hem de intensiteit van gedachte. Groole
kennis heeft de minister, maar hij
schijnt te willen tooneu, dat kennis niet
macht is. Dat conservatieven als de heer
Van Nuueu dezen minister steunen, begrijpt
spreker. Een gevaar voor Indië levert 's mi
nisters sterke subjectiviteit vooral op gods
dienstig gebied, als hij die subjectieviteit
als stempel op Indië wil drukken. In zake
Atjehpolitiek is niet te wachten van dezen
minister dat hij daaraan een goede richting
zal geven. De koffiecultuur-regeling eischt
een vaste, praktische handis die te ver
wachten van dezen minister? En eindelijk
het opiumvraagstukook de oplossing daar
van eischt een vaste hand. De minister schijnt
zelf echter zeer onzeker in welke richting
te zeilen; ten slotte vindt hij het streven
van den minister, om Indië te verchristenen,
zeer gevaarlijk, vooral omdat duizende Euro
peanen staan tegenover milioenen Mahome-
dansn.
De heer W. K. Van Dedem zou niet
in vergelijkingen treden tusschen dezen
minister en diens voorgangers omtrent hun
opiumpolitiek. Deze minister wilde veel
doen, maar diens beleid was verkeerd. Hij
wees o. a. op het feit, dat deze minister
tegenover alle adviseurs weigert uitbreiding
te geven aan het geoorloofd aantal kitten
en wel alleen omdat vroeger het wettig
getal kitten op ongewettigde wijze is
overschreden.
De minister van koloniën betuigde zijn
dank aan de heeren Van Nuueu en Bool
voor hun waardeering. Het lustte hem
niet na de discussiën gevoerd bij de
Indische begrooting iets te zeggen ter zijner
verdediging. Alleen moet hij aan den heer
Cremer opmerken, dat deze met den heer
Mees dwaalt door te meenen, dat de minister
door te ver gedreven optimisme geleid
wordt en dit nadeelig werkt en besmettelijk
is; veeleer schijnt de minister den heer
Cremer voor het optimisme gewonnen te
hebben, 's Ministers optimisme is gegrond
op de overtuiging, (iat het christendom
bestaan zal in eeuwigheid en strekken zal
tot hervorming der geheele maatschappij en
daarin ligt het heil van alle volkeren. De
minister schijnt den heer Cremer gewonnen
te hebben, want deze heeft krachtige pogingen
aangewend om dit christendom te verspreiden
op de Oostkust van Sumatra.
De minister meent gerechtvaardigd te
zullen worden door allen, die het christen
dom voorstaan. Wat goed is voor heidenen,
is ook wenschelijk voor Mahomedauen; hij,
die het christendom schiep was niet neutraal
tegenover ons. De minister zal ook niet
neutraal zijn tegenover hem dien hij ge
hoorzamen moet. Christus moet gaan boven
Mahomed, vele pogingen zijn gedaan om
den Mahomedaan te winnen, maar hij gaat
voort in Islam het behoud te zien. Wij
zullen de achting en de eerbied bij de
inlanders verliezen als wij ons schamen over
het evangelie ons geschonken. Wat de
opiumpolitiek betreft houdt hij vol, dat juist
door 8 jarige pacht vele millioenen zijn
verloreu geraakt en dat eenjarige stelsel het
beste schijnt na vroeger opgedane ervaring.
De minister heeft geenszins middelen ont
houden tot wering van den sluikhandel,
maar slechts geweigerd den aankoop van
een schip, omdat een schip niets zou hel
pen over de geheele kust en slechts geld
verspilling zou wezen. Alle maatregelen
worden genomen om sluikhandel tegen te
gaan. De strengste bevelen zijn gegeven
tot toepassing der verordeningen. Mocht
door zijn politiek het aantal bordeelen in
ludie verminderen, dan was dit reeds een
zedelijk voordeel van de beperking vau het
aantal kitten. Wat Atjeh betreft, de mi
nister heeft steeds tegen dien oorlog ge
waarschuwd. Wat hij daartegen gezegd
en geschreven heeft, werd bevestigd. Hij
heeft niet medegewerkt tot verovering it
outrance, maar ook niet tot prijsgeving van
veroveringen en concentratie. Nu eenmaal
de concentratie is toegepast, is het een
voorzichtig, wijs beleid en berekening der
gevolgen ais de minister consequent vast
houdt aan de gevolgde gedragslijn in de
laatste jaren. Wat 's ministers financieel
beleid betreft, naar evenwicht tusschen
inkomsten en uitgaven moet gestreefd wor
den en bij het beheer van Indie moet op
de belangen der Nederlandsche be'asting-
schuldigen gelet worden. Joist daarom is
de stelling der regeering zoo moeilijk eener-
zijds te zorgen voor de inlandsche bevol
king en welvaart eu anderzijds dat de ko
loniën niet te zwaar op Nederland drukken.
De onlusten in den laatsten tijd zijn voor een
groot deel te wijten aan te zwaren druk op
de inlandsche bevolking. De plicht der re
geering is dus allereerst rust te herstellen
en verlichting aan te brengen op de bevol
king. Dat heeft zij gedaan door de land
renteregeling, verhooging van koffieloon,
vermindering van belastingen, en de kosten
afca m «m *3 h
daarvan worden ruimschoots opgewogen
door de besparingen op leger en vloot. Al
les heeft hij gedaan om het evenwicht te
herstellen. De minister laat de beslissing
aan de kamer over.
De heer Van Houten zegt, dat hij zijn
uiting voor den heer Van Nunen uange-
baald, nu na deze rede des ministers niet
zou durveu herhalen. Toen beschouwde hij
den minister als een reconvalescent, thans
vreest hij voor rechule. Spreker zou stem
men tegen dit hoofdstuk, als protest tegen
de algemeene regeeriugspolitiek.
De heer Van der Feltz achtte ook re
chule teu volle aanwezig. De minister wil
niet meer de vrijheid van godsdienst, die
daar evengoed moet heerschen, als hier eer
biedigen. De minister wil propaganda
maken voor het Cristendoui tegenover het
Maliomedanisme. Zat de minister hier als
christenleeraar eu propogandamaker voor het
Christendom of als politiek persoon, die
alleen oog moet hebben voor het belang van
Nederland en Indië, fanatisme mag hij niet
opwekken. Het Mahomedanisme moet de
minister eikeuneu. Zij, die gelooven haasten
niet. Het geloof zal als zuurdezem het ge
heele deeg doordringen.
Het debat werd gesloten.
Bij art. 11 kwam de begrooting voor Su
riname aan de orde.
Het libld. wijsl op de moeielijkheid,
welke bij de uitvoering der arbeidswet de
lijsten zullen opleveren, die in elke werk
plaats moeten worden opgehangen, met ver
melding van de namen der jeugdige personen
en van hun werktijden eu schaftureu. Die
lijst moet door den burgemeester worden gt-
teekend. Bij elke verandering in het perso
neel en die zal vooral met jeugdige per
sonen nogal vaak voorkomen moet dc
lijst natuurlijk gewijzigd worden en dat zal
niet mogen geschieden zonder dat de burge
meester er in gemoeid wordt. Zal dan telkens
een geheele nieuwe lijst noodig zijn, of
zuilen de lijsten zoo worden ingericht, dat
er veranderingen op kunnen worden aan
gebracht, die dan telkens worden gewaar
merkt?
Het is natuurlijk wenschelijk, dat aan de
bepalingen der wet tegen misbruiken gemaakt,
streng de hand worde gehouden. Maar tevens
behoort de uitvoering der wet zoo weinig
mogelijk overlast te berokkenen. De regee
ring mag dat wel nagaan, op welke wijze
beide belangen het best worden vereenigd.
De heer Koning, majoor-commandant
der dienstdoende schutterij te Gouda, ver
zond een adres aan de tweede kamer, waarin
hij vraagt, dat er maatregelen worden ge
nomen, om de schutterij teu spoedigste te
doen vervangen door een deugdelijke reserve.
De heer L. Desuiten, directeur van
de Frausche opera te 's-Hage, heeft zich
tot den raad der residentie gewend, met hel
verzoek om hem ook dit jaar zesduizend
gulden subsidie te willen verleenen, daar hij,
hoewel trachtende de voorstellingen op een
alleszins bevredigend gehalte te houden, toch
met zeer zware concurrentie heeft te kampen,
terwijl zijn inkomsten door het vervallen der
voorstellingen buiten stad zeer sterk ver
minderd zijn.
Uit de militaire bakkerij te 's Gra-
veubage zal in 1890 wederom bet voor de
garnizoenen te Delft eu te Leiden benoo-
digde brood verschaft worden.
Kapitein G. W. Beeger van den gen.
staf van bet O. I. leger Donderdagavond
in de verteniging voor krijgswetenschap te
's Hage sprekende over de verdediging van
Indië, bepaaldelijk over die van Batavia,
betwistte de juistheid van het beweren, dat
de sleutels van Indië liggen achter de
Hollandsche waterlinie en dus in ons defen
siestelsel.
Ook al mocht het moederland in een
Europeeschen oorlog tijdelijk het onderspit
delven, moet in Indië ailes gedaan worden
om het bezit onzer koloniën te handnaven.
(Z. Ct.)
Te Zoetermeer komen bij een land
bouwer onder de paarden eenige gevallen
van longziekte voor.
De koorts, die te Hellevoetsluis beerscht,
is blijkens de ervaring «el besmettelijk, doch
valt niet in de termen van de wet op de
besmettelijke ziekten. Zij kon dus ook niet
epidemisch verklaard worden, gelijk
bij vergissiug werd gemeld. Het detachement
torpedisteu is dan ook niet om die reden
naar Brielle teruggekeerd, maar wel omdat
bet wegeus deu zwaren mist zijne torpedo
werkzaamheden op het Haringvliet heeft
moeten staken. Intusschen houden de koortsen
voortdurend aan, meer en meer ook ouder
de burgerij.
Donderdagmiddag had de zoon van
J. J. te Hoofddorp hel ongeluk, doordiei
het paard van zijn kar op hol sloég, uil
de kar te vallen en zijn been te breken.
Kort te voren was hij uit het academisch
«3 ÈT» saj mm. tws"
ziekenhuis te Leiden ontslagen, waarin hij
wegens breuk van hetzelfde been verpleegd
was geworden.
Eenigen tijd geleden hebben wij
gemeld, dat er bij eene familie te Schwelm,
in de Pruisische provincie Weslfalen, eene
niet geringe agitatie heerschte, doordien
haar was medegedeeld, dat zij recht had op
eene erfenis van vele millioenen, nagelaten
door den heer Brand, die in 1780 te
Amsterdam was overleden en wiens nalaten
schap nog in handen van de Nederlandsche
regeering was. Volgens de berichten konden
niet alleen de erven Brand, maar ook de
aanverwante familie Schmitz aanspraak Op
die gelden maken, eu had een referendaris
te Dusseldorf, lid van laatstgenoemde
familie, zich bereid verklaard om de belang
hebbenden van dienst te zijn, ten einde die
millioenen in handen te krijgen. Hiertoe
zou in de eerste plaats een stamboom van
de rechthebbenden moeten worden opge
maakt, en daarom werd er verlangd, dat
allen die vermeenden daartoe te kunnen
behooren zich zouden aanmelden. Nauwelijks
hadden wij biervau melding gemaakt, of
wij werden overstroomd met aanvrage», hetzij
om nadere gegevens, die wij niet hadden,
hetzij om het adres van den bedoelden
referendaris. Wanneer al die peisoneu uit
ons land zich bij hem hebben aangemeld,
terwijl het aantal in Duitschlaud zeker nog
wel veel grooler zal zijn geweest, dan heeft
de man vooreerst nog niet verlegen gezeten
om eene lectuur vol verscheidenheid en
overeenstemming. Thans echter is het
eensklaps met al die drukte gedaan. Een
horlogemaker te Elberfeld, meenende tot de
rechthebbenden te behooieD, heeft het
namelijk raadzamer geacht, zich rechtstreeks
tot prins Von Bismarck te wenden, en
beeft daarop van de Duilsche rijkskanselarij
door tusschenkomst van den burgemeester
te Elberfeld het volgende ten autwoord
ontvangen: De erfenis heeft werkelijk
bestaanmaar reeds spoedig na het over
lijden van den erflater in 1780 is de helft
er van uitbetaald aan de echtgenoote van
den heer Van Moers, te Amsterdam. De
andere helft bleef iQ bewaring voor het
geval dat er nog meer erven waren, waartoe
dan ook bij openbare aankondiging eene
oproeping werd uitgevaardigd. Nadat deze
oproeping tot 1793 vruchteloos was ge
bleven, is de tweede helft toen insgelijks
gerechtelijk aan mevrouw Van Moers toe
gekend en uitbetaald; zoodat alle verdere
bemoeiingeu thans te vergeefs zullen zijn.
(W. R. Ct.)
Aan de marinewerf te Nieuwediep is
een nieuw, in zeer vele opzichten verbeterd
duikertoestel beproefd, hetwelk onlangs in
Frankrijk is uitgevonden.
Het nieuwe toestel maakt het den duiker
mogelijk ongeveer twee uren achtereen onder
water te vertoeven en is voor het duiken
op diep water beter geschikt dan een der
tot dusver uitgevonden toestellen. Het
voldeed over het algemeen zeer goed aan
de gestelde eischen.
Als een staaltje van werkzaamheid op
boogen ooderdom, vermeidt de Ueldersche Ct.,
dat in de gemeente Den Helder een 88-jarig
man nog iederen avond in een café met
opgewektheid zijne diensten verricht als
pianist. Deze houg bejaarde musicus is
gedecoreerd met het Metalen Kruis.
Voor de betrekking van secretaris der
gemeente Sleenwijk, waaraan een salaris van
f 900 verbonden is, dat waarschijnlijk tot
f1000 zal verhoogd worden, hebben zich
52 sollicitanten aangemeld.
Men schrijft aan de Haarl. Ct.
In verschillende plaatsen in Friesland,
waar het getal bedelaars uit alle oordeu
met deu dag toeneemt, vergaderen de inge
zetenen om eene vereeniging te stichten die
zich ten doel stelt geene giften meer aan de
bedelaars uit te reiken. Dit middel is en
blijkt afdoende.
Iu geene provincie wordt meer gebedeld
dan in Frieslaud; men heeft Jaar in groote
plaatsen bepaalde bedeldagen in de week,
meestal op marktdag. Dan bedelt men
onder de oogen der politie van buis
tot huisl
Uit Gorredijk wordt aan de N. R.
Ct. gemeld, dat aldaar de veiligheid schijnt
te wtnscben over te laten. Het is nog niet
lang geleden, dat twee schapen van denzelf
deu eigenaar spoedig na elkander 's nachts
in de weide zijn geslacht. De daders zijn niet
ontdekt. In het begin dezer week werd
ingebroken in het naburige Kortezwaag,
terwijl gisterennacht hetzelfde plaats had in
het dichtbijgelegen Lippenhuizen. De daders
schijnen de zaak geheel op hun gemak te
hebben behandeld. Glasruiten zijn netjes
uitgesneden, blinden, dienende tot sluiting,
zonder verbreking verwijderd. Dit alles
vond men 's morgens behoorlijk tegen een
boom staande. De dieven hebben zich
slechts kunnen meester maken van een pot
met vet, eene jas en kleinigheden.
Zaterdag werden de twee jongelingen
J. L. oud 11 jaar en J. D. oud 14 jaar, te
Venloo, die bij een koopman aldaar den
lessenaar openbraken en er ruim f80 aan
geld uit ontvreemden, naar de justitie te
Roermond overgebracht. De jongens, die eerst
halsstarrig ontkenden, vertelden later dat zij
door middel van een sleutel, dien zij eenige
dagen te voren van de hnisdeur aftrokken
zijn binnengekomen. Het geld, dat zij
beiden gedeeld hadden, is gedeeltelijk terug
gevonden. J. L. had het in het stadspark
onder het zand, en J. D. onder zijn bed
verborgen.
Naar aanleiding van deze arrestatie zijn
ook twee twintigjarige voermansknechts ge
arresteerd eu naar Roermond overgebracht.
Zij worden verdacht de anderen tot het
bedrijvea van den diefstal aangezet te hebben
en deelgenooten te zijn geweest in den bnit.
Ook zij moeten bekend hebben.
Omtrent den te Luiksgestel plaats
gehad hebbeuden moord kunnen wij mee-
deeleu
De maréchaussee te Bergeik werd Woens
dagmorgen in kennis gesteld door De K.,
dat zijn meisje A. C. Van den Berg, oud
27 jaar, sedert Zondag 15 Dec. spoorloos
was verdwenen en verzocht een onderzoek
in te stellen. De K. deelde tevens mede, dat
haar oom hem had gezegd, dat hij zijne
nicht, met twee onbekenden had medege
geven naar Antwerpen, oin aldaar in een
klooster te dienen.
Nadat de maréchaussée op vermoeden den
oom, W. S., eu diens vrouw geruimeu tijd
iu verhoor had genomen, bekende S. zijne
uicht geworgd en in de schuur onder het
stroo verstopt te hebben.
Aanleiding tot deze verschrikkelijke daad
schijnt te zijn geweest, dat het meisje zich
binnen korten tijd in het huwelijk zoude
begeven, waartegen baar oom was, om reden
hij dan het geld, dat hij als voogd van haar
in bewaring had, moest uitkeeren.
De moordenaar is Vrijdagmorgen naar
's Bosch overgebracht en iu 't huis vau arrest
opgenomen. (P. N. B. en 's H. Ct)
1'ER TELEGRAAF.
LONDEN, 21 Dec. Lord Salisbury heeft
een krachtige nota gericht tot de Portu-
geesche regeeriug betreffende Portugals op
treden in het zuid-oosten van Afrika, la
deze nota wordt verlangd, dat de Portugeesche
regeering de handeling van baar agent in het
Zambesi-gebied niet zal goedkeuren. Men
gelooft, dat Engeland maatregelen neemt om
aan deze eischen kracht bij te zetten.
ROME, 21 Dec. De herdenking van den
dood van Oberdank (die te Triest tegea het
leven van keizer Frans Jozef eeu aanslag
pleegde) is zonder ongeregeldheden afgeloopen
De democrat, vereenigingen begaven zich ii
optocht naar het kapitool, om daar een krau
neer te leggen, onder de kreten Leve Trenl
en Triest I Weg met het drievoudig verbond
De roode vlag werd ontplooid, maar de po
litie liet de manifestanten ongemoeid.
LONDEN, 21 Dec. William O'Brie
is uit de gevangenis ontslagen en nai
Dublin vertrokken. De burgemeester zoo
zijn rijtuig om den Parnellist af te balei
maar het volk spande de paarden af e
trok, met eeu muziekcorps aan het hoofd
deu wagen naar het hotel, waar O'Brie
zijn intrek had genomen.
Volgens de Standard zal in het volgend
jaar de verloving bekend worden gemaal
van den Russiscben kroonprins met print!
Alice van Hessen.
De Standard verneemt uit Shangaï, di
in Corea een groote samenzwering is od
dekt, welke ten doel had den koDing
vermoorden en een andere dynastie op dl
troon te brengen. Vele personen zijn
hechtenis genomen.
De Times bevat een hoofdartikel, waai
de ongerustheid wordt uitgesproken over
plauneu van Rusland, dat voornemen!
Kborassan en de tot Perzië behoorende
aan Beloudschislan grenzende provinciën
te lijven.
CHARLEROI, 21 Dec. Een volkomj
werkstaking is ontstaan in de mijnen Tri
Kraise, Viviers en Ardinoise, de drie v#
naamste van Gilly (Henegouwen). Groep
trouwen loopen zingende door de strateD,
de burgerwacht is opgeroepen ter voori
ming van ongeregeldheden.
RIO DE JANEIRO, 23 Dec. Bij deci
van het voorloopig bewind zijn de veil
zingen op 15 Nov. eu de bijeenkomst
constitueerende vergadering op 15 Dec. H
bepaald. Bij hetzelfde decreet wordt
gewezen keizer Pedro verbannen en het'
toegestane pensioen ingetrokken.
PARIJS, 23 Dec. In Montmartre hiel
de Boulangisten gisteren eeu bijeenkc
De heeren Laguerre en Vergoin voe
