Dagblad voor Leiden en Omstreken.
Brandstoffencommissie
BINNENLAND.
ste JAARGANG. - MAANDAG 13 DECEMBER 1920. - No. 216
BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278
District LEIDEN.
De Commissie maakt bekend, dat alsnog worden geldig verklaard de navolgende
boms.
BRANDSTOFFENKAART VOOR OUDEN VAN DAGEN.
Bon 2 (2a, 2b) een eenheid (1 H.L.) anthraciet.
BRANDSTOFFENKAART VOOR KAMERBEWONERS.
Bon 3 (3a, 3b) een eenheid (1 ILL.) anthraciet.
Bon 4 (4a, 4b) een'eenheid (1 H.L.) eierkolen.
BRANDSTOFFENKAART VOOR STUDEER- EN WERKKAMERS.
Bon 3 (3a, 3b) een eenheid (1 H.L.) anthraciet.
Bon 4 (4a, 4b) een eenheid (1 H.L.) eierkolen.
Degenen, die als klant op de Gasfabriek zijn ingesohreven, ontvangen op alle ge
noemde bons uitsluitend gascokes.
In verband met de verbeterde kolenposïtie heeft de Commissite kunnen besluiten
in te trekken den maatregel betreffende de beperkte geldigheidsduur der buns en zijn
de bons derhalve doorloopend geldig.
Met het oog op de beschikbaarstelling van deze hoeveelheid brandstoffen wordt de
gelegenheid tot afhaling opengesteld niet alleen op de eerste drie dagen na deze gel-
digheddsversklaring (14, 15, 16 December) doch ook daarna op den Zaterdag van
elke week.
De maximum-prijzen zijn voor thuisbezorgd:
per eenheid (1 H.L.) anthraciet f 4.10.
per eenheid (1 H.L.) eierkolen f3.45.
alles met inachtneming van de verhoogingen voor. de Buitengemeenten als op ula
maximum-prijslijst is aangegeven.
Bij afhaling der brandstoffen woaxlt door den handel een reductie op dem maximum
prijs gegeven van 0.20 per eenheid.
De Commissie voornoemd,
P. E. BRIëT, 2e Voorzitter.
M. KRAMER, Secretaris.
Leiden', 13 December 1920. 11863
ABONNEMENTSPRIJS
IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN
WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN
PER KWARTAAL 12.59
PER WEEK 10.19
FRANCO PER POST PER KWARTAAL 12.90
Aan onze Abonné's in
Leiden en in de Oorpen!
Bij de a.s. jaarwisseling stellen wij
de gelegenheid open, door middel van
een advertentie in ons blad, aan
Familie, Vrienden, Bekenden en Cliënteeie
een Nieuwjaarsgroet te brengen.
Men bereikt hiermede op de minst
kostbare manier een breede groep geest
verwanten in Leiden en Omgeving.
Voor tijdige inzending houdt zich
vriendelijk aanbevolen,
De Administratie der
NIEUWE LE1DSCHE COURANT.
V Vakbeweging.
Met de Christelijke vakbeweging blijft
het goed gaan.
Wel is er in enkele bonden eon kleine da
ling in het aantal leden te bespeuren, maar
over 't algemeen blijtt de vooi uitgang* van
het ledental aanhouden.
Het aantal leden van de bij het Chr.
Nat. Vakverbond aangesloten vereenigin-
gen dat op 1 Januari van dit jaar 7U262
bedroeg was op 1 October gestegen tot
,76756.
De R. Kath. Vkabeweging klom in het
zelfde tijdvak van 14y05Ü leden op 159000.
Do moderne bonden daarentegen hadden
zware verliezen te boeken.
Het Nedcrl. Verbond van Vakverenigin
gen telde op 1 April 262169 leden. Dit ge
tal was op 1 October gedaald -tot 231842.
In zes maanden tijds dus oen verlies van
ruim 30000 leden.
Ook het JNat. Arbeidssecretariaat, de
centrale van de z. g. onafhankelijke vakbe
weging liep met ongeveer 4000 leden ach
teruit.
Dat zijn verblijdende cijfers.
De Christelijke Vakbonden die eenige
jaren geleden ver in de minderheid waren,
zijn nu reeds belangrijk sterker dan het
roode Vakverbond, dat steeds de allures
aanneemt alsof het zoo ongeveer het ge-
heele arbeidersleven beheerscht.
Worde het aan de leiders van onze
christelijke bonden gegeven huDne verant
woordelijke taak in deze uiterst moeilijke
dagen naar den eisch van onze beginselen
te vervullen en de beweging in de rechte
banen te leiden.
V De prijzen dalen.
Van alle zijden, vooral uit het buiten
land, komen berichten omtrent mper of
Blinder belangrijke prijsdalingen.
En de algemeene opvatting is, dat de ge
volgen daarvan binnen niet te langen tijd
dn ons land, ook in den kleinhandel terde
ge zullen worden gevoeld.
Op zichzelf is dit zeer verblijdend.
Maar het is toch ook verstaanbaar dat
er in de kringen der ondernemers groote
ongerustheid heerscht.
Het is voor velen thans een buitenge
woon moeilijke tijd.
Het plotseling omlaag gaan der prijzen
beteekent voor velen groote verliezen.
Reeds nu is het aantal faillissementen
buitengewoon groot. En het natuurlijk ge
volg is, dat de geldhandel de grootste om
zichtigheid betracht waardoor de moeilijk
heden in het productieproces niet weinig
worden vergroot.
Geen wonder dan ook, dat er stemmen
opgaan om den* invoer van bepaalde goede
ren te beperken of te verbieden.
Of dit streven succes zal hebben meenen
wij te mogen betwijfelen.
We zullen toch eens naar meer normale
prijzen terug moeten, en een kunstmatig op I
peil houden van de prijzen is vooral in
deze dagen niet gewenscht.
Do consumenten staan tegenover deze
"kwestie natuurlijk eenigszins anders.
_Met_ ongeduld wordt in breede kringen
uitgozien naar het oogenblik dat de groote
kentering zal komen en ovei heel de linie
de prijzen zaden dalsu.
Toch moet tegen te groote verwachtin
gen ernstig worden gewaarschuwd.
Zonder schokken zal dit proces zich niet
voltrekken.
De vermindering der duurte zal wanneer
niet alle voorteekenen bedriegen met groote
werkloosheid gepaard gaan.
„Do textielindustrie, zoo werd gemeld,
werkte reeds halve werkweken. De glasin
dustrie staat er ongunstig voor, doordat de
fabrikanten een groote hoeveelheid fles-
schen bezitten zonder orders. Binenn enkele
weken derhalve werkloosheid. In de papier
industrie en schoenindustrie is het zoo slap,
dat dagelijks berichten komen van stopzet
ting van de een of andere fabriek. En van
menige andere onderneming lezen we ge
lijksoortige berichten."
Voor vele arbeiders in particulieren
dienst breekt waarschijnlijk een moeilijke
tijd aan.
Meer dan ooit zal "het zaak zijn dat ze
zich niet door onbekookte en onverantwoor
delijke „leiders" van streek en daardoor op
6traat laten brengen.
STADSNIEUWS.
Dir. P. M. von Baumhauer.
Enkelen onzer lezers zullen hem zich nog
wel herinneren, de heer von Baumhauer,
Jeeraar aan de H. B. S. voor jongens alhier.
En als ik eenige regels aan hem wijd, doe
ik het toch met een bijzondere sympathie
als oud leerling. Weet ge waarom? Omdat
bij nog zoo het type van een ouderwetsche
leeraar was. Zijn typisch gemoedelijke ver
teltrant, vol met anecdoten en verhalen,
zijn typeerende uitdrukkingen, zijn defini
ties over staathuishoudkunde hoe wisten
wo altijd precies wat er komen zou. En
daar hij zelf gematigd liberaal was, hoe
angstvallig vermeed hij de politieke ver
schilpunten aan te roeren bij sociale wa
gen, sociale wetgeving enz. Ja, hij was eeq
der merkwaardigste leeraars uit het colle
gium.
En wat on6 vooral trof, was zijn werk
kracht. Zijn onvermoeide werkkracht. Zoo
kon hij niet begrijpen, dat iemand zijn les
sen niet kende. Hoe hoogrood werd dan zijn
gezicht niet. En hoe nijdig krabbelde hij
dan niet in zijn zakboekje.:
Waarlijk nu deze onvermoeide man heen
gegaan is, voelen wij het toch als een gemis
aan. Vooral daarom omdat do school (al
hoewel wij nu een Christelijke H. B. S.
hebben), waar we vijf jaren van onzen
jeugd sleten, een van zijn meest marquante,
ouderwetsche en typische figuren zal moe
ten missen. T.
Naar liet Nut!
Ook in Leiden zal straks met de actie
voor het „Millioen" een aanvang worden
gemaakt.
't Betreft hier een zaak voor onze partij
van groote beteekenis.
De veranderde omstandigheden, maken
ook andere maat r egoion noodzakelijk.
Aan de propaganda van de beginselen en
de organisatie van onze partij zal in do toe
komst groote aandacht geschonken moeten
worden.
En daarvoor is geld noodig. Véél geld.
Het ligt in de bedoeling oen-kapitaal van
een millioen bijeen te brengen. Leiden zal
hiervoor moeten bijeenbrengen f 10.000.
Zoo op het oog een belangrijke 6om,
maar een bedrag, dat, als de zaken goed
worden aangepakt en do arbeid behoorlijk
wordt verdeeld, toch in een jaar tijds wel
bijeen te brengen zal zijn.
Het voorloopig comité heeft allen die
willen medewerken mannen èn vrouwen
uitgenoódigd -tot een vergadering die
hedenavond in het Nut zal worden ge
houden.
Wij vertrouwen dat het aan medewer
kers en medewerksters niet zal ontbreken,
maar dat velen zich met geestdrift voor
dezen arbeid zullen geven.
Naar het Nut, dus vanavond.
Vele handen maken licht werk!
Evangeliesatie-so.menkomst.
Do Wijdingssamenkomst, waarvan we reeds
eer melding maakten, zal niet aanvangen te 8
uur, maar lo half negen, zulks in verband met de
Carillonbespeling, welke tot 8 uur dien avond
van gemeentewege plaats hoeft. In plaats van Ds.
Punsolie, die verhinderd is, zal Dr. D. Plooy dien
avond sproken.
Pilgrim-Fathers.
Ter" nagedachtenis van do Pilgrim-Fafchers
(herdenking 1920) zullen do Vereenigde Gerefor-
rnerde Kerken in Amerika nabij het kantoor dor
HolTand-Amerika Lijn een kerk bouwen. Zoowel
uit ons land als in do Ver. Staten is voor het be-
noodigde kapitaal 1125.000 reeds flink bij-
godragen.
Ziekenhuis.
Omtrent het Acad. Ziekenhuis alhier deelt do
Min. van Onderwijs in zijue Memorie van Ant
woord op do Begrooting mede, dat niet met vol
komen zekerheid is aan te geven tegen wolken
datum het Ziekenhuis (gereed zal zijn.
Met de ingebruikstelling van do eigenlijke zie
kenhuisinrichtingen zal moeten w:orden gewacht,
totdat dit complex geheel zal zijn voltooid. An
ders staat het echter met do laboratoria; deze
kunnen zelfstandig functionoerenhet anato
misch laboratorium b.v. zal, naar to verwachten
is, in den loop van 1921 gereed komen.
Dr. Borgerhoff Muller, tweede genees-
_heer aan het Sanatorium „Rijngeest" te
Ocgstgeest die geruimen tijd in „Hopital
Wallon" werd verpleegd, heeft thans deze
inrichting weer hersteld verlaten.
Zaterdag geraakte door de gladheid
van de straten een broodwagen van do fir
ma van O. aan den Ouden Rijn te water,
waarbij tal van brooden verloren gingen.
Aan do thans verschenen Museum-ver
slagen over 1919 is omtrent het Rijksmu
seum van Oudheden alhier, het volgende
ontleend:
De directeur, dr. J. H. Holwrerda, 6preokt
er zijn voldoening ever uit, dat het geheele
gebouw Rapenburg 28 (het oude museum
voor natuurlijke historie) thans aan het
museum van oudheden is toegewezen en
dat de overbrenging van alle bezittingen
van het museum uit het gebouw aan de
Breestraat daarheen bijna is voltooid. Het
zal thans mogelijk zijn in de zoo uitstekend
verlichte ruimo zalen aan het Rapenburg
de collectie veel beter dan vroeger tot haar
recht te doen komen en tevens de scheiding
der verzamelingen in een publiek gedeelte en
een afgesloten studie-depot een reeds
lang gekoesterde wensch uit te voeren.
De aanwinsten waren, niet zeer belang
rijk.
Dr. Holwerda zette voor de Nederland-
sche Anthropologische Vereeniging zijn
onderzoek bij Nijmegen voort.
In samenwerking met dr. Goo&sens ver
richtte hij een opgraving op het terrein van
den Melenborgh bij Haelen. Verder werden
proefgravingen verricht te Heerlen, waar
op aanwijzing van den hoer P. Peters een
Romeinsche vestinggracht werd blootgelegd
en te Wijk bij Duurstede.
Ten slotte werd hot terrein van Vochten
bezocht, ten einde de voortzetting van het
opgravingswerk daar voor te bereiden.
üet muséum werd bezocht door 15502
personen, tegen 17009 in 1918.
Posterijen.
Met ingang van 8 Januari 1921 wor
den de post- en bijkantoren d,es Zaterdags
voor de behandeling van postzaken ten zes
ure 's avonds gesloten.
Aan do busrechthouders wordt evenwel
gelegenheid gegeven tot 7.30 's avonds hun
correspondentie af te halen.
Met uitzondering van aangeteekende
6tukken, waarvoor expresse bestelling
wordt verlangd, wordt de gelegenheid tot
verzending dezer 6tukken; alsmede de be
handeling van zaken betreffende busrecht
en abonnementen op nieuwsbladen beperkt
tot 3 uur 's namiddags.
Door de afd. Leiden van de vereeniging van
den Christelijken handeldrijvenden en industri-
oelen Middenstand, wordt op Woensdag 15 Dec.
a.s. des avonds te 8 uur in do Nutzaal eeno open
bare vergadering gehouden. Do heer H. D. M.
Knol, accountant alhier zal in doze vergadering
als spreker optreden, mot het onderworp: „Het
nut van eeno goedo boekhouding in verband mot
de belastingen.
Wij twijfelen niet of er zal voor deze vergade
ring bij onze Christelijke middenstanders veel be
langstelling zijn. Het onderwerp is actueel en de
6preker bijzonder bevoegd, dit onderwerp op za
kelijke wijze te bohandelen.
Ondcrwijzers-aetie.
Zaterdag had in „Riche" te 's-Graven-
hage op initiatief van de Unie van Christe
lijke onderwijzers en onderwijzeressen in
Nederland, een vergadering plaats van be
sturen van ondcrwijzers-vakvereenigingen,
bijzondere zoowel als openbare. Verschil
lende middelen o.a. stopzetten, althans be
lemmering der opleiding, boycot van be-
ADVERTENTIE-PRIJS
PER GEWONE REGEL I 0.22 1/3
DES ZATERDAGS ÏO.BO
INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEF
KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens
30 woorden 50 cent: Zate.dags 75 cent,
bij vooruitbetaling
paalde gedeelten van het land, werden be
sproken. Tot bepaalde besluiten kwam men
niet; die moeten vallen in de hoofdbestu
ren-vergaderingen.
Wel was de overtuiging algemeen, dat
met de tot dusver gebruikte overredings
middelen geen Bucces valt te bereiken.
Thans is het de taak der hoofdbesturen
om de verdere maatregelen vast te stellen
en te zorgen voor een zoo groot mogelijke
samenwerking.
Fusie van Vrijzinnigen.
In een Zaterdag gehouden vergadering
van afgevaardigden van de hoofdbesturen
van: den Economischen Bond, de Liberale
Unie, den Bond van Vrije liberalen, de
Neutrale Partij, de Middenstandspartij, den
Provincialen Bond van vrijzinnigen in
Friesland, do groep voor ethische en we
tenschappelijke belangen, de Algemeene
staatspartij cn den Bond van vrijzinnige
propagandavereenigingen in Nederland is
nader overleg gepleegd over do mogelijk
heid van de stichting van een nieuwen
staatkundigen bond.
Besloten werd, dat op of omstreeks 15
Januari aan vergaderingen van ieder dor
partijen het plan van samenwerking zal
worden voorgelegd, ten einde daarna zoo
mogelijk ten spoedigste tot de oprichting
van do nieuwo partij to kunnen komen.
Haring naar Duitscliland.
Thans meldt ook de handelsafdoeling van
Hr. Ms. gezantschap te Berlijn, dat de in
voer van haring in Duitschland met ingang
van 15 dezer geheel vrij is. Van dien datum
af mag gezouten haring zonder invoerver
gunning worden ingevoerd.
J. H. W. Th. Reimcrs.
Tot hooglecraar voor huisdiertcelt aan
de Victoria Universiteit te Stellenbosch
(Zuid-Afrika), is benoemd de hoor J. H. W.
Th. Reimers, te Wageningen, die de benoe
ming heeft aangenomen.
FEUILLETON.
De gemeente onder het kruis
(Onder de Pelgrim-vaders.)
24)
Daarop volgde verrukking; de sterven
de sloeg de oogen open en deed een poging,
als wilde hij zich opheffen. „Jezus!" zeide
hij; en hij viel weer op zijn kussen. Hij
.was gestorven.
„De Moester is zijn dienstknecht komen
halen," zeide de heer Brewster.
„O John, waarom hebt gij niet ob mij
gewacht?" liet de weduwe daar halfluid op
.volgen.
De scheiding zou niet lang duren.
Mistress Carver, die naar lichaam en ziel
teeder van gestel was, torschte vele jaren
een last, die hare krachten te boven ging.
Zij had Engeland verlaten, toen de vervol
gers er den heer Robinson en zijne kudde
uitgejaagd hadden. Van haron man bij
diens inscheping verwijderd, had zij vele
maanden in de gevangenis doorgebracht in
gezelschap van de vrouwen van eenige an
dere ballingen ,en toen zij eindelijk zich
weer bij haren man had kunnen vervoegen,
had zij hem in Holland haren kleinen Chris-
"toffel kunnen brengen, die in de gevange
nis geboren was.
Toen haar man het besluit had genomen
aan de overzijde der zeeën eene meer volle
dige vrijheid en een nieuw vaderland te
zooken, had zij zonder murmureeren deze
nieuwe ballingschap aangenomen, on wat
van hot groote fortuin overgebleven was,
aan de toebereidselen voor de onderneming
blijmoedig gewijd.
Maar de weigering van Christoöel, om
met zijne ouders mede te gaan, had die tee-
dere ziel die door haro affectiën leefde en
geen andere kracht had dan haar geloof,
den eersten slag toegebracht.
De dood van Izaak had hare sedert lang
wankelende gezondheid tot op den bodem
geschokt. De dood van haren man kwam
haar als een verlossing voor, want zij ge
voelde dat de laatste band" gebroken was en
niets meer haar aan de aarde bond.
Ware het Gods wil geweest, zij zou met
hem hebben kunnen meegaan, want zij
wenschte hem te volgen.
De plechtige begrafenis waarmede de ko
lonie haren eersten gouverneur ter aarde
bestelde, was ternauwernood afgeloopen. of
mistress Carver ontsliep zachtkens, zonder
-worsteling, zonder smarten, als een uil-
gaande lamp.
„Tq£ ziens, kinderen!" zeidé zij, alsof zij
spoedig bij haar zouden zijn. Chri&toffel
was zijne moeder ia het hemelsehe vader
land vooruit gegaan; hij was zes maanden
te voren in Engeland gestorven, in een
kerkerhol, waarin hij geworpen was, nadat
hij in een nacht in de open lucht had ge
predikt voor eene vergadering, die zich nog
de predikatiën van den heer Robinson her
innerde.
Anna en John bleven alleen.
Voor de eerste maal scheen Anna te zul
len bezwijken. Haar broeder vond het huis
altijd zindelijk; zijn maaltijd gereed, zijne
kleeren in orde.
De heer Bradford, die het dak van den
heer Carver nog niet had verlaten, werd
•niet veronachtzaamd. Anna kwam aan ta
fel zij woonde het gebed bij, maar haar ge
laat was niet meer zoo opgeruimd; de vro-
de die haar omstraalde, was omsluierd.
God had zijn aanschijn voor haar ver
borgen en liet zijn dienstmaagd in de woes
tijn alleen gaan. John begreep niets van
den zielstoestand zijner zuster.
„Zij, die mij menigmaal opgebouwd en
getroost heeft", zeido hij, „zij heeft hen tot
hot laatste verzorgd.
Toen mijn vader 6t.ierf, had zij het ge
laat van een engel, die van den hemel ge
zonden was om ons te versterken; en nu,
nu zij niets meer te doen heeft, schijnt ze
nauwelijks de kracht te hebben om te le
ven!"
„Zij heeft niets meer te doen!" herhaal
de de heer Brewster, wien John zijne ver
bazing had geuit; „dat is het wat haar uit
put,.- Maar God zal haar het werk tuonen.
dat Hij voor haar bestemd heeft. Stel haar
in Gods handen. Bid maar voor haar."
„Ik bid," sprak John in zijn eenvoudig
heid; „maar ik weet niet wat ik God moet
vragen."
„Hij weet het, Hij," zeide de heer Brew
ster met den glimlach van een innig geloof;
en John ging getroost heen.
Langzamerhand herkreeg Anna den vre
de. Zij leerde, voor God alleen te leven,
hare ouders hadden haar niet meer noodig.
John was den geheelen dag op het veld;
zijno behoeften waren niet groot, cn overj-
gens ging hij des avonds dikwijls bij den
heer Hopkins. Patience was heel aardig;
zij was opgevoed tn de vreeze Gods; Anna
verwachtte haar eenmaal als haro zuster
aan to nemen.
In het dorp echter werd de ellende groo-
ter: zoo vele haardsteden door de ziekte
verwoest; zoo vele kinderen zonder moeder
zoo vele moeders, die op hare verzwakte ar
men kranke kinderen dragen; zoo veel ar
beid cn zoo weinigo armen om dien te ver"
richten
Midden onder hare droefheid hoorde
Anna de 6tem van haron Meester: „Wat
staat gij hier den geheelen dag ledig."
Zij hief zich op onder het kruis, dat
haar had neergedrukt, en het in haar armen
opnemende, besloot zij het moedig achter
Christus lo dragen, inplaats van zich on
der den last; voort te slepen.
Met de onderwerping kwam ook de vrede
terug, en op deu vrede volgde weldra de
blijdschap. Al de handen strekten zich naar
Anna uit, cn op haar bourt stak zij haren
braederen dienstvaardige en werkdadige
handen toe.
Van den dageraad tot den laten avond
was Anna altijd bezig met de zieken to ver
zorgen, bij de stervenden te waken en de
kleine kindoren te voeden.
Overal riep men haar, overal zag men
met blijdschap haar binnenkomen, en met
droefheid haar heengaan. God had haar oon
familiekring gegeven; de Vader, die haan
vergezelde, had gezorgd dat allen haar lief
hadden.
Anna leefde voor de anderen, en zij leefc
do in vrede.
(Wordt vervolgd). J
