatschappij in staat en
geen spoor van vrijheid meer gevonden
:o*rdt, in zooverre wat men daar wenscht en
~~et niet in overeenstemming is met wat. zij
in» zich uitvoerders van den van bovenaf
feelegdcn volkswil ooemen, weten door te
ségveu.
~"De Staat kan alles on m a g alles on
So et tenslotte alles. Zijn macht is onbe-
"jpsd en onbeperkt.
Koch het een, noch hot. andere kan ia
|schen don Antirevolutionair, die ook bij
j regoering dos lands met do goddelijke
dinantiën wenscht to rekenen, bekoren.
Beker de Overheid moet regeeren. Dat
lat voorop. In eerbied voor de Overheid
wie wij belijden, dat zij haar macht uit-
ylcnt bij de gratie Gods, doen wij voor
emand onder. Maar hoe hoog ook geze-
ij», zij is levens dienaresse, niet van
iAgnshon maar van God.
.dZijn Woord moet. voor haar wet zijn en
^yaruifc volgt dat haar macht niet onbo-
?tosd is.
Staat hoeft, zijn eigen terrein on de
^<Tk heeft haar eigen terrein en ook het
zijn grenzen, die zelfs door de Over
bid geëerbiedigd moeten worden,
jttpekend is wrat de Schotsche hervormer
^lville eens tot Jacobus VI, den koning
'h Schotland eprak: Sire, er zijn twee
Hingen en twee koninkrijken in Schotland
is een Jacobus VI, die liet hoofd is van
Ai Staat en er is Jezus Christus, die do
"ming is van de Kerk. Wij willen u alle
^jioorzaamheid, die men u verschuldigd is
1 (rijzen, maar gij zijt niet het hoofd der
—fk-
•Wat hier gezegd wordt, goldf mut atis mil-
jdis, ook van andere terreinen.
Wij zijn er van overtuigd, dat wij hier-
«le geen nieuwo dingen zeggen.
Maar het kan noodig zijn en als wij ons
>t vergissen i s het. noodig, bekende din-
n te herhalen.
Er is een tijd geweest, dat vooral togen
I conservatieve st aa tsontho udin g on ze
djd had te gaan.
yMaaj- die tijd is voorbij, er dreigen nu
•er andere gevaren en daarom moeten ook
zo stukken weer anders gericht zijn.
In onze dagen dreigt hot. gevaar van den
alles varstikkonden on alles doodenden
Staat-.
Overal grijpt, de Staat met. zijne lange ar
men in. Geen terrein i6 voor hem voilig.
De opmerking dat wo kans loopcai te stik
ken in de wetsbepalingen, die alles regie
men toeren, mogo overdreven zijn, zeker is
dat we snakken naar frissche lucht.
Hot gevaar dat op deze wijze oen belang
rijk stuk gezonde volkskracht teloor gaat,
is volstrekt, niet denkbeeldig.
Daartegen hebben wij ons te weer te
stollen.
Aan de oeno zijde houden wij vast. aa.n de
roeping der Overheid, om waar noodig hel
pend on regelend op te treden, maai' tege
lijkertijd moet ook vast. staan onder ons,
dat er grenzen zijn, die de Overheid heeft te
eerbiedigen en dat aan het particuliere ini-
tratiof volle ruimte moot worden gelaten.
Terwijl wij dit schrijven is cle uitkomst
van de zoogenaamde Djambi-interpellatics,
,van Sociaal-democratische en Communis
tische zijde onder applaus van een groot
deel der linkerzijde opgezet, ons nog onbe
kend.
Doch wij kunnen reeds thans niet nala
ten een woord van ernstig protest te doen
hooren tegen de wijze waarop men niet
schroomt om. zelfs ouzo internationale be
trekkingen in gevaar te brengen al'leen
maar om do rechtscho regeering onaange
naam te zijn.
Want ging aanvankelijk de hoofdaanval
legen den minister van Koloniën, de Graaff
al spoedig bleek liij ook gericht tegen
den Minister van Buitenlandse lie Zaken,
den heer Van Karncbeek, en de heer Kete
laar liet niet na ook den afgetreden mi
nister, den heer Idenburg er bij le betrek
ken.
Het. feit dal. de voorzitter van het.-CenT
Iraal Comité, de heer Colijn, tevens Direc
teur cler Bataafse he Petroleum-Maatschap
pij is, werd uit den treurc uitgebuit om
daardoor onze geheelo antirevolutionaire
■politiek te hoonen en verdacht te makeu.
Zeker streven om de Roomsch-Katholie-
ken daarbij met eenigo verschooning te
behandelen cn daardoor, kon liet zijn, split
sing le. weeg te brengen in de rechterzijzdze,
Valt daarbij niet te miskennen.
Wij achten heel de opzet van deze cam
pagne in hooge mate bedenkelijk.
Onze lezers weten waar bet in den grond
der zaak omgaat.
Sedert lang was bekend dat er verschil
lende streken van Indië zijn waar petro
leum in den bodem óf reeds is aange
toond óf met groote waarschijnlijkheid
kan worden vermoed.
In 1910 kwam nu een wijziging in do In
dische mijnwet tot stand, waardoor de mo
gelijkheid geboren word om met particu
lieren contracten aan te gaan, waarbij
grootere voordeelen voor Indië werden be
dongen dan bij uitgifte als gewone conces
sie le verkrijgen waren.
Natuurlijk zou ook Staatsexploitatie mo
gelijk zijn.
Voor petroleum kleven aan het laalsle
echter zulke groote bezwaren, vooral wat
den verkool» van hot gewonnen product
Aangaat, dat de Regeering daar niet toe kon
besluilen
Nadat een poging door minister P'.eijle in
1915 beproefd om deze zaak te regelen was
mislukt, heeft minister De Graafl' thans
een voorstel ingediend waarbij do exploita
tie van do olievelden in Djambi wordt op
gedragen aan een afzonderlijk daarvoor op
gerichte maatschappij, onder den naam van
Ncderlandsch Indische Aardolie-Maatschap
pij. De helft van de aandeelen dier Maat
schappij, de aandeelen A, zijn en blijven in
het bezit van Ncderlandsch-Indic; de ande
re helft der aandeelen zijn bij de opricb-
ling in het 'bezit van de Bataafsche Petro-
Ïeum-Maatschappij, doch kunnen ook aan
anderen worden overgedragen. Voorzoover
die anderen personen of vennootschappen
zijn, die niet voldoen aan de vereischlen
door de Indische mijnwet gesteld, nloelcch
ter de minister van Koloniën uitdrukke
lijk toestemming verlcenen.
De raad van beheer bestaal uil 5 leden.
Drie daarvan worden door den Minister
van Koloniën benoemd.
De voorzitter van den Raad wordt even
eens door den Minister uit de vijf leden
aangewezen.
De winstvecdeelirig is zoo geregeld dat
minstens GO van do netto winst komt
ten bate van Indië, welk bedrag zelfs tot
70% kan stijgen, wanneer do winst- en
verliesrekening over oenig jaar een voor-
deelig saldo aanwijst van f 8.000.000.
Na breede discussie heefl de Tweede Ka
mer zich met. 'sministers voorstel ver-
oenigd cn is thans de beurt aan de Eerste
Kamer om haar oordeel uit le spreken.
Doch wat is nu geschied?
Eensklaps komt uit Amerika de lijding
dat de Amerikaansche Regeering mol de
onze besprekingen heeft gehad cn corres
pondentie heeft gevoerd over do wijze
waarop in Indië do petroleum-consBSsies
■/.ijn geregeld en niet onduidelijk 'heeft ge
zinspeeld op de wenschelijkheid om ook
aan een krachtige Amerikaanscho Maat
schappij een deel van Djambi tor exploila-
tip te geven.
Het vermoeden ligt voor cle hand dat de
machtige Amerikaansche Standaard Oil Go.
aan do publicatie van dat bericht juist op
dat oogenblik niet onschuldig was.
Van deze besprekingen en corresponden
tie had do Regeering aan do Kamers tot dus
verre nog gcene mededeel ing gedaan.
Wij 'laten daar of zij daaraan wijs deed
on of liet niet beter ware geweest reeds
vroeger de Kamers van een en ander op de
hoogte te brengen.
Het komt ons voor dat daardoor haar
positie allerminst zwakker, maar veel
sterker zou zijn geworden.
Want uit het nu in het jongste Oranje-
boek door haar medegedeelde 'blijkt wel
overtuigend dat zij zich allomrinslook maar
iel8 te verwijten heeft en ook nieU te ver
heimelijken.
Maar het feit op zich zelf dat zij nie!
Vroeger do Kamers heeft ingelicht wordt
nu opgeblazen op een manie.r die belache
lijk zou zijn wanneer liet niet een zoo ern
stige materie betrof en niet alleen het
voortbestaan van dit ministerie daardoor
werd bedreigd maar zelfs onze goe.de ver
houding tot do Amerikaansche Rogeering
gevaar loopt le worden geschaad.
Dat de leiding in deze zaak berust bij de
■heeren van Ravcsteijn en Albarda is weinig
geschikt om bij het debat die •voorzichtig
heid en bezonnenheid te doen heersclien als
bij de besprekingen van buitenlandse he
aangelegenheden bovenal gewenschl is.
J. H. DE WAAL MALEFIJT.
De nieuwe scholen, der Gereformeerde Schoolver-
ecniging té Leiden.
In aansluiting op ons verslag van gisteravond,
dealen wij nn iets mede over do op de Alg/ Ver
gadering van bovengenoemde Vereeniging. geëx-
poaoerdo plannen van tie te bouwen scholen a. d.
StadLouderelaan en a. d. Lusthoflaan.
Bij de eigenlijk* bouwplannen, welke ter goed
keuring aan do schoolinspectie zijn toegezonden,
waren, gevoegd een paar perspoctief-scboUcn,
waardoor wij als 't ware de gebouwen roods 'za
gen 6taan; streng van lijn, kloèk van vond, bui
ten weergevende wat zch achter dé gevels be
vindt.
De bedde scholen zijn wat indeeling en groe
peering der lokalen betreft geheel van elkander
ver4ch(illeod, hoofdzakelijk oen govolg van de
zeer afwijkende vormen der bouwterm nen. De
school aan da Stadbouderalaan is ineor oen go-
woon schooltype, terwijl de school a» d. Lusthof
laan een halschool kan worden genoemd. Belde
scholen krijgen elk oen goed uitgerust gymna
stieklokaal ter grootte van ongeveer 160 M2 en
een speelterrein van ongeveer 800 M2 opporvlak-
Jeder gebouw telt acht leerlokalen, waarvan 7
bestemd voor gewone leslokalen, terwijl het 8ste
in afwachting yan oen verplicht 8s1je leorjaar,
voorloopig met amphitheatersgewijze oploopende
vloer, bestemd wordt voor onderwijs in teeke
nen, natuurkennis en handwerken.
Voorts bevat ieder gebouw do noodige kleinere
vertrekken voor: bot schoolhoofd, berging van
leermiddelen, personeel en bibliotheek, benevens
de noodige W, C.'s, urinoirs en toilets.
De schoolterreinen worden van do openbare
wogen afgescltoiden door solted© ijzeren hekken,
gevat in statiel metselwerk en zullen worden be
plant en gedeeltelijk ingoricht voor schooltuintjes.
Do leslokalen, gringen, hullen, en dergelijk©,
zullea worden verwarmd door nrjdel van centrale
waamwator voorwanning gostookt met gas. De
overige lokalen krijgen gaskachels. Do Yerlich-'
ting wordt natuurlijk eleetriech.
Hot terrein van de school a. d. Stadhouders-
laou, driehoekig van vorm, grenst behalvo aan
dezo laan. legen de tuinen achter de buizen aan
de Magdalen a Moonsstraat en do Heoronstraat.
Het front mot hoofdingang van dit gebouw is
ontworpen aan do Stadhouderslaan. Een zij-ingang
vanaf do Hoerenstraat geeft loog^ng naar hot
gjmnasU eldoka al.
Het terrein van de school aan do Luslhoflaan
wordt begrensd door Lusthoflaan, Nassaustraat
en Os- en Paardenlaan.J
Hel Irors met hoofdingang vau dit gebouw is
ontworpen aan de Lusthoflaan.
Hot is do bodoeliug hot inwendige der gebou
wen op doeltreffende wijze zoo gezellig cn hygi
ënisch mogelijk in te richten door toepassing vim
prettige kleuren voor wanden van lokalen, gan
gen. enz., naadlooaevloerbedekkiugen, tegelboklee-
(Üngen, enz.
Do aanbesteding der gebouwcu zal vermoede^
lijk einde Juli plaats hebben terwijl or naar ge
streefd zal vorden aldus doelde ons de archi-
toct do heor A. F. Kraan dio ons bovenstaande
inlichtingen voischafte mede de oplevering to
doen geschieden voor Mei 1922, zoodat bij den
D.V. op 1 Mei a.s. aan t© vangen nieuwen cur
sus, do beide schoolgebouwen in gebruik zouden
kunnen worden genomen.
ij hopen la lor, nog eens iets modo to kunnen
(ieelcn omtrent liet interieur dor scholen maar wil.
len reeds thans const aioeren dat de nieuwe scho
len dor Geref. Schoolvereniging dio den ontwer
per alle eer aandoen een sieraad voor onze stad
beloven to worden.
Dr. A. M. Brouwer.
Naar wij vernemen, denkt Dr. A. M. Brouwer,
zijn ambt als kerkelijk hoogleeraar te Ufcrocht
op 15 Juni t© aanvaarden met het houden van
een rodo in do aula dor Universiteit.
„Mannenavond".
In de gisteravond, onder leiding van den
heer P. de Koning gehouden vergadering,
werd wegens verhindering van Dr. J. Schok
king en de heer v. Aggelen, een inleiding
geleverd door den heer v. Tongoren.
Uit oeai voorgelezen staat, waarop alle
te vmitllen diensten in de verschillende
kerken voorkwamen (plaatseargevers(sters)
orgeltrappers, klokluiders en hekkenslui
ters) bleek dat bij vrijwillig vervullen van
deze diensten f 5500.— bespaard zou kutf
nen worden.
Voorgesteld werd, indien men daartoe
kan komen, dit geld wekelijks aan de com
missie voor vrijwillige voorziening af te
dragen; werd dit geld op do Spaarbank be
legd, dan zou aan het einde van het jaar.
precies het benoodigde voor do verlichting
van do Hoogl. Kerk aanwezig zijn.
Nadat zij, die zich niet voor het vervul
len van deze diensten beschikbaar stel
den, op verzoek, maar niet zonder pro;
lest de vergadering hadden verlatorj
werd voorgesteld te komen tot. hen
doon opmaken van een lijst van 4 X 60 vrij.
willigere, plus minstens 20 reservisten, zoo;
dat slechts eens in de vier weken dienst ge
daan zal moeten worden.
Aan hen, die door dezen maatregel ge
dupeerd worden, zou een klein pensioentje
uitgekeerd moeten worden. Dit kon er nog
wel af zei de heer v. Tongeren.
Daarna werd overgegaan tot het vormen
van eene Commissio vaai 3 personen uit dc
vergadering en 2 te kiezem uit de notabelen,
om onder goedkeuring van de Gemeente-
commissie een rooster vast te stellen en de
noodige verdere maatregelen, te nemen.
De vergadering werd daarna door den
voorz. met dankzegging gesloten. F.L.
Als opvolger van dr. A. M. Brouwer
benoemd tot kerkelijk hoogleoraar t<
Utrecht, heeft hol. beet.uur der Ned. Zend.
School tot. rector van die school benoemd
dr. F. J. Fokken»*, th&os «ndiagedirector
te
De koopman Hartkoorn alhier verloor
nabij de Zendingsschool le Oegstgoest een
bedrag van 75 glü., waarvan slechts ƒ25
is teruggevonden, zodat het voor den nian
een belangrijk verlies is.
1Twee gezinnen der op 7 Mei j.l. van Oogat-
goeet vertrokken zendelingen voor bet Sangir- en
Talaud-comité, welke Mor gioruimcn tijd in de
Zendingsschool hadden vertoefd, zijn zwaar ge»
troffen. Do echtgenoot© van den heer Scherrer ©n
een zoonljo van den heor Grau zijn overleden.
Koninklijk bezoek aan Zwolle.
Vrijdagmorgen kwart voor tien is H. M. do
Koningin, vergezeld van Z. K, H. Prins Hendrik
aan hot Katorveer aangekomen. H. M. word ver
welkomd door den Commissaris der Koningin erf
door den Burgemeester en Wethouders der ge
meente Zwollerperepol. Het dochtertje van den
Burgemeester van Zwolleikerapel bood H. M.
bloemen aan.
Vervolgens vortrok de sloot stadwaarts./ Voor
bet hotel van den Commissaris der Koningin was
een eorewacht opgesteld van do vrijwillige land-
stormors.
Omstreeks 11 uur bezocht de Vors tin,verge
zeld van den Prins en den Commissaris, de Sta
tenzaal waar een 30-tal Statenleden aan Haar
werden voorgoeleld en de Commissaris H. M. toe
sprak.
De Statenleden stemden in met een: .,Levo de
Koningin", „Leve Z. K. H. den Prins".
Do Koningin antwoordde met dank uit te spre
ken voer de zeer hartelijke verwelkoming.
H. M. eindigde met den wenscli, dat er spoedig
betere tijden ook voor Overijsel mogen aaubrekcu.
Een 15-tal Slatenloden werden nu aan H. M.
voorgesteld.
Na het bezoek aan de Statenzaal, werd onder
luide' toejuichingen dor menigte raar het fladl'uis
jjcroden. In de Raadzaal heel te de burgemeester
Mr. Dr. I. A. van Royen H. M. en den Prins wol
kom in de hoofdstad van Overijsel.
II. M. de Koningin dankte den burgemeester
voor de woorden namens de gemeente tot haar
gesproken. Zij vorklaardo onvergetelijke herin-
noringen te zullen bewaren van haar eerste be
zoek als Vorslin aan Ovcrijsol en dat de har
telijke ontvangst en de versierde straten op on
dubbelzinnige wijze de hechtheid bevestigd heb
ben van do banden, die Zwolle aan haar veibin-
den. Zij vertrouwde dat binnenkort met de wer
ken zal worden begonnen, die zullen bijdragen om
Zwolle de moeilijkheden van den wereldoorlog te
doen overwinnen.
Vervolgens onderhieldcu H.H. M.M. zich met
de leden van den gemeenteraad om dun den J -rug-
tocht naar het Gouvcmementsbotel lo aanvaarden
waar in den fainilie-kring van den Commissaris
der Koningin het noenmaal werd gebruikt..
Vandaag wordt, met do Prinses, een rijtoer
gemaakt door de Prorincie. i
Wijziging Kieswet enz.
In de Memorie van Antwoord op het
Voorloopig Verslag der Tweede lvamer be
treffende het wetsontwerp tot wijziging
van dc Kieswet yan de Provinciale .Wet
Aan het Zoeklicht.
Leiden, 28 Mea 1921.
Een man naar mijn hart dc nieuwe gou-«
vorneur-generaal van Indië.
Zóó dat hij daar arriveerde riep hij d«
hoofden van de verschillende departemen
ten bijeen om hen duidelijk te maken dat
er bozuinigd dient to worden en niofj
wenig ook-
En er wordt bezuinigd.
De heeren hadden aanvankelijk wol al
lerlei bezwaren, maar hot schijnt nu toch
mogelijk te zijn dat een groot aantal rail-
lioenien worden geschrapt.
Zie, d a t is de weg.
En ik zou wensc.hen dat het ook in het'
Moederland eens werd geprobeerd.
Mo dunkt, een speciale „bezuinigings-
week" zou geheel passen in het kader van
dezen lijd.
Als eens dc ministers de diverse hooge-
ambtcnaron op het hart bonden dat do
uitgaven moeten vermindoren, en als de
Provinciale- en de Gemeentebesturen,
mitsgaders de hoofden van de. diverse be
drijven eens volgden, dan twijfel ik niet, of
we waren in een week een heel eind in de
goedo richting gevordord.
In mijn jongensjaren las ik oen mooi verg
ik meen van do Liefde over „Als en maar",
dat naar ik vrees, ook hier toepasselijk is.
Als... eens met vaste hand en ijzeren
wil bezuinigd werd
Maaren dan komen er zooveel „ma
ren", dat we al vooruit weten dat er toch,
nicls van komt.
OBSERVATOR.
cn van <le Gemeentewet betoogt Minister
Buys de Beerenbrouck, dat hij, in aanmer
king nemende, dat het aan den eenen kant
oncrowenscht is, dat. een- groot aantal
kleine pairtijen vertegenwoordiging vindt,
en dat het aan den andoren .kant niet
aangaat dergelijke partijen van vertegen-
woordigiag uit te sluiten, indien zij een
aantal «temmen behalen dat het aantal
van. den Meedeeïer nadert, het cijfer vaa
75 pCt. juist gekozen acht.
Verder meent hij dat er, waar een beter
•geneesmiddel tegen het euvel van het on
voltallig blijven van den gemeenteraad,
door uitputting van de candidatenlijsten,
niet aan de hand is gedaan, er geen óver
wegend bezwaar bestaat tegen de vervul
ling van de opengevallen plaats door den
candidaat van eew andere lijst .Tegen de
opneming van eën dcr.gelijko bepaling
voor de Tweede Kamer bestaat bev.waar
in verband mob de poli Kek© beteekenis,
welke het gevolg kan zijn van een met
do evenredigheid strijdige verschuiving
van twee stemmen; bovendien is nooh
daar, noch van de Provinciale Staten da
behoefte aan een voorziening op dit «tuk
gebleken.
Een wijziging is aangebracht om de mo
gelijkheid te openen den candidaat-, dio
bedankt) heelt* weer onder aan de lij«t to
plaat-een.
Op deze wijze wordt ook de uitputting
van de -lijsten tegengegaan.
Met het Centraal Stembureau, welks
gevoelen ter zake is ingewonnen, acht de
Minister het bezwaarlijk een voorziening
tö treffen ten behoeve, van -kiezers die op
den stemmingsdag uit hun woonplaats af-
wc7.ig zijn.
De stemplicht is door do Grondwet voor
geschreven en de vraag, of hierin veran
dering zal zijn te brengen, kan dus bij dit
ontwerp geen antwoord vinden.
Het denkbeeld om aan de vrouw de be
voegdheid te schenken baar man te mach
tigen voor haar -te stemmen, acht de mi
nister niet- aannemelijk.
Ministerieele verantwoordelijkheid.
Blijkens het voorloopig verslag heeft men
vrij algemeoH ernstig bezwaar tegen heb
voorstel-Schaper lot- aanvulling van' de
wet, houdende regeling der verantwoorde
lijkheid van dc hoofden der ministerieele
departementen, welk voorstel in de eerste
plaats strekt om een bepaling in het le
ven te roepen krachtens welke een afge
treden Minister door de Tweede Kamer
kan worden uitgenoodigd in haar vergade
ring te verschijnen, ten einde over het
door hem als zoodanig gevoerde beleid
aan de Kamer inlichtingen te verschaffen
en dat beleid te verdedigen.
Reed3 thans bezit dc Kamer in het
recht van enquête een nauwkeurig .door do
wet geregeld middel om ook over regee-
ringsdaden van afgetreden Ministers te
worden ingelicht.
Invoar-belemmering.^
Onder leiding van mr. M. L. Kan tc Am
sterdam is een comité van actio gevormd,
dat de industrieelen in den.lande opwekt
bij -regcering en volksvertegenwoordiging
stappen te doen tot het verkrijgen van ceu
tijdelijke invoerbelemtneriug ten bate van
die industrieën, welker levénsbolangen
•door do abnormal o tijdsomstandigheden
worden bedreigd cn die daarvoor in aan
merking komen. Het comité zegt geen pro
tectie te willen, maar alleen, dat- de Ne-
derlandsclie industrie in dc mogelijkheid
wordt gesteld met hot bnitonland le con-
curreeren.
Een vergadering van alle belanghebben
de industrieelen zal worden bijecngcroópen
tol het doen van stappen in rich-.
i .1 J
