m Dagblad voor Leiden en Omstreken. belangrijk wetsontwerp. !£l ft!: IONNEMENTSPRIJS LEIDEN EN BUITEN LEIDEN PAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PART AAL 95.. 12.59 EEK10.19 CO PER POST PER KWARTAAL 2.90 Iste JAARGANG. - ZATERDAG 29 JANUARI 1921 - No. 255 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIE-PRIJS PER GEWONE REGEL 10.221/J DES ZATERDAGS E0.30 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEP KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent: Zaterdags 75 cent, bij vooruitbetaling ai ummer bestaat uit twee bladen or den Minister van Onderwijs is bij woede Kamer ingediend een wetsont- tot regeling van de lichamelijke oeding van de rijpere, man- j k e jeugd. Igens dit ontwerp zal ieder manne- lederlander die hier te lande werkelij- lonplaats heeft, op 1 Januari het zes- e levensjaar heeft volbracht en het igste nog niet is ingetreden, ver- h t zijn geregeld deel te nemen aan nelijke, nader omschreven oefeningen, ijgesteld van deze verplichting zijn al- zij, die geneeskundig ongeschikt wor- >evonden of om andere gewichtige re- verhinderd zijn aan de oefeningen te nemen. ,ar het hier een diep in 't leven ingrij- voorstel betreft, willen wij van difc erp een eenigszins breedvoerig over geven om daarna enkele critische op- ingen te maken, indiening van dit ontwerp wordt ge- vaardigd met een verwijzing naar de beteekenis van de lichamelijke op- Ie meening, alsof wij hier met een vak en te doen, dat tegenover andere vak- ;erust kan worden verwaarloosd, zegt emorie van Toelichting, is in onder gingen zoo goed als verouderd, tartegenover wint juist de overtuiging meer veld, dat een behoorlijke licha- ke ontwikkeling op geheel het orga- e dat do jeugd een zoo gunstigen in- i kan "uitoefenen, dat daardoor alle lectueele, moreele en physieke krach- worden gediend, dit licht bezien is zij zelfs niet maar epaald vak naast de andere vakken, een van de noodzakelijkste grondsla- waarop de kennis van deze alle wordt i ebouwd." wetgever heeft dit begrepen en voor lager- en middelbaar onderwijs de ï^aaxnelijke opvoeding als verplicht leer- ingevoerd. ovendien zijn er tal van vereenigingen zich beijveren de persoonlijke en de na- gjale kracht te sterken, wat door het Rijk zooveel belang wordt geacht, dat het werk met talrijke subsidies steunt. ,Dit is trouwens niet te verwonderen, ar afgescheiden van het zooeven ge- smde, door de lichamelijke oefening nog veel andere voordeelen als beteugeling drankmisbruik, beheersching van im- reele neigingen en dergelijke worden kregen. In één woord worden door de lamelijke oefening paedagogische, hygie- che, sociale en nationale winsten be- ild." Ie Minister is daarom van oordeel dat gewenscht is in deze richting nog een angrijko' schrede vooruit te doen. ,A1 deze genoemde voordeelen zegt hi, ;len in nog veel grootere mate nvorden •kregen, wanneer hetgeen op dit gebied de school is geleerd, daarna in het leven >rdt bijgehouden 'en ontwikkeld. Boven- ïn wordt daarmede na de invoering van ii achturigen arbeidsdag en den vrijen tterdagmiddag een - gelegenheid tot ittige in- en uitspanning geschapen, die et nalaten zal, onder goede leiding, ook ele winst met zich.te brengen." Een ander voordeel is naar de minister eent, dat de eigenlijk gezegde militaire sten voor ons volk kunnen worden ver- >rd, terwijl niettemin de weerkracht >rdt verhoogd. k sten ^lindei Dit laatste is voor ons volk een belang van de hoogste orde. „Uit do wereldgebeurtenissen valt de leering te putten, dat alle mannen in staat behooren te zijnde wapenen ter verdedi ging van hun land te dragen. Nochtans is het geenszins noodig, icderen man tot dat doel aan volledige militaire oefening te onderwerpen. Mits slechts een behoorlijke kern aanwezig is om den eersten stoot op te vangen en bij allen de vereischte licha melijke geschiktheid aanwezig is kan de voor den militair noodige geoefendheid ook aan een meerderheid, die niet als soldaat heeft gediend, binnen zeer korten tijd wor den bijgebracht." Alleen wanneer alle gezonde jonge man nen, zegt de minister verder, bij het berei ken van den militieplichtigen leeftijd licha melijk voorbereid zijn kan in blijvende ver mindering van contingent worden berust en is het mogelijk zonder vermindering weerkracht het „kernleger" tot betrekke lijk weinigen te beperken. „Wie dus dit laatste on de gevolgen daarvan, vermindering van het getal ka zernes enz. ernstig verlangt, moet instem men met een verplichte lichamelijke oefe ning van de rijpere jeugd, zonder welke het onverantwoord zou zijn ingrijpende vermindering van het staande leger voor te stellen." Hieruit en uit het feit dat onder de te houden oefeningen ook de schietsport voor komt, zou kunnen worden afgeleid dat de Minister inzonderheid de belangen van de landsverdediging op het oog heeft en da.t dit ontwerp van de defensieplannon een onderdeel vormt. Maar neen, zegt de Minister, dat is niet het geval. De oefeningen zullen een volstrekt 0 n m i 1 i t a i r karakter dragen en a 1- 1 e e n hare waarde voor de volkskracht treden hier op den voorgrond. Bij de beoordeeling van dit onlwerp moet met deze .pertinente uitspraak reke ning worden gehouden. Aan hen, die van eene te goeder naam en faam bestaande vereeniging, die zich alleen of -^uitsluitend lichaamsoefeningen ten doel stelt, zal, mits zij zich g e r e g e ld en ernstig oefenen, vrijstelling van de ver plichte oefeningen verleend kunnen worden. De overigen echter zullen op terreinen of lokaliteiten, van gemeentewege beschik baar te stellen, onder bur gelijke door den Minister aan te wijzen leiders geoefend worden. De aard, omvang en duur der oefeningen, zullen evenals het toezicht enz. nader ge regeld worden. De jongelui die niet aan den wettelijken oefenplicht voldoen, zullen ter beschikking van de regeering worden gesteld en bijv. in op te richten kampen worden onderge bracht. De k o s t e n die naar de Minister hoopt, binnen, „redelijke grenzen" zullen blijven zijn nog niet te becijferen. Ze zullen door het Rijk worden gedragen behalve wat betreft de kosten van terreinen, Iocalitei- ten, oefenmateriaal enz., waarvoor de ge meenten een vierde zullen hebben bij te passen. De rechtsgrond voor deze bepaling wordt gevonden in de meening, dat er een groot gemeentelijk belang bij betrokken is, in dien de rijpere mannelijke jeugd aan de slraat onttrokken wordt.. Hiermede hebben wij de hoofdinhoud van het ontwerp weergegeven. In een volgend nummer hopen wij hierop nader terug te komen. De toestanden te Rijnzaterswoude. Door verschillende partijgenooten en geestverwanten uit Rijnzaterwoude en naaste omgeving werd ons opgemerkt, dat het verslag van de laatste Raadsvergade ring te Rijnzaterwoude in vorsohillend op zichten niet juist, in elk geval niet volledig is, en van de daar heerschende toestanden een verkeerden indruk geeft. In verband daarmede deelen wij aan be langstellenden mede dat door ons een nauwkeurig en onpartijdig on derzoek naar een en ander wordt ingesteld. De uitslag van dat onderzoek hopen wij dezer dagen to publiceeren. Wij hopen in staat te zijn een volledig en objectief overzicht van de punten die hier in het geding zijn te kunnen geven. STADSNIEUWS. Het Millioö Gisterenavond werd in het Nut de aan- gokondigde vergadering van het Millioen- plan gehouden, waar de verschillende co mité-leden mededeelingen deden omtrent hunne ervaringen. Van blijde en droeve ervaringen werd verhaald. Er waren sommige bureaux die teleur stelden en andere waarover met veel en thousiasme kon worden gesproken. Er waren „bureau-hoofden" die nog moeten beginnen en anderen die hun wijk reeds zoo goed gis afgewerkt hadden. Verhaald werd' van gezinnen waar men groote bijdragen had verwacht en" waar do verwachtingen droevig werden teleur gesteld en daartegenover van gevallen waarin men op een kleine bijdrage meende te moeten rekenen en waarin men op een beschamende wijze werd verrast. Zoo werd o. a. verteld van een zeer een voudig gezin, waar de huismoeder voor 50 cent per week toekende. De huisvader besloot toen dit jaar maar wat minder to rooken en zegde ook 50 cent per week too. Zie, dit zijn offers. Do arbeid is nog lang niet afgeloopen, verreweg de grootste helft van liet terrein moet nog worden bewerkt. Toch kan reeds worden geconstateerd dat reeds een bedrag van ongeveer f 4000 bijeen is. Eet staat dan ook wel vast dat Leiden aan zijn verplichtingen zal voldoen. Hot geschatte bedrag komt binnen, daaraan valt niet te twijfelen. Over 14 dagen zal opnieuw worden ver gaderd om het eindresultaat vast to stel len. Allo „werkers en werksters" gaan nu nog eens vol moed en bezieling aan het werk om de beloften in de Hooigrachtkorlc aan onze leiders gedaan, waar te maken. Do mogelijkheid bestaat dat sommige partijgenooten of geestverwanten dio gaarne willen en ook wel kunnen bij dragen niet worden bezocht omdat ze ver huisd zijn. Ons werd verzocht hen die in dit geval verkeeren uit te noodigen even van hunne verhuizing kennis' te willen geven. Ook zij moeten straks de vreugde van het offeren ervaren. Professor Richet. Vrijdagavond hifeld de Franscho profes sor Richet in hot Groot Auditorium van het. Universiteitsgebouw een redo over het onderwerp: Sélection humaine. De bekendo geleerde begon met op te merken, dat men zich sedert jaren toelegt op do verbetering van dier- en plantensoor ten. Tot voor eeuigen tijd bekommerde men zich volstrekt niet om de veredeling der menschenrassen. Thans is het nog slechts de wetenschap, die zich met dat zéér moeilijke probleem bezig houdt. Al speelt erfelijkheid een grooten rol, zo is niet de ecnige factor, dio beslist- over do lichamelijke en verstandelijke eigenschap pen van den mens eb. Genieën hebben zel den afstammelingen, die lien evenaren, hoe wel ook de uitzonderingen op dezen regel niet ontbreken, getuige bijv. de muzikale Bach-familie. Men onderzoekt wol, of de aanstaande soldaat geschikt is voor den krijgsdienst, maar er wordt niet aan gedacht, een on derzoek in to stellen naar de lichamelijke en verstandelijke vermogens van hen, die huwen zullen. Tuberculeuze en drankzuchtige, zoo ook crimineel aangelegde personen mogen in 't belang der menschheid niet huwen. Eerst wanneer de selectie streng door gevoerd wordt, zal men, volgens prof. Richet na vele eeuwen een menschheid verkrijgen, -die lichamelijk en verstandig het volmaakte nabij komt. Do nu en dan humoristisch,getinte rede werd door de talrijke aanwezigen met aan dacht gevolgd. F. De heer C. Rientsma, alhier, is ter beschikking gesteld van den Gouverneur- Generaal van Nedorlandsch-Indië, om daar te land© voorloopig voor den tijd- van 3 'aar te worden aangesteld tot commies-re dacteur. Omtrent de feestviering van de afd. Leiden van de Ned. Vereen, van Chr. Kan toor- en Handelsbedienden, wordt ons nog gemeld, dat de leiding daarvan berustte bij de feestcommissie, en dat de heer L. G. van Kamp als voorzitter der feestcommis sie fungeerde. De voorzitter der afdeeling is de heer H. van C-ittert alhier. Do Raad dezor Gemeente zal :ls. Dinsdag des namiddags* te twee uur vergaderen ter be handeling van de volgende punten: 1. Praedvies op het verzoek van Dr. D. Brou wer om hem te ontheffen van zijne leseen in de Staatkundig© Aardrijkskunde aan de afdeeling B dor Kweekschool voor ondorwijzors en onderwijze ressen. 2. Pracadvies op het verzoek van W. Rank om eervol ontslag als onderwijzer aan de Bchool der 3e klasse No. 4. 3. Idem ala voren van J. Obbink aan d« school der 3e klasse No. 9. 4. Idem als voren van A Barten aan de school der 3e klasse No. 9. 5. Idem als voren van C. A. C. van Uythovon aan do school der 3e klasse No. 2. 6. Idem als voren van Moj. T. Jongsraa als on derwijzeres aan de Buitengewone school voor La ger Onderwijs. 7. Idem als voren van N. van der Walle als onderwijzer aan de Herhalingsschool voor Jon- gena. 8. Benoeming van twee leden van het Bestuur der Vereeniging tot Bevordering van den Bouw van Werkmanswoningen. 9. Benoeming van een tijdelijk leeraar in de Staatkundige Aardrijkskunde aan de afdeeling B der Kweekschool voor onderwijzers en onderwijze ressen. 10. Benoeming van een onderwijzer in de gym nastiek aan de openbare lagere scholen. 11. Idem als voren, 12. Idem als voren 13. Praedvies op het vorzook van S. Bakhui* zen om do 4o bouwen bergplaats aan do Roora- burgerlaau Sectie M. No. 1001. van hout te mogen maken. 14. Idem als voren van do Woningbouwvereni ging „do Eendracht" ten opzichte van het ge bouwtje op het terrein achter haar kantoorlo kaal aan de Lombokstraat, Sectie K No. 586. 15. Vooretol tot verhuring van het IJkkantoor aan de Lammermarkt, aan den Staat der Neder landen. 16. Voorstel tot verhuring van twee lokalen in hot administratiegebouw van bot Openbaar i Slachthuis, aan den Staat der Nederlanden. Aan het Zoeklicht. Leiden, 29 Januari '21. Met buitengewoon genoegen heb ik,de vorige week kennis genomen van het ver gelijkend staatje inzake de gemeentebelas tingen. Dit waren nu wat men noemt: „spre kende c ij f e r s". Of is het niet teekenend, dat de Soc. De mocraten, dio hier zulk een groot woord hebben over de hooge belasting van do lage inkomens, in een gemeente als Zaan dam, waar ze zelf de meerderheid heb ben, de arbeiders v e el zwaardere las ten oplegden, terwijl de groote inkomens veel minder betalen? Sprekend zijn ook de aanslagen voor de groote inkomens, die men, tenminste als bot voorstel-van Eek niet op een „vergis sing" berust nog veel zwaarder wil belas ten. Bijna nergens beeft men zoover durven gaan als bier, met het gevolg, dat de rijk ste ingezetenen bij bosjes vertrekken. Hindert niet, zegt men, laat ze maar gaan. Maar begrijpt men dan niet, dat op die wijze do middenstanders en de arbeiders, hun belasting nogeens mogen verdub belen? Natuurlijk begrijpt men dat. zou ik zeggen. Men schijnt bet er opzettelijk op toe ta loggen om de positie van lien, die van een betrekkelijk klein inkomen moeten leven, bier onhoudbaar te maken. Maar a 1 s men dat soms zelf niet be grijpt, „vergissen" is immers altijd moge lijk, laten dan de arbeiders en middenstan ders het begrijpen en zich terdege inden ken wat van de roekclooze politiek van de roode heeren het gevolg moet zijn. OBSERVATOH. P.S. Mijn zoekliclitje voor de jeugd is niet zonder resultaat gebleven. Ik ontving nu reeds voor het Millioen van „Sammi en Didi" 100 halve centen; van „vier zusjes" £1; van „drie kleuters" f3.50; van „drie zusjes" £0.75. Totaal dus al £8.75. Goed zoo jongelui! Hartelijk dank. r7. Voorstel tot verhuring van ©enige percoebn wei- on teeHand benoorden den Lagen Rijndijk, aan J. de Graaf Czn. 18. Praeadvios op het verzoek van de Loidsche Duinwatermaatschappij om vergunning tot. uit-* breiding van haar buizennet in de gemeente Oogst* geest. 19. Voorstel tot opheffing van de door de Vor* eeniging van tot Zekerhoidstelling-vcrpMchte go* moenteambtenaren gestelde zekerheid, ten be* hoeve van ecnige ambtenaren of gewezen amb tenaren. 20. Voorstel tot aankoop van het perceel 2on* neveldstraat No. 12 en tot beschikbaarstelling van de voor dien aankoop benoodigde gelden. 21. Voorstel in zake de overname van do pro* vincie Zuid-Holland van eenage wegen, wateren: en kunstwerken in verband met de ingebruikstel* ling van hot nieuwe kanaal van Lammebrug tot in den Rijn. 22. Preadvies op het verzoek van do afd. Lei* den der vereeniging „Pro Juventute", om too* .kenning van oenc subsidie over 1921. 23. Idem als voren van den Christelijken Be sturenbond en hot Plaatselijk Comité voor de Katholieke Sociale Actie, ten behoeve van hun Bureau voor Rechtskundige en Sociale Adviezen, over de jaren 1919 en volgende. 24. Preadvies op het verzoek van Burgemees* ter en Wethouders van Alkemade, om toeken* jiing van ocno subsidie dn do kosten van vornieu* wing der brug over de Ringvaart van den Ilaar- lemmermeerpolder nabij Nieuwe Wetering. 25. Prehdvies op het verzoek van den Raad van Commissarissen der N. V. Nationale Opera te 's-Gravenhage, om toekenning van eene subsidie, FEUILLETON. Langs den afgrond. 15) Daar sloeg zij de oogeii op, en zag hem vil, doch slechts voor eon ondeelbaar ogenblik, onmiddellijk wendde zij den blik f en keek strak voor zich uit, alsof iels het eind van de laan hare opmerk - aamheid trok. Bedaard doorloopende stak ij den weg over, en ging hem aan den an- eren kant voorhij. Sprakeloos staarde hij haar aan. Toen ij hem voorbij was gegaan, keerde hij lich langzaam om, en zag haar na. Zij liep ustig voort, maar met gebogen hoofd, n de hand, waarin zij haar hoed droeg dng slap langs haar neder; ook zag zij liet eenmaal om. Toen begon zijn hart onstuimig te klop- )en; het bloed vloog hem naar het hoofd, lij balde zijn vuisten, totdat de nagels hem in het vleosch drongen, en spoedde zich om het eind van do laan te bereiken. Wanneer iemand hem met messen gestoken had, dan had hij geen steleender pijn kun nen gevoelen. Hij voelde het bloed koken tot in zijn vingertoppen too. Het was hem alsof alles met hem ronddraaide, en een Jfneyel kwam yoor zijne oogen. Toch liep hij door, zonder acht te geven op den weg, J dien hij insloeg; hij zag niets, hij hoorde I niets, hij was nauwelijks in staat om te I denken. Maar eensklaps stond hij stil, hij had het eind van de heuvelrij bereikt, j Daar lag de zee voor hem in al haro uit- I gestrektheid en heerlijkheid; de steeds 5 wisselende en toch onveranderlijk schoone S zee. Toen kwam weder over hem, dat ver- j langen, hetwelk hij nu drie weken geleden .voor het eerst gevoeld had, maar thans oneindig krachtiger, oneindig inniger: het verlangen om "Weg te zeilen steeds verder weg in het grijze verschiet, nog verder dan de onbestemde gezichtseinder; het ver langen om zich te verliezen in do vago ne velen, om alle pijn en hartzeer te vergeten en 'een nieuw leven te beginnen, dat niets met het oude gemeen zou hebben. HOOFDSTUK VUT. In verscheide nopzichten had Paul's ka rakter een treffende overeenkomst met dat van den man dien hij zijn vader noemde. Bei den hadden de zee hartstochtelijkJief. Bei den vonden hij het plechtig lied de? gol ven troost in hun leed. Beiden hadden een fijnbesnaarde, gevoelige natuur, en beiden zochten de eenzaamheid, wanneer wreede woorden of een bijna even wreed stilzwij gen hun het hart had gesrond. Vijftien jaar geleden had John Vivian op een dergelijke- plek zijn strijd gestreden te midden der- zelfde eenzame duinen, in het gezicht van dezelfde groote zee. En terwijl hij daar dien strijd streed was hetzelfde verlangen over hem gekomen, dat thans zijn pleeg zoon aangegrepen had. Paul beefde over zijn gansche lichaam van woede, toen hij den rand der duinen bereikte. Hij had een gevoel alsof hij het gansche geslacht der Tresillians van de aarde zou kunnen ver delgen. Wat waren Jack's blufferige cn minachtende woorden vergeleken bij het wreede stilzwijgen van Abigail.' Maar weldra deed de zee haar bedaren- den indruk gevoelen Zij onttrok hem aan zich zelf. „Abigail zal er hare redenen voor ge had hebben," zeide hij tot zich zelf, „ik weet, dat zij een goed hart heeft. Misschien hoeft zij vermoed dat ik meer om haar geef dan om iets ter wereld, en heeft zij het noodig gevonden er op eens een eind aan to maken." Bij deze overdenking wiorp Paul zich voorover op den grond, cn trok de gele brem onbarmhartig uit den bodem. „Het is een jongensgril," zeide hij tot zich zelf. „Ik zal er wel over heen komen, wanneer ik maar eenmaal hier van daan ben. Abio verlangt, dat ik haar vergeten zal, dat Is duidelijk; welnu ik zal aan dat verlangen trachten te voldoen. Ik zal haar i nooit meer lastig vallen." Hier werd hij in zijne overpeinzingen ge-# stoord door het geluid van een naderenden voetstap, en opziendo ontdekte hij in zijne nabijheid de forecho gestalte van Toby Wreuch den kustwachter, zooals hij al gemeen genoemd werd. Toby Wreuch was een man van groot gewicht in den omtrek, ofschoon misschien voor niemand gewich tiger dan voor Toby zelf. Hij was in den dienst van Hare Majesteit, welk feit alleen in zijne oogen reeds voldoende was om hem een waardigheid en een aanzien to verleenen ver boven iemand in zijne omge ving. Bovendien was hij de drager van een ontzaggelijke verantwoordelijkheid. De geheele kust over een uilgestrektheid van twintig mijlen met inbegrip van klippen en inhammen stond onder zijn opzicht. Op stulc van zaken was Toby niet geheel zeker of hij niet verantwoordelijk was voor het Engelsche kanaal over dezelfde uitge strektheid. Daarenboven was Toby zelf zeeman ge weest, hij had vele zeccn bevaren en had schipbreuk geleden op bijna alle kusten, dio bij de zeelui als gevaarlijk bekend stonden. Ja, indien men Toby's lotgevallen te boek wilde stellen, dan zou men gansche deelen met de wonde, baarlijkste verhalen kunnen vullen. Tobv had nooit meer plcizier dan wan neer de kinderen van het .dorp zich om hem heen verzamelden, en als aan zijne lippen hingen, terwijl hij hen vertelde van zijne reisavonturen; avonturen, dio iemand de haren te berge doden rijzen, en waarin hij zelf <de heldenrol vervulde. Tegenover oudere lieden was hij minder- mededeelzaam. Zij luisterden niet zoo aan dachtig als de kinderen, en sommigen waag den het zelfs enkele bijzonderheden ia twijfel te trekken. De kinderen daarentegen hoorden met open.monden naar zijne ver halen van schipbreuken op onbewoonde eilanden, van zijne ontmoetingen mot kani- balen en menscheneters, en zr-ue wonder bare reddingen uit de meest dreigende ge varen, zonder zich ooit om de bizonderho- don te. bekommeren. Zijn heldere blauwe oogen keken iemand dan ook zoo trouwhartig en zoo vriende lijk aan. zijne begroeting was altijd zoo hartelijk en welgemeend, en zijne stem klonk zoö prettig en opgeruimd, dat het voor de knapen niet mogelijk was daaraan weerstand te bieden, en Hbt oen wondor zou geweest zijn, indion zij zich niet tot hem aangetrokken gevoeld hadden. (Wordt vervolgd).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1921 | | pagina 1