VROOM DREESMANN
KERSTBOOM
IIP
Vanaf WOENSDAG 15 DECEMBER kan iedere keeper die voor
f5.en daarboven besteedt, een fraai Kerstgeschenk aan den
uitzoeken.
Bismarck en Keizer Wilhelm.
Volgens eon bericht uit Rome aan de
„Voss. Ztg." publiceert de „Temps'' uitvoe
rige passages uit hot in Duitsehland door
een rechterlijke uitspraak verboden derde
deel van Bismarck's „Gedanken und Hrin-
nerungen."
Het eerste hoofdstuk „Prins Wilhelm"
schildert de aanvankelijke vereering van
den keizer voor den kanselier en vervolgens
de snel groeiende tweedracht ten tijde nog,
dat Wilhelms grootvader en vader leefden.
In een brief' noemt prins Wilhelm in 1887
den kanselier den man, wiens „heerlijk
werk", het. rijk, nog lang tegen hem, den
schepper zelf, zal moeten beschermd wor
den.
In een tweeden brief kondigt prins Wil
helm den kanselier een decreet aan de Duifc-
sche vorsten aan, dat hij op den dag van
zijn troonsbestijging aan zijn „collega's",
de Duitsche vorsten wilde zenden en waar
in hij aangaf, hoe hij met hen wilde on
derhandelen, voor hij hun zou bevelen,
want, zegt Wilhelm, „pariert muss werden"
De prins wenschte, dat deze verordening
reeds toen aan de Pruisische vertegenwoor
digers in het rijk zou worden gezonden.
Bismarck antwoordde daarop: „Mag ik uwe
koninklijke hoogheid eerbiedig verzoeken
het mij toegezonden schema onmiddellijk
in de vlammen te werpen!"
In het tweede hoofdstuk „De kroonraad"
worden de besprekingen tueschen den kei
zer en den kanselier over de kwestie van de
sociale wetgeving uiteengezet, waarifi, zoo
als men weet, Bismarck toegegeven heeft.
Toen heeft Bismarck voor de eerste'maal
de gedachte overwogen, of hij niet vrijwil
lig zou aftreden. Bismarck voelde de crisis
naderen, te meer wijl de invloed van Böt-
ticher, dien hij zelf bij den keizer aanbevo
len had, op dezen toenam. Bismarck ver
klaart zelf, dat, indien hij geweten had,
dat men hem zou laten gaan, hij het den
keizer gemakkelijk zou gemaakt hebben.
Naarmate hij echter het einde van zijn kan
selierschap meer voelde naderen, sloeg zijn
stemming meer naar hardheid om, zooals
uit het hoofdstuk „Mijn ontslag" blijkt.
Het beslissende oogenblik naderde. Het
was in Januari en Februari 1920, eenige wo
ken voor het ontslag, toen Bismarck in een
nieuw conflict met zijn meester, in een
scène in het Berlijnsche slot, plotseling de
vraag stelde: „Het schijnt, dat ik Uw Ma
jesteit in den weg sta?"
En Bismarck voegt er aan toe: „De kei
zer zweeg. Hij bevestigde dus".
Nu slaat de stemming van den kanselier
totaal om, en de oude trots, al zijn verbit
tering, zijn geheele hartstochtelijk wezen
keeren zich tegen den onderdrukker om de
zen het ontslag zoo zwaar mogelijk te ma-
kon. Het kapittel „Mijn ontslag" toont eèn
man, die, na alles wat hij voor den staat
gepresteerd heeft, niet. stil wil weggaan,
maar door een kracht tot heengaan ge
dwongen wil worden.
Midden Maart zou de slag vallen. Om
half negen des morgens lief de keizer den
kanselier, die ten zeerste door slapeloos
heid gekweld werd, weten, dat hij hem om
negen uur zoü bezoeken.
Bi6inarck nam, toen zijn keizerlijke heer
arriveerde, de uiterste beleefdheid in acht,
do keizer echter was kortaangebonden en
gispte in 6c-herpe bewoordingen de ont
vangst van den centrumsleider Windhorst.
Bismarck zeide hiertegen aanspraak te ma
ken op zijn recht, om in zijn huis vooraan-
staando politici te ontvangen, gelijk hem
goed dacht.
De keizer vroeg: „Ook dan, wanneer ik
dit als souverein verbied?"
Bismarck antwoordde bevestigend.
De keizer roerde vervolgens verschillen
de onderwerpen: den nieuwen rijksdag, de
sociale verzekering en andere punten aan,
waarvan hij van te voren kon nagaan, dat
hij op verschil van meening zou stuiten.
Tenslotte sprak hij ook over zijn lievelings-
wcnsch, den tsaar van Rusland spoedig
weer te bezoeken.
Bismoi ck had dit voorzien en er op ge
wacht. Hij haalde nu een document te voor
schijn en waarschuwde den keizer tegen de
uitvoering van dit plan, wijzende op het be
wuste document," dat hij eerst eenige dagen
geleden van den Duitschen gezant in Lon
den had ontvangen. In dit document van
vorst "Hatzfeld stonden verschillende zeer
onaangename, afkeurende opmerkingen van
den tsaar ten opzichte van den keizer.
De keizer vroeg naar bijzonderheden.
Bismarck trachtte ontwijkend te antwoor
den, waarop de keizer hem beval het rap
port voor te lezen. Bismarck wenschte hier
van verschoond te blijven daar het voor
den keizer pijnlijke mededeelingen inhield.
Hij hield het document, echter open in de
hand, als een lokmiddel. Hetgeen hij ver
wacht. had, gebeurde inderdaad. De keizer
rukte in jeugdige nieuwsgierige opgewon
denheid het papier uit de hand van den kan
selier en las het zelf. Hij verbleekte en
werd onrustig. Er stonden, zegt Bismarck,
in het stuk dan ook heel booze dingen over
hem.
De keizer brak hierna het gesprek af en
gaf Bismarck, geheel in strijd met £ijn ge
woonte, slechts zeer oppervlakkig de hand,
waarin hij zijn helm droeg.
Bismarck hoeft dan slechts enkele blad
zijden noodig om de catastrofe uiteen to
zetten.
De keizer kreeg door bemiddeling van een
of anderen tusschenpersoon een rapport van
een in Rusland werkzamen Duitschen con
sul, waarin over plannen van een dreigende
mobilisatie van Rusland gesproken werd.
De keizer, plotseling woedend op Rus
land, geloofde olk woord van dit document,
dat. echter door geen bericht van het rnini-
sterio van buitenlandsche zaken bevestigd
werd en schreef een opgewonden, beleedi-
genden brief aan don rijkskanselier, waar
om hem dergelijke belangrijke berichten
werden onthouden. Do keizer zag in de
mededeelingen van den consul een bedrei
ging van het. rijk en wenschte, dat onmid-
delijk tegenmaatregelen zouden worden go-
nomen.
Bismarck, die sedert 30 jaren een Rus
sische politiek had gevoerd, kwam de
kwestie, waarvan de consul melding maak
te, vrij ongelooflijk voor. Door deze opvat
ting bracht hij den woedenden keizer echter
nog meer buiten zich zelf.
Tenslotte liep de twist over de bekende
kwestie of de ministers direct met den kei
zer of slechts via den minister-president
mot den keizer officieel mochten onderhan
delen. Bismarck, die het laatste standpunt
verdedigde, beriep zich op een 40 jaar oudo
verordening, tyedcr trad het conflict in een
principieele fa-zc: dc keizer wilde met zijn
ministers afzonderlijk onderhandelen, de
kanselier eischte den historisehen weg, op
dat niet ze6 meeningen den keizer zouden
beinvlocden, doch een, n. 1. de zijne.
Do keizer bleef echter bij zijn standpunt
en eischic, dat Bismarck van een gedeelte
van zijn macht afstand zou doeu ten gunste
der andero ministers. Bismark weigerde dit,
doch stelde zijn ontslag ter beschikking van
den keizer.
Des middags reeds zond de keizer den
chef van zijn civiol-kabinet naar Bismarck
om de aangeboden ontslagaanvrage in ont
vangst. te nemen. Bismarck ontwierp ze,
langzaam en zeer bedachtzaam.
De keizer zond hierop zijn vleu
gel-adjudant met het bevel, dat het bedoel
de document voor twee uur gereed moest
zijn. Hierop antwoordde Bismarck, dat hij
volkomen bereid was zijn ontslag zoo spoe
dig mogelijk in te dienen, maar dat de op
stelling Yan dit stuk in overeenstemming
met de historische bcteekenis ervan, tijd
vorderde.
Daarna volgt dc publicatie van het be
roemde document, dan reeds den dog na
Bismarck's dood door een onbescheidenheid
bekend werd. Do keizer wilde *den afgetre
den kanselier den hertogslitcl geven, doch
deze weigerde dien beslist.
Uit het kanselierspaleis werd Bismarck
met zulk een haast verdreven, dat-, toen
zijn personeel de zaken samenpakte, de deu
ren en trappen reeds door nieuwe lakeien
bezet waren. De nieuwe man liet een deel
van het hui6 bezotten, voor de oude het
verlaten kon. De nieuwe was generaal
Caprivi.
Als epiloög volgt op dit hoofdstuk van
het werk een kapittel „Keizer Wilhelm II".
Hier wordt het karakter van den keizer
uit de eigenschappen van zijn voorvaderen
afgeleid doch zoe, dat de zwakheden en
fouten al6 verontschuldiging voor dezelfde
feiten bij den koizer worden aangevoerd,
terwijl van hun goede eigenschappen een
voudig niet gesproken wordt.
„Zoo gaat hij van de pronkzucht van
Frederik I over tot den voorkeur van
Friedrich Wilhelm I voor „lange kerels",
van de grootsprekerij van Frederik den
Grooten, van den romantischen aanleg en
de zwakheid van Friedrich Wilhelm IV
naar de ijdelheid en lichtgeraaktheid van
Frederik III en deze analyse wordt op
één punt sledits afgebroken door de op
merking: „Alleen van een zijner voorvade
ren schijnt do keizer niets te hebben ge-
erfd, en dat is zijn grootvader Wilhelm I"
waarop dan een onbegrensde verheerlijking
van dezen vorst volgt.
Met een scherpe critiek op het. verdrag,
dat Caprivi ter uitwisseling van Helgoland
tegen Zanzibar sloot, en met een nog scher
pere wegens de niet. hernieuwing van het
Russische verdrag besluit het boek.
Een do laatste zinnen luidt: „Uit deze
feiten zie ik ernstigo gevaren voor Duitseh
land, maar ook Yoor geheel Europa voort
vloeien. Hoe later de catastrofe zal uitbre
ken, des to verschrikkelijker zal zij zijfi."
KERK EN SCHOOL.
De predikantstractcmenten.
Do algomecne synodale commissie der Ned.
Herv. Kerk, een schrijven gezonden aan do korke-
Herk Kerk, een schrijven gezonden aan dc kerko^
raden, waarin gezogd wordt, dat. binnenkort een
afdruk van het reglement op de prodikant-strac-
tomenten zal worden toegezonden. Thans wil de
commissie echter reods onder de "aandacht bren
gen, dat art. 1 van dit reglement luidt:
Het nunimum-prcdikanlstractement bedraagt:
a. een aanvangstractement van:
f 2500 voor Gemeenten met minder dan 1500 le
den per predikantsplaats;
f3000 voor Gemeenten met 1500 tot 3000 le
den por predikantsplaale;
13500 voor Gemeenten met mccv dan 3000 le
den per predikantsplaais;
b. vrije woning of vergoeding daarvoor;
c. twaalf twoejaarlijksehe verhoogingen van
f 150;
d. kindergeld, voor kinderen tot 6 jaar 125,
▼oor dio van 6 tot 12 jaar f 50, voor die van f 12
jaar tot hunne meerderjarigheid naar de bur
gerlijke wet f 100 per kind.
In gezinnen mot meer dan drie kinderen worden
do kindergelden mot 50 pet. verhoogd voor het
aantal kinderen, wparmee hot drietal wordt over
troffen, van het vierde af gerekend.
Voor kinderen, dio tot den gevestigde» stand
zijn gokomen, wordt geen kindergeld mcor geno
ten. Onder gevcstigden stand wordt verstaan het
hebben van een inkomen van op zijn minst 1 800.
Yoor dc vorhoogingen en hot kindergeld wordt
govormd do kas voor dc predikantstractementen.
Natuurlijk vervlecht de vorming daarvan* voorb.»
reiding, zoodat cloze ooret in 1922 in werking
kan komen. In dat jaar zullen daarvoor dc bijdra
gen van dc Gemeenten worden gevraagd en do
uitkeeringon aan de predikanten daaruit worden
gedaan.
Maar in het tractement, genoemd in art. 1 on
der a. en b. moot nu, voor zoover dit nog niet is
geschied, door de Gemeenten zelve in 1921 wor
den voorzien.
Mocht een Gemeente met inspanning van allo
krachten niet aan dezo bepalingen kunnen vol
doen, dat wordt do gelegenheid geschapen om uit
do kas voor de rredikantetractementcn hulp te
verkrijgen.
Gemengd Nieuws.
Te Niouweechoot (Fr.)
werd een jongeling op wildstroopen betrapt.
Hij bleek een inwonende zoon van den rijks
veldwachter aldaar te zijn.
Hot ou d-a deljjk landgoed
Het Hattert onder Vierlingsbeek is thans ge
heel in verschillende perceclen verkocht. Men
hoopt, dat de lanen om en bij liet oudo kasteel
behouden mogen blijven.
Uit B e r 1 ij n s e i nt U n Tel.,
dat een onderzoek heeft aangewezen, dat uit
Duitsehland in groote hoeveelheden graan
naar Nederland zou worden gesmokkeld.
Gistermorgen 4 uur is
de Flakkeeschc stoombrikettenfabriek te Som-
melsdijk afgebrand. De brand ontstond in-een
houten loods met teer en andere brandbare
stoffen. Alle machines gingen verloren. Een
vrachtauto kon worden gered. Een nog ge
redde berg grondstoffen kreeg waterschade.
De aanzienlijke schade aan fabriek en lood
sen worden door verzekering gedekt.
Te Klazienaveen is door
onbekende oorzaak de mineraalwaterfabriek
van den heer Dillerop tot den grond toe af
gebrand.
In den nacht van Zater-
dag op Zondag is tc Eindhoven uit een garage
een luxe-auto ontvreemd.
De ingestorte beton-
inassa op het werk der firma Wilton te
Schiedam wordt door de genie door middel
van ontploffingssloffen stukgeslagen, waarna
werklieden voor de verdere behandeling zor
gen. Toen Zaterdagmorgen een werkman zoo'n
stuk trachtte kleiner te maken, had er eens
klaps een geweldige ontploffing plaats, daar
een nog niet afgegane patroon in het beton
uit elkaar sprong. Hierbij werd de 29-jarige
P. Poot, wonende te Vlaardingen, ernstig aan
het gelaat verwond en zal hij vermoedelijk
wel een zijner oogen moeten missen. Een an
dere werkman werd aan het hoofd verwond.
Enschede verkeerde V r ij-
dagavond van halfnegen tot negen uur wegens
een defect aan de electrische geleiding in vol
komen duisternis. Ten gevolge hiervan ont
stond veel stagnatie in bioscopen, bij tooncel-
voorstellingen, feestelijkheden enz.
Ook in de zaal, waar de heer Braat, lid der
Tweede Kamer, sprak over het onderwerp:
„Socialisatie van den landbouw", werd het
natuurlijk pikdonker. Spreker begon bij dc
hervatting van zijn rede met de woorden: „U
ziet dat, wanneer wc over do socialisatie begin
nen, dan wordt het nacht". „Hbld."
Zaterdagmiddag viel in
de werkplaats der Maatschappij „Heemaf" te
's-Hertogenbo6ch 'n vonk in een emmer ben
zine, die bij het reinigen van een automobiel
werd gebruikt. Er onlsond brand, die den
werklieden den weg afsneed. Twee hunner,
Van Bokstel en Van de Pol, vluchtten door de
vlammen heen en bekwamen ernstige brand
wonden. Per brancard werden zij naar het
ziekenhuis vervoerd. De toestand van Van do
Pol is levensgevaarlijk. De Brandweer, die
spoedig ter plaatse was, behoefde geen water
te gevenfMaar 't vuur reede door buren go-
bluscht was.
Te '9-G ravenhage had een
gasveistikking plaats in een perceel aan de
Luikschestraat. waar een 40-jarige baboe,
Maria genaamd, bij het nemen van een bad,
de gaskraan van de geiser had opengezet,
waarschijnlijk in de meening dat zij de water
kraan opendraaide. Toen zij na eenlgen lijd
niet verscheer, en ook op een herhaald klop
pen geen antwoord gaf, vond men haar, na
de deur opengetrapt te hebben, bewusteloos
op den grond liggen. De inwonende geneesheer
kon slechts den dood eonstateeren.
Gisterochtend sloegen op
de Pj inccsscgracht tc 's-Gravenhage op hol de
paaiden gespannen voor een wagon, waarin
twee militaire gevangenen van Schevcningcn
naar het Huis van Bewaring in de Casuarie-
stTaat zouden worden overgebracht. De koet
sier sprong van den. hok: hij bekwam geen
letsel. Dc transportcommandant, een onderof
ficier, viel van den wagen en werd aan het
hoofd verwond. Hij is verbonden in eene wo
ning aan de Princessegracht on vervolgens
naar het militair hospitaal vervoerd. Dc beide
gevangenen lieten zich uit den wagen J
eu bekwamen geen letsel. Zij zijn door d
militaire gevangenbewaarders, die henl
leidden, voorloopig ondergebracht in 1.
litieposthuis aan de Boschbrug. Een dee
vangenhewaarders werd*door den val i
wagen licht verwond.
Toen Vrijdag, middag
bakker R. BJommers te Roosendaal ara
St. Jozef's-Miesiehuis aldaar een besla
boodschappen had afgegeven en van de 1
zusVr een nieuwe bestelling had opgek»
bukte hij om zijn mandje op te nemei
eindo zijn weg te vervolgen. Bij het hui
echter zake hij plotseling ineen, waaroni
naar binnen werd gedragen. Door den d» I
teur van het Missiehuis, father v. d. Di I
werd hem nog hel H. Oliesel tocgedjiJ
waarop kort daarna de dood intrad.
Bij de firma Van Kern#
in de Hoofdsleeg te Rotterdam werden. I
dag telefonisch eenige platina colliers tetl
zichtiging gevraagd, te bezorgen aan een a
aan den Nieuwen Binnenweg. De firma 1
vulde de opdracht en zond eenige collier»
waarde van 10,000 gulden. De heer desT
zes aan bedoeld adres was niet thuis,
zijn vrouw, in de meening, dal haar manl~"
colliers besteld kon hebben, hield de zon®
Even later werd ze opgebeld en haar het
kende verhaal gedaan van verkeerde bef
ging en onmiddellijk terug te laten halen. 1
vrouw verklaarde zich natuurlijk bereid ilikfl
lijk de colliers weer af tc geven, doch i
alle zekerheid wilde ze zelf ook nog evcigej
firma Van Kempen opbellen. Toen ze dit dit
kwam de poging tot oplichting natuurlijk Dp
Zaterdagochtend d e r a ®r
leerden bij het slation Roermond twee locc*)®
lieven en een drietal goederenwagens, va
door het verkeer eenigen tijd was versi
Persoonlijke ongelukken hadden niet plaaJ
-
Stooiuvaarthenchten. rM
d<
STOOMVAART-MIJ. NEDERLAND. O
CERAM. uitr., arr. 8 Dec. te Sabang. grt
PRINSES JULIANA, uitr.,, verlr. 10
van Colombo.
REMBRANDT, thuisr., vertr. 1 Dec. tft
Colombo. TDc
SALAWATI, uitr., arr. 8 Dec. te Sabanphill
KON. NED. STOOMB. MIJ. ipc
CASTOR arr. 13 Dec. te Rotterdam.
DIDO vertr. 11 Dec. van Kopenhagen. Bi
HEBE vertr. 12 De£. van Rotterdam, tan
INO arr. 12 Dec. te Amsterdam. pic
NERO arr. 13 Dee. te Amsterdam. loei
OBERON arr. 13 Dec. te Amsterdam. &mii
PLUTO arr. 10 Deo. te Lagos. cel
THESEUS vertr. 10 Dcc. van Oporto, neer
KON. HOLL. LLOYD. El
AMSTELLAND, thuisr., vertr. 10 Dec. itet i
Bahia. Uüb'
DELFLAND vertr. 12 Dec. van Amslerdflfckv1
GOOILAND, uitr., vertr. 10 Dec. van DQeei
Palmas. M
OOTMARSUM, uitr., vertr. 10 Dec. Ei
Santos.
KON. WEST-IND. MAILDIENST, vod
ALMELO arr. 12 Dec. te Hamburg- nZ(
ARIADNE, uitr., vertr. 12 Dec. van Funchi D
(Madera). ers
COMMEWYNE arr. 12 Deo. te Amstcrda^ed
JASON arr. 9 Dec. te Guayquil. E
HOLLAND AMERIKA-LIJN. tfb
MOERDIJK arr. 9 Dec. Ie San Francisco, iOil
ROTTERDAM Vertr. 11 Dec. van New-Tod I
RIJNDAM arr. 12 Dec. te Rotterdam.
WESTERDIJK vertr. 12 Dec. van Norf
ZIJLDIJK arr. 9 Dec. te Baltimore.
HOLLAND WEST-AFRIKA LIJN.
AMSTELSTROOM, uitr., arr. 9 Dcc.
deaux.
DRECHTERLAND, thuisr., vertr. 7 Dec. vai
Monrovia. h\\
DRECHTSTROOM, thuisr., verir. 8 Dec. vai^.
Monrovia. 6 r
ROTTERDAMSCKE LLOYD.
TAMBORA, uitr., arr. 9 Dec. te Padang.
8TV. MIJ. OCEAAN.
HYSON.arc. 9 Dec. te Colombo.
HOLLAND-OOST-AZIï LIJN. V
BAARN atr. 12 Dcc. tc Rotterdam.
i- ree'
orfoll! 'i
JN. gec
te Boil I
KERST-RECLAME
VAN
