L»f voorzitter zoet Bal "hij er van over
tuig*} dat hier totaal geen sprake ie van oen
teuc. B. en W. hebben toen Bruggeman (op één
na de laagste inschrijver), in de gelegenheid ge
steld om voor het nieuwe bedrag van Rokers het
werk uit to voeren. Bruggetnan kon dit niet naar
hij mededeelde.
De beer S. Schoneveld acht dat de no-
gelijkheid van knoeierij niet uitgesloten was.
Daarom had hij liever gezien dat de inschrij
ving van Rokers tor zijde was gelegd.
De voorzitter licht de zaak nog eens
rader too.
Do lieer S. Schoneveld vraagt waar
om voor dezo aanbesteding de goedkeuring van
den raad niet 16 gevraagd.
De voorzitter antwoordt dat deze aan
besteding bij de begrooting van den architect is
inbegrepen.
De heer S. Schoneveld stelt aan den
voorzitter de vraag of liet dagelijkscli bestuur do
bevoegdheid had om het werk aan te besteden.
Do voorzitter vraagt den raad of deze
er prij6 op stelt bij de eerstvolgende aanbesteding
(van schilderwerk) invloed uit te oefenen.
De raad blijkt voor het uitoefenen van dezen
invloed te zijn.
De heer S. Schoneveld constateert dat
het standpunt va# B. en W. ia deze zaak dus on
juist geweest is.
De voorzitter sluit de discussie.
Tot zetters bij de Personeele belasting worden
op de voordracht van B. en V. geplaatst de 'ïee-
ren K. v. Delft en J. Schoneveld als no. 1 en
de heeren D. v. Eijkel en K. Zandbergen als no.2
Een van de stembriefjes werd ongeldig ror-
klaard, ornuat or op vermeld 6tond: „Goed voor
De lieer v. d. G u g t e n stelde er prijs op te
verklaren dat hij dit briefje niet geschreven had.
Thans komt in behandeling van B. en "W. tot
verlenging vau'de huur van de Gemeentelosplaats
bij de -Katwijker brug.
De huurprijs wordt van f 18.50 op f 45.— ge
steld.
Dit voorstel wordt z. h. 6t. aangenomen.
Voorstel van B. en W. tot plaatsing van auto
maten voor lantaarns van do straatverlichting.
.Aangeschaft moeten worden 35 automaten tegen
C enprijs van f48 per 6tuk.
De heer Schoneveld vindt dat het hier
ten te groot nadeel is voor de gemeente, waar
toch de gasfabriek te Leiden gebaat wordt door
bet toenemende gebruik van gas.
Dit punt wordt alsnog aangehouden ter onder
zoek.
De heorv. d. G u g t e n verlaat de vergadering.
Voorstel van B. en W. tot verbetering van
eenige gedeelten kaaimuren aan de Vliet.
Dit vordert een uitgave van f 1192.75.
Aangenomen z. h. st.
Ingekomen is een brief van Ged. Staten inzak'o
verplichte aansluiting van de waterleiding van
woningen in de gemeente Rijnsburg.
Dr. Jonker is er voor om de verschillende
woningen te verplichten tot aansluiting want het
ie een hygieenisch belang. Spr. acht echter het
groote bezwaar dat de aanlegkosten te zwaar
zullen zijn voor de eigenaren.
De Voorzitter licht toe dat in gevallen
waar overwegende bezwaren tegen aansluiting
bestaan, ontheffing kan worden verleend.
De heer S. Schoneveld acht dat de ver
ordening te sterk «ngrijpt. De huiseigenaren
komen zeer in 't gedrang.
De zaak wordt ter onderzoek naar B. en W.
verwezen, opdat de raad op de* eerst volgende
vergadering een beslissing kan nemen.
Daarna sluiting.
BINNENLAND.
Mr. Fock naar Buitenzorg?
Het Haagsche Aneta-lcantoor verneemt
uit zeer goed ingelichte, maar niet officie©-
le kringen, dat het bericht van „Het Vader
land", als zou de waarschijnlijkheid, dat
Mr. D. Fock, voorzitter van de Tweede Ka
mer, gevraagd zou worden, als opvolger
van Graaf van Limburg Stirum te willen
optreden, eiken dag grooter wordt, voorba
rig moet worden geacht. Wel heeft het Eer-
tri" Kamer-lid Colijri voor de tot hem ge
richte uiinoodiging om als G.G. op te tre-
üv.-u, ueuaii&c, maar de heer Van Karnebeek.
op wien reed6 vroeger de keuze der regee
ring gevestigd was, zou thans allereerst de
aangewezene zijn, indien het zeker was, dat
het verloop van de Belgische kwestie zijn
heengaan als minister van Buitenlandschc
Zaken zou gedoogen. De regeering zou
eerst nog eens dit verloop eenigen tijd wil
len afwachten, alvorens een besluit te ne
men ten deze. Mocht de loop der gebeurte
nissen het aanblijven van den heer Van
Karnebeek als minister wenschelijk doen
zijn, dan is er inderdaad alle kans, dat de
•heer Fock wordt aangezocht. Zijn naam
wordt trouwens reeds in Indië als a. s. land
voogd eenigen tijd genoemd naar aanlei
ding van desbetreffende uit Holland ont
vangen berichten.
Diploma voor Ziekenverpleging.
Bij de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend lot wettelijke bescher
ming van het diploma voor ziekenverple
ging-
Beschermd zullen worden diploma's ver
worven door een examen, dat de sluitsteen
zal zijn van een opleiding, in door den Mi
nister voor dit doel erkende (en gesubsi
dieerde) ziekeninrichtingen, volgens een na
der door hem te bepalen programma.
Het examen en het diploma zullen dus
en officieel karakter verkrijgen.
Er komen twee soorten van diploma's:
die voor de gewone ziekenverpleging (di
ploma A) en dio voor de verpleging van ze
nuwzieken en krankzinnigen (diploma B),
Deze soorten van diploma's worden
streng gescheiden.
Wel wordt voor hen, die een diploma 'A
of een dipoma B bezitten, het verkrijgen
van het andere diploma vergemakkelijkt.
De gelegenheid wordt geopend, om voor
bijzondere onderdeelen der ziekenverple
ging een bijzondere aanvullende opleiding
open te 6tellèn. Zij, die zulk een speciale
opleiding hebben genoten, kunnen een aan
teekening op het diploma ontvangen voor
dat bijzondere onderdeel. Als rechtsgevolg
is aan een dergelijke aanteekening verbon
den dq bevoegdheid bij den titel van zie
kenverpleger of -verpleegster een bijfe^nde-
re aanduiding te voegen, waaruit het pu
bliek kan gewaar worden, dat de verple
ger of verpleegster in bedoelde onderdee-
len der ziekenverpleging sr -iaal is be
kwaamd.
Aan hun, die een aanteekening als bo
venbedoeld niet op het diploma bezitten zal
aanduiding verboden zijn.
Ter onderscheiding van wettelijk gedi
plomeerden van niet-gediplomeerden zullen
insignes van rijkswege beschikbaar worden
gesteld en aan hen, die het in de wet be
doeld examen met gunstig gevolg hebben
afgelegd, tegelijk met het diploma worden
uitgereikt.
In het wetsontwerp is de overgangstijd
gesteld op twee jaren, om te voorkomen,
dat wellicht aan berekeningen voor de toe
komst bij leerling-verpleegsters, zonder
noodzaak de bodem zou worden ingesla
gen.
liet hellend vlak.
In de Kerken leege banken,
Bioscopen overvol.
God voor 't goede nooit meer danken
Sat-an i6 wel in zijn rol.
Hooge bakjes, wankle schreden.
Licht gekleed en licht verleid,
Lage bloesjes, losse zeden,
Jong in 't. 6lechte ingewijd.
Zedeschadende gesprekken,
Dubbelzinnig laag gebral;
Zoo -helpt men te saam verwekken,
Waarop 't oordeel komen zal.
Fiattrig langs de straat flaneeren,
Asphalt schuif'lend als een slang.
Zonder schaamte of geneeren,
Braeemend in 't volksgedrang.
•'t Werk als bijzaak gaan beschouwen,
Hoofdzaak 't pronkerig gedoe.
Geen geloof meer of vertrouwen,
Spottend zelfs met 's Heeren roe.
Schouwburg gaand waar prikkeletukken
Dooden 't zuiv're kustgevoel;
Wat onwikklen moet verdrukken
In het Bacchanaalgejoel.
Waar dat eens op uit zal loopen,
Wat dat alles worden moet?
Laat ons voor hen biddend hopen,
Dat de Heer 't veranderen doet.
Gemengd Nieuws
I n d e m n a c 'h t v a ri 7 o p 8 Ap r i 1
is de koopman W. U' Nijmegen door vier
Duitsche smokkelaars, aan wie hij sigaret
ten had. verkocht, in zijn huis overvallen
en van 35,000 mark en een aantal kleeding-
stukken beroofd. Twee hunner hielden hem
met, wapens in bedwang, terwijl-de^heide
anderen het huis doorzochten. De recht
bank te M. Gladbach heeft thans den
hoofdschuldige H. W. veroordeeld tot 5V£
jaar tuchthuisstraf en zijn drie medeplich
tigen tot 3 en 3y2 jaar gevangenisstraf.
Den bestolene kon een groot gedeelte van
het geld worden teruggegeven, dat, nog in
het bezit Van dé dieven was gevonden.
Zon d-a gmidddag werd in
het Concertgebouw te Vlissingen een open
bare vergadering gehouden van den mo
dernen Transportarbeidersbond, waarin
als spreker optrad de hoofdbestuurder F.
A. Hof. De leden van de Federatie maak
ten evenwel zoo'n tumult, dat de politie ten
slotte verplicht was, het concertgebouw te
ontruimen.
De militaire grenspoii-
tie aan het station te Oldenzaal heeft bij
aankomst van een trein uit Duitschland in
beslag genomen drie groote en vijf kleine
dolkmessen, toebehoorende aan den heer
Troelstrar Jr., zoon van het Kamerlid. De
heer Troelstra, die een dezer messen bij
zich droeg en de overige in zijn koffers
had geborgen, verklaarde deze messen els
een souvenir uit Finlanl te hebben mede
gebracht. Tegen herti is wegens het dragen
en meevoeren van verboden wapenen pro
cesverbaal opgemaakt.
Door hooibroeien is onder
Vlagtwedde de boerderij behoorende aan
te te vernietigen. Dit mislukte hem echter
en het stuk werd door de politie in beslag
genomen. De Rus werd overgebracht naar
het quarantaine-kantoor te Enschede, ter
wijl het schrijven ter onderzoek opgezon
den werd.
Te Poeldijk kwamen dezer
dagen exemplaren van de tafelpeer „Presi
dent Roosevelt" aan de veiling en dezo
brachten 78 cents per stuk op.
Gistermorgen is een erns.tigo
brandontstaan in de vloerzeilfabriek der firma
R. Arend6 te Wijhe. De fabriek i6 geheel uitge
brand. Ook de droogkamers vol zeildoek gicgen
verloren.
Het Amsterdamsche „Hbld."
echrijit •-
Hij was nog zoo jong, een jaar of twintig, en
hij wilde wel eens iets van de werold zien. Geld
had hij echter niet. Maar de brandkast van zijn
patroon stond wel eens open en hij, de bedien
de, zag kaBB, drie malen er een bankbiljet van
f1000 uit te halen.
Met dat geld ging hij op 6tap naar 's-Graven-
hage en hij nam een vriend mee. De vriend hielp
niet alleen het geld opmaken, maar nam van zijn
makker f300 weg. Dat was den kantoorbediende
te bar. Hij liep naar do politie en zeide bestolen
te zijn voor f300 door zijn vriend.
De vriend werd in arrest gesteld, maar trad
nu op zijn beurt als aanklager op.
„Moet hij mij beschuldigen? Hij heeft 't geld
zelf gegapt."
Toon merkte de kantoorbediende, dat hij zich
zelf or had ingewerkt. Het tweetal reisde terug
naar Amsterdam, ditmaal echter onder geleido,
dat hen minder aangenaam was en over eenigen
tijd zullen zij zich voor de rechtbank te verant-»
woorden hebben, do kantoorbediende wegens dief-
etal, do vriend wegens heling.
Bij een familie in een der
breede Btraten in het Statenkwartier te 's-Gra-
venhage, was eenige maanden geledon ingebro
ken. Uit de benedenverdieping was alles wat
waarde hod, meegenomen. De inbrekers, die een
ruit van de serre uitgesneden hadden, waren kou-
rig te werk gegaan. Niets wa6 beschadigd, zoo
was b.v. do sleutel van een kastje, waarin kost
baarheden waren geborgen en welke sleutel in
een pulletje op hel kastje bewaard werd, gebruikt
en de deur niet opengebroken. Het vreemde van
de inbraak was verder, dat doze jui6t plaat6 had
in een nacht, dat de meid uit J-a6 en dat mijnheer
dien avond het tafelzilver epz., dat bij altijd mee
naar de slaapkamer nam, beneden gelaten had.
Verdor had de hond niet aangeslagen.
Van de daders aanvankelijk geen spoor, totdat
in dc Bank van Leening goed in beslag genomen
word. Eon paar dagen later ontvingen de bèsInle
nen bezoek van een rechercheur, die hun ver-
zccht even mee te gaan naar een huis aan do
overzijde. Dit geschiedde en daar vonden mijn
heer en mevrouw tot hun groote verbazing een
groot doel van hun eigendom.
De inbrekers waren do overburen, Duit-
schors, man en vrouw, die reeds geruimen tijd
daar woonden, hun huis, een groot perceel, good
.hadden laten meubileeren en zich door niets op
vallends onderscheiden dadden. Do verwondering
van hun arrestatie was bij de omwoners dan
ook groot. De aandacht viel op hen, doordat de
vrouw een deel van het gestolen goed naar de
bank van loening gebracht had en bij het naar
huis gaan, was zij gevolgd.
Het gearresteerde tweetal maakt vermoedelijk
deel uit van een kleine bende vreemdelingen, dio
het hare tot de onveiligheid van do stad bij
draagt.
Een vrouw te Eijsdcn had
abortus gepleegd. Het kon echter niet ge
heim gehouden worden, daar de vroedvrouw
onmachtig bleek en de dokter er bij te pas
moest komen. Deze verlangde het lijkje te
zien, en toen aan zijn verlangen niet werd
voldaan, waarschuwde hij de politie. Het
bleek toen, dat men het lijkje in de kachel
der moeder had willen verbranden, doch
toen die te klein bleek, nam buurvrouw het
mee cn wierp het in haar brandende kachel.
Eenige verkoolde beenderen zijn nog ge
vonden.
De buurvrouw en haar dochter zijn reeds
opgesloten in de gevangenis te Maastricht
en de moeder is voorloopig onder politie
toezicht gesteld.
De op het vliegterrein te
Deventer aanwezige hangars, tenten, enz.
van de in staat v. faillissement verkeerende
Vennootschap I. L. V. O., zijn gisteren ge
veild en hebben in totaal f 6710 opgebracht
De groote hangar werd aangekocht door
de gemeente Deventer voor f 2000.
Personen, die zich te Leiden hebben
gevestigd.
Mej. I. J. M. Timmerman, Breestraat 133.
Mej. C. Baan, Kloksteeg 11a. C. P. Nieinven-
weg, onderwijzer, Schelpenkade 16. Mej. wed.
B. Kerpelshoek—Vijlbrief, Hcerensingel 17.
Van Leeuwen, Zuidsingel 56. "J. H. J. Schenk
en gezin, Siönsteeg 13. A. Velsink, broodbakker
de Wotstraat 27. A. Hol6wilder Baatstraat 14
J. A. Hoogeveen, Rijnzichtstraat 21. G.
Prins, mach.bankwerker, Marcsingel 69. P. C.
A. Kools en gezin, kapt. Inf. O.-I. L. met verlof,
Wasstraat 15. W. de Bruin en gezin, arbeider,
Groenesteeg 29. M. W. E. Millenaar, mach.
"bankwerker, Koningstr. 9. Mw. wed. G. Muija-
sonVrijland, Havenkade 5. C. Belonje, mei.
6tudent, J. van Goyenkade 2^ Mej. M. W. de
Tombe, Looijerstraat 59. t. R. Vele, sigaren
maker, Langegracht 139. J. Montanue, boek
binder, Leuvenstraat 15. G. C. van Burken en
gezip, commies P. en T., Nieuwsteeg 13. C.
Gilissen, plateelvormer, Groenhazengr. 27 J.
'Bouw, wever, Rijndijk6lraat 30. G. H. Blan
ken, student, Hoogowoerd 171. Th. J. Smit»
le Binnenvestgracht 1. M. G. Bon en gezin,
notaris, Breestraat 20. A. Roodvoets, jur.
docts., Hooge Rijndijk 114. W. Caro, onder
wijzer, l'oelgcestetraat, 17. W. van Waardhui
zen en gezin, touwslager. Aioelaan 16. H. R.
Mac. Gillavry en gezin, Hangwcg 13. - G. van
Tienhoven, Korte Diefstecg 6a. L. G. J.
Berkmeier en gezin, kunstschilder, 0egstgee6ter-
laan 22a. M. v. d. Linden, schilder, Uiterste
gracht 12. Mevr. L. A. Parmentier—v. d.
Berg, Stadhouderslaan 25. L. Donker en ge
zin, Jan van Houtkade 15. J. Rip, Oude
Singel 2a. Mevr. C. J. Hooy—Haalebos en
gezin, Stationsweg 35a. G. Schouten, Park
straat 11a. L. C. A. Hoppezak, Breestraat 13.
E. J. v. d. Berg, Hooge Rijndijk 43. F.
W. G. Linck, cand. O.-I. ambtenaar, Oude Sin
gel 220a J. B. Sebrugge en gezin, touwala-
,,ger, Poelgoeststraat 15. T. Lekkerkerker,
student, Plantsoen 7. Mej. G. J. Droogleevcr
Fortuijn, Mor6ch6ingel 5. Mej. R. W. de
Boer, Moischsingel. 5.
Personen dis uit Leidsn zijn vertrokken.
Mej. C. v. d. Akker—Vink, Noordwijk, Sluispad
5. Mevr. Speijer—Simons, Den Haag, Sleijn-
laan 109. Mej. N. Sclera, Rotterdam, Hene
gouwerlaan 72. J. de Jong, Bolsward, 2e Hol-
landiastr. 347. Tj. Anncma, Hoogkerk. G.
M. Blanke, Heerlen. Arie in 't Hol, Zeist,
Scharweiderlaan 138 M. N. Roogholt, Den
Haag, Pr. Mauritspl. la. J. Bolkema, Amster
dam, O.Z. Voorburgwal 8. K. Muller, Schie
dam, Schio 116. W. Schouten, Apeldoorn, Kr.
Gost. Apeld. bosch. W. A. Houthuijzen, Dor
drecht, De la Reij6tr. 33. W. Z. Stangenber-
gen, Utrecht, Staakte. 24. J. dc Mos, Scheve-
ningen, Pr. Willemetr. 3a. Moj. G. J. Verhoog,
Utrecht, Ncnde 6 bis. Mej. M. J. Ch. A. Ver
beek. Neede (G.) Mej. Bergers—Heijdeman,
Hilversum, Geuzcnweg 18b. Wed. J. B. Heij-
deman—Sempere, Geuzenwcg 16. W. v. d.
Zwart, Alpen a. d. R. den Hoorn H. 412.
J. Verhoeven, Voorschoten, Verr.édcpark 343.
N. J. v. d. Voord, Rotterdam, St. Josephsir. 3b.
D. Roos, Haarlem J. v. d. Eadc. Warmond
torrcin Padox. Mej H. Vcr6tego, Hattenr, Eli-
nelaan C 182. Mej. C. B. v. d. Blom, Noord
wijk, Trompstr. 7 Mej. C. Alkemade—Roden
burg, Noordwijk, Pignéweg C. Couzijnse, Arn
hem, Putstraat 49. G. A. Travaille, Schevc-
ningen, W, Kuijperstr. 102 Z. Damsté,
Utrecht, Kr. Nieuwst. 12 P. Pcereboom,
Maastricht, Hotel de l'Aigle Noir. Mej. B. M.
G. Keeper, Den Haag, Dunklorstr, 66 L. B.
Nort, Schiedam, N. Waterweg Varnstr. Mej
II. fr. Baljeu, Amsterdam, Heerengracht 358—360
Roemvolle bladzijden uit Leidens
Historie.
3 October MDLXXIV.
IV.
In de maand Augustus 1574 was het treurig
in Leiden gestold, 't Brood wa6 op. Niet lang
meer zou het duren of qefc-Let pla'atevorv,ingci!do
voedsel dat nog kon verstrekt worden, was op.
Zckor zouden onze vaderen het in die dagen
reeds hebben opgegeven, zoo niet «loor den Prins
de verzekering was ontvangen, dat de redding
nabij wa6. Het water kon eiken dag de stad mt-
aelton
Maar de eene na de andere dag ging voorbij, en
het water kwam niet.
Op 31 Augustus word afgekondigd, dat door
de regeeriy der stad was besloten van dien dag
af, nu er geen eetware^. brood, boter, kaas «f
iets anders meer te bekomen wés, dagelijks cenigo
koeien te slachten.
De eerste vleescliuitdeeling had plaats op den
2on September in het koor der St. Pieterskerk.
Aan elk burger werd verstrekt 2 pond vleest h
voor 4 dagen.
Men kan zich het nauwelijks good indenken,
hoe groot niet de honger onder de burgerij inoet
geweest zijn.
Men zag men6©hen de bladen van de pcre-
boomen plukken, andoren weer ontleden de wijn
gaarden van hun bladen. Thuis werd er pap van
gekookt, om daarmede de magen op to vullen.
Er was niets wat anders afval heette of het werd
gekookt en als 6pijze toebereid.
Velen waagden hot van het land in de na
bijheid van het Spaansche leger-kool of bladereu
te balen. Ah men dan tot de 6tad inet iets terug
keerde. gevoelde men zich alsof men een groove
buit had verkregen.
Zoo had cons een huisvader zich voor zijn ge
zin koolbladen verschaft, en die in het achterhuis
verborgen. Zijn kinderen waren er echter achter
gekomen en waren' er op aangevallen. Ze staken
hun monden cn zakken vol bladen. Do vader Ont
dekte hot en riep moeder. Het ouderpaar werd
weemoedig door het zien van dil. tooneel "n
weende» dat hun kinderen door den nood gedre
ven, zich listen moesten bedenken om alzoo buil
hongerige magen met een deel koolbladen te vul
len.
De burgoven die honden of katten bezaten,
el achtten dio en alen het vleesch met smaak. Ook
ratton en muizen, zoo men ze ving, werden ge
nuttigd. Huidon van koeien cm paarden werden
tot gehakt gekapt en gegeten.
Het is voorgekomen, dat bij een slagerij waar
eon koe werd geslacht, de kinderen in een groote
troop uit de goot het geronnen Woed opdronk n.
Als do ouders aan een been van een paard of
iets dergelijks hadden geknaagd of gezogen, en
het hadden weggeworpen, zoo haalden de kin
deren het weer te voorschijn cn gingen zij er
weer aan zuigen om misschien nog wat voedsel
er van te verkrijgen.
Do jonge kinderen stierven aan moeder borst.
Het wa6 de geheele burgerij reeds aan te zier-
Het vlee6ch leerde uit, de beenderen staken nanr
Was hol niet voor de belegerden om radeloos
te worden?
Eens ging een groep van 15 personen naar het
stadhuis en eischten voedsel.
Zij drongen met kracht aan dat, als er geen
voedsel meer was, de 6tad zoude worden over
gegeven. Als ze hun zin niet zouden verkrijgen
was de bedreiging, kwamen zij met 300 burgc-s
lenig.
Éen der burgemeesters, Bacrsdorp, zeide dat
hij geen oorzaak wilde zijn, van de dood van
deze mer.schcn, die.van honger vergaan.
Op zekeren dag plaatstte men een lijk voor
het huis van v. d. Werff als om hem den dood
van hea die het van gebrek bestierven te ver
wijten.
Door een woedende troep op straat overvallen
en omsingeld werd al tierende en razende aan
v. d. Werf brood of overgaye van de stad g>
ciscbt. V. d. Werff 6prak toen de bekende man
moedige taal, terwijl hij zijn zwaard aanbood cn
zeide: „Zoo"gij met mijn dood geholpen zijt,
snijdt dan mijn lichaam in 6tukken, en verdeelt
het onder elkander,zoo ver het 6trekken kan,
ik ben des getroost".
De eci e dag na den anderen dag verliep. De
nood was reeds boven het ondragelijke. Velen
stierven. De pe*fc greep verwood rond, ondanks
de genomen bestrijdingsmaatregelen.
Men wist echter dat overgave der stad de don»l
van allen beteekende, terwijl er nu wel zeer ve
len 6tiervon, maar de kans op behoud van een
groot deel van de burgerij door volharding nog
bestond.
Maar ook in de Leidsehe regeering waren per
sonen die een zwak hart bezaten en niet te ve*-
trouweu waren, n.l. Cornelis van Noorden, Cor
nells Brouwer en Jan Jansz. Baersdorp, burge
meesters van Leiden. Het grootste deel van de
Leidsehe vroedschap was zelfs, naar de geschie
denis meldt, niet standvastig.
Valdez wist cenerzijd6 in welken toestand Lei
den verkeerde (dit was hem door wcggeloopcn
burgers'heel nauwkeurig medegedeeld) en aan den
anderen kant was hij ook van de maatregelen
op de hoogte die door den Prins werden onder
nomen, die eiken dag de beslissing ten voordeelo
van Leiden konden bewerkstelligen.
Vandaar del hij zijn maatregelen tref.
Gaan wc thans na wat er gedaan werd om
Leiden te ontzetten.
Op 10 September, 's avonds, vertrok uit Rotter
dam over dc Rotte Daar act, onder water tt«
land de expeditie van den Prins om Leiden te
voeden en den Spanaard te verzagen.
't Waren een aantal traneportschuiten, bege
leid door zestien galeién. Het geheel stond on
der bevel van Boisoit.
Het ging op Leiden aan!
Tegen deu morgen werd do landscheiding be
reikt die het water van Delfland den toegang
tot Rijnland belette.
Fluks togen de Geuzen aan den arbeid, maak
ten eerst schansen en staken daarna den dijk
door.
Mot kracht stroomde het water nu Rijnland
in. Maar al 6poedig bemerkten het-de Spanjaar
den. Ze togen uit Wileveen en Zoetermeer waar
hot gat in den dijk toe om het te stoppon. Hot
was reeds te laat. Toch geraakten zij mot, de
Geuzen in gevecht, maar w orden verslagen.Twaalf
Spanjaarden sneuvelden. Van de Geuzen waren
slechts een paar man gekwetst.
Niet lang duurde het of men ontdekte dat nog
maar weinig was gevorderd. De Groenenweg hield
het water tegen. Deze weg liep paralol met de
doorgestoken landscheiding. Zou men de Groene-
weg hebben doorgestoken, dan belette nog eeu
derde wieg den toegang tot het Zoctermeersche
Een verzoek aan den Prine om meer troepen
had ten gevolge, dat nog een flink hulpleger word
gezonden. Onder treleido van noe meer caleiou
Kv.apien bovendien een. menigte van proviand* -
schepen aan, voor het geval dat Boisot thane
zonder beletsel, recht op LeideD aan kon
gaan. Men had echter mingerekend. Zeer .ornstiga
moeilijkheden lagen de Geuzen nog in den wig.
Nu liet Boisot* het verdere werk begin acn.
Eerst de Groenenweg doorgestoken! Dil was cea
gemakkelijk werk, want de Spanjaarden lieten
hen begaan.
Tcnslolte zou dus de derde weg moeten werden
doorgestoken. Deze weg liep van even benoorden'
Wilsyeeu in een gebogen lijn naar Zoeternvor en
-werd "Voorweg" genoemd.
Het bleek al spoedig dat dit de eenvoudig-»
sto taak niet zou zijn, wrant de Spanjaarden InuD
den alle mogelijko verdedigingsmiddelen aange
bracht, wat gemakkelijk ging. daar de weg.ge
heel bezet was met boerenwoningen, schuren en
bargon. Valdèz bracht hier een troepenmacht van
3000 man bijeen.
Boisot handelde zeer verstandig toen hij zag
welk een macht hij tegenover zich had. Hij bleef
kalm waar hij was en zond La Garde naar Delft
om den toestand met den Prins te bespreken, en
om kanonnen tc halen.
Op 16 September keerde La Garde terug en n et
hem kwam do geschutsmeester Asselius, met vier
sterke platboomde korei/sciiuiten, elk vooraten'
van een z.g. „halve kanon" die kogels schieten
kon van zes en twiutig pond.
Reeds op 17 September ging men nu lot %len
aanval -over. Zeer veel last had men van do
ondiepte van het vaarwater.
De aanval werd gericht op tic brug waaronder
het kanaal liep dat op het Zoeterineer6che meer
uitmondde.
De Spanjaarden openden een gewoldig vuur.
Maar dc 6chopen der Geuzen lagen tc ver - f oüi
geraakt to worden. De vaartuigen waarop dc ba-
nonnen stonden geraakten door het drenen on
klaar, en 't duurde niet lang, of do aanval kon
als mislukt worden beschouVd. De terugtocht
werd aanvaard. Een troepje Geuzen viel ip Spaan-»
sche handen, doordat het zich te ver had gewaagd
toen de terugtocht aanving.
Hoe noodig het was om snol tot Leiden tc na-»
deren, gezien de omstandigheden, kon de krijgs
raad niet besluite!) op dezen weg voort te gn.ui.
Een andere moest worden gezocht.
Men wist echter niet hoe bevreesd do Spaansche
soldaten voor bet water waren! Dit zou er-»st
later tot veler verrassing blijken. Den I8en. «len
dag na bet gevecht, stak dc wind zeer op uit het
Noordwesten en hield daarna nog twee dagen
aan. Ook vielen er zware plasregens.
De Geuzen besloten tot. oen nieuwen ontdek
kingstocht. Boisot en La Garde namen zelf do
leiding. Acht galeien waarop 80 liarquobuziorB
en 60 pioniers namen aan dien tochtf
deel. Men voer over de landscheiding van DnVT-i
land en Sebieland heen en toog tot do sluis *v;uï
Zegwaard, die gebroken werd. Men kwam aan «ion
Zegwaardschen weg, die van Zoetermeer en Zeg
waard naar Benthuizen liep.
Hot weer werd ontstuimig en !t was al v»b
nacht. De Spanjaarden waarop men vast rek en He,
bieren r.rt.
Den volgenden morgen bleek reeds dat Bent
huizen was ontruimd. Boi6ot liet or een bezetting
achter.
Zoetermeer werd ook reeds door den Spaniaar?
den ontruimd.
Do geheele vloot kwam allengs den nieuwe
waterweg langs en volgde de vaartuigen van kn
verkenningstocht.
Op 20 September roeide de voorhoede den Zeg
waardschen weg af. Bii'liet vallen van den avo»xl
werd de WaUe Wetering bereikt.
Toen de Spanjaarden bemerkten dat de Oen-
zen nu weer langs een anderen weg naderden, ver
loren zij nog een groot deel van do weinige
moed, die zij door het water over hadden.
De geest der troepen noodzaakte Valdez wn
de geheele buitenste linie te verlaten. Hij Irok
zijn troopen van Zoetermeer naar Zoeterwon-lo
terug».
La Garde snelde terstond op Zoetermeer too
cn bezette hot.
Bij liet kleine NoordaascHe meer werd tegen
stand ontmoet. Maar na slag geleverd te hebben
trokken de Spanjaarden dés avonds af. De voor
raad schuiten kregen nu hun plaats op het, 25mw
termeer-, hc meer. Het dorp Zoetermeer verze
kerde een eventueelen terugtocht.
Vervolgens werd' do Weijpoórtschen VIie* in
bezit genomen, waar de gev,-opende vaartuigen op
orde werden gesteld. Ook liet de admiraal de
vloot met al haai- kanonnen tegelijk, een i'src-
renden groot brengen aan dë" belegerde stad.
Ongelukkigerwijze kon thans geen voortgang
meer gemaakt worden, daar de lage waterstand
zulks belette. Voor de schepelingen on soldaten
was het een zware beproeving, doch voor de 8iaJ
niet. hel minst. Hoeveel dagen kon Leiden het. nog
houden?
Een bezoek van den Prins aan de vloot gaf den
mannen nieuwen moed.
De hoop was gevestigd op den aanstaanden
springvloed.
Gelukkig bleek die hoop niet ijdel. Een hevigo
stormwind stak uit het Noordwesten op. Langa
deNoord-Hollandsche kust zweepte het water <»p
en stuwdo ook deh Maasmond in, vanwaar- het
weer in breede golven landwaarts vloeide. Hot
water 6tceg zeer snel, en de. wind die daarop uit
't Zuideu woei, stuwde het water naar Leideff op.
De vloot kreeg thans bewegingsvrijheid en talm
de daarom geen oogenblik.
Tegen middernacht van 1 op 2 October e'eg
het er van langs. De vijand had bij dé Kcrklaan
een krachtige verdediging ingesteld-. De Geuzen
violen aan, juichten en lieten de kanonnen drou-'
nën Zij wonnen. De Spanjaard vlood cn verhmr
door het zwaard en door het water aanzienlijk
veel volk. Het water drong nu vrij de Broek
polder in naar Leiden terwijl,do Spanjaard was go
noodzaakt uit. Zoeterwoude weg te trekken. De
tocht werd echter een vlucht, door do water
vrees, die onder de troopen heerschte.
De Geuzen droegen hun vaartuigen over dc on
diepe plaatsen heen en vorderden zeer op do
stad. Zij moesten echter halt houden voor do
laatst en wel de sterkste hinderpaal op den weg,
n.l. voor liet fort Lammen.
Het fort was met minstens 300 man bezet,
Boisot had Leiden van zijn aanvalsplannen in
kennis gesteld. Het bericht was echter later aan
gekomen.
In den nacht van 2 op 3 October overlegde
Boisot hoe hij liet fort den volgenden dag aan
vallen zou.
Echter had de commandant van Lammen ran
Valdez roods. Ia6t ontvangen, om af te trekken.
Dit had plaats in dienzelfden nacht.
Zonder dat zij hot dus wisten 6tond don Geus
zen nu dc-n weg naar Leiden open.
