fl
H
1
m
Él-Jf
NIEUWS- KN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
A 8 8 i I E K E i T
Donderdag 14 November 1889. f'". 268.
UitgeversGebroeders Muré.
BINMNLANDSCHE BERICHTEN:
1
£v1
M
fM!|
i 1
j
S3
e osi raa t versch Ij s» t dae 1 ij k sbehalve op Zon- ea Feestdagen.
Voos Leiden, per 3 maanden
Eranco door het geheele rijker S maanden
Prijs per Vuiptnter 50 {Yni.
5.2.V.
t.fiO.
AiVERTEiTIEH:
Van 16 regelsf 0.90.
Elke regel meera 0.15.
Groote letters v.orden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingena contant, zonder rabat, per regel 0.10.
Bureei: Mcheepiiaakerssteeg 6
203 .Jaargang.
S tlis- lier I o is te
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS
der gemeente Leiden brengen bij deze ter
kemii9 van de kiesgerechtigden, dat inge
volge art. 8 der wet van 29 Juni 1851
[Staatsblad n°. 85) de verkiezing, ter ver
vulling van de vacature, ontstaan ten
gevolge van het door den Heer L. M. DE
LAAT DE KANTER, die in 1891 moest
aftreden, genomen ontslag, zal plaats heb
ben op Dinsdag den 26sten November
1889, van des morgens negen tot des na
middags vier aren.
En geschiedt hiervan openbare kennisge
ving door plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd
DE KANTER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, den 31 October 1889.
LE8EiE> 13 November.
De heer dr. D. De Loos, de direc
teur onzer lioogere burgerschool voor jon
gens, heeft een vervolg samengesteld op de
geschiedenis der school tot aan haar vijf
en twiutigjarig bestaan. In 1884 gaf de
directeur reeds een kort overzicht van de
gebeurtenissen die aan de school hadden
plaats gehad, met vermelding tevens voor
zoover 't hem bekend was van de betrek
kingen, waarin de gewezen leerlingen werk
zaam waren.
De Leidsche school werd dén jaar na
het inwerking treden der wet op het mid
delbaar onderwijs gesticht, het onderwij
zend perso ieel benoemd op 21 Juli 1864,
de school geopend op 10 October van dat
jaar. Zij behoort dus tot de oudste in het
land, met die van Zutfen, Den Haag, Delft,
Haarlem, Middelburg, Sneek, Deventer,
Groningen, Maastricht en Roermond, ailo
scholen met vijfjarigen cursus.
Het eerste staatje dat we in het boekje
van ruim een vel druks aantreffen iu een
staat van het personeel, met data van
benoeming, data van eervol ontslag en,
in caso, tegenwoordige betrekking. Het
aantal leerliugen op uil0. December 1888
bedroeg 155, het aantal dat de school heeft
bezocht of nog bezoekt, bedraagt 1146.
Het percentage der bij de onderscheidene
examens afgewezen leerlingen daalde van
34 pot. in 1884/85 tot 24 pet. iu 1888/89.
In de laatste vijf jaren legden 43 leer
lingen het eindexamen af met gunstigen
8 met ougunstigen uitslag.
Van ruim 80 leerlingen die sedert 1875
het eindexamen met gunstigen uitslag af
legden worden in het boekje de tegenwoor
dige betrekkingen en woonplaatsen aange-
geveu.- Van de 41 leerlingen van de laat
ste vijf jaren, die het eindexamen aflegden,
waren er 29, of 70 pet., die de verschil
lende klassen in dén jaar afliepen7, of
17 pet., die gedurende twee jaar het on
derwijs io ééne kiasse bijwoonden, 4, of 10
pet., die gedurende twee jaar het onder
wijs iü twee klassen bijwoouden en 1 die
gedurende acht jaar het onderwijs aan de
school genoot. Twee leerlingen zijn buiten
rekening gelaten, die na slechts één jaar
verblijf op de school, het eindexamen met
goed gevolg aflegden. Ook de namen met
hen die sedert 1878 het mathemalisch-lit
terarisch examen aflegden, zijn, met hunne
tegenwoordige positie, opgenomen.
Eenige bladzijden worden nu gewijd aan
het uitspreken van de wenschelijkheid dal
ook zij die het eindexamen hoogere bur
gerschool hebben afgelegd tot de promotie
iu de medicijnen en iu de wis- en natuur
kunde zouden kunnen worden toegelaten;
een en ander met vergelijking van de be
trekkelijke toestanden in eeuige andere lan
den. Volgen nu: opgave van leerlingen
die op de militaire akademie te Breda wer
den toegelaten, die den officiersrang, ver
kregen of examens van verschillenden aard
aflegden.
„Zooals bekend is zegt dr. De Loos
kunnen zij, die dit examen hebben af
gelegd, slechts den titel van arts, niet dien
van doctor iu de medicijnen verwerven;
evenmin is dit liet geval met hen, die het
diploma van tiet eindexamen bezitten. De
examens, die de artsen hebben afgelegd,
zijn volmaakt dezelfde als die, welke van
de doctoren iu de medicijnen worden ge
vorderd; het eenige en geringe verschil be
staat daarin, dat voor het 1ste natuurkun
dig examen geen dierkunde wordt geëisclit,
hetgeen wel het geval is bij het daarmede
gelijkstaand propaedeutisch examen. Een
gevolg van de onbevoegdheid om te pro-
movteren is dan ook, dat vele oud-leerlin
gen van het middelbaar ouderwijs in
Duitschland of Zwitserland gaan promo
veeren en daar na het afleggen van een
examen, dat zoowel het candidaats- als
dootoraal-examen omvat, eu na het verde
digen van een proefschrift, den titel van
doctor trachten te verkrijgen.
„Vele ouzer oud leerlingen zijn dan ook
op die wijze gepromoveerd. Hoogst zeld
zaam za! een oud-leerling eeuer hoogere
burgeisehool, die iu de medicijnen wil
studeeren, hier te lande promoveeren, om
dat hij dan verplicht is eerst liet eindexa
men der gymnasia af te leggen. Is men
in het bezit van een diploma van het eind
examen der hoogere burgerscholen dan wordt
voor liet eindexamen der gymnasia slechts
Latijn eu Griekscli gevorderd en voor alle
andere vakken vrijstelling verleend. De
eischen in die talen zijn in den laatsten
tijd verlaagd, zoodat jongelieden met een
vlug veistand en met groolen ijver bezield,
dit examen in één jaar na het verlaten der
hoogere burgerschool met goed gevolg kun
nen afleggen. In dit geval moet men ech
ter tevens wat gelukkig zijn; de meesten
besteden dan ook twee jaar aan de stadie
van Latijn eu Grieksch.
„Dit xamen wordt echter meer afgelegd
door hen, die in de wis- en natuurkunde
willen studeeren, daar men zich anders
moet vergenoegen met het behalen van een
akte voor middelbaar ouderwijs, die meer
malen zeer veel studie vordert en voor
enkele onderdeelen van wis- en natuurkunde
slechts eeue geringe bevoegdheid tot do-
ceereu geeft.
„Nu gaan er bij ons te lande ook meer
en meer stemmen op om heil, oie het eind
examen der hoogere burgeischolen hebben
afgelegd, tot de promotie iu de medicijnen
en in de wis- en natuurkunde toe te laten.
Twee rectorale oraties, een jaar na elkander
uitgesproken, wezen op de billijkheid van
gelijkstelling van de diploma's van de hoo
gere burgerscholen en van de gymnasia,
voor bovengenoemde vakken.
Wat bet mathematisch-litterarisch examen
betreft, dat slecht9 de kennis van de wiskunde
en de Nederlandsclie, Fransche en Hoog-
duitsche talen vordert, dit geeft voorzeker
te weinig waarborgen van voldoende alge-
meene ontwikkeling om aan de bezitters
van zulk een diploma gelijke rechten te
schenken.
Het is niet te ontkennen dat menige uit
muntende medicus zijne studie met een
dergelijk diploma is begonnen, de groote
meerderheid van hen, die zich aan dit examen
onderwerpen, bestaat echter uit leerlingen
van de 4e klasse eener hoogere burgerschool,
die niet in staat zijn het overgangsexamen
tot de 5e klasse met goed gevolg af te leggen,
éi' uit zocdanigen, die in eene andere carrière
zijn geweest, óf wel uit apothekersbedienden,
die reeds sedert langen tijd de lagere school
li bben verlaten. Dit examen heeft slechts
reden van bestaan voor hoogst enkelen, die,
van het platte land afkomstig, niet in de
gelegenheid zijn geweest eene hoogere bur
gerschool of een gymnasium te bezoeken.
Eenige zeer uitvoerige recapitulatie wordt
ten slotte opgenomen. Nogmaals spreekt
aan 't eind de schrijver den weii9ch uit dat
velen zijner collega's mochten besluiten ook
de uitkomsten van het onderwijs aan hunne
scholen te publiceeren; sedert de vorige maal
dat de directeur in zijn verslag dien wensch
uitsprak, hebben slechts hoogst enkelen daar
aan voldaan. Alleen langs dien weg is lot
een volledige statistiek vail ons middelbaar
onderwijs en' zijne uitkomsten te geraken.
Schrijver mag niet verzwijgen, dat in dit op
zicht, de uitgebreide mededeelingen achter
de programma's van som uiige scholen zeer
belangrijk zijn en daarvoor de bouwstoffen
kunnen opleveren.
Voor leden der maatschappij voor den
werkenden stand te Amsterdam en hunne
dames zal de heer dr. Jan Ten Brink,
hoogleeraar alhier, Vrijdagavond te acht uren
in het maatschappelijk gebouw op den
Kloveniersburgwal een lezing honden over
Cervantes en zijn Don Quichotte.
In den koninklijken boek- en kunst
handel van de firma M. M. Couvée in de
Lange Poten te 's Gravenhage is uitgekomen
het eerste nummer van den eersten jaargang
van de Nieuwe Haagsche Courant. Bij dit
eerste nummer zal 't voorloopig blijven,
aangezien lit t blad slechts éénmaal per jaar
verschijnt en wel tegen St. Nicolaas. Aan
berichten, officieel en niet- officieel gedeelte,
ingezonden stukkeu, feuilleton en vooral aan
de advertentiën is 't dan ook spoedig te
zien dat het verschijnen van dit blaadje j
niet anders is dan een handig reclame
middel, om liet publiek uit te uoödigeu den
steeds welvoorzienen winkel van de firma
Couvée met een bezoek te vereeren en de
St. Nicolaas-étaiage in oogeuschouw te
nemen.
UNIVERSITEIT.
Aan de rijks-universiteit alhier is het
doctoraal examen rechtswetenschap afgelegd
door den lieer A. Van Gijn.
stane lichaamsgebreken, op pensioen gesteld,
onder toekenning van een jaarlijksch pen
sioen van f1700.
De officier van administratie der 2de
klasse J. Langereis, behoorende tot de rol
van Zr. Ms. wachtschip te Hellevoetsluis,
wordt met den 17den dezer op non-activi
teit gesteld.
De officier van administratie der 2de
klasse K. Van der Heiden, uit Oost Indië
in Nederland teruggekeerd, is op nou-ac-
tiviteit gesteld.
Bij koninklijk besluit is
1°. tot hoogleeraar in de faculteit der
rechtsgeleerdheid aan de rijks-universiteit
te Groningen, om ouderwijs te geven in het
burgerlijk recht, het handelsrecht eu de
burgerlijke rechtsvordering, benoemd rnr. P.
Pet, te Amsterdam; en
2°. met ingang van den dag waarop de
hoogieeraar mr. P. Pet zijne lessen zal aan
vaarden, dc hoogleeraar aan de rijks-univer
siteit te Groningen, mr. N. K. E. Land,
ontheven van het geven van onderwijs iu
het burgerlijk recht, het handelsrecht en de
burgerlijke rechtsvordering, en belast met
het onderwijs iu het liomeinsche recht eu
zijne geschiedenis.
Bij kon. besluit is L. J. Volkers be
noemd tot machinist in 's rijks krankzinni
gengesticht te Medeinblik.
Bij kon. besluit is aan J. A. H. Clercx,
op zijn verzoek, eervol ontslag veileend
als schoolopziener iu liet arrondissement
W eert.
Bij Zr. Ma. besluit is de officier van ge
zondheid le kl. bij de zeemacht dr. J. M.
Korver, met ingang van 1 December a. s.
ter zake van in eu door den dienst out-
Het regeerings-antwoord is ingekomen
op het kamerverslag over de wetsontwerpen
betreffende de pensioenen voor burgerlijke
ambtenaren, vergezeld van gewijzigde wets
ontwerpen, waarbij nader wordt voorgesteld
1° de thans bestaande afkopende bijdrage
voor pensioen te behouden ten behoeve »au
den staat, maar teruggebracht tot de helft
der tractementen en Iractemeiitsverhoogingen
die na de uitvoering der wet toegekend
worden;
2° de doorloopende korting van 5 procent
over nieuwe bezoldigingen ten behoeve van
het weduwenfonds onveranderd te laten;
3° eene doorloopende korting van 2 procent
over de bestaande bezoldigingen in te voeren
ten behoeve van liet weduwen- en weezen-
fonds, van welke korting vrijgesteld zullen
zijn de vóór Juli 1873 benoemden en de
leges-trek kende ambtenaren;
4° aan de bij invoering der wet ongehuwde
ambtenaren de bevoegdheid toe te kennen,
niet deel te nemen in het weduwenfonds,
en 5° de uitkeering uit het pensioenfonds
aan den staat van 8 tot 6£ millioen terug
te brengen.
De flDancieele gevolgen, voor den staat
uit de gewijzigde regeling voortvloeiende,
zullen zijn, dat aanvankelijk de voordeelen
ongeveer 1 ton zullen overtreffen de lasten
die op den staat gelegd worden, en dit
doordien tegenover de toeneming van den
pensioenlast met f 382009 toeneming der
leges-opbrengst ad f 115000 zal staan, in
19 iO de jaarlijksche lasten slechts f 167000
hooger zullen zijn dan de baten.
Aan de nieuwe regeling wordt terugwer
kende kracht gegeven ten aanzien van de
weduwen en weezen van ambtenaren die na
het tijdstip der indiening van de wetsont
werpen overleden. Aan dezen wordt pensioen
verleend van het in werking treden wet af,
eu ambtenaren die na 11 December 1888
werden gepensionneerd krijgen bevoegdheid
om teil behoeve hunner weduwen en weezeu
in liet fonds deel te nemen.
De termijn van inwerkingtreding der wet
is 1° Jauuari 1891.
Naar men verneemt, zal bij de be
handeling van de Indische begrooting ook
het rapport van de Staatscommissie voor de
koffie-quaestie aan de tweede kamer worden
overgelegd.
De minister van waterstaat, handel en
nijverheid heeft dezer dagen, vergezeld van
deu directeur van de spoorwegen aan zijn
departement, den stand der werkzaamheden
voor de spoorweglijn Maassluis-Hoek van
Holland opgenomen.
Werd onlangs bericht, dat de door liet
departement van waterstaat gehouden ver-
kooping van gebruikte postzegels eene hooge
opbrengst, f 1900, had gehad, naar men
aan de Üaarl. Ct. mededeelt, wa9 dit vooral
te danken aan de telegramzegels, daar alleen
deze f 1000 opbrachten. Zij werden in één
koop verkocht. De koaper verklaarde later,
zoo noodig nog aanzienlijk hooger te hebben
willen gaan.