NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
i e l e
Courant verschijnt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen,
ABOmiBEfêüEIT:
ADVERTENTIES:
Bareel: Scheepinakerssteeg 6,
Maandag 9 December 1889, N". 289.
Uitgevers: Gebroeders Muré.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
iilsche Ciura
Vooi Leidenper 3 maandenf 1.25.
Franco door het geheele rijk, er 3 maanden 1.60.
Prijs per Nummer 10 Cent,
Van 16 regelsf 0.90.
Elke regel meer0.15.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen, contant, zonder rabat, per regel 0.10.
203° Jaargang.
LEIDEN, 7 December.
Burg. en weth. hebben den gemeenteraad
overgelegd het adres van de afdeeling Leiden
en Omstreken der maatschappij tot bevorde
ring der bouwkunst met het verzoek om
een subsidie uit de gemeentekas, ter: behoeve
van den door haar uitgeschreven wedstrijd
voor handwerkslieden en leerlingen in Leiden
en Omstreken.
Met het oog op het doel door den wed
strijd beoogd, achten burg. en weth. eene
finantiëele medewerking door de gemeente
in deze alleszins gerechtvaardigd, zoodat zij
niet aarzelen den gemeenteraad voor te stellen
om te besluiten dat, wanneer de wedstrijd
een te kort mocht opleveren, daarin door
de gemeente tot een bedrag van hoogstens
f 700 zal worden bijgedragen. Te zijner
tijd zal zoo noodig, een voorstel worden
ingediend tot verhooging van het betrek
kelijk artikel der begrooting voor 1890.
Burg. en weth. geven den gemeente
raad in overweging aan mej. J. M. Dijk-
mans, op haar daartoe gedaan verzoek,
eervol ontslag te verleenen, tegen 1 Januari
a. s., uit hare betrekking van derde onder
wijzeres aan de leerschool, verbonden aau de
kweekschool voor ouderwijzers en onder
wijzeressen alhier.
Nog geven burg. en wetb. den ge
meenteraad in overw'eging aan L. K. Harm-
sen, tijdelijk lector aaD de gemeente-inrichting
tot opleiding van Oost-ludische ambtenaren,
die zich verplicht ziet naar Indië terug te
keeren om aldaar zijn dienst wederom te
hervatten, uit die tijdelijke betrekking eervol
ontslag te verleenen met ingang van i
Januari 1890.
Ten laatste geven burg. en weth. den
raad in overweging aan dr. P. Van Rom-
burgh, wegenB vertrek naar Ned.-lndië,
eervol ontslag te verleenen als leeiaar aan
de kweekschool voor onderwijzers en onder
wijzeressen, met ingang vau 1 Januari
1890.
De gemeenteraad van Noordwijker-
hout heeft aan de commissie voor de wed
strijden van handwerkslieden en leerlingen
te Leiden eu omliggende gemeenten een
subsidie tot een maximum van f 25 toege
kend, onder de bepaling dat minstens 10
ambachtslieden uit die gemeente aan de
wedstrijden deelnemen.
Mocht dit onverhoopt niet het geval zijn
dan zou het maximum niet uitgekeerd kuu-
nen worden.
Dinsdagavond 26 November jl. ver
gaderden de leden van de afdeeling Leiden
en Omstreken der Nederlandsche maatschappij
voor tuinbouw en plantkunde. Hoofdzakelijk
werden huishoudelijke zaken behandeld. Een
voorstel werd aangenomen om f50 beschik
baar te stellen voor de in Maart a.s. door
de fLeidsche Plantenbeurs" te houden ten
toonstelling.
Hierna werden de onderwerpen opgegeven
voor de winterhijeeDkomst der maatschappij.
De heer Vlieland wenschte de vraag te
behandelen of er ook middelen zijn aan te
wenden om het tiendrecht op te heffen of
den druk daarvan te verminderen.
De heer H. Witte wenschte eene bespre
king in te leiden over planteneliquetten eD
de celluloied-etiquetten in 't bizonder, ter
wijl de voorzitter de vraag wenschte be
sproken te zien, of het in het belang van
den tuinbouw is, dat onderzoekingen op
tuinbouwgebied worden gedaan in Transvaal
en het zuidelijk gedeelte van Afrika.
De heer Van de Pavord Smits wenschte
de volgende stelling te verdedigenDe
insteling van een permanente commissie
om Nederland op tuinbouw-tentooustellingen
in het land te vertegenwoordigen wordt
wensehelijk verklaard. Tot hare totstand
koming behooren alle Nederlandsche tuin-
bouw-vereenigingen mede te werken. De
commissie stelt zelfs haar reglement vast,
dat aau de goedkeuring des konings wordt
onderworpen.
De voorzitter sloot deze vergadering, die
niet zeer druk bezocht was, na een woord
van dank aan den heer Kors voor zijne
fraaie inzending Skimmia's en Cyclamen's.
Tot lid der door het hoofdbestuur der
Holl. Maats, van Landbouw benoemde
commissie tot het uitbrengen van rapport
omtrent de oprichting eener verzekering-
maatschappij tegen brandschade is o. a. be
noemd de heer J. Van der Breggen Az.
alhier.
Op eene Donderdagavond gehouden
vergadering van de studenienroeivereenigiug
yNjord" werden tot eereleden benoemd de
heeren W. T. De Vogel, H. R. Van
Maasdijk en G. Vissering. Eene medaille
van verdienste werd ingesteld en toegekend
aan den heer C. Van den Broek. Aau den
heer Van Seters werd eene motie van
dankbetuiging gericht voor de gewichtige
diensten der vereeuigiug bewezen. De
heeren Van Rhede van der Kloot en
Formiine werden benoemd tot afgevaardig
den naar den roeibond.
Maandag a. s. zal de redactie van den
Leidschen studentenalmanak rondrijden tot
het aanbieden van exemplaren van den
nieuwen almanak.
Op 23 dezer zal aan het gebouw van
het proiinciaal bestuur worden aanbesteed:
het onderhoud van, en het doen van herstel
lingen aan de gebouwen der rijks-universiteit
alhier gedurende 1890. Raming f28300.
Hedenmiddag tegen 1 uur is buiten
de Koepoort een petroleum-haudwagen te
water geraakt. Met behulp van eenige
tuinders is het voertuig weêr op deu vasten
wal gebracht.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen
Z. 1 Dec. 42 volw. en 12 k., totaal 54.
M. 2 79 21 100.
D. 3 79 23 102.
W. 4 88 27 115.
D. 5 84 27 ,111.
V. 6
Z. 7
88
70
26
17
114.
87.
OFFICIKEliK nERICHTES.
Bij kon. besluit is, met ingang van 1
Januari 1890:
1°. aan den luit.-kolonel A. L. Van
Loon, op zijn verzoek, eervol ontslag vei-
leend uit zijne betrekking van militie-com
missaris in Drente, behoudens aanspraak
op pensioen;
2°. tot militie-commissaris in Drente
benoemd de gepens. kolonel W. Schuurman;
is aan mej. L. Schamel, geb. te Belm
(Pruisen), mits zij overigens aan de daartoe
bij de wet gevorderde vereischten voldoet,
vergunning verleend tot het geven van lager
onderwijs
is de heer A. W. Nieuwenhuis, arts,
benoemd en aangesteld tot officier van ge
zondheid 2de kl. bij het personeel van den
geneeskundigen dienst van het leger in
Ned.-lndië.
De heer M. Holliday, bij kon. besluit,
benoemd tot consul te Akyab, is in die
hoedanigheid door de Britsche regeering
erkend.
De minister van justitie zal op 10 dezer
geen audiëntie verleenen.
In de zitting van de tweede kamer
van gisteren is aangevangen de behandeling
van hoofdstuk justitie.
De heer Hartogh vroeg regeling van het
looncontract en het aanleggen van testament-
verzamelstaten voor belanghebbenden.
De heer Borret ondersteunde dit laatste.
De heer Heemskerk vroeg wegneming der
belemmering van de stichting van nieuwe
kerkgebouwen.
Hierna had het volgende incident plaats;
De heer Domeis Nieuwenhuis meent dat het
volk geen vertrouwen kan hebben in de on
kreukbaarheid van den rechter. Door vele
vonnissen der laatste jaren is onder het volk
de naam van klassen justitie ontslaan. Thans
is elk proces een loterij. Zoo ontstaat voor
rechtbanken den naam draaibanken. Hij be
roept zich op het vonnis tegen Geel wiens
moordaanslag mislukte en hij kreeg 8 jaren,
Jeanne Lorette, wier moord gelukte, 2 jaren
gevangenisstraf; verder op het proces-Van
Heeckeren. Dat was recht onder minister
Du Tour; spr. vertrouwt dat dit geen recht
zal blijven onder minister Ruijs. Wil de
min. goedmaken wat zijn voorganger misdeed?
Spr. beweert dat Geel handelde, daartoe door
de politie geprovoceerd, onder werking eener
hevige gemoedsbeweging, bij vroegere wets
voorstellen als verschoonende omstandigheid
aangemerkt. Hij vraagt of de minister zich
kan vereenigen met de ten deze geuite ziens
wijze van den tegenwoordigen min. van ko
loniën en de op een volksvergadering aan
genomen motie, dat de billijkheid vordert
Geel in vrijheid te stellen. Verder vraagt bij
verbetering van het lot der gevangenbewaar
ders en acht schadeloosstelling aan preven
tieve gevangenen nooditr, waardoor wel de
rehabilitatie nog niet volkomen is, want men
beeft met de openbare meening te maken,
maar schadeloosstelling in geld is toch wel
bet minst wal men doen kan. De mogelijk
heid tot het opleggen van lijfstraf in de straf
gevangenis te Leeuwarden is middeneeuwsch
en in strijd met het beginsel der strafwet.
De min. van justitie vraagt onmiddellijk
na den heer Domeis Nieuwenhuis het woord
en zegt ongeveer het volgende:
De heer Domela Nieuwenhuis, sprekende
van door de rechtscollegiëu hier te lande
gewezen vonnissen, heefl ook gewaagd van
het bestaan eener klassen justitie. Vooraf
wensch ik eveuwel te beantwoorden zijne
vraag, of de regeering, nu de omstandig
heden veranderd zijn, ten opzichte van den
veroordeelde Geel van zienswijze is veranderd,
en of er uitzicht bestaat op diens iuvrij-
heidsstelling.
's Ministers antwoord blijft hetzelfde. De
omstandigheden zijn niet veranderd en,
mochten ze veranderd zijn, dan zeker niet
in gunstigen zin. Ik heb nog eens het
geheele dossier, op deze zaak betrekking
hebbende, gelezen en kan, na de zaak nog
eens bedaard en kalm te hebben overwogen,
geen ander antwoord geven dan verleden jaar.
De heer Domela Nieuwenhuis heeft verder
onze justitie gequalificeerd als eene klassen
justitie.
Wat hij daaronder verstaat, heeft de heer
Domela Nieuwenhuis te kennen gegeven.
Trouwena het blijkt reeds uit tal van zijne
geschriften.
Eene klassen justitie is, volgens hem, eene
justitie, die de gedweeë dienaresse is van
de hoogere standen der maatschappij, haar
ten dienste is, en bestaat om haar te ge
rieven en hare feilen en gebreken in be
scherming te nemen, maar waar het de
minderen betreft, de justitie handhaaft tegen
over de minderen van het volk en die
onderdrukt eene justitie, die niet recht
vaardig te werk gaat, die tegen recht en
billijkheid in, het eene gedeelte van het
volk boven het andere bevoordeelt.
Mijnheer de voorzitter! Tot de dier
baarste kleinodiën van een volk behoort eene
onkreukbare magistratuur, die bij rijk en
arm vertrouwen inboezemt en dat ook ver
dient. Nederland mag er trotsch op zijn,
dat zij deze magistratuur heeft bezeten eu
nog heeft.
Eene magistratuur om het beeld van
den heer Domela Nieuwenhnia te gebruiken
die het getrouwe beeld Justitia vertoonende,
geblinddoekt, met het zwaard in de ééne
hand zonder aanzien des persooDS recht
spreekt, die met de weegschaal in de andere
het voor en tegen wikt en weegt en daarna
eene beslissing neemt en met het zwaard
der gerechtigheid die beslissing onverbiddelijk
zal ten uitvoer brengen.
Zwas het in het verleden, zóó ia het
heden nog. Dat is voor mij een waarborg
voor de toekomst. Onverantwoordelijk acht
ik het dat eene klassenjustitie te noemen
onverantwoordelijk dergelijk magistratuur in
verdenking te brengen; dubbel onverantwoor
delijk, als dit gedaan wordt door een lid
van de volksvertegenwoordiging, die, gedekt
door de parlementaire immuniteit, dergelijke
beschuldigingen haar voor de voeten durft
werpen.
Als hoofd van de Nederlandsche magistra
tuur acht ik het mij ten plicht tegen die
door niets gerechtvaardigde, door niets be
wezen beschuldiging met al den ernst en
kracht, die in mij is, te protesteeren. (Luide
bravo's op alle banken.)
De heer Domela Nieuwenhuis roept: Dit
bewijst juist de klassenjustitie.
De heer Dijckmeester vereenigt zich met
de opmerkingen omtrent het opmaken van
verzamelstaten van testamenten, keurt's mi
nisters gedragslijn in zake list constateeren
van drankwetovertredingen goed, en dringt
aan op voorschriften, opdat de door preven
tieve gevangenen aan hunne verdedigers ge
richte brieven niet door anderen dan de
rechthebbenden worden geopend.
De heer Zaaijer verzoekt den minister eene
ruime toepassing van buitengewone vergun
ningen tot het dooden van voor den land
bouw schadelijke vogels, en zooveel mogelijk
te voldoen aau het verlangen van hen,
wier belangen door het schadelijk gevogelte
worden benadeeld, onder weerlegging van de
bezwaren van de zijde des ministers daar
tegen geopperd, en onder verwijzing naar
de inlichtingen van de burgemeesters aan
den commissaris des konings, tot bewijs van
de schade aan de gewassen door het scha
delijk gedierte toegebracht.
Alleen vrees voor misbruik, die de com
missaris des konings, schijnt te koesteren,
mag den minister niet weerhouden, de buiten
gewone machtiging te verleenen, desnooda
alleen aan houders vau jachtacten.
Maandag voorzetting.
- Het bericht, dat de laatste Indische
mail bracht, als zou generaal Van der
Heydeu den wensch hebben te kennen
gegeven om het volgende jaar ontheven te
worden van zijne betrekking van comman
dant van het koloniaal invalidenhuis Bron
beek is, naar de Arnh. Ct. van de best
onderrichte zijde verneemt, ten eenenmale
uit de lucht gegrepen.
Koudekerk vierde den 5den dezer
feest. De heer M. Crommelin vierde den
dag waarop bij vóór 12J jaar tot burge
meester dier gemeente werd benoemd, en
de gemeentenaren vierde de herdenking van
die gebeurtenis met hem. Allerwege wap
perde de nationale vlag. Aan gelukwenschen
