p1
t. v. d(£;
*r~i w-
een uitmuntende gedachte geweest van de
Leidscbe afdeeling der maatschappij tot be
vordering der bouwkunst om dezen wedstrijd
uit te schrijven. Ik begrijp dat ge allen ver
langend zijt de uitwerking van dat uitschrijven
te aanschouwenmaar vooraf een woord
van dank aan de commissie en haren voor
zitter en aan de uitvoerende commissieeen
bizonder woord van dank aan de leden van
de jury, die de zoo omvangrijke, hoogst
moeilijke en vooral hoogst ondankbare taak
heeft aanvaard en volbracht. Een woord van
dank niet minder aan de werklieden wier
handenarbeid hier is tentoongesteld en die
daardoor aan de commissie, de hoogste be
looning heeft verschaft, omdat ze hebben
blijk gegeven van het besef van waardeering
van wat hier voor hen is gedaan.
Dank ook niet minder aan de dames, die
in een speciaal opzicht de tentoonstelling
hebben doen gelukken. Dit is n. 1. ten
opzichte van het finantieel gedeelte. Menig
een zou langs de voorwerpen heen loopen
en voorbijgaan, indien daar niet de dames
waren die zullen trachten voorwerpen en
loten zooveel mogelijk onder de aandacht
te brengen.
Maar daarom ook een woord aan het
publiek, een wensch dat men ruim zal
deelnemen aan de verloting en op ruime
schaal de commissie in de gelegenheid zal
stellen de voorwerpen aan te koopen. De
Nederlandsche, en dus ook de Leidscbe
werkman is ontwikkeld genoeg oui met de
eer tevreden te zijn, maar men kan van
eer alleen niet leven. Ik hoop dat het
Leidsche publiek dit begrijpen zal en ook
in dit opzicht de tentoonstelling zal doen
gelukken.
Eene teleurstelling wacht ons; we kunnen
nl. den laatsten dag der tentoonstelling niet
bestemmen om de toegekende bekroningen
uit te reiken. Buiten onzen wil zullen de
ouderscheidingsteekeneri eerst eene maand
11a die sluiting kunnen gereed zijn, maar
we zullen die kleine teleurstelling gemak
kelijk kunnen dragen omdat in den catalogus
de lijst der bekroningen is afgedrukt, en
ieder zal kunnen zien wie bekroningen zijn
waardig gekeurd. En hiermede open ik deze
tentoonstelling.
Applaus en fanfares volgdeu weer en de
tentoonstelling werd nu in oogenschouw ge
nomen, terwijl het aangekondigde concert
een aanvang nam, aangeboden door heeren
officieren der Leidsche d.d. schutterij.
Zoo is dan de tentoonstelling geopend,
de tentoonstelling van werkstukken voor
den wedstrijd waarvan de commissie het
doel aldus omschreef, als te zijn een
strevm:
1°. om de werklieden op te wekken proe
ven te leveren voor hunne bekwaamheid in
het handwerk dat zij beoefenen;
2°. om door een onderlinge vergelijking
hunner werkkrachten den lust tot meer
dere bekwaamheid aan te wakkeren;
3°. den werkman in de gelegenheid te
stellen zijne verdienste openlijk te doen er
kennen, en
4°. den arbeid weder tot eere te brengen,
zoowel in de schatting van den werkman,
ais van anderen.
In het programma werden de werklieden
van 50 ambachten in de gelegenheid gesteld
mede te dingen. Een 243 tal inzenders
hebben zich voor 42 vakken aangemeld.
Voor den gebonden wedstrijd hebben zich
nog 46 mededingers aangemeld, zoodat het
gebeele aantal inzenders bedraagt 289.
De commissie heeft gemeend dat de be
oefenaars der vakken voor den gebonden
wedstrijd (decoratieschilders, glasschilders,
goud- en zilversmeden, instrumentmakers,
koperslagers, metselaars, meubelmakers,
smeden, steenhouwers en timmerlieden) in
de eerste plaats het recht hadden zich met
elkander te meten, in hoofdzaak omdat bet
meerendeel dier vakken tot de bouwambach
ten behoort of daaraan verwant is, en ook
door de hoogere eischen, die men aan
eenige der genoemde vakken kon stellen.
En de commissie blijkt, wat betreft de bouw
ambachten, goed te hebben gezien.
De inzendingen getuigen dat meestal de
bedoeling door de commissie begrepen is,
en dat de werklieden in Leiden en omlig
gende gemeenten blijken hebben gegeven
van hunne bekwaamheid in het handwerk
dat zij beoefenen en tevens dat de werk
lieden, voorgelicht door goede teekeningen,
in staat zijn werk te leveren, dat zeker niet
onderdoet voor het zoo hoog geroemde werk
der gilden.
De commissie heeft er tevens naar ge
streefd om in de daarvoor dienstige schetsen
en teekeningen het karakter onzer Holland-
sche renaissancestijl op den voorgrond te
stellen en alzoo getracht, om die vormen
bij onze werklieden ingang te doen vinden,
dat ten goede moet komen aan onze nijver
heid.
Niet alleen de inzendingen in den ge-
honden wedstrijd, maar ook het grootste ge
deelte van die in den vrijen wedstrijd, zijn
van dien a rd, dat de verwachting der com
missie overtroffen is.
De werklieden hebben door hunne inzen
dingen getoond, dat zij lust en liefde voor
hun handwerk hadden.
Zij hebben, sommigen met groote opnffe-
ringen, zich matriaal verschaft en al hun
avonduren daaraan besteed.
Dit wetende heeft de commissie het 1100-
dig geacht, dat de inzenders, zooveel moge
lijk, daarvoor schadeloos gesteld worden,
door in de eerste plaats den verkoop van
daarvoor geschikte voorwerpen te bevorderen,
waarvoor op de tentoonstelling gelegenheid
is en in de tweede plaats een verloting te
organiseeren, waarvan de opbrengst strekt
om gorde prijzen aan te koopen.
Een dames comité heeft zich beschikbaar
gesteld den verkoop van voorwerpen en
loten te bevorderen; moge uil dtn uitslag
daarvan blijken dat liet publiek de pogingen
voor het welzijn van den werkman op prijs
stelt; het handwerk wordt daardoor tevens
tot eere gebracht en strekt aldus de indu
strie tot voordeel.
De sub-commissie bestaat uit de dames
J. J. Van Bemmelen, A. E. Van Bemmelen,
H. W. Van de Sande Bakhuyzen, K. M.
L. Van de Sande Bakhnyzen, C. Coster,
C. Kolff, C. De Loos, P. Pleyte, J. Zaal
berg en A. Zillesen en nit de heeren W.
Barnevelt, L. J. Cohen, J. Van Dam, A.
Engel, J. Qoedeljee, P. Herfst, D. E. C.
Knuttel, J. P. De Koning, C. R. Van
Ruijven en R. De Wilde Rzn.
Dat de tentoonstelling een bezoek over
waard is hebben we reeds gezegd; zoowel
in het sociëteitsgebouw als onder de veranda
en in de bijgebouwde ruime loods zijn de
talrijke bewijzen tentoongesteld dat in Leiden
en omliggende gemeenten lang niet te ver
smaden werkkrachten op het gebied van
handenarbeid te vinden zijn. 't Zou niet
doenlijk zijn de zoo talrijke inzendingen elk
afzonderlijk te bespreken en we zouden
bovendien uit den aard der zaak gevaar
loopen onbillijk te worden. De lijst der be
kroningen trouwens wijst aan wie der in
zenders naar het oordeel der juryleden heb
ben uitgemunt en in welke mate. De niet-
bekroonden zollen hierin zeker wel geen
aansporing zien om verder stil te zitten,
maar zich daarentegen aangespoord ge
voelen.
Voor zoover wij ter beoordeeling bevoegd
zijn meenden we bij de inzendingen voor
den vrijen wedstrijd veel werk gemaakt te zien
van beeldhouwwerk, decoratieschildering en
baarwerk (goud- en zilversmeden). De kant
werksters en bloemenmaaksters lieten zich
waarlijk niet onbetuigd en de dames jury
leden hebben ongetwijfeld een moeilijke tsak
bij de beoordeeling gebad. Flink is het aan
tal inzendingen der kuipers, der lederwerken
en zadelmakers en dat der koper- en blik
slagers en loodgieters en zinkwerkers. Bijna
de geheele groote voorraad mandenwerk
werd door één persoon ingezonden. De heer
F. Overduin n. 1. zond niet minder dan
ruim vijftig voorwerpen waaronder de Eiffel-
toren in mandenwerk (als werkmand) niet
werd vergeten. De meubelmakers lieten zich
niet onbetuigd en ook in het petten-, hoeden-
en mutsenvak is flink gewerkt. Al wat voor
de afdeeling preparateurs is ingezonden (21
vogels) kwam van één inzender, den heer
P. L. Steeuhuizen.
Scheepstimmerlieden zonden een sloep en
een bomschuit, schilders werkten flink, maar
vooral schoen- en laarzenmakers zonden
veel in; niet minder dan ongeveer veertig
werkstukken. Ook de sigarenmakers en
sorteerders bewijzen dat ze niet vergeten
hadden mogen worden. Maar een woord
van lof ook aau de smeden, die zoo veel
en zoo degelijk inzonden en aan de timmer
lieden van wie hetzelfde kan worden gezegd.
De inzendingen van wagenmakers en rijtuig
smeden kwamen alle van buitenaf.
Bij den vrijen wedstrijd voor leerlingen
hebben vooral de decoratieschilders zich
dapper geweerd, terwijl ook de instrument
makers en de kantwerksters en bloemen
maaksters niet mogen worden vergeten.
Ook in deze afdeeling kwam veel in van
mandenmakers, van schilders, van timmer
lieden, smeden en wagenmakers.
De gebonden wedstrijd vooral is belang
rijk, omdat daar volgens schetsen en teeke
ningen moest gewerkt worden en beoor-
deeling bij vergelijking mogelijk was. Voor
decoratieschilderen (gedeelte plafondversie
ring) zijn zes inzendingen, glasschilderen
(raam van gebrand glas) één, pbysisch in
strumentmaken en chirurgisch instrument
maken elk één, koperslagers (koperen doof
pot) twee, metselaars (korfboog met vulling)
vijf, meubelmakers (eikenhouten muziek
kastje) twee, smeden (bloemstandaard) vijf,
steenhouwers (brievenbus) vijf en timmer
lieden (eiken gangbank) niet minder dan
achttien.
Bij deze afdeeling, waar vooral het beste
been moest worden véérgezet, is prachtig
gewerkt. Ziet men b. v. die lange rij gang-
banken langs, dan spreekt daaruit een ijver
voor het handwerk, die navolging verdient.
De voorwerpen die buiten mededinging, dus
ter opluistering werden ingezouden, mogen
waarlijk gezien worden; vooral in haarwerk,
electrisclie apparaten, photografiën, mete-
reologische toestellen, is veel tentoongesteld
en ook de leerlingen der Ambachtsschool
hebben uitmuntend bun best gedaan en een
pluimpje verdiend.
Maar zooals gezegd; eene juiste opgave
van wat er is en van wat er mooi is is
niet goed mogelijk. Men ga de tentoon
stelling zien en oordeele voor 't overige naar
de lijst der bekroningen, die we hieronder
laten volgen.
Vrije Wedstrijd voor Handwerkslieden.
Beeldhouwers. Corn. Arentz, Oegstgeest,
spiegellijst, fe prijs bronzen medaille en/15.
W. Driessen'), consolle, 2e pr. diploma en
10. W. Taverne, houtsnede, 3e pr. dipl.
Boetseerders. J. A. Hagenianboog-
paneelvulling en cartouche, Ie pr. bronz.
raed. en 15.
Behangers. C. Jansen, kamerscherm, 1e
pr. bronz. med. en 15. B. Hanselaar, ka
merscherm, 2e pr. dipl. en ƒ10.
Boekbinders. J. Van den Berg, een ge
bonden boek 8', 2e pr. dipl. en 5. J. Van
den Berg, een portefeuille, 3e pr. dipl. C.
Versney, een portefeuille, 3e pr. dipl.
Decoratieschilders. H. D. Wassinkeen
plafond, le pr. bronz. med. en 15. Jan
Göbel, Alfen, een paneel, Ie pr. bronz. med.
en ƒ15. C. Tolk, Alfen, een fries, le pr.
bronz. med. en ƒ15. A. Hoogkamer, imita
tie gebr. glas, le pr. bronz med. en 15.
W. v. d. Kaay, een plafond, le pr. bronz.
med. en 15. H. D. Wassink, een reclame
bord, 3e pr. dipl. A. Hoogkamer, een tafel
tje, 3e pr. dipl. H. Kelderman, Oudslioorn,
een tafeltje, 3e pr. dipl.
Goud- en Zilversmeden. J. D. Brauck-
man, Voorschoten, een gedr. medaillon, le
pr. bronz. med. en ƒ15. J. H. P. Golpa,
haarwerk, 2e pr. dipl. en ƒ10. J, D. Brauck-
man, Voorschoten, gedr. engelenkopje, 2e
pr. dipl. en 10. H. W. G Cenijn, haar
werk, 2e pr. dipl. 110.
Graveurs. W. P. Diephuizen, Voorschoten,
een zilveren plaat, 1e pr. bronz. med. en 15.
Houtdraaiers. J. W. Vink, een piëdestal,
2e pr. dipl. en 10.
Instrumentmakers (Physisch). C. W. Kouw,
Zoeterwoude, collimator, 3e pr. dipl. (Chi-
rurgicaal). C. J. Vrijmoeth, pincetten enz.
3e pr. dipl.
Kantwerksters en Bloemenmaaksters. Mej.
ML v. d. Berg, Oudshoorn, anti-macassar, le
pr. bronz. med. en ƒ10. Mej. T. J. v. d.
Hoorn, Oudshoorn, 2 anti-macassars 2e pr.
dipl. en 5. Mej. G. E. v. Oerle, rozentakjes,
le pr. bronz. med. en ƒ10. Mej. G. E. v.
Oerle, rozenstruikje, 2e pr. dipl. en ƒ5.
Kappers. H. W. G. Cenijn, haarwerk, 2e
pr. dipl. en 10.
Kleedermakers. P. v. d. Kolk, demi-saison,
2e pr. dipl. en ƒ10. K. Heraerik, colbert,
3e pr. dipl. P. D. Riebeek, 2 vesten, 3e
pr. dipl.
Koper- en Blikslagers. J. J. Harzing, een
badkachel, 3e pr. dipl. J. L. A. v. Druninck,
een emmertje, 3e pr. dipl.
Kuipers. J. D. üaudey, Voorschoten, een
karnton, le pr. bronz. med. en ƒ15. Dirk
Daudey, Zoeterwoude, een karnton, 2e pr.
dipl. en ƒ10. M. J. Lafeber, een tobbe, 3e
pr. dipl. P. Buis, Katwijk a/Z., een crael
jonnc, 3e pr. dipl. G. T. Lafeber en J. Buis,
een geilkuip, 3e pr. dipl.
Lederwerkers en Zadelmakers. G. Van
den Bos, C. Verwijt, C. Westmaas en A.
Westmaas, Alfen, een zadeltuig, le pr. bronz.
med. en ƒ15. N. B. Roovers, een borst v.
e. paard, 2e pr. dipl. en ƒ10. D. Van Zan
ten, een ponnytuig, 3e pr. dipl.
Loodgieters en Zinkwerkers. J. T. Inder-
bitzen, lichtraam met luchtkoker, lepr. bronz.
raed. en ƒ15. P. De Graaf, een verlaatbak,
2e pr. dipl. en 10. B. Pracht, een make
laar, 2e prijs dipl. en 10. J. Zwarst,
een dakraam, 3e pr. dipl.
Machine werkers. Nijs Den Ouden, Alfen,
een stalen roeisloep, 2e pr. dipl. en 15.
A. M. W. Hoos, Voorschoten, een stoom
machine, 3e pr. dipl.
Mandenmakers. F. Overduin, manden, le
pr. bronz. med. en 10. J. Alt, een bad
stoel, le pr. bronz. med. en 10. J. Alt,
een bloemtafel, 3e pr. dipl.
Mattenvlecbters. J. Cramer, Noordwijk
a/Z., een vloermat. 2e pr. dipl. en /5.
Metselaars. J. v. Duivenbode, Katwijk a/Z.,
een korfboog, 3e pr. dipl.
Meubelmakers. N. Van der Mark, een
kanapétafel, le pr. bronz. med. en ƒ15. J.
J. Van der Ven, een vuurscherm, 2e pr.
dipl. en ƒ10. N. Van der Mark, een kanapé
tafel, 2e pr. dipl en ƒ10. C. De Haas, een
schrijftafel, 3e pr. dipl.
Nettenknoopers. A. Van der Plas, Kat
wijk a/Z,, een vischnet, le pr. bronz! med.
en ƒ10.
irw<
v. d. Woerd, hout- en 1» a
pr. bronz. med. en 10, Lan
/2b.
i. m
:ube
astj
ir,
3d.
Penleekenaars. J. Bijtel, Oegstgeest,
ma, 2e pr. dipl. en ƒ10. ,tersrl
Petten-, Mutsen- en Hoedenmakers. D,f, pal
Du Mortier, petten en mutsen, 1 e pr. broiLm
med. en ƒ15. J. J. Van der Blij, hoedt broi
2e pr. dipl. en ƒ10. Lc>
Photograven. J. W. Schwenck, proto»ya"ei
fiën, 3e pr. dipl.
Pottenbakkers. S. Ramak, buizen
le pr. bronz. med. en ƒ15.
Preperateurs. P. L. Steenhuizen, vo/^'
2e p. dipl. en 10. Dezelfde, vogels, 3e b.
dipl. r'
Scheepstimmerlieden. J. Vink, Alfen,
sloep, 2e pr. dipl. en ƒ15. R. v. d. pF
Katwijk a/Z., een bomschuit, 2e pr. di®trul
en ƒ15.
Schilders. J
merstalen, le
D. Van Biezen, Sassenheim, hout- en
merstalen. le pr. bronz. med. en 10. ffS
Van Velzen, Koudekerk, een familieblad,I
pr. dipl. en ƒ5. J. L. Schrijvers, Oetf00.
geest, een theeblad, 3e pr. dipl. J. Vantf
Blom, een paneel3e pr. dipl. Pr'
Schoen- en Laarzenmakers. W. Van Wifêf
een kurklaars, 2e pr. dipl. en ƒ5. W.
W(jk, schoenen, 3e pr. dipl. W. Van 1
laarzen, 3e pr. dipl.
Sigarenmakers. P. Kouwenberg, hi
werk, 2e pr. dipl. en ƒ5. C. N. Van
lie, handwerk, 3e pr. dipl. J. Bonte, hi
werk, 3e pr. dipl. J. Wijnbeek, sortefJe(ie
3e pr. dipl.
Smeden. A. H. Catinbloemenstand
le pr. zilv. med. en 30. M. Van Ai
Voorschoten, een fornuis, 2e pr. dipll
10. Hoek en Haasnoot, Katwijk a/Z.,
2e pr. dipl. en ƒ10. Hoek en Haasm
Katwijk a/Zee, deurpaneel, 3e pr. dipl.
Van Oosten, anker, 3e pr. dipl. P. Van
gelen. Katwijk a/Zee, klijn, 3e pr. dipl.
Van der Lely, Zoeterwoude, kaaspers,
pr. dipl. J. Burgerhout, Katwijk a/Zee, b ban'i
3e pr. dipl. Kal
Steenhouwers. W. Poelyoe, een brieirf,
plaat, le pr. bronz. med. en ƒ15. S. f'
lentgoed, grafplaat, 3e pr. dipl.
Stoffeerders. B. E. Deggeler, een
fauteuil, le pr. br. med. en 1 Lnj.
Stucadoors. F. A. Wempe, een schnu.
steenstuk, 3e pr. dipl.
Timmerlieden. W. F. v. d. Steen,
gangbank, le pr. bronz. med. en 5.
Sieval, een voordeur, le pr bronz. med
Koene, een ledikant, 2e pr. dipl. en /Ij
A. B. üljee, een kuip, 2e prijs dipl. en\tt
A. Kret, Oegstgeest, een schoorsteenbelj
mering, 2e pr. dipl. J. W. Broekhui:
een teekentafel, 3e pr. dipl.
Wagenmakers. A. Z. v. Vulpen, Ou^
hoorn, een tilbury, le pr. bronz. med.j
ƒ15. Ph. Bakker, Sassenheim, een tilbutApr;
3e pr. dipl.
Rijtuigsmeden. J. De Ruiter, Oudshooftï,e
ijzerwerk voor de tilbury van v. Vulpe
2e pr. dipl. en ƒ10. I
Vrije Wedstrijd voor Leerlingen,
Behangers. N. v. Bemmel, een kleed dito
lste prijs bronzen medaille. C. R. Lau, e|™
kamerschut, 2de pr. diploma. J. Cras, e EL
voetkussen, 2de pr. dipl.
Boekbinders. P. J. Smit, boeken, 2n«:
pr. dipl. 1
Decoratieschilders. J. v. Gelderen, e
paneelvulling, lste pr. bronz. med. H. Ki"
tenis, een plafond, lste pr. bronz. med. Til
Koene, een reclamebord, lste pr. bronz. m'. 18
k. Stafleu, een boogvulling, 2de pr. dij™-
J. v. Brussel, een fries, 2de pr. dipl. J. f?:.*
seron, een reclamebord, 2de pr. dipl
Horlogemakers. J. Maartense, pendulewKw
2de pr. dipl. |a|0
Instrumentmakers. (Physisch.) C. v. Hi P0',
den, een seinsleutel, 2de pr. dipl. (Chm&i,
gicaal.) P. v. Tol, pincetten enz., lstepr
bronz. med. M
Kantwerksters en Bloemenmaaksters.
J. Dingjan, bloemen, 2de pr. dipl. Hel£17
C. Verhoog, een vuurscherm, 2de pr. dii.set
Kappers. J. De Tombe, haarwerk, l|eSf
pr. bronz. med. F"
Kleedermakers. M. J. Verhoog, teekent
gen, 2de pr. dipl. 1
Koperslagers. B. J. Goddijn, een tb^.
doosje, 2de pr. dipl.
Lederwerkers en Zadelmakers. J,
Brink, halsters, 2de pr. dipl.
Loodgieters en Zinkwerkers,
venbode, Katwjjk a/Z„ een pinakel, Iste»^
bronz. med. J. Dubbelaar, Katwijk a/Z., «i Ge
pinakel, 2de pr. dipl. T. v. Duivenbode, Ka. u
wijk a/Z., een vergaarbak, 2de pr. dipl.
Mandenmakers. K. Bakker, manden,
pr. dipl. J. De Bruin, manden, 2de pr. di
Metselaars. P. J. Verhoog, een korfbi
2de pr. dipl. L. Kruijt, Katwijk a/Z.
korfboog, 2de pr. dipl.
Photograven. B. Ten Brink, photoj
fiën, 2de pr. dipl,
Schilders. J. Van Muiden, Leiderdi
een tafel, lste pr. bronz. med. J. Van
Ben, Oudshoorn, dambord, 2de pr. dipl-
Van den Boom, Oudshoorn, dambord,
pr. dipl. A. W. v. d. Rest, tafel, 2de
dipl. P. Faure, Koudekerk, een paneel/
pr. dipl.
nar
idlei
iTE
vemb
