CACAO DE ZAAN 500 1.95
I
het land van Tito de R.K. kerk
straks óók genationaliseerd?
Scheidende minister Acheson
hield boeiend betoog
Streekplan Brielse Maas door
Prov. Staten goedgekeurd
Wèg beklemming
Over Zondagsrust
nieuwe leidsche couhant
7
vrijdag 19 december 1952
Profiteer
van deze uitzonderlijke,
tijdelijke aanbieding
Groot, royaal pak
(dal komt dus overeen met $9 cent per 100 gramJ
Naai Russisch voorbeeld
Verbitterde, ophitsende rede van minister Kardelj
in Zuidslavische parlement
7UID-SLAVIE heeft officieel toegegeven, dat de verheffing van aarts-
U bisschop Stepinac tot kardinaal, geleid heeft tot het afbreken der
bi liplomatieke betrekkingen met het Vatieaan. De Zuidslavische communis-
sche leiders schijnen vastbesloten de R.K. kerk in hun land te nationali-
erën en de banden tussen de 70.000 leden van die kerk en het Vatieaan
eheel te verbreken. Dit kan men opmaken uit de bittere rede, die de
iuidslavische minister van Buit. Zaken, Kardelj, in het parlement heeft ge-
iouden. Woordvoerders wijzen er op, dat de Zuidslavische communisten in
mn houding tegenover de kerk dezelfde weg volgen als de Russische satel-
ieten.
Kardelj betoogde in het parlement, dat
benoeming van stepinac tot kardinaal
eel uitmaakt van een „anti-Zuidslavi-
:he actie", geleid door -Rome. De cam-
agne staat In verband met het komende
ezoek van Tito aan Engeland, op ultno-
iging der Britse regering. Stepinac zou,
olgens Kardelj, de morele verantwoor-
•lijkheid dragen „voor de bloedbaden
nder het Quisling-regiem, en de vernie-
iging der orthodoxe en Joodse bevol
ing". Bedoeld is blijkbaar, het „Quis-
regiem van Pawelitsj, die eerste
linlster was der pro-Duitse marionetten-
jgering van Kroatië, gedurende de pe-
lode 1941 tot 1944. Stepinac was slechts
rügelaten uit „democratische" gevoelens
opzicht e van de jterk.
Zoals men weet, werd Stepinac een
geleden voorwaardelijk vrijgelnien,
adat hij vijf jaar van de zestien had uit-
ezeten, een straf hem opgelegd, Wegens
.misdaden tegen de staat".
Resumerende: Kardelj ziet in de hou-
ing van het Vatieaan een nieuw conflict
tussen kerk en staat in Zuid-Slavië, om
dat het Vatieaan drager is der expansi
onistische Italiaanse gedachte, als zou de
Balkan „Lebensraum" zijn.
In Vaticaan-kringen beschouwt men
het afbreken der diplomatieke betrekkin
gen als een voorbode der poging, ook in
Z.-Slavië een nationale R.K. kerk te
Morgen geen voetbal
In verband met de weersomstandig
heden en de slechte toestand van de ter
jelnen zijn alle voor morgen vastge-
Belde voetbalwedstrijden afgelast.
Leiden niet tegen Luik
Het voetbalelftal van de Leidse Uni-
lersiteit zou vanmiddag niet spelen te
len het elftal van de Luikse universiteit,
let Luikse elftal heeft op reis naar
pinster in Duitsland een ongeluk gekre-
len en tal van spelers werden daarbij
jêwond. Zoals bekend is, zou de wed-
pijd worden gespeeld op het Quick
Boys-terrein te Katwijk aan Zee.
tKB-wedstrijden afgelast
In. verband met de toestand van de
11 trreinen zijn alle C.K.B.-wedstryden
lc. foor morgen afgelast.
n Aan weerszijden van het
volleybalnet
De uitslagen van de volleybalcompe-
Itie lulden:
i Dames 1ste kl.: SmashSOS 22;
i. jde kl.: HKVCJMV 3—0, Te Werve—
I Spinnewiel 2—2; 4de kl.: Turnlust—
PAMS 3—1; 4de kl. A: Red Stars—HIOS
1—1, Excelsior—DKVC 0—3; Res. 1st.
N kl.: SOS 2OVC 2 0—3; Res. 2de kl.
Ie Werve 2—Olympia 2 2—2, Turnlust 2
«-Blokkeer 4 13; Res. 3de kl.: HKV 2
Pinguins 3 30; Res. 4de kl.: Red Stars
J-DKVC 2 0—3, Excelsior 2—Graaf
Willem II 2 3—0.
Heren 1ste kl.: BlokkeerDES 1
,^de kl.: RAS—SOS 3—1, HKV—Actief
SK-1; 3de kl.: Red Stars—CSVD 2—2,
IVT—CJMV 3—0, CSVD—Sparta 3—1;
ïf- Me kl. A: Te Werve—Turnlust 3—0;
LS Me kl. B: HIOS—SV KMH 1—3, Lycur-
Oranje—SLN 2—2; Res. 1ste kl.:
issh 2—KLM 2 1—3, Blokkeer 2—DES
1—3; Res. 2de kl.: Red Stars 2—Punch
0-3; Res. 3de kl.: CSVD 2—WB 2
-0; Res. 4de kl. A: Red Stars 3-
pinnewiel 2 3—0; Res. 4de kl. B: HIOS
Tonegido 5 13.
Naar wij vernemen is het aantal leden
an de Ned. Volleybalbond thans de
1.000 gepasseerd.
Andersen beste sportman
van Scandinavië
De drievoudige Olympische, Europese
n wereldkampioen in het hardrijden op
schaats, de Noor Hjalmar Andersen is
.or de in Scandinavië verschijnende
agbladen als de beste Scandinavische
portman in 1952 gekozen. Hij verwierf
punten tegen de Finse skiloper Haku-
binen 61, de Zweedse athleet Nystrom 59
a de Zweedse vijfkamper Hall 52.
Gerberink naar Duitsland
De doelverdediger van Sportclub En-
chede, Flip Gerberink, die jarenlang in
iet Ned. jeugdelftal heeft gespeeld, is
oornemens als semi-prof in Munster
West-Duitsland) te gaan spelen, waar
j een betrekking heeft aanvaard.
Davis Cup weer voor
Australië of V.S.
De Ver. Staten hebben zich in de flnalë
van het tennistournooi om de Davis-Cup
goplaats, door de Italiaanse ploeg met
verslaan. Op 29, 30 en 31 De
•dt de finale te Adelaide gehouden
tegen Australië.
Braziliaanse afgevaardigde
„geëlimineerd"?
Het Braziliaanse ministerie van Buit.
Kaken heeft het Braziliaanse gezantschap
b Wenen om inlichtingen verzocht,
trent de toedracht van het overlijden
Van vakbondsleider Joaquim Teixeira,
die deelnam aan het wereldvredescon
gres te Wenen, zo deelt, het Franse pers
bureau A.F.P. mede. Volgens de Brazi
liaanse politie, staat Teixeira bekend
zijn anti-communistische gevoelens
Men zou het volgens AFP niet onmoge-
achten, dat hij „geëlimineerd" is.
N.A.T.O.-conferentie geëindigd
Vezbeteiing in internationale toestand gevolg
van paiate Atlantische macht
J}E RAAD VAN MINISTERS der N.A.T.O. is gisteren in Parijs uiteenge
gaan. Begin April 1953 zal men hoogstwaarschijnlijk opnieuw in de
Franse hoofdstad bijeenkomen. De scheidende Amerikaanse minister van
Buit. Zaken, Acheson, heeft een indrukwekkende rede gehouden, waarin hij
herinnerde aan al hetgeen voor het Westen economisch en politiek is tot
stand gebracht. In het bijzonder concentreerde hij zich op het Noordatlan-
tische verdrag. Er werd een zeer uitvoerig slotcommuniqué uitgegeven.
Mr Linthorst Homan nam
afscheid bij Zuivelbond
Graai Van Lynden v. Sandenburg
volgt hem op
Na een vijfjarig voorzitterschap heeft
mr J. Linthorst Homan gisteren in
Utrecht afscheid genomen van de Kon.
Nederlandse Zuivelbond F.N.Z., het top
orgaan van de coöp. zuivelfabrieken m
Nederland. De reden van dit aftreden is
de benoeming van mr Linthorst Homan
tot directeur van het Bureau Integratie
voor buitenlandse economische Betrek
kingen. Als nieuw bestuurslid werd ge
kozen mr C. Th. E. Graaf van Lynden
van Sandenburg, die na afloop van de
algemene vergadering door het bestuur
eenparig werd aangewezen als voorzitter.
Het internationaal zuivelcongres, dat
volgend jaar ter gelegenheid van het 50-
jarig bestaan van de Kon. Ned. Zuivel
bond voor het eerst in ons land wordt
gehouden, heeft in de laatste week van
Juni plaats in het Kurhaus te Scheve-
ningen. Ongeveer 2.000 personen uit 47
landen zullen er aan deelnemen. Tege
lijkertijd wordt in de Houtrusthallen een
tentoonstelling gehouden, waarvan de
bouw is opgedragen aan de heer Pieck.
Profilti zal een film over de zuivelberei
ding maken. Aansluitend aan het congres
wordt in het jaarbeursgebouw te Utrecht
een tentoonstelling van machines op het
gebied van zuivelbewerking georgani.
Van dit communiqué noemen wij nog
het volgende: De, voor 1952 vastgelegde,
militaire doelen voor het opbouwen ener
gezamenlijke weermacht, bestaande uit
50 divisies (25 gevechtsklaar en 25 in
reserve) alsmede 4000 oorlogsvliegtuigen
in eerste linie, zijn in hoofdzaak verwe
zenlijkt. Ondanks de bezwaren van Ridg.
way werd overeengekomen, gezamenlijk
een bedrag 848 millioen gulden beschik
baar te stellen v.oor het militaire N A.
T.O.-bouwprogramma. Dit bedrag dus
vliegvelden e^jnilitaire verbindin
gen. nodig bij de brandstofvoorraden voor
straalvliegtuigen. Circa 35 nieuwe vlieg
velden worden in West-Europa aange
legd. zoals eerder door ons vermeld.
Uitdrukkelijk is vastgesteld, dat de in
getreden verbetering in de internationale
toestand kan worden toegeschreven aan
de ontwikkelde macht der Atlantische
mogendheden. Een verslapping bij het
opbouwen ener Atlantische weermacht,
onmiddellijk 'het gevaar weer doen
toenemen. Het Kremlin is er niet in ge
slaagd. tweedracht te zaaien in de vrije
wereld. Dit zijn vrijwel de belangrijkste
constateringen uit het slotcommuniqué.
steun aan Frankrijk voor Indo-
China hadden wy reeds vermeld. Ache-
heeft een krachtig vermaan doen
horen tot „Europese eenheid" Hy heeft
extra gewezen op de noodzakelijkheid,
dat Duitse strijdkrachten zich voegen bij
de Westelijke c.q. Atlantische verdedi
ging, want anders zouden landen als
Noorwegen, Denemarken en Neder-
d op fatale wijze worden blootge
steld. ingeval van oorlog.
De scheidende Amerikaan:
in Buit. Zaken maakte door de
De les van Londen, film
van de B.B.B.
In tegenwoordigheid van prof. dr L. J.
M. Beeï, minister van Binnenlandse Za
ken, staatssecretarissen en diplomaten,
r. R. Mijnlieff, het hoofd van de
Binnenlandse Veiligheid en ir F. C. C.
baron van Tuyll van Serooskerken van
Zuylen, voorzitter van het Rode Kruis is
gisteren in Seinpost te Scheveningen de
première gegaan van de eerste film van
de stichting Bevordering Bescherming
Burgerbevolking. De film, naar ontwerp
en onder regie van. Kees Stip, heeft
aam „De les van Londen". Men ziet
hoe het optreden van de burgerbevol
king de wederstad heeft kunnen redden.
Heel de strijd tegen vuur en vernieling,
ziekte en ellende, maar ook het dappere
volhouden der bevolking is in deze rol
prent vastgelegd. „De les van Londen"
zal in vele bioscopen als voorfilm wer
den vertoond.
Sleutelketting-kalender
'Van de Nederlandse Ford Automobiel
Fabriek N.V. te Amsterdam ontvingen
wij een practisohe sleutelketting-kalen-
der voor automobilisten. In de plastic
houder kan men elk kwartaal een nieuw
kalenderblaadje schuiven. Onder het
kalendarium is ruimte voor het noteren
van de kilometerstand en voor de data
van olieverversen en doorsmeren.
Het wordt aangeboden ter gelegenheid
van het feit dat Ford 50 jaar wereld
organisatie is.
Inbreker(s) maakte(n)
f 22.000 buif
Bij busonderneming in Bergen
op Zoom
Bij éen inbraak in het kantoor van d
Brabantse Buurtspoorwegen en Autobus
diensten te Bergen op Zoom is gister
nacht ƒ22.000 buitgemaakt. De dader of
daders moeten door het indrukken
een ruit zijn binnengekomen en hebben
daarna de brandkast geforceerd. He
staat vast dat de inbraak is gepleegd tus
sen middernacht en 's morgens vijf uur
want op de overige uren van de dag wa:
personeel aanwezig en men heeft niet:
gemerkt
toon van zijn afscheidswoorden en dt
grote stijl van zijn voordracht diepe in
druk Het was zijn laatste officiële pers
conferentie in Europa, die op de slui-
van de NA T.O.-zitting te Parij:
volgde
wy stippen nog aan, dat de N A.T.O.-
raad ditmaal het standpunt heeft inge.
nomen, dat de militaire inspanningen
geen economische crisis in de landen mo
gen veroorzaken. Over de verdeling der
lasten voor 1953 werd geen beslissing
genomen Zulks zaf gebeuren op de
ferentie in het voorjaar.
Nieuwe president-directeur
Oud-min. Wemmers aan
de top bij Staatsmijnen
Minister Zijlstra heeft de onderne-
ningsraad van de Staatsmijnen thans
medegedeeld, dat hij voornemens is oud
minister H. H. Wemmers, die onlangs zyn
functie als directeur van de Staatsmijnen
heeft hervat, tot voorzitter van de direc
tie der Staatsmijnen te benoemen,
tegenwoordige president-directeur va..
Staatsmynen. dr ir Ch. Th. Groothoff.
zal op 1 April 1953 zyn functie neerleg
gen wegens het bereiken van de pen
sioengerechtigde leeftyd. Deze mutaties
hebben we reeds eerder aangekondigd.
Tevens heeft de minister het voorne
en ir A. Hellemans. thans bedrijfslnge-
ieur van Staatsmyn Wilhelmina, tot
directeur der Staatsmynen te benoemen.
De leden van de ondernemingsraad der
Staatsmijnen hebben eenparig hun in
stemming met deze plannen betuigd
Bevordering officieren nog
niet definitief geregeld
Minister Staf heeft aan de Tweede
Kamer voorgesteld de tydelyke nadere
voorzieningen voor de bevordering van
officieren en reserve-officieren der Kon.
Landmacht ook na 1 Januari a.s. nog een
jaar te handhaven. Twee wetten die een
definitieve regeling zullen brengen, ver
keren in een vergevorderd stadium van
voorbereiding. Deze nieuwe wetten ver
vangen de bevorderingswetten uit 1902
ga 1905.
Een romantisch dossier
Anderhalf jaar geëist tegen
employé van reisbureau
Tegen de 41-jarige employé van e
reisbureau C. A. C. de H. te Wassenaar
ior de Haagse rechtbank gistermid
dag anderhalf jaar (m.a.) en voorwaar-
delyke terbeschikkingstelling aan de re
gering geëist.
De H. zou, door het opmaken van een
geschrift, waarin hij zich uitgaf als
general-agent van een buitenlandse lucht
vaartmaatschappij de KLM hebben be
wogen tot afgifte van f 1191.70 Voorts
had De H. ten behoeve van een vriend,
valse brief opgesteld, waarmede deze
toeristenvisum voor Canada zou kun-
verkrijgen. Ook zou De H. valse be
talingsopdrachten hebben gesteld ten
van en getrokken op de Bank of
America en Trustcompany in ruil voor
Nederlands geld Ten slotte zou De H by
Haagse garage een waarborgsom heb
ben gestort voor een huurauto door ge
bruik te maken van vier valse traveler
cheques.
De officier van Justitie zei in zyn re
quisitoir, dat van het dossier De H. een
zekere romantische bekoring uitgaat door
de vindingrykheid van verdachte.
De verdachte werd reeds tien maal
veroordeeld
De verdediger, mr K. W. P. Klaassen,
as van mening, dat zyn cliënt door zyn
pathologische fantasie zich een bestaans-
mogelykheid wil veroveren. Hij pleitte
clementie
Uitspraak 30 December.
Expositie in Ned. Post-
museum geopend
(Van een onzer verslaggevers)
Gisteravond is in het Ned. Postmuseum
an de Zeestraat in Den Haag de ten
toonstelling geopend, gewijd aan het
werk van de Leidse bouwmeester Wii-
van der Helm, waarvan wy gisteren
reeds melding maakten. Dr R. Weber,
directeur van het museum, heette de aan
wezigen welkom, waarna ir Terwen,
architect te Rotterdam, die de tentoon
stelling ingericht heeft, aan de hand van
lantaarnplaatjes een toelichting gaf op
het werk van Van' der Helm. Vervolgens
sprak prof. dr H. E. ter Kuile van de
in Delft een rede uit, waarin hy de
belangrykheid van deze tentoonstelling
aantoonde. Tenslotte maakten de geno
digden een rondgang over de expositie,
waarop afbeeldingen van Leidse bouw
werken uit de Gouden Eeuw. door Van
der Helm ontworpen, te zien zyn. De
tentoonstelling duurt tot 18 Januari.
Het prijsindexcijfer voor het gezins-
verbruik is volgens het Centraal Bureau
de Statistiek van 15 October
15 November jl. met 1 punt gedaald op
119 (1949 100).
taal of dialect?
Een lezer uit de legerplaats 't Harde
deelt mij mede dat ér „bij 'hem op de
kamer" allerlei onderwerpen behandeld
worden, o.a. de vraag of er tussen
Fries en Limburgs een diepgaand ver
schil bestaat ten opzichte van het karak
ter, met andere woorden kan men vol
houden dat het ene een taal is en het
andere 'n dialect. Inplaats van Limburgs
kan men natuurlUk ook Zeeuws, Gro
nings, Drents. Oostvlaams of Brabants
zetten Daarmee verandert de zaak niet.
Nu wil ik wel voorop stellen dat m.l. het
sop de kool niet waard is. Maar er zijn
in de laatste paar jaar vooral ten op
zichte van het Fries gevoeligheden ont
staan en we hebben hier alweer te doen
met een der slechtste menselyke eigen
schappen: de zelfverheffing. Een Fries
die met zelfvoldoening zegt dat zyn
uitingsvorm zoveel boven Drents ol
Gronings staat, omdat het een taal is en
de andere slechts dialecten zyn. maakt
zich ongetwyfeld aan deze zelfverhef
fing schuldig. Op grond waarvan be
weer ik dit?
Ik wil dit gaarne duidelijk maken.
Het spreekt vanzelf dat men om tot dit
verschil te komen, een vaste maatstaf
moet hebben. Welke is dit? Sommigen
zoeken het in de onverstaanbaarheid
van de Spreek- of schrijftaal voor met-
Friezen. Maar deze maatstaf is niet vol
doende. Want het Limburgs of het
Zeeuws of het Oostvlaams is even onver
staanbaar voor een Hollander als net
Fries. Anderen zoeken het In bet be
staan van een letterkunde in het Fries.
Doch ook dit houdt geen steek. Men
weet waarschynlyk dat er een dik Gro
nings Woordenboek bestaat, samengesteld
door K. ter Laan. Met andere woorden,
het Gronings is stellig zeer verschillend
van het in het Westen des lands gespro
ken Nederlands, anders zou het geen zin
hebben er een woordenboek van te ma
ken. Voor de andere streektalen geldi
hetzelfde, al is nog niet van elk dezer
een woordenboek gereed gekomen. Het
is my bekend dat er hier en daar aan
gewerkt wordt, maar het schrijven van
zulk een werk is een arbeid voor een
geheel mensenleven en dus in het 'niet
te verwonderen dat er nog niet van
deze streektalen woordenboeken bestaan
Weer anderen zoeken het verschil in
het feit dat er oude werken in «en taai
bestaan. Ook dit geldt niet, want er is
een tyd geweest dat iedere streek zyn
eigenaardigheden in zijn taai had; voorai
was dit het geval vóór het Algemeen Be
schaafd Bestand, dat byzonder door het
ontstaan van de Statenbybel (1635) een
sterke stoot heeft gekregen.
Ik zou nog wel.andere bases kunnen
opnoemen, maar men zou met my tot.
de gevolgtrekking komen dat deze alle
maal ondeugdelyk zijn.
Waar moet men dan het verschil wei
zoeken? Naar mijn mening niet in ae
taal zelf, want hier komt men ten hoog-
to: graad-verschillen wat betreft hei
onderscheid tussen een streektaal en hel
Algemeen Beschaafd. Het verschil Ugi
op het gebied der taal. maar het
an sociaal-politieke aard. Niemana
zal op het ogenblik nog betwyfeien oat
het Afrikaans een af zonder Lyke taai
geworden. Maar de afwykingen zyn
:t zo groot of een Nederlander kan een
Afrikaner vrij goed verstaan, ais hy
al te snel spreekt. Ik geloot zeits
dat dit gemakkelijker is vooor ren Hol
lander dan het verstaan van eer, Lim
burger of een Zeeuw. En waarom noemt
dan het Afrikaans een taai en hel
Limburgs of Zeeuws niet? Eenvoudig
omdat we hier te doen hebben met een
van een afzonderlijk volk, dat zicb
politiek en sociaal bewust is geworden.
En hierin nu juist steekt het grote ge-
voor het dryven naar een erken
ning als taal. Op den duur wil men, wat
:n ook in theorie moge beweren, zich
de practyk afscheiden: afzonderiyke
Fries-sprekende rechters, onderwyzers,
dominees, advocaten, dokters enz. heb
ben. Friese straatnamen, Friese kranten,
Friese tydschriften niet ter weten
schappelijke bestudering van de afwy
kingen, maar ais afzonderlyk volk en
land. En dat in een tijd, waarin de ia
millioen Nederlands sprekenden op de
gehele wereld hun uiterste best behoor-
te doen zoveel mogelijk tot een
eenheid te komen zonder ••het eigene
daarom te verwaarlozen. Het Afrikaans
heeft een ontwikkelingsgeschiedenis van
drie eeuwen achter zich en eerst in de
laatste eeuw is het als taal erkena Maar
Afrika ligt ook zo ver van ons laqa af
en heeft geheel andere maatschappelijke
toestanden en omstandigheden. Hier is
het logisch dat er een scheiding kwam.
Doch wat betreft Fries, Limburgs.
Zeeuws enz. is het eenvoudig een dry
ven van enkelen, die deze taien of
dialecten tot zelfstandige eenheaenzou
den willen bevorderen.
Zoals lk in het begin reeds schreef:
het sop is de kool met waard ais men
over de kwestie taal of dialect gaat
twisten in een land als het onze dat.
Gode zij dank, sedert de 16de eeuw een
eenheid vormt op het gebied van taai.
rechtspraak, onderwys en wat niet aL
Want in de grond van de zaak 1 s er
Het Zonnehuis liet een nieuwe film
maken door Homecker
Een mens was teveel" rolprent met
bijzondere kwaliteiten
De Chr. Vereniging tot Verpleging van behoeftige chronische zieken „Het
Zonnehuis", die in Beekbergen, Doorn en Schiedam tehuizen heeft, deed
een nieuwe film vervaardigen door de cineast Rudi Hornecker. De titel is
„Een mens was teveel". Het is een film, die veel meer is geworden dan.
een propagandafilm. Wat het laatste betreft; Men zou zelfs kunnen zeg
gen, dat de film helemaal geen propagandafilm voor „Het Zonnehuis" is.
Alleen maar een aanklacht tegen een maatschappij, die hulpbehoevende,
mensen als chronische zieken verzuimt de juiste verzorging te geven.
Als zodanig is het een film met een sterke sociale tendenz en het is uiter
mate verheugend, dat „Het Zonnehuis" zichzelf verloochend heeft en dt
zaak: de verzorging van de patiënten, in het centrum heeft geplaatst.
Rudl Hornecker heeft daartoe vele
moderne opvattingen in zyn film ge
bracht. Het is qua compositie, filmische
vondsten en opvattingen een knappe
film. Als we dat vergeiyken, met wat
we tot nu toe aan Nederlandse speel
films zagen, dan is „Een mens was te
veel" beslist een grote vooruitgang. Er
zyn zelfs momenten in, die een onuit
wisbare indruk achterlaten.
Het verhaal is dat van het zieke meis
je Nora, jong en verloofd, maar ten dode
opgeschreven, omdat zij lydt aan een
kwaal, die haar langzaam ten grave
sleept. Wat die kwaal is, vertelt de film
niet. Een dokter ziet u zelfs helemaal
niet aan het bed van Nora. Hij schudt
zyn hoofd slechts op de achtergrond. De
volle nadruk valt op het lot van de
zieke. Van de ene familie verhuizen naar
Nog geen subsidie voor „oud kavalje" in Delft
(Van een onze
De vergadering
Staten had gistere
loop. Het voorstel
verslaggevers)
»n de Provinciale
een levendig ver-
an Ged. Staten om
St. Barbera Stichting te Delft
een subsidie van 18.375,te geven voor
de restauratie van het St. Barbera kloos
ter, waarin de R.K. Studenten sociëteit
gevestigd is, werd hij een motie van mej.
A. B. Pomper (Arb.) aangehouden. De
heer L. Krol (C.H.) vond het onjuist om
een oud „kavalje" te gaan restaureren
als dat lokaal 600.000 moet kosten. Het
staat slechts op de voorlopige lijst van
Monumentenzorg. De heer Vlasboom
(S.G.P.) vond ook de historische beteke
nis te gering om er zoveel geld voor uit
to geven. Eigeniyk komt er een heel
nieuw gebouw en wanneer de R.K. stu
denten dat willen hebben, moeten ze het
maar zelf betalen. Hij vroeg G. S. het
voorstel terug te nemen. Jhr mr W. L.
Schorer (VVD) en de heer G. van Praag
iComm.) voelden er evenmin voor.
Jhr mr van Asch van Wijde lA.R.)
begreep niet waarom hier de St. Babara
Stichting, die slechta huurder is, de sub
sidie aanvraagt. De gemeente Delft, al:
eigenaresse moest er achter staan.
Slechts de heer M. P. A. Meyssen
(K.V.P.) was enthousiast voor do sub
sidie en noemde de overblyfselen van he'
klooster „een monument van historisch»
bewogenheid". Het baatte hem echter
niet, want toen tenslotte mej. Pomper
met haar motie kwam, antwoordde de
Gedeputeerde mr J. J. R. Schmal. bereid
te zyn in de zomerzltting deze subsidie
worn onder ogen te zien, nadat men
geïnformeerd zou zyn omtrent de hou
ding van de gemeente Delft. Goedge
keurd werd de verhoging met 403,—
van de subsidie ln de kosten van he
van het Hofje van Elisabeth Paui
Delft. Goedgekeurd werd een garantie-
verklaring voor een vyftig-jarige ai
teitslening van de Nederlandse Jeugd-
hcrbergcentrale, groot 79.000,— (De
heer Vlasboom (S.G.P.) was er tegen),
Een subsidie aanvrage van de Vereni
ging voor Maatschappelijk Werk in de
Ziekenhuizen te Leiden werd afgewezen.
Ten behoeve van het bevolkings onder
zoek op tuberculose in het district Gouda
werd 2000 per jaar voor do periode
19531957 uitgetrokken.
Na een uitvoerig debat hebben Prov.
Staten het streekplan voor de Brielse
Maas. dat in de zitting van 11 Maart
1952 op een motie-De Mpnchy was
gehouden, aanvaard. Het plan voo
o.m. in een recreatie-gebied, vooral
de bevolking van Rotterdam en Pernia
van belang, van 41 hectaren. Langs de
oevers van Zwartewaal-Nieuwesluis komt
een watersportcentrum. Het zg. Wyde
Slik komt in handen van dc Domeinen,
die het uitsluitend voor agralrsche doel
einden zullen gebruiken.
De vergadering werd om half zeven
geschorst tot hedenmorgen 10 uur.
de andere en tenslotte belanden in
rusthuis. Een van de vele, waar men
een woord uit de film te gebruiken,
meer van dan vóór de patiënten leeft.
De sfeer van dat rusthuis is zeer bij
zonder weergegeven, doordat men de
figuur geschapen heeft van een oude,
dwaas geworden toneelspeelster, die met
haar fantasieën het leven van mede
patiënten op haar kamer nog ondraag-
lyker maakt, dan het al is. De hoofd
verpleegster van het rusthuis ziet, als zy
eens een inrichting bezoekt, die wèl ge
richt is op het leven voor de patiënten,
hoe het kan en moet. Zelfs dan wordt
met geen enkele aanduiding gewezen op
Het Zonnehuis. De camera toont alleen
een ander beeld, rustiger en prettiger,
dan dat van het beroeps-rusthuis.
Voor Nora is het dan echter al te laat.
Zy is gestorven. Een scène, die, in tegen
stelling tot andere sterfscènes, die zo wee
ten zyn, zeer bijzonder is weergege-
Nora droomt, dat ze. vastgebonden
en brancard, langs een spooriyn ligt.
Ze roept om losgemaakt te worden. Dan
nadert een spoorwegarbeider. Zij zegt:
„Bent U God?"
„Neen" zegt hij. ik ben een knecht,
maar ik ral je losmaken." En hy geeft
haar een dronk uit zijn koffieketeltje.
Een zeer simpele, maar uitermate
boeiende en roerende scène, die in het
verhaal zeer goed past. Het slot van de
film is, dat de dwaze toneelspeelster, om
hulp schreeuwend, het venster van haar
kamer stuk slaat. Meer niet. Een kreet
is het. Een kreet om hulp. „Het Zonne
huis" zal op de propaganda-avonden,
waar de film van Januari af gedraaid
wordt, zeggen, dat zy die hulp bieden
Wy hebben veel waardering voor het
initiatief. En ook voor de vervaardigers
en spelers. Rudi Hornecker ln de eerste
plaats. Naast hem Cok Berger, als Nora,
een moeilijke en zeer behoorUjk gespeel
de rol. Peter Aryans is Frank, de ver
loofde van Nora, Mya Horna is Mea
Merano.de toneelspeelster op retour, Kit
Hoyting speelt de hoofdverpleegster van
het rusthuis en Victor Colani is Nico-
lini, de ex-partner van Mea Merano.
Naast hen een stoet van medewerken
den. van wie we nog noemen Coop
Krulder. om haar rol van directrice van
het rusthuis.
Het geluid in deze film verdient aparte
vermelding, omdat het een smalfilm is
en de geluidsopname een karwei op
zichzelf was. Het dameskoor „Bel Canto"
o.l.v. Herman Knipscheer en Henk Zou-
tendyks poppentheater waren medewer
kenden.
Dc film wordt omstreeks Februari in
Den Haag en Rotterdam vertoond. We
twyfelen er niet aan, of deze goed ge
slaagde film zal de verdiende belangstel
ling trekken.
Hendrik Greven.
1 echts
c h e i d,
hill-en en om deze
reden raad ik dan ook myn lezers in
Harde aan hun tijd liever aan iets nut-
?ers te besteden dan aan haarkloveryen
in deze aard. die geen enkel nul heb-
sn. maar die slechts kunnen leiden tol
<g meer gespletenheid, verbittering,
haat en jaloersheid in oze reeds zo
droevig gespleten samenleving.
Den Haag Dr F. C. Dominions
Handelscijfers over November
Ned. uitvoer begint weer
terrein te verliezen
De waarde van de geïmporteerde goe
deren in November 1952 bedroeg 697
millioen (vjn. ƒ746 millioen). terwyi
voor een waarde van ƒ653 millioen (v.ra.
708 millioen) werd geëxporteerd. De
uitvoer bedroeg 94 pet (v.m. 95 pet) van
de invoer.
De gunstige verhouding tussen in- en
uitvoer, die de laatste maanden van 1951
to zien gaf (Sept. t.m. November 1951:
invoer ƒ2.158 millioen, uitvoer ƒ2.212
millioen), kan men in 1952 (Sept. t.m.
Nov. 1952: invoer ƒ2057 millioen, uit
voer 2.062 millioen) niet meer in die
mate waarnemen.
Bovendien is het niveau van de invoer
thans 100 millioen en dat van de uit
voer 150 millioen lager geworden.
LORD NUFFIELD
president van de British Motor Corpo
ration. De 75-jarige miüionnair is een
van de grootste automagnaten ter wereld
en was als fietsenmaker begonnen. Zyn
opvolger wordt de 56-jarige Leonard
Lord, vroeger Nuffields grootste concur-
Uit de pers
T"\E rede van minister Zylstra in de
Tweede Kamer biykt ook op „D e
Zakenwerel d", weekblad voor han
del, industrie en financiën, indruk te
hebben gemaakt Het blad spreekt van
„een nieuw en fris geluid" en schryft:
„Wanneer wij tot voor kort de nei
ging hadden te geloven, dat ons nieuwe
kabinet ondanks zijn brede basis naar
links overhelde, dan kunnen wij in ieder
geval thans tot de conclusie komen dat
dit eventueel naar links overhellen niet
op rekening mag worden geschreven van
de nieuwe minister van Economische
Minister Zylstra moge dan als jong
econoom hebben blyk gegeven van op
vattingen die de oudere economen van
orthodoxen huize, vaak overigens ten
onrechte, de wenkbrauwen hebben doen
fronsen, het staat thans toch wel als een
paal boven water, dat deze opvattingen
nooit en te nimmer als Jinks georiën
teerd" hadden mogen worden gequalifi-
ceerd.
Wanneer minister Zijlstra's daden even
goed zullen zijn als zyn woorden (en
wy hebben geen reden hieraan te twij
felen), dan kan het bedrijfsleven hem
zyn volle vertrouwen schenken en zelfs
de meest verwoede Nederlandse „Mc
Carthy" zou in de uitlatingen die de
minister in zijn grote rede ln de Tweede
Kamer heeft gedaan, geen stof tot „ver
volging" kunnen vinden.
Wij achten dit te verheugender, om
dat deze jeugdige minister tenslotte
dagelijks te doen heeft (en zulks ln
zuiver zakeiyke zin) met mannen als
Van de Kicft, Suurhoff en Dc Bruyn,
waarvan de linkse oriëntering, in elk
geval van de twee eerstgenoemden, wel
onbestreden is. Wy geloven dan ook dat
minister Zylstra het in deze omgeving
verre van gemakkelyk zal hebben en
zich vaak zal moeten schrap zetten.
De heer Van Leeuwen zeide na het
de
schapen. 1667 -
Tweede Kamer terecht met een zucht
van verlichting: „De beklemming is van
ons geweken". En wij sluiten ons bij
deze woorden graag aan."
AN het onderwerp van de Zondags-
heiliging heeft het R.K. apologetisch
weekblad De Bazuin een speciaal
nummer gewijd. Het blad wil daarin
afstand nemen zowel van een angstval
ligheid, die ver afstaat van de vrijheid
der kinderen Gods, als van een onver
schilligheid, die tekort doet aan de eer
bied voor Gods wet. We lezen:
„Doel van de l^gndag is de uitdrukke-
lyke Godsverering door enkeling en ge
meenschap; wat de bereiking van dat
doeL in de weg staat la (algemeen ge-
sprol^en) ongeoorloofd. We kunnen
dat ook anders uitdrukken. We kunnen
zeggen: Wil de Zondag werkelijk een
dag zyn. gewijd aan de dienst des Heren,
dan moet de Zondag worden getekend
door een sfeer van rust en vrij-zyn. Die
sfeer is nodig om tot Godsverering te
kunnen komen. En dan is (in het alge
meen) alles wat inbreuk maakt op die
sfeer ongeoorloofd. Deze overwegingen
leiden, uiteindclyk tot de volgende prac-
tische richtlijn: Ongeoorloofd zijn op
Zondag al die bezigheden, die nodeloos
aan de Zondag het karakter van een
werkdag geven, dan wel afbreuk doen
aan het karakter van Dag des Heren. Op
Zondag worden wel de bedden opge
maakt, het eten wordt gekookt enz.,
maar je gaat niet de kamers een grote
beurt geven, dat hoort op Zondag niet
thuis. Op Zondag moeten de koeien
gemolken worden, en do melkbussen
opgehaald en naar de zuivelfabriek ge
bracht; dit is weliswaar een door-de-
weekse bezigheid, die aan do Zondag
het karakter van een werkdag geeft,
maar het gebeurt niet nodeloos! Er
zyn tal van omstandigheden, waaron
der op Zondag door-de-weekse arbeid
mag worden verricht: dat kan gebeu-
ren om redenen van algemeen belang,
afgetreden als onvoorziene nood. enz.; het gebeurt dan
allemaal niet nodeloos. We zyn echter
op Zondag niet verplicht tot een nieta-
doen uit eerbied.
We kunnen gerust allerlei bezigheden
zoeken, als deze aan de Zondag maar
niet het voorkomen van een werkdag
geven of afbreuk doen aan het karakter
van „Dag des Heren". Men kan dus rus
tig gaan breien en haken, figuurzagen
en knutselen etc., allemaal dingen, die
het karakter dragen van vrij gekozen
tijdpassering, afleiding, speelse liefheb
berij; zij leggen op de mens niet de druk
en zij nemen de mens niet ln beslag
op die wijze als bij het door-de-weekse
beroep en bedrijf het geval is."
13 gei
225400 per stuk. vette k,
220—260 per 100 kg. nucht
100 kg. v
(1), 120—140 r
Handel: mclkko»
i 180—300 (1)
Ivercn 45—65
chapen 100—
en 15—30.
n 213—235; N.-H blai
3 50—9.50 (1 75—3-10
Iven «5—75 ct. haren
n .7 25 tot 3 50. jonge
Handel traag. De prijzen rl.ia
en bedroege 17 30 tot 19 30.
prr 100 stuk* Kiloprijs 3 05
7 16 tot 18 18. grote eieren
3 60 lot 18.91. alles per 100 s
IJMUIDEN, 19 Dec Pr(Jren
taring 31—18 Aanvoer 710 1
+0.39. Trier 497
1525 -0 07. Erfde 575
**8
Voorwaardelijk geheelonthouder.
uwer open te Bor,
d, San-.beek en L;
Gemaal te Leidschendam
Maandag in gebruik
Maaandagmiddag wordt het nieuwe
electrise he gemaal van de Driemanspol
der te Leidschendam officieel door de
voorzitter van het polderbestuur, de heer
J. Huisman, ln gebruik gesteld. Zoals
bekend is, neemt dit gemaal de plaats
in van de drie molens, die het werk niet
meer konden verrichten.
De Amerikaanse regering verlangt
van de redery .der UNITED STATES
het snelle schip, dat de „blsuwe wimpel"
veroverde, een extra bouwaandeel van
tien millioen dollar. De redery heeft nu
4.0 0' Grave bi^ monde van h«r president verklaard,
haren' Roe.- dat «J eerder het schip zal afstaan dan
ti. |dil bedrag betalen.