Dagblad voor Leiden en Omstreken. LEIDSCHE MANT c- ABONNEMENTSPRIJS IN LEIDEN EN BUITEN LEIDEN WAAR AGENTEN GEVESTIGD ZIJN PER KWARTAAL f 2.50 l'ER WEEK f 0.10 iFRANCO PER POST PER KWARTAAL f 2.90 Iste JAARGANG. - VRIJDAG 2 APRIL 1920. - No. 2 BUREAU: HOOIGRACHT 35 - LEIDEN. - TELEFOON INT. 1278 ADVERTENTIEPRIJS PEK GEWONE REGEL f 0,221/, DES ZATERDAGS f 0,80 INGEZONDEN RECLAMES DUBBEL TARIEF,» KLEINE ADVERTENTIES van hoogstens 30 woorden 50 cent; Zaterdag^ 75 cent, bfl vooruitbetaling. De Kiezerslijsten. Nu de voorloopige vaststelling van de ïdezerslijsten voor het jaar 19201921 heelt plaats gehad, is voor de besturen van kies- ivereenigingen en de propagandisten de tijd pveor aangebroken om na te gaan of soms ibok iemand is vergeten. Een gemakkelijk werk is dat niet dit- jmaal. Vroeger werden de kiezerslijsten gedrukt fcn kon een ieder zich tegen betaling der (kosten een exemplaar aanschaffen. »Dat is fthans practisch niet meer mogelijk, daar (tengevolge der zeer hooge drukkosten en liet groot aantal kiesgerechtigden, de lijs- (ten niet meer worden gedrukt, maar alleen leen geschreven lijst ter inzage ligt. Het behoorlijk controleeren is daardoor [bijna ondoenlijk geworden, maar toch zal Siet zaak zijn na te gaan of er niet iets op gevonden kan worden om te voorkomen jdat kiesgerechtigde mannen cn vrouwen itan het hun toegekende recht verstoken blijven. V Moreele inzinking. Een van de droevigste gevolgen, of wil tnen begeleidende verschijnselen, van den schrikkelijken wereldoorlog,is zeker wel de imoreele inzinking die overal wordt waar genomen. En dat niet alleen in de oorlogvoerende landen, die door den volkercnkrijg in zoo bijzondere mate geteisterd werden, maar bok en niet minder in de neutrale landen «die financieel van den oorlog profiteerden. Oók in ons land. Het is algemeen bekend welk een ont zettende omvang in de oorlogsjaren de smokkelhandel had aangenomen. Geheele streken waren door deze ziekte 'die zulke droevige gevolgen na zich sleep ee, besmet. Ook de belijders gingen hierin niet vrij uit. In dit opzicht, zoo redeneerden velen idie door Mammon waren gegrepen, be hoefde men zich aan de Overheid niet te storen. Hoofdzaak was, dat er „verdiend" jverd. „•Alle ziel", zegt de Apostel Paulus, „zij de machten over haar gesteld onderwor pen". Zeker, zeker, maarde kans was zoo schoon, de winst zoo groot, de verlei ding zoo sterken zoo heeft menigeen zijn geweten in slap gesust en zich op den Smokkelhandel geworpen. Financieel waren de resultaten meestal gunstig. Maar wie zal schatten de moreele schade, die geleden werd? Wie zal zeggen lioevelen in en door dat bedrijf schade ge leden hebben aan hunne ziel? Daarna hebben we gekregen de hamster manie. Het achterhouden en het tegen hoo- gen prijs verkoopen van levensmiddelen pn andere levensbehoeften. Het profiteeren van de algemeene ellen- 'de.. Het partij trekken van den nood waar in anderen verkeerden. Wij zijn kortzichtige, weinig-wetende mcnschcn. En dat is maar gelukkig. Want wanneer we alles wisten en alles wat er op dit gebied misdreven is, als in een spiegel voor ons zagen, we zouden verbijsterd staan. Maar gelukkig, ons weten is beperkt. Hoe moet het ons echter in betrekking tot dit kwaad te moede zijn, als we denken aan dat ontzaglijke woord van den Ziener op Patmos:en de hoeken werden ge opend. De boeken, waarin ook deze misda den staan opgeteekend! De oorlog is voorbij. De smokkelhandel is minder „loonend", evenals de kettinghandel. Maar nu is het weer de speculatie-woede, die ons volk heeft aangegrepen. De oude karaktertrekken komen weer boven. De hartstochten zijn geprikkeld. Het is de speelzucht die ons volk gevangen houdt en naar beneden trekt. Alles en een ieder speculeert. Groot en klein. Kinderen zelfs zijn min of meer door dit kwaad beneveld. Mammon zwaait over ons volk als volk 'zijn scepter envelt zijn slachtoffers, hier en ginds en overal. Rustige, eerlijke arbeid die onder Gods zegen, „dagelijksch brood" kan geven, wordt steeds meer geschuwd. Het arbeiden is voor de dommen,, de achterlijken, de nienschen die hun tijd niet verstaan, die niet uitgeslapen zijn. Zóó spreekt de wereld en zoo spreken ook tal van belijders. De bede van Agur: „Armoede of rijkdom geef mij niet, voed mij met het brood mijns bescheiden deels", vindt af minder weerklank. „Begeerte" heeft ons aangeraakt en dies danst alles om het gouden kalf en wordt en keur van onze beginselen terzijde gezet. Laten we toch niet de gevaren die hier dreigen gering schatten en niet onze oogen sluiten voor don afgrond die hier gaapt. We spreken nu niet van de verliezen die geleden zullen worden, van de gezin nen die zullen worden geruineerd, al is dat ook niet zonder beteekenis, maar we den ken in de eerste plaats aan de moreele en de geestelijke gevaren die hier dreigen. We denken aan de toekomst van ons volk. Wanneer er geen kentering komt en de speel- en dobbelzucht niet wordt beteu geld, dan gaan we naar den afgrond en zal met name het opgroeiend geslacht, de rampzalige gevolgen niet ontgaan.,. STADSNIEUWS. NIEUWE LEIDSCHE COURANT. Donderdag 1 April was voor de vrien den van de Christelijke pers in Leiden en Omstreken en het zijn er vele! een heuglijke dag. Nadat ontzaglijk veel voor-arbeid was verricht én allerlei moeilijkheden veel meer dan een niet ingewijde zich kan .in denken waren overwonnen, zou nu ein delijk het langverwachte Christelijke dag blad voor deze omgeving Verschijnen. Reeds vroeg in den morgen wapperde vanuit het perceel Hooigracht 35, de Ne- derlandsche driekleur, terwijl 'n zwart mar meren plaat aan den gevel met groote gou den letters meedeelde dat hier de Bureaux der Nieuwe Leidsche Courant" zijn ge vestigd. Eon en ander trok zeer de aandacht van het publiek. Namens commissariessen werd aan de directie als blijk van erkentelijkheid cn waardeering voor den velen verrichten ar beid een prachtig bloemstuk aangeboden. Het hoofdmoment, van den dag was ech ter toen in denl oop van den dag het eer ste exemplaar van de „Nieuwe Leidsche Courant" verscheen, niet klein en onbe duidend, zooals door sommigen was ge vreesd, -door anderen misschien gehoopt, maar zóó dat niet weinigen kwamen verklaren dat hunne verwachtingen verre waren overtroffen. Reeds dit eerste num mer toonde, dat de gedachte voorzit de za ken flink aan te -pakken en aan alle eischen die redelijkerwijze .gesteld kunnen worden te voldoen. Het behoeft geen betoog dat directie en redactie hoe dankbaar ook over het ver kregen resultaat nog niet geheel voldaan waren. Door den grooten en -onverwachten toe vloed van advertentiën, verscheen het eerste nummer, ondanks alle voorzorgs maatregelen niet precies op tijd, terwijl ook do bezorging hier en daar een weinig ha-j perde. De nieuwe machine htje zorgvuldig ook gemonteerd, liep niet dadelijk onberispelijk. Dit zijn-echter kleinigheden die naar ver trouwd mag worden spoedig in orde zul len komen. Voor de vele vrienden dio behoefte heb ban hunne belangstelling te toonen zal daarvoor a.s. Maandag 's nam. ta drie uur gelegenheid zijn. H.H.'commissarissen hopen dan te reci- pieeren in het gebouw aan de Hooigracht en zullen dan gaarne particulieren en even- tueele afgevaardigden vaii corporation ont vangen. Tevens zal ei; dan gelegenheid zijn de Bureaux in oogen^chouw te nomen. En nu, de arbeid roept. Dag in dag uit zij het een lange reeks van jaren moet onze „Nieuwe Leidsche Courant" de we reld in om de belangen yah de lezers te die nen en voor onze schoorie beginselen het pleit te voeren. Wij doen nogmaals een dringend beroep op onze lezers om ons nieuwe blad naar vermogen te steunen. Laat een ieder er toe medewerken dat ons blad wordt bet grootste en het beste plaatselijke orgaan in wijden omtrek. Zegene God allen arbeid die tot dat doei wordt verricht. Leve, groei en bloei onze „Nieuwe Leids cho !Couran t"! De heer W. F. Schutter herdacht gis teren dat hij voor 25 jaar- bij de gemeente in dienst trad. De jubilaris, thans bewaarder van den stadscimmerwerf, die eveneens de lei ding van de Leidsche Arbeidsbeurs heeft, werd door het personeel van den Werf ge complimenteerd en hem werd 'n stoffelijk blijk van waardeering en erkentelijkheid aangeboden. Ook de directeur, ambtena ren en het personeel van gemeentewerken boden den heer Schutter een cadeau aan. Woensdag vierde de heer P. Mazu- rel zijn 40-jarig jubileum in dienst bij de firma Jongmans en Zonen. Dit feit werd in stilte herdacht. Woensdag werd alhier in een goed bezochte vergadering van belangstellen den tot de oprichting coner Volksuniver siteit besloten. In het voorloopig bestuur, waarin de schillende richtingen vertegenwoordigd zijn, werden benoemd: mej. H. Funke, dr. II. J. de Wolff, dr. J. Pohlmann, J. Kruit, Jac. Oudshoorn, mr, D. A. van Eck, dr. D. E. Bosselaar, J. J. van Stralen, J. J. Schaap, M. van den Berg, en P. Heems kerk. Het voorloopig bestuur zal beginnen met de statuten te ontwerpen en een program samen te stellen om daarna de leden bijeen te roepen tot het nemen van definitieve besluiten. De Geneeskundige Staatscommissie bevorderde gisteren tot arts de heeren A. Bogaards, den Haag, en J. C. Becker, Lei den. De voorzitter van den Raad van Ar beid, de heer Goslinga, is voor eenige da gen uitstedig, zoodat zijn gewone spreek uur op Woensdag ^.s. niet wordt gehou den. De heer Mr. II. II. E. Nord Thomson, plaatsvervangende voorzitter, is gedurende de afwezigheid van den voorzitter belast met de leiding der werkzaamheden. BINNENLAND. Prinses Juliana. Naar de „Msb." verneemt, heeft de heer A. M. E. Overdijkink te Apeldoorn, gedu rende de wintermaanden een fraai schim menspel vervaardigd voor II. K. H. de Prinses. Onlangs werd hij in de gelegen heid gesteld zijn geschenk persoonlijk aan aan te bieden. Het schimmenspel werd door den heer Overdijkink met veel succes aan de Prinses en Haar kameraadjes op een kinderavondje vertoond. Uitvoer van boter. De Minister van Landbouw, Nijverheid en Handel heeft bepaald, dat van de bo ter, bereid door producenten, bedoeld in artikel. 1 en artikel 2 van zijn beschikking van 15 Augustus 1919, no. 3277, welke zich schriftelijk hebben verbonden tot na koming der verplichtingen, hun ingevol ge genoemde artikelen opgelegd, zal mo gen worden uitgevoerd 25 pet. der pro ductie over de week van 21—28 Maart j.l. Suikerbons. De minister van landbouw maakt be kend, dat in het tijdvak van Maandag 5 April tot en met Zondag 11 April e.k. gel dig zullen zijn bons no. 20 en 27 der Rijks- suikerkaart. Wittebroodkaarten. De Minister van Landbouw heeft bepaald dat voor de 34e broodkaartenperiode als wittebroodkaarten, aanvullingskaarten voor wittebrood en dagbroodkaarten zullen gelden de in de distributieregeling van 29 Augustus j.L bedoelde kaarten van ver schillende kleuren en wel: voor het 133e tijdvak de zwart-gekleurde; voor het 134e tijdvak de rood-gekleurde; voor het 135e tijdvak de blauw-gekleur- de en voor het 136e tijdvak de bruin-gekleurde. Deze kaarten hebben een paarsen onder grond. De directeur van het Rijksbureau voor dve Distributie van Graan 'en Meel maakt bekend, dat als wittebroodkaart voor het 132ste tijdvak, hetwelk loopt van 4 tot. en met 12 April a.s., zal dienen de Rijksbrood kaart in de paarsche kleur op grijzen on dergrond. De bons dezer kaart zullen evenwel reeds op 3 April a.s. geldig zijn. Régeling treinenloop. In verband met het te verwachten drukke reizigersvervoer met Pasehen zijn door de spoorwegen de volgende maatrege len genomen: Op Zaterdag 3 April loopen talrijke voor- en volgtreinen gedurende den geheelen dag. Op Zondag 4 April zijn verschillende extra-treinen ingelegd, voornamelijk in den voormiddag. Op Maandag 5 April loopen voor- en volgtreinen, hoofdzakelijk in den namid dag. Op Dinsdag 6 April zijn meerdere extra- treinen ingelegd. In het algemeen loopen de voortreinen 8 minuten vroeger dan de hoofdtrein, zijn de hoofdtreinen in vertraging, dan loopen de voortreinen in de dienstregeling van den hoofdtrein; in dit laatste geval wachten te Amsterdam C.S. velschillende treinen wel de aansluiting van den voortrein, maar niet van den anderen trein af. De Nederlandsche Handel. In artikel 23 van het Volkerenbond verdrag wordt bepaald, dat de leden de noodige beschikkingen zullen nemen om een gelijke behandeling van den handel van alle leden van den Volkerenbond te verzekeren. Het bestuur der Verecniging „Het Vrije Ruilverkeer", waarvan de oud-minister van Financiën mr. Anton van Gijn voorzitter is, heeft naar aanleiding hiervan een schrijven tot den minister van Buitenland- sche Zaken gericht om hem met aandrang in overweging te geven, dat Nederland, als „een liandelsstaat bij uitnemendheid" het initiatief zal nemen tot internationale besprekingen om aan deze verdragsbepa lingen uitvoering te geven, is het dan voor loopig nog slechts in dien zin, dat „over eenstemming werd verkregen omtrent een zeker algemeen maximum dat als belas-, ting bij den invoer van goederen uit een land door een anderen staat mag worden geheven en \\^lk maximum zóó laag zou moeten worden gestéld, dat zij nauwelijks een ander dan een zuiver fiskaal karoktc^ zou kunnen hebben." De Transportstaking. Ook de Ned. Federatie van Transport* arbeiders heeft zich tot onderhandelen b«a reid verklaard en heeft gisteren aan mini ster Aalberse het volgende telegram ge^ zonden: „Hoewel het standpunt van de Ne<?. Federatie, in zake arbitrage Uwe Excellen tie bekend is, zijn wij in gevolge uw ver= zoek ter conferentie van 26 Maart bereid een bijeenkomst bij te wonen, waar ook dc werkgevers vertegenwoordigd zijn om eej£ grondslag te vinden voor beëindiging vak het conflict". De hoofdbesturen der Scheepvaart- Vereenigingen Noord cn Zuid deelen me de, dat zij in Verband met den grooten aandrang door stakende havenarbeiders op de werkgevers geoefend om de bedrij ven weder open te stellen, gisteren heb ben besloten aan dien wensch gevolg tü geven, met dien verstande, dat de arbeid onmiddellijk kan worden hervat op de oude voorwaarden, zoodra tusschen de Sclieepvaart-Vereenigingen en de organi saties overeenstemming zal zijn bereikt omtrent de algeheele opheffing van den boycot van Nederlandsche schepen door arbeidersorganisaties in buitenlandsche havens. Zoodra voorts overeenstemming zal zijn verkregen omtrent de nieuwe loon- en ar beidsvoorwaarden, welke door de werk gevers op 19 December 1919 zijn aangebo den, zal aan die nieuwe looricn terugwer-. kende kracht worden verleend tot op den datum waarop de arbeid als bovenstaand is hervat. Op de verschillende terreinen te Am sterdam wordt het werk door werkwilligen geleidelijk hervat. Bij de Maatschappij „Nederland hebben nu ook 50 bazen en- onderbazen, die zich bij de staking had den aangesloten het werk weer opgeno men. Goederenvervoer. Tot nader order worden geen ijl- en vrachtstukgoederen naar Amsterdam ten vervoer aangenomen, uitgezonderd ijlstuk-, goederen niet meer wegend dan 200 Kg. per colli benevens wagenladingen ijl- en vrachtgoed, wanneer afzender bij aanbie ding ten vervoer eene verklaring van ge adresseerde overlegt, waarbij deze ver klaart zelf voor wegvoer der lading on middellijk na aankomst zorg te zullen dragen. Allezendingen ijl- en vrachtgoed, wagonladingen en stukgoed naar en tran siet de lijnen van den Franschen Noor derspoorweg, worden voortaan zonder voorafgaande machtiging ten vervoer aan genomen. Geen vervoer naar Duitschland kan plaats hebben, met uitzondering van: 1. IJl- en vrachtstukgoederen naar Duit-» sche stations. 2. Wagenladingen, aardappelen naar de grensstations, adres Reichskartoffelstelle, Dusseldorf. 3. Wagonladingen versche visch. vleesch, vet. vetstoffen, melk en margarine naar Duitsclie stations. 4. Wagenladingen andere goederen als ijl- of vrachtgoed, waaronder versche groenten, naar Duitsche stations, mits met Bescheinigung van het Duitsche gezant schap. Dit vervoer is beperkt tot bijzonder dringende gevallen. De hier bedoelde Be- scheinigungen moeten gedateerd zijn na 29 Maart 1920. 5. Levensmiddelen naar Oostenrijk iri extra-treinen van 50 wagons over Dalheim. Bovenstaande bepalingen zijn alleen van kracth, voor zooverre op het slation van FEUILLETON. EEN VERWOEST LEVEN door HUGO KINGMANS. (Nadruk verboden.) 't Zou alleen kunnen gebeuren, dat baas Sinke, vóór zij wegging, haar moeder een bezoek bracht en haar dan intusschen „ka pittelde". Ze zou echter probeeren, „er tusschen .uit" te geraken, als het zoover was. Ze was toch ook geen kind meer! 't Was reeds vol doende vond zij dat haar moeder haar onder handen nam met haar-gaan-naar-de- stad, toen zij dat verlangen kenbaar maakte. Daar had baas Sinke niets mee te ma ken, oordeelde zij. ITij nam nu wel, nu de predikant gestorven was, de allures aan, of hij de predikant was, maar het zou nog zeer te bezien staan, of in de toekomst een predikant zou beroepen worden, die van zijn (Sinke's) richting was! Al meer en meer werd in de gemeente verlangd naar een vrijzinnige prediking, die don menschen voorhoudt, dat ze maar braaf moesten leven en dat het dan wel in orde zou komen. Iedereen, die deugdzaam wilde leven, zou God in Zijn genade wel aannamen. In de vacature trad dan ook vaak een moderne predikant op, zeer te gen den zin van baas Sinke. Zooals vanzelf spreekt, gaf dit optreden verdeeldheid in de gemeente. Een groepje scheidde zich af en vormde een apartje, dat vergaderde bij één hunner in de ruime kamer. Er werd gemompeld, dat haas Sinke, hoewel hij Kerkvoogd was, zich verbazend tot dat clubje voelde aangetrok ken! Marie's moeder was ook steeds van de partij, reeds van het begin af aan. Dat had Marie niet verwonderd. Maar zij ging niet mee. Zij was in de „Groote Kerk" gedoopt, had ze belijdenis afgelegd en naar die Kerk zou zij blijven gaan. Temeer, omdat de „nieuwe richting" tweemaal per Zondag bijeenkomst hield en in de Hervormde Kerk gebeui'de dit maar éénmaal. Dat vond Marie trouwens ook voldoende. Waar was in den Bijbel te lezen, dat er op Zondag tweemaal godsdienstoefening ge houden moest worden?! Maar enfin, ze ging nu weg van dit praatjes-nest-van-een-dorp met z'n on- eenigheid in kerkelijke zaken. Ze ging nu. naar een groote stad. Daar had je natuurlijk ook die vei'schillen, dat sprak vanzelf, maar och, dat merkte je niet. Bovendien: als je daar eens een keer uit de kerk bleef, dan kraaide er geen haan naar. Maar hier. Hier was het in de aller eerste plaats moeder al, die er captie op maakte. En den volgenden morgen was het natuurlijk vrouw Bakx, die van ieder een en tot iedereen wat te zeggen had, die vragen zou: „Was je gister ziek, dat je niet in de kerk was?" En als het eens enkele malen achtereen voorkwam, dat je de kerk verzuimde, dan had-je al gauw den dominee op bezoek! Och, 't was een heele goeie man, in z'n leven, daar niet van, maar hij raakte oud en uit z'n tijd! 't Beste was dan ook maar, dat-ie gestor ven was. Nu kon de gemeente zich uitle ven en zich ontwikkelen in een richting, die zij wilde. Dat was de eenigste oplossing om een gezonden toestand te krijgen. Zoo volgde Marie den gedachtengang van boer Jorissen, bij wien zij diende. Want men meene niet, dat dit allemaal oor spronkelijke gedachten van Marie waren! 't Meisje vond het eigenlijk niet de moeite waard, zoo diepzinnig over kerke lijke toestanden na te denken. Den laatsten tijd had zij maar ééne ge dachte. die haar onophoudelijk vervolgde: zoo spoedig mogelijk uit het dorp. waar het haar begon te vervelen, weg te komen. Dan was ze ook met goed fatsoen af van Jan Folmer, die haar ook ging vervelen. I Och, hij was een goeie sul en een echt boe renmeisje zou wel gelukkig met hem zijn, daaraan twijfelde zij niet, maar hij was niets voor haar. Zij beeldde zich ih, dat zij geen meisje van het land was, hoewel zij er geboren en getogen was, evenals haar voorouders tot in talrijke geslachten. Maar Marie droeg hartje en hoofdje wat hoog. Ze zou, ze móést nu eenmaal naar een groote stad. Daar zou allicht een bete re partij te maken* zijn, dan Jan Folmer was. Hij had (even moest zij nog glimlachen, als zij er aan dacht) de stohte schoenen aangetrokken en haar „gevraagd". Maar voor eens en altijd had zij hem te verstaan gegeven, dat hij nooit op haar behoefde te rekenSn. Terneergeslagen had de arme jongen zich van haar afgewend. In z'n keel zat een krop; hij kon niet meer spreken. Waaraan had hij zoo n minachtende be handeling verdiend? Toen Marie hem zoo zag. had zij een oogenblik spijt van haar wel-wat-liarde woorden, - wilde zij liem terugroepen cn zeggen, dat het niet zoo erg was bedoeld, maar dat zij toch niet op z'n verzoek kon ingaan. Maar die betere opwelling was direct weer verdrongen. Ilii moest eens gaan den ken! Neen 't was maar beter zoo. Nu wist hij 't in éénen en zou haar niet meer lastig vallen. En hij viel haar ook niet meer lastig, hoewel ze, daar beiden bij dcnzelfden boer dienden, elkaar dagelijks spraken. Dat hij zich echter niet meer aan haar gelogen liet liggen, verdroot Marie eigenlijk nog meer, want haar ijdelheid zou ten zeerst© gestreeld zijn, wanneer hij nog een paar maal pogingen had aangewend! Ilij deed het echter niet, maar verdroeg z'n smart mannelijk, sprekende met haar over ge^vone, dagelijksché. zaken, alsof er niets was gebeurd. Toch schokte het 'n oogenblik in hem. toen zij vertelde, dat zij het dorp verlaten ging en in de stad ging dienen. Hij voelde, dat hij het zeggen moest; neen, zonder een waarschuwing zijnerzijd» kon hij haar niet laten gaan, hoewel zij hem smadelijk had bejegend. „Je moet het zelf weten, Marie, maar ilc waarschuw je voor de gevaren van eenr groote stad." En eenigszins verwijtend: ..Ik begrijp ook niet, dat je een arme weduw^ als je moeder, kunt verlaten." (Wordt vervolgd)*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1920 | | pagina 1