Dagblad voor Leiden en Omstreken. HE COURANT s- ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN TV A. AR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL f 2.50 PEIt WEEK f 0.10 FRANCO PER POST PER KWARTAAL I 2.00 ■ste JAARGANG' - DINSDAG 4 MEI 1920. - No. 28 BUREAUHOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 V Wat w I de S.D.A.P.? Do sociaal-derriocralcn beroepen ziclï. tan bewijze (lat zij niet vijand^ staan tegenover do bijzondere scholen, bij (Voorkeur op de Groninger motie. Een motie, volgens den heer Troel- slra. op'csltid en aangenomen om cte Christelijke arbeider-» gomakkel ijker Onder d«* roode banier te kunnen ver zamelen. Dat- dit werkelijk de bedoeling» was. en niet de gelijkstelling van de bijzon- 3f Öere schooi met de openbare, is door ide geschiedenis bevestigd- immers e'kt. stap in de.richting van tie pacificatie werd met deze motie in tie hand), tegengegaan. Eri het heefi er allen schijn van dat öeze motie ook nu weer dienst moet doen om de socialisten het stemmen tegen het ontwerp De Visser mogelijk ,te maken. De motie zegt toch nan het slot 'dat tie S- D. A P. alleen onder generic vol doening .aan de daarin gestelde voor waarden aan de gelijkstelling van de bijzondere school mot de openbare wenscht mee te werken. Welnu, zco betoogde de heer Tor taan bij de aigemeene beschouwingen, ban deze voorwaarde wordt- door -hel aanhangige ontwerp niet voldaan. Het onIwerp zegt wel. dat openbaar en bijzonder onderwijs ten opzichte van de openbare kassen 0£ gelijken voel. moeten worden behandeld, maar Eet verbiedt niet-, dat particulieren uit eigen middelen aan een bijzondere on derwijzer als blijk van waardeering een 'geschenk ün geld' aanbieden of -aan be paalde scholen schenkingen doen'. Op dlie manier, zoo heeft men uilge vonden, kan de bijz- school bevoor recht worden boven de openbare, wat in strijd zou zijn met de pacificatie. En daarom is nu een amendement voorgesteld, waarbij wordt bepaald, tiat schenkingen onder welken vorm of voorwaarde ook door een bijzondere Scliooi gedaan aan alle scholen van de zelfde soort, in dezelfde gemeente ten goodq moeten komen. Alle offervaardigheid voor het bij zon- flêr onderwiis moet dus kunstmatig worden gedood!. Het. spreekt wel vanzelf dat zulk een fnendement voor de rechterzijde en Voor allen die het onderwijs vooruit wil len brengen beslist, onaannemelijk is- Het lijdt dan ook geen twijfel of het znl worden verworpen. Goed. ze/rl de heep Ter Cnan. maar tian bliikt daaruit óók dal men in wer- Kelijkheiid de pacificatie nie! wil en dus ïs hel ontwerp voor ons niet te aan vaarden. De social's!en kunnen dus als zij 'dat wenschen met een gerust hart t-egen ti'ii ontwerp stamrcien De terugio/\ht is al bij voorhaal mo- gel'jK gemaakt. STADSNIEUWS. Hel Lei'disch Studenten corps heeft In zijn jl. Vrijdag gehouden vergade- ring benoemd tot eereleden de he er en: 'J. vv. Gralama; W. P. L. van Bylandt;1 J G. P. van Spongier: P. A. -T. Weden en B. M. A. Pa-ulus.'leden van het af gebeden college. Oo 6 Mei; a-s. zal het M iaar geileden zijn. dat de firma Weinttaal le. Bo.lter- tiarn word opgericht». De bedoelde firma- heeft hier ter stede op de Breestraat 12U een filiaal- Gisterenmiddag om ongeveer*5 uur hooft een treurig ongeval plaats gehad. De -jarige E. was met een rotibootje aan het einde van de Rijn en Sehiekade aan het varen. Daar de schuit lek was en het jongmensch nipt kon zwemmen, zonk lii.i in de diepte. Zijn lijk is later opgehaald. Na Tiel Leiden. 'Gisteren troffen wij onder hoven- slaand opschrift in Da Nederlander het volgende bericht aam ..Onder 't opschrift ..'n Nieuwe Mop", lezen wij in de ..Controleur": Bij opriehling kocht do Lc&dscKe Baad van Arbeid een der mooiste en grootste porceelen der stad', slaande aan do Breestraat. Dit perceel, waaraan de „nood'igc" gelden voor .verbouwing en voor zijn doel ..geschiklmakmg" be steed zijn. was zóó groot, dat er, vol gons mededeeling van een dor ambte naren, zelfs zooveel ruimte ..over" was. dat e-r nog andere Rijksdiensten mede in gevestigd zouden worden. Plotseling ontdekte men, dat er nog 'n „grooler'' perceel in Lei-den bestond, en nu bleek liet eerste, reeds in gebruik genomen huis ..te klein" en heeft men nu d'it grootere perceel eveneens ge- kocht-, 't geen natuurlijk ook verbouwd en geschikt voor 't gebruik gemaakt moet. worden Dat zal eon Lief centje kosten. Wij willen liopen. 'dat men nu ook beslist het aller grootste perceel uit- Leiden gekbehf, heeft, want mocht dit niet het geval zijn. dan voorzien wij. 'dat binnen 'n maand of d'rio ook het, nieuwe perceel o-p het Rapenburg weer te klein zal blijken. Met. de larchpenningen wordt immers ..zuinig" omgesprongen Hel bericht trok in vorm' en opzet terstond onze aandacht en wij vermoed den reegis dal he-t in zijn geheel onjuist zou zijn en waarschijnlijk bedoeld was om „slof op té jagen". Wij hebben ons derhalve in verbinding gesteld.met den heer Goslinea, voorzitter van den Raad van 'Arbeid alhier die ons hel volgende antwoord zend: 3Mijnheer 'de Redacteur Naar aanleiding van het door „de Ne derlander" overgenomen bericht uit „de .Controleur" over de verplaatsing van den Raad van Arbeid alhier naar en gebouw op hel Rapenburg deel ik U -mede dat dit bericht in den meest volstrek (en zin absoluut onwaar is. Noch ondergeteekendo. noch het be stuur noch de Raad zelve denken er aan ons uitermate geschikt en doelmatig gebouw aan de Breestraat te verlaten- Het is mij ten een en male een raadsel hoe dlit. bericht in de wereld is al moet ik toegeven dat het in den vorm van een gerucht reeds maandenlang in de stad de ronde doet. Ik vertrouw dat bovenstaande pertinente tegenspraak afdoende zal mogen zijn. Dc Voorzitter van .den Raad van Arbeid te Leiden, <w. g T. S. GOSLINGA\ BINNENLAND. Suiker-kaart. De'minister van landbouw, nijverheid en handel maakt bekend, dat in het tijd vak van Maandag 3 tot en me,u Zondag 9 dézer geldig zullen zijn bons no. 30 en 31 der Rijkssuikeikaart. Melk. Do minister van Landbouw heeft, in gaande 3' Mei. ingetrokken de beschikking houdende vaststelling van een maximum- kleinhandelprijs voor melk; en heeft vast gesteld voor de gemeenten Amsterdam, Rotterdam, s-Gravenhage, Utrecht, Haar lem en Schiedam, eveneens ingegaan dien datum, een maximumprijs voor volle melk (onverpakt) in den. kleinhandel van 18 ct. per Liter. In een circulaire, «waarin -de minister «bovenstaande beschikking, volgens welko met uitzondering van enkele grpote ge meenten de maximumprijs voor melk wordt ingetrokken, ter kennis van de bur gemeesters brengt, zfcgt de minister tot deza beslissing le zijn gekomen uit overwe ging, dat voor verschillende 'plaatsen voor het zomerseizoen zeer zeker een greusprijs vnn 18 cent te hoog is to achten, terwijl het onder de tegenwoordige omstandighe den, inu 'hét bijslugstelsel is vCrvalten, niét wel doenlijk is in billijkheid voor alle ge meenten gezamenlijk een redelijken maxi mumprijs voor dat artikel vast tc stellen. Hooge Raad van Arbeid. De commissie van bedrijfsorganisatie uit den Raad heeft in behandeling een wetsontwerp voor de civielrechtelijke rege ling der collectieve arboids- overeonkomst en eon wetsontwerp tot bevordering van de vreedzame hij leg ging van geschillen over a r- ei da aangelegen heden en tot liet voorkomen van zoodanige geschillen. Credist aan Oostenrijk. In het -internationaal crediet, ten be hoeve van de voedselvoorziening van Oos tenrijk zal naar het „Hhld." meldt. Nederland participeeren voor een bedrag van vijf millioen dollars. Russen. Zondag zijn 320 Russent- mannen, vrouwen 'en kinderen met een trein uit Zwitserland te Rotterdam aangekomen. Er zijn 40 zieken on der. A'.lcn zijn naar liet in dc Maashaven lig gende stoomschip Donsoia gebracht, waarme de zij naar Rusland terugkcercn. Steenkolen uit Duitschland. Het H. N. Bureau verneemt ui! Berlijn: In verband met het bericht uit Esscu. dat de commissie yoor schadevergoeding verboden ■zou hebben, dat Duitsdh'Iand" kolen aan Neder land levert voor en aleer het zijne 'verplichtingen ten opzichte van Frankrijk heeft vervuld, deelt het ministerie van huileiaandschc zakeji te Ber lijn oniccel mede, dat he.t van een .dergelijk verbod dezer commissie niets afweet. Nijverheidsscholen. Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland hebben aan -de besturen dér nijverheids scholen (de oude amhachls- en vakscho len) medegedeeld, dal het in hun voorne men ligt. te bevorderen, dat over 1921 aan bedoelde scholen geen provinciaal subsi die meer wordt verleend. Gedeputeerde Staten merken op, dat de besturen, voornoemd in verband met het vorenstaande goed zullen doen op hun begrooting van ontvangsten voor 1921 geen post meer uit te trekken voor provinciaal subsidie. ADVERTENTIEPRIJS PER GEWONE REGEL f0.227a DES ZATERDAGS f 0.30 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEF. KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens «0 woorden 50 cent; Zaterdags 75 cent. bij vooruitbetaling. BUITENLAND. PALESTINA VOOR DE JODEN. D:n laaUlcn tijd wordt do actie door cl* Joden gevoerd om Palestina, nu het fn handen van do Christenvolken is overgegaan, weer lo herstellen als het joodsche- rijk van eertijds. Hoewol tot voor'kort onder de Joden over do geheele wereld de liefde voor Palestina nog niet zoo groot was, en er nog alleen in verschillende landen klei ne groepen onder de. Joden zich er voor interesseerden, thans is dit veranderd en men kan bij de Joden in alle lan den de neiging waarnemen om terug te koeren naar het land-der vaderen. Zoo heeft hel bestuur van de Zionis tische organisatie le. Londen een mani fest uilgovaardmgd tot het Jood echo volk waarin hel volgende wordt mede- gedceLdJ: „Door hot besluit van 'de grootc mo gendheden heeft voortaan het Joodschz volk eon eilgen nationale woonplaats in Palestina, welke voor Palestina en de taak om de teruggaaf van Palestina aan dc Joden te verkrijgen, zijn toever trouwd "aan Engeland, het land dat het eerst openlijk het bestaan verkondigde van den on verbreekbaren band; dlie e-r bestaat tusschen het Joodsche volk en hot Joodsche vaderland. De zwaarte, van do ontzaglijke taak. dio thans ge lukkig vollooiid 'ia, werd hot eerst opge vat door do Zionistische Organisatie als vertegenwoordigster on voorvechtster van het Joodsche volk. Alle Jodhn zijn één in dit uur van hun vreugd, hun trots in dankbaar heid aan de groote staatslieden der we reld en aan de volken, uit wiep naam zii handelden bij de wegneming van do oudste de nationale grieven- Het Jood sche volk i's hun van harte dankbaar. De Joodsche natie i's vastbesloten om in Palestina een bijdirage te leveren aan de terheven arbeid, der raensehheid. dio haar verleden waardig is- Haar dank zal niet uit woorden alleen bestaan1 Het zal ons streven zijn. in het Joodsoh Palestina een maatschappij op te bou wen van persoonlijke en sociale recht vaardigheid en een centrum van ver zoening en va.n goc de~*kameraadschap der volken Het Joodsche genie, teruggegeven aan den Joodschen bodem, zal daar de proof;- tradities dor Hebreeuwschfe pro feten hernieuwen Geen poging zal te zwaar, geen opoffering te groot zijn dat is geest, waarin wij dézen dag van gelukkige bevrijding vieren." En ook in andere landen wordt de actie van de joden tot het hoogtepunt opgevoerd- De Berlijnsche Zionisten hebben een gToote-tfjjecr.konist gehouden, waar zij met diepe dankbaarheid hel besluit van de conferentie van San Remo begroet hebben, waardoor Palestina, onder mandaat, van Engeland, aan het Jood sche. volk als vaderland! teruggegeven wordt Dit besluit is een keerpunt in de Joodsche geschiedenis- De bijeen komst verklaarde alle krachten te zul len inspannen voor den heropbouw van hel land van Tsraël on hel geheele Duilsche Jodendom daartoe tot mede werking te zullen oproepen En zoo zijn we'den tijd genaderd, "dat het Joodsche volk weder opnieuw in- eere. zal worden gesteld een tiid die door dd profetie iri de geschiedenis reeds was voorzegd. Toch zullen er tientallen ia,ren vor- loopen eer hef Jondsrhe volk in Palesti na machtig genoeg- ta om zjich te be sturen er» het de gevolgen van eeuwen lange, bezetting van Palestina 'door de Turken overwonnen heeft Engeland voldoet gaarne aan tie op dracht om "hel Joodsche volk in Palesti na le besturen en hel le leiden naar ziin bestemming. De Brits che hoofdadministrateur te Jeruzalem heeft aan alle godsdienstige gemeenten daar een kennisgeving ge richt nopens de nlanncn van Engeland met betrekking tot hel bestuur van Palestina. Hii verklaart daf hel bestuur zich on- tier hef Britsnhe mandaat, niet mei de godsdienstige gebruiken of lïeiUge plaatsen za.l bemoeien, maar alleen de openbare veiligheid en orde liandftaven. Immigranten zuMe.n. alleen toegelaten worden, voor zoover zij noó"di,g ziin voor 'de ontwikkelfeig van het, land De 1e- genwoordlLge landeigenaars .zullen niet uit liet land gezet of beroofd worden en er zullen geen voordeel ice -concessies pe.gfwen worden aan personen of groe pen. tel nadeel van anderen. De Brilsr.lie regeering znl besturen en in geen geval zal men toelaten dat een .minderheid de. meeryjerlieid over- lieerscbt. als-tie tiid gekomen is om een verlngonwoord'igeSdc regéering le vor men. Een leerzame 1 Mei-Boodschap. Bij gelegenheid van den 1 Mei-dag heeft de Russische regeering door middel van hel draadloos station te Moskou een „boodschap" de wereld ingezonden, waar in gezegd wordt: „Laat ons er aan denken, dat arbeid de grondslag is van het leven. Een. zorgeloos, geen verantwoordelijkheid bezittend werk man is thans de ergste vijand van den socialLstischen staat, gelijk slaand met den man uit het Evangelie, die zijn talenten begroef. Hij, die zijn tijd in de werkplaats ver spilt, of zich met zaken, die buiten zijn werk liggen moeit, of om duidelijker te spreken, tijdens zijn werkiijd zijn ar beid in den steek laat is de vijand van hel socialistische Rusland en vernietigt de toekomst van het land." Uitvoering vredesverdrag. Men begint in Duilschland thans ernst tc-maken met de uitvoering van de verplichtingen krachtens het vredesver drag. Alle regeeringspersonen le Ber lijn en in het Rijk werken thans met koortsachtigen ijver om de bepalingen, waaraan moest zijn voldaan, in haar ge" heel uitgevoerd te krijgen- Naar de West falische Landes Zfg. meldt, zal de mitël- t-aifre ontwapening op zijn laatst legen fni'dden Mei voltooid zijn- Bovendien vindt een grondige controleering plaats van het nog voorhanden oorlogsmate rieel. waarbij groote hoeveelheden wa gens. munitie en oorlogstuig zat wor den gereed gemankt ter- uitlevering. Voorts nee mi de volledige demobili satie van de den laalsien lijd vrijwil lig geformeerde plaafseli|lcc weorwachtcn, voortgang Duizenden manschappen oiï officieren zijn den laatsten tijd ontsla gen1 De Duitsche regeering gelooft, dat. hel haar voor 21 Mei zal ziin getakt, aan "den cisch der geallieerden le hti> ben voldaan. Wanneer tegen d'ien tiid d-' Rijkskan selier M'lller aan de conferentie der ge allieerden ta. Spa moet deelnemen, moot hij iri de po?ilie verkecren. van hel be wijs te kunnen leveren, dat het vredes verdrag door Duitschlanc! zóóver ver vuld is. als maar eenigszins mogelijk was. Slechts op dien grondslag zal do rijkskanselier met succes kuniVn on derhandelen Daaromtrent koestert men niet clen minslen twijfel Ook de Nationale Vergadering zal zich' in haar zitting van 19 tof 12 Mei met de tenuitvoerlegging van het vre desverdrag bezighouden en verstrek kende besluiten nemen over de belang rijke kwestie van het herstel De meerderheid.-partiien zullen een gemeen seb appel ijk'' verklaring af Ie ei gen. waarbij ze het uitvoeren van he.t verdrag van' Versailles als een ernstiigen plicht erkennen en hun wensch te ken nen geven om tok overeenstemming mefr dc entente staten te komen. Demobilisatie De wet op den dienstplicht in Enge land is op 1 Mei buiten werking getre den Do Engelsche bladen brengen naar aanleiding daarvan nog eens in herin- neming. welke militaire onspanning de ver^rhiWende deelen van.hel Riik z.ichr in den coring hebben getroost. Uit En geland Scholland eri Ierland kwamen onder de wapenen 5.70L4IC, man, uftl Canada u'» Australië 41 r, seo. Nieuw Zeeland 220JI99. Zuidl-Afrika 13fi.n?0. New Found-land 11,922 en. do klei nere Skoloniec; 12.non. r^lon blanken:-in totaal 7.l30.?sn Daar kwamen aan' Rnitse.h Indiërs nog hij 1.401.350. aan kleurlingen uil Zu'd-Afrika 92.837, nit Rritsch -Wosi-lndfië lonoom aan kleur ingen uiif, andere ko-IoniPn 20.000, fn to taal aan kleurlingen 1.524.187 'Alles tezamen komt. blanken mei. kleurlingen, hel totaal fier Rril-srhe troepen in den oorlog on 8,(454.487 Daar van zijr> er gesneuveld 713.(61. verminkt! 271.288 en gewond 2.053.779 Hel 'nl.naj aan verlie.zen had dus bedragen 3.nas 083 waarvan "dood of vermist 984.309 DP spoorwegstaking. De treinenloop in FrankTiik is nor maal in hel. noppder en hek ooslerstar tion De toestand is sta.tionna.Tr op he.t geheele nel der P L M. Hot verkeer FEUILLETON. EEN VERWOEST LEVEN dooi iïUUO KINGMAN'S. (Nadruk verboden.) £7) Er schijnt een niéouingsverschil te zijn, maar bij de nadering der personen gaat de man op don achtergrond. 't Zijn Jan Boer en Jan Folmer; Horrin- 8» en baas Sinke volgen op een afstand. ,De beide eersten slaken een kreet op het gezicht der vrouw, een meisje nog. „Marie!" Gelijktijdig gillen zij het er als liet ware .uil. Het weerkaatste langs de huizen en de beide anderen loopen ijlings toe. f Marie!" 'n Moment staat zij' stom, kijkï, wezen loos schior. Maar dan ziet zo. Jan Folmer! Jan Folmer, die haar zoo liefhad, die zij .«mudelijk heeft afgewezen, om to gaan Baar de stad. Op haar aapstcy mcn komt alLea, O, zij heeft haar geweten willen dicht- schrocven, als een brandijzer. Alles moest maar dood zijn. En aanvankelijk is het haar gelukt. En nu? Daar staat hij: Jan Folmer! En dat isJan Boer! En die daarDat is baas Sinke! Drie menschen van haar dorp! Moeder! Het is een ontzettend gezicht Zij slaat de arm rond den lantaarnpaal, een bezwijming nabij. Horringa ondersteund haar, maar spreekt uog geen woord. Daar komen de tranen Het is een hartroerend gesnik De ervaren Horringa weet, dat hier de overwinning gemakkelijk zal zijn, wat hem een glimlach van blijdschap op het gelaat toovert. Hij spreekt haar toe. En zij luistert. „Wij zoeken je reeds lang, Marie. Ga nu met ons mee, dan kun-je uxaar huis, naar je moeder, waar je welkom benb....t'-7 Zij heft kat hoofd op. Up het gelaat is een ontzettende angst te lezen. Zij kijkt de drie bekenden aan, ziet Jan Folmer, die slaat met tranen van ontroe ring in de oogen. llij gaat op haar toe. „O, Marie, ga mee. We woten alles, maar we vergeven alles. Ga mee naar je moeder. Zeg dat leven vaarwel. Kom, ga mee." De andere twee zw ijgen. Het is stil in de straat. De man, die met Marie stond tc praten, zooeven, drukt zich vaster tegen de muur, om niet gezien le worden. Was Horringa bij de eersle twee geweest, hij had natuurlijk „manke Hein" herkend. Maar nu weet hij niet, wat gevaarlijk in dividu in de onmiddellijke nabijheid is. Nu weet hij niet, dat daar een woeste ling staat, die in spanning afwacht, wat er zal gebeuren, om als het noodig is het mes „Ga mee." Het wordt door vier monden iegelijk uit gesproken. uW^yrom aarzelt dat kind nou?" vraag* Horringa zich verwonderd af. Zon de overwinning dan toch niet zoo gemakkelijk gaan? Zou zij dan het leven der schande ver kiezen boven het gaan naar huis? Is zij dan zoo verstokt, dat zelfs een be roep op haar moeder niet helpt? Maar wat weet hij er van, dat zooeven een heftige woordenwisseling heeft plaats gehad tusschen „manke Hein", de helper van madame Maehiavclli en Marie Lok kers?? -Wat weel hij er van, dat zij heeft ge dreigd, heen te gaan; dat zij heeft gewei gerd langer de speelbal van die twee te zijn, in een oogenblik, waarop zij ocnige wilskracht had. Die ontzettende daad, waarvoor de ad vocaat Van Oostrum haar een groote som gelds had gegeven, wal zij aan madamé Machiavelü had verteld. Het is nog steeds dezelfde situatie. „Ga mee." Zij zegt geen woord, laat de lantaarn paal los en gaat mee... langzaam.,., enkele stappen... lit'MTi '.limatftiMUi» Dan komt hot als een ontzettende angst kreet: „O. laat mij. Ik kiln niet." Nu weet Horringa wel geen bizonderhe- den, maar hij de ervarene weet ge noeg. Dat: „Ik kan niet" doet hem een lich$ •opgaan. „Je kunt wèl", zegt hij dan, opeens har telijk. „Je kunt wèl. Je kunt altijd. Kwaad zal je niet geschieden. Daarvoor zaJ ih; zorgen." Marie kijkt op. Dan, als bij plotselinge ingeving, vraagÉ Horringa: „Marie, is het soms Hein" en madame Machiavelli?" Star-verwonderd kijkt zij hëm aan. Schor komt het er uit: „Ja". „O, dan is het in orde. Ga maar mee. En dan morgen naar moeder, die je met ver langen wacht. Voor al het andere zal il^ zorgen." Uit de volle diepte van haar hart, datj Goddank! nojr niet geheel is verdorvent komt een zucht van verlichting.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1920 | | pagina 1