fl H 1 m Él-Jf NIEUWS- KN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN. A 8 8 i I E K E i T Donderdag 14 November 1889. f'". 268. UitgeversGebroeders Muré. BINMNLANDSCHE BERICHTEN: 1 £v1 M fM!| i 1 j S3 e osi raa t versch Ij s» t dae 1 ij k sbehalve op Zon- ea Feestdagen. Voos Leiden, per 3 maanden Eranco door het geheele rijker S maanden Prijs per Vuiptnter 50 {Yni. 5.2.V. t.fiO. AiVERTEiTIEH: Van 16 regelsf 0.90. Elke regel meera 0.15. Groote letters v.orden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingena contant, zonder rabat, per regel 0.10. Bureei: Mcheepiiaakerssteeg 6 203 .Jaargang. S tlis- lier I o is te BURGEMEESTER EN WETHOUDERS der gemeente Leiden brengen bij deze ter kemii9 van de kiesgerechtigden, dat inge volge art. 8 der wet van 29 Juni 1851 [Staatsblad n°. 85) de verkiezing, ter ver vulling van de vacature, ontstaan ten gevolge van het door den Heer L. M. DE LAAT DE KANTER, die in 1891 moest aftreden, genomen ontslag, zal plaats heb ben op Dinsdag den 26sten November 1889, van des morgens negen tot des na middags vier aren. En geschiedt hiervan openbare kennisge ving door plaatsing in de Leidsche Courant. Burgemeester en Wethouders voornoemd DE KANTER, Burgemeester. E. KIST, Secretaris. Leiden, den 31 October 1889. LE8EiE> 13 November. De heer dr. D. De Loos, de direc teur onzer lioogere burgerschool voor jon gens, heeft een vervolg samengesteld op de geschiedenis der school tot aan haar vijf en twiutigjarig bestaan. In 1884 gaf de directeur reeds een kort overzicht van de gebeurtenissen die aan de school hadden plaats gehad, met vermelding tevens voor zoover 't hem bekend was van de betrek kingen, waarin de gewezen leerlingen werk zaam waren. De Leidsche school werd dén jaar na het inwerking treden der wet op het mid delbaar onderwijs gesticht, het onderwij zend perso ieel benoemd op 21 Juli 1864, de school geopend op 10 October van dat jaar. Zij behoort dus tot de oudste in het land, met die van Zutfen, Den Haag, Delft, Haarlem, Middelburg, Sneek, Deventer, Groningen, Maastricht en Roermond, ailo scholen met vijfjarigen cursus. Het eerste staatje dat we in het boekje van ruim een vel druks aantreffen iu een staat van het personeel, met data van benoeming, data van eervol ontslag en, in caso, tegenwoordige betrekking. Het aantal leerliugen op uil0. December 1888 bedroeg 155, het aantal dat de school heeft bezocht of nog bezoekt, bedraagt 1146. Het percentage der bij de onderscheidene examens afgewezen leerlingen daalde van 34 pot. in 1884/85 tot 24 pet. iu 1888/89. In de laatste vijf jaren legden 43 leer lingen het eindexamen af met gunstigen 8 met ougunstigen uitslag. Van ruim 80 leerlingen die sedert 1875 het eindexamen met gunstigen uitslag af legden worden in het boekje de tegenwoor dige betrekkingen en woonplaatsen aange- geveu.- Van de 41 leerlingen van de laat ste vijf jaren, die het eindexamen aflegden, waren er 29, of 70 pet., die de verschil lende klassen in dén jaar afliepen7, of 17 pet., die gedurende twee jaar het on derwijs io ééne kiasse bijwoonden, 4, of 10 pet., die gedurende twee jaar het onder wijs iü twee klassen bijwoouden en 1 die gedurende acht jaar het onderwijs aan de school genoot. Twee leerlingen zijn buiten rekening gelaten, die na slechts één jaar verblijf op de school, het eindexamen met goed gevolg aflegden. Ook de namen met hen die sedert 1878 het mathemalisch-lit terarisch examen aflegden, zijn, met hunne tegenwoordige positie, opgenomen. Eenige bladzijden worden nu gewijd aan het uitspreken van de wenschelijkheid dal ook zij die het eindexamen hoogere bur gerschool hebben afgelegd tot de promotie iu de medicijnen en iu de wis- en natuur kunde zouden kunnen worden toegelaten; een en ander met vergelijking van de be trekkelijke toestanden in eeuige andere lan den. Volgen nu: opgave van leerlingen die op de militaire akademie te Breda wer den toegelaten, die den officiersrang, ver kregen of examens van verschillenden aard aflegden. „Zooals bekend is zegt dr. De Loos kunnen zij, die dit examen hebben af gelegd, slechts den titel van arts, niet dien van doctor iu de medicijnen verwerven; evenmin is dit liet geval met hen, die het diploma van tiet eindexamen bezitten. De examens, die de artsen hebben afgelegd, zijn volmaakt dezelfde als die, welke van de doctoren iu de medicijnen worden ge vorderd; het eenige en geringe verschil be staat daarin, dat voor het 1ste natuurkun dig examen geen dierkunde wordt geëisclit, hetgeen wel het geval is bij het daarmede gelijkstaand propaedeutisch examen. Een gevolg van de onbevoegdheid om te pro- movteren is dan ook, dat vele oud-leerlin gen van het middelbaar ouderwijs in Duitschland of Zwitserland gaan promo veeren en daar na het afleggen van een examen, dat zoowel het candidaats- als dootoraal-examen omvat, eu na het verde digen van een proefschrift, den titel van doctor trachten te verkrijgen. „Vele ouzer oud leerlingen zijn dan ook op die wijze gepromoveerd. Hoogst zeld zaam za! een oud-leerling eeuer hoogere burgeisehool, die iu de medicijnen wil studeeren, hier te lande promoveeren, om dat hij dan verplicht is eerst liet eindexa men der gymnasia af te leggen. Is men in het bezit van een diploma van het eind examen der hoogere burgerscholen dan wordt voor liet eindexamen der gymnasia slechts Latijn eu Griekscli gevorderd en voor alle andere vakken vrijstelling verleend. De eischen in die talen zijn in den laatsten tijd verlaagd, zoodat jongelieden met een vlug veistand en met groolen ijver bezield, dit examen in één jaar na het verlaten der hoogere burgerschool met goed gevolg kun nen afleggen. In dit geval moet men ech ter tevens wat gelukkig zijn; de meesten besteden dan ook twee jaar aan de stadie van Latijn eu Grieksch. „Dit xamen wordt echter meer afgelegd door hen, die in de wis- en natuurkunde willen studeeren, daar men zich anders moet vergenoegen met het behalen van een akte voor middelbaar ouderwijs, die meer malen zeer veel studie vordert en voor enkele onderdeelen van wis- en natuurkunde slechts eeue geringe bevoegdheid tot do- ceereu geeft. „Nu gaan er bij ons te lande ook meer en meer stemmen op om heil, oie het eind examen der hoogere burgeischolen hebben afgelegd, tot de promotie iu de medicijnen en in de wis- en natuurkunde toe te laten. Twee rectorale oraties, een jaar na elkander uitgesproken, wezen op de billijkheid van gelijkstelling van de diploma's van de hoo gere burgerscholen en van de gymnasia, voor bovengenoemde vakken. Wat bet mathematisch-litterarisch examen betreft, dat slecht9 de kennis van de wiskunde en de Nederlandsclie, Fransche en Hoog- duitsche talen vordert, dit geeft voorzeker te weinig waarborgen van voldoende alge- meene ontwikkeling om aan de bezitters van zulk een diploma gelijke rechten te schenken. Het is niet te ontkennen dat menige uit muntende medicus zijne studie met een dergelijk diploma is begonnen, de groote meerderheid van hen, die zich aan dit examen onderwerpen, bestaat echter uit leerlingen van de 4e klasse eener hoogere burgerschool, die niet in staat zijn het overgangsexamen tot de 5e klasse met goed gevolg af te leggen, éi' uit zocdanigen, die in eene andere carrière zijn geweest, óf wel uit apothekersbedienden, die reeds sedert langen tijd de lagere school li bben verlaten. Dit examen heeft slechts reden van bestaan voor hoogst enkelen, die, van het platte land afkomstig, niet in de gelegenheid zijn geweest eene hoogere bur gerschool of een gymnasium te bezoeken. Eenige zeer uitvoerige recapitulatie wordt ten slotte opgenomen. Nogmaals spreekt aan 't eind de schrijver den weii9ch uit dat velen zijner collega's mochten besluiten ook de uitkomsten van het onderwijs aan hunne scholen te publiceeren; sedert de vorige maal dat de directeur in zijn verslag dien wensch uitsprak, hebben slechts hoogst enkelen daar aan voldaan. Alleen langs dien weg is lot een volledige statistiek vail ons middelbaar onderwijs en' zijne uitkomsten te geraken. Schrijver mag niet verzwijgen, dat in dit op zicht, de uitgebreide mededeelingen achter de programma's van som uiige scholen zeer belangrijk zijn en daarvoor de bouwstoffen kunnen opleveren. Voor leden der maatschappij voor den werkenden stand te Amsterdam en hunne dames zal de heer dr. Jan Ten Brink, hoogleeraar alhier, Vrijdagavond te acht uren in het maatschappelijk gebouw op den Kloveniersburgwal een lezing honden over Cervantes en zijn Don Quichotte. In den koninklijken boek- en kunst handel van de firma M. M. Couvée in de Lange Poten te 's Gravenhage is uitgekomen het eerste nummer van den eersten jaargang van de Nieuwe Haagsche Courant. Bij dit eerste nummer zal 't voorloopig blijven, aangezien lit t blad slechts éénmaal per jaar verschijnt en wel tegen St. Nicolaas. Aan berichten, officieel en niet- officieel gedeelte, ingezonden stukkeu, feuilleton en vooral aan de advertentiën is 't dan ook spoedig te zien dat het verschijnen van dit blaadje j niet anders is dan een handig reclame middel, om liet publiek uit te uoödigeu den steeds welvoorzienen winkel van de firma Couvée met een bezoek te vereeren en de St. Nicolaas-étaiage in oogeuschouw te nemen. UNIVERSITEIT. Aan de rijks-universiteit alhier is het doctoraal examen rechtswetenschap afgelegd door den lieer A. Van Gijn. stane lichaamsgebreken, op pensioen gesteld, onder toekenning van een jaarlijksch pen sioen van f1700. De officier van administratie der 2de klasse J. Langereis, behoorende tot de rol van Zr. Ms. wachtschip te Hellevoetsluis, wordt met den 17den dezer op non-activi teit gesteld. De officier van administratie der 2de klasse K. Van der Heiden, uit Oost Indië in Nederland teruggekeerd, is op nou-ac- tiviteit gesteld. Bij koninklijk besluit is 1°. tot hoogleeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid aan de rijks-universiteit te Groningen, om ouderwijs te geven in het burgerlijk recht, het handelsrecht eu de burgerlijke rechtsvordering, benoemd rnr. P. Pet, te Amsterdam; en 2°. met ingang van den dag waarop de hoogieeraar mr. P. Pet zijne lessen zal aan vaarden, dc hoogleeraar aan de rijks-univer siteit te Groningen, mr. N. K. E. Land, ontheven van het geven van onderwijs iu het burgerlijk recht, het handelsrecht en de burgerlijke rechtsvordering, en belast met het onderwijs iu het liomeinsche recht eu zijne geschiedenis. Bij kon. besluit is L. J. Volkers be noemd tot machinist in 's rijks krankzinni gengesticht te Medeinblik. Bij kon. besluit is aan J. A. H. Clercx, op zijn verzoek, eervol ontslag veileend als schoolopziener iu liet arrondissement W eert. Bij Zr. Ma. besluit is de officier van ge zondheid le kl. bij de zeemacht dr. J. M. Korver, met ingang van 1 December a. s. ter zake van in eu door den dienst out- Het regeerings-antwoord is ingekomen op het kamerverslag over de wetsontwerpen betreffende de pensioenen voor burgerlijke ambtenaren, vergezeld van gewijzigde wets ontwerpen, waarbij nader wordt voorgesteld 1° de thans bestaande afkopende bijdrage voor pensioen te behouden ten behoeve »au den staat, maar teruggebracht tot de helft der tractementen en Iractemeiitsverhoogingen die na de uitvoering der wet toegekend worden; 2° de doorloopende korting van 5 procent over nieuwe bezoldigingen ten behoeve van het weduwenfonds onveranderd te laten; 3° eene doorloopende korting van 2 procent over de bestaande bezoldigingen in te voeren ten behoeve van liet weduwen- en weezen- fonds, van welke korting vrijgesteld zullen zijn de vóór Juli 1873 benoemden en de leges-trek kende ambtenaren; 4° aan de bij invoering der wet ongehuwde ambtenaren de bevoegdheid toe te kennen, niet deel te nemen in het weduwenfonds, en 5° de uitkeering uit het pensioenfonds aan den staat van 8 tot 6£ millioen terug te brengen. De flDancieele gevolgen, voor den staat uit de gewijzigde regeling voortvloeiende, zullen zijn, dat aanvankelijk de voordeelen ongeveer 1 ton zullen overtreffen de lasten die op den staat gelegd worden, en dit doordien tegenover de toeneming van den pensioenlast met f 382009 toeneming der leges-opbrengst ad f 115000 zal staan, in 19 iO de jaarlijksche lasten slechts f 167000 hooger zullen zijn dan de baten. Aan de nieuwe regeling wordt terugwer kende kracht gegeven ten aanzien van de weduwen en weezen van ambtenaren die na het tijdstip der indiening van de wetsont werpen overleden. Aan dezen wordt pensioen verleend van het in werking treden wet af, eu ambtenaren die na 11 December 1888 werden gepensionneerd krijgen bevoegdheid om teil behoeve hunner weduwen en weezeu in liet fonds deel te nemen. De termijn van inwerkingtreding der wet is 1° Jauuari 1891. Naar men verneemt, zal bij de be handeling van de Indische begrooting ook het rapport van de Staatscommissie voor de koffie-quaestie aan de tweede kamer worden overgelegd. De minister van waterstaat, handel en nijverheid heeft dezer dagen, vergezeld van deu directeur van de spoorwegen aan zijn departement, den stand der werkzaamheden voor de spoorweglijn Maassluis-Hoek van Holland opgenomen. Werd onlangs bericht, dat de door liet departement van waterstaat gehouden ver- kooping van gebruikte postzegels eene hooge opbrengst, f 1900, had gehad, naar men aan de Üaarl. Ct. mededeelt, wa9 dit vooral te danken aan de telegramzegels, daar alleen deze f 1000 opbrachten. Zij werden in één koop verkocht. De koaper verklaarde later, zoo noodig nog aanzienlijk hooger te hebben willen gaan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1889 | | pagina 1