NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
ADVERTENTIES:
Maandag 23 September 1339. N% 224. 203e Jaargang.
Uitgevers: Gebroeders Muré.
iïeze (Jour am verschijnt dagelijks, behalve op Zoii- en
feestdagen.
ABQBSERIEKT:
Vooi Leidenper 3 maandenf t.25.
Franco door liet geheele rijk. er 'i maanden l.ttO.
Prijs per ümnmer (O (Vat.
Van 16 regelsf 0.90.
Elke regel meern 0.15.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen, a contant, zonder rabat, per regel 0.10.
Bureel: SeheejiHiakersstee» 6.
Stads-Bc ricti ten.
Kostelooze Inenting'.
De BURGEMEESTER der gemeente
Leiden brengt ter algemeene kennis dat op
Dinsdag 24 September e. k. en de
volgende Dinsdagen wederom zitting wordt
gehoudentelkens des namiddags van 2—3
uren, in het Elisabethshof aan de Oude
Vest tot het vcrrichteu van kostelooze
Inenting.
De Burgemeester voornoemd,
DE KANTER.
Leiden, 21 September 1889.
LEIDEN, 21 September.
lu het groot-auditorium van 0119 akade
miegebouw hield hedenmiddag te 2 uren de
onlangs aan onze universiteit benoemde hoog
leeraar in de godgeleerdheid dr. J. tl. Gunning
zijne intreerede, te midden van zijne nieuwe
collega's en voor een groot aantsl toehoorders,
die voor de tweede maal in deze week naar
het auditorium waren opgekomen.
Een groot aantal professoren en predikanten
van elders waren voor deze plechtigheid over
gekomen en een groot aantal dames gaven
door hunne tegenwoordigheid aau deze pliats
bewijzen van belangstelling.
„Elk mensch ziet eigenlijk ten slotte slechts
wat hij wil zien" zoo begon spreker zijne
rede met een kort woord van zijnen voorganger.
Spreker verzocht te mogen spreken over de
wijsbegeerte van den godsdienst, uit het
oogpunt van het godsdienstig standpunt der
gemeente. Eerlijk en naar de bedoeling der
wet wenscht spreker in zijne bediening den
ataat te dienen.
In 't braede ontwikkelde spreker de
stellingen neêrgelegd in het volgende: De
wijsbegeerte van den godsdienst eischt 1°.
vrijheid voor de wetenschap van den gods
dienst, erkent 2°. de historische ontwikkeling
van (jen godsdienst en geeft 3°. eeue werkelijke
verklaring vau den godsdienst. Met groote
aandacht werd de rede ten einde toe gevolgd.
Aan het slot zijner rede sprak de hoog
leeraar vele verschillende groepen van toe
hoorders toe, zijne leerlingen uit Amsterdam,
vele vereerders uit sprekers vroegere stand
plaats 's Gravenhage, dat hem nog steeds
zoo zeer aan 't harte ligt, leden van den
geliefden kring uit Amsterdam, zoovele oud-
leerlingen en predikanten.
Ofschoon slechts geroepen ad interim de
plaats aan deze universiteit te vervullen van
een veel beter bevoegden dan hij vervolgde
•preker en hem indien hij mocht blijven
leven, nog slechts tien jaren zullen zijn
gegund, is hij toch gaarne bereid in den
herfst zijn levens dien tijd te blijven uit
dienen, met het voorbet ld van zijn voorganger
BauweuholF voor oogen, den man die steeds
het beginsel, nimmer bel succes beoogde.
Spreker bracht nog warme hulde aan dien
vriend zijner jeugd, voor uien veel in zijn
hart omging, waaraan hij hier geen uiting
durfde geven, 't Was hem wonderbaar te
moede hier op de plaats te staan van hem
wien hij steeds hoogachtte, ook toen voor
beiden de wegen zich gingen scheiden.
Spreker erkende aan den kring van geleerden
waaraan Rauwenhoft' ontviel niet te zullen
kunnen vergoeden wat ze in Rauwenhofi'
moesten derven omdat hij met hen niet van
denzelfden geest is. Doch wéariu zij ook
underling mochten verschillen spreker
deed opmerken dat de eeuwige vrede daérvan
hangt of men tegen of róór Christus is.
En dat is toch bij allen boven de vraagpunten
verheven. De heer Gunning noodigde dus
z'jne nieuwe collega's uit daarom te hooger
houden, dat waarin zij het wel eens zijn.
De rede werd warm toegejuicht; de
duidelijke en kalme stem van den spreker
en zijne groote zeggingskracht waren oorzaak
dat de rede tot aan het einde der zeer
gevulde zaal gemakkelijk kon worden gehoord
en genoten.
Door het prov. kerkbestuur van Utrecht
is tot de evangeliebediening in de Ned.
Herv. kerk toegelaten de heer Wybe Mens
Zijlstra, caudidaat in de godgeleerdheid bij
de rijks universiteit alhier.
Den 19eu September jl. had de ge
wone vergadering van de leden van hit
Depaitcmenl Leiden der Maatschappij „Tot
Nut van 't Algemeen" plaats. De waarne
mend voorzitter de heer dr. D. De Loos deelde
mede, dat gedurende het maatschappelijk
jaar 1889 1890 het bestuur volgenderwijze
is samengesteld: de heeren A. Vau Eek,
voorzitter; dr. D. De Loos, '2e voorzitter;
J. II. Van der Burg, penningmeester; S.
Crotninelin, secretaris; mr. VV. Van der Vlugt,
H. W. F. Bakker, R. Koopmaus van Boe-
keren, dr. M. C. Dekhuyzen, leden. De
heer S. Kutsch Lojenga, die met den heer
dr. P. Van Geer als afgevaardigde van dit
departement de algemeene vergadering der
maatschappij had bijgewoond, bracht verslag
uit van het verhandelde op die vergadering
waarna de heer dr. P. M. Von Baumhauer
namens de commissie belast met het opne
men der boeken en effi-cten der spaarbank
rapport uitbracht van hare bevindingen.
Uit dit rapport blijkt dat die commissie
alles in de beste orde heeft bevonden en
brengt zij daarin een woord van lof toe aau
het bestuur dier voor deze gemeente zoo
nuttige instelling.
Tot leden vau de commissie tot opneming
der rekening en verantwoording van den
penningmeester des departements en der
daaraan verbonden instellingen werden be
noemd de heeren D. Van der Horst, P. J.
Idema Greidanus, D. Hartevelt HCz. en
C. P. lloskes. Na uituoodiging door den
voorzitter tot inzending van voorstellen voor
de punten van beschrijving voor de alge
meene vergadering der maatschappij, werden
ter tafel gebracht twee voorstellen van de
commissie voor de spaarbank en wel om
met den aanvang van hei jaar 1890 art. 6
van het reglement dier instelling te lezen:
„Aan de inleggers wordt eene jaariijksche
rente uitgekeerd vau 3 ten honderd" en om
art. 9 te lezen: „Aau de aanvragen Ut
terugbetaling vau vijf en twintig gulden en
daarbeneden, mits niet uitmakende liet ge-
heele tegoed van deu inlegger wordt dadelijk
voldaan, aan de aanvragen lot grooter be
drag dan f25 acht dagen na de aanvraag
en aau die van f 25 of daarbeneden uit
makende het geneele tegoed, op de eerst
volgende zitting"; welse voorstellen met al
gemeene stemmen werden aangenomen.
Dn veigadering werd daarop na rondvraag
door deu voorzitter gesloten.
Met machtiging van de regeering zijn
bij den Leidschen uitgever E. J. Brill iu
het licht gegeven de ontwerpen van een
wetboek van militair strafrecht en der daar
bij behoorende wetten, opgesteld door den
Leidschen hooglec-raar mr. li. Vau der Hoeven.
Het oorspronkelijk ontwerp van dezen hoog
leeraar is herzien in overleg met een com
missie benoemd door de ministers van jas-
titie, van oorlog en van marine en de uit
komst van dien arbeid ligt thans voor ons,
met de uitvoerige toelichting. De indieuing
der ontwerpen is in de openingsrede van
Dinsdag aangekondigd. Men mag daaruit op
maken, dat de regeering zich met deze
ontwerpen heeft vereeuigd en zij weldra,
niet of slechts weinig gewijzigd, aan de
Tweede Kamer zullen worden aangeboden.
Dat zij nu reeds openbaar gemaakt worden,
heeft zeker ten doel opmerkingen uit te
lokken, waarvan de Regeering vóér de in
diening nog nut kan trekken.
Gelijk in de toelichting wordt erkend,
heeft de regeling van het formeele militair
strafrecht de rechtsmacht en de rechts
pleging nog meer behoefte aan herziening
dan het materieel gedeelte, d. i. de omschrij
ving der militaire misdrijven en straffen.
Toch dient het laatste vooraf te gaan, om
dat de goede regeling der eerste er van
afhankelijk is.
Voor land- en zeemacht te zauien wordt
nu slechts één wetboek voorgedragen. Zoo
is 't ook in Duitschland, in Zweden en
Denemarken, en de ervaring heeft daar geen
bezwaren aan het licht gebracht. Eenheid
van belangen eischt ook hier eenheid van
recht; het strafstelsel kan voor land- en
voor zeemacht hetzelfde zijn, behoudeDS
enkele afwijkingen.
Als grondslag is aangenomen aansluiting
aan de hoofdbeginselen bij het Ned. Wet
boek van strafrecht, alleen met die afwijkin
gen, welke door de militaire belangen of
door bijzondere omstandigheden, waarin de
J krijgsmacht verkeeren kan, worden gevorderd.
Verder voorziet het wetboek in de regeling
der zoogenaamde zuiver militaire misdrijven,
die in het gewoon strafrecht onbesproken
moesten blijven, en de gemengde, welke bij
het leger voortkomende, een andere kleur
en zwaarder karakter krijgen.
De invoering behoeft niet te wachten op
het tol stand komen der herziening van de
militaire rechtsmacht en wijze van proce-
deereu.
De reglementen op de krijgstucht, welke
buiten liet eigenlijke strafrecht valt, moeten
bij afzonderlijke wet worden vastgesteld.
Ook de strafrechterlijke gevolgen van deu
staat van oorlog en beleg zijn buiten de
regeling gelaten, omdat eerst die rechtstoe
stand zelf geregeld behoort te worden.
De straffen, in het ontwerp bedreigd zijn
a. hoofdstraffeni°. doodstraf (met den
kogel) en 2°. ge'angeuisstrafb. bijkomende
straffen 1". ontslag uit den militairen dienst
met of zonder onwaarheidverklaring om bij
de gewapende macht te dienen2°. verlaging,
3°. plaatsing in een strafklasse.
Het behoud van de doodstraf bij eenige
zware militaire misdrijven (waar kan zij wor
den toegepast) wordt uitvoerig verdedigd, als
onmisbare maatregel vau noodweer.
De desertie wordt geheel anders dan thans
geregeld. Het ontwerp maakt ouderscheid
tU8schen afwezigheid en desertie, naarmate
het vergrijp al dan niet een ernstig karakter
heeft.
Bij dit ontwerp van liet militair strafwet
boek zijn ook voorstellen gevoegd, voor de
invoering noodig, omtrent de militaire rechts
macht, den overgang tot de nieuwe wetge
ving enz. Hbl
Hedenochtend is bet stoffelijk over
schot ter aarde besteid van den zoo onge
lukkig om liet leven gekomen 17jarigen
werkman K. van de firma Jan Zuurdeeg en
Zoon. K. was een oppassend jongeling,
de broodwinner voor zijne moeder, een werk
man die bij zijne patroons als vlijtig in
aanzien stond, en wiens ongelukkig lot
daarem die heeren te meer heeft aangedaan.
Zijne kameraden waren bij zijn teraardebe
stelling tegenwoordig. Namens allen sprak
een der werklieden S. een waardeérend woord
over het karakter van den overledene.
Hedenmiddag tegen half één is een
ongeveer negenjarig jongetje in het Rapen
burg te water geraakt doch weldra door een
student gered.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen
Z. 15 Sept. 40 volw. en 10 k., totaal 50.
M. 16 55 15 70.
D. 17 65 19 84.
W. 18 70 20 90.
D. 19 67 19 86.
V. 20 68 20 88.
Z. 21 61 14 75.
Deze week werden op „Rhijozigt"
genomen 108 zwembaden door heeren. De
temperatuur van het water is 16° Celsius.
Gedurende het geheele seizoen werden 14327
zwembaden door heeren en 1402 door dames
genomen.
Hedenochtend te ongeveer negen uren
is onder Soeterwoude de bliksem geslagen
in den hooiberg op de hofstede van D. V.
die juist naar de stad was. De hooiberg,
eeue waarde van f 2000 vertegenwoordigende,
is geheet afgebrand, waarna de vlammen de
woning hebben aangetast en in de asch ge
legd. Naar we vernemen was de hooiberg
niet verzekerd. De verschillende dorpsBpuiten
waren aanwezig, doch de pogingen om het
perceel te behouden werden niet met den
gewenschten uitslag bekroond.
UNIVERSITEIT.
Heden werd bevorderd tot doctor in de
klassieke letteren, aan de rijksuniversiteit
alhier, de heer L. Punt, geb. te Zevenber
gen na verdediging- van zijn academisch
proefschrift, getiteld: „Quaestiones Corin-
thicae sive de aucloritate, qua in Pelopon-
nesiorum societate Corinthil valuerunt, prae-
cipue belli Archidamici tempore".
Aan de rijks universiteit alhier is het
theoretisch geneeskundig examen afgelegd
door de heeren J. L. C. Wortman en W.
J. Van der Min.
Het candidaats-examen in de godgeleerd
heid 2e gedeelte, door den heer A. Rutgers
van der Loeff.
UFFICIËELE RKKICIITEN.
Bij Zr. Ms. besluit is, met ingang van
1 October 1889, benoemd tot griffier van
het gerechtshof te 's Hertogenbosch, jhr.
mr. J. L. E. M. De Kuyper, thans substi
tuut griffier bij dat college.
Bij kon. besluit is L. B. Fikkert, te
Groningen, met ingang van 20 October
a. s opnieuw benoemd tot schoolopziener
in het arrondissement Hoogezand;
is, met ingaDg van 1 November 1889,
aan P. J. Van Mechelen, op zijn verzoek,
eervol ontslag verleend als burgemeester
van Putte;
zijn benoemd tot ontvanger der dir. bel.
en ace.: te Nieuwer-Amstel H. B. 11. Ma-
lingré, ontvanger der dir. bel., iuvoerr. en
ace. te Eindhoven;
te Valkenburg M. J. G. P. A. Arnoldts,
thans te Maastricht (buitengemeenten);
te Hengeloo (provincie Overijsel) M. P.
Troelstra, thans te Vlissingen;
tot ontvanger der dir. bel., invoerr. en
ace. te Stadskanaal J. H. Roggenkamp,
thans te Lemmer;
tot ontvanger der dir. bel. en ace. te
Leek G. A. Meerdink, thans te Heiloo
tot ontvanger der invoerr. en acc. en
haven- en schutgelden op het kanaal vau
Walcheren te Vlissingen A. G. Van Wie-
ringen, ontvanger der dir. bel., invoerr. en
acc. te Simpelveld;
tot ontvanger der dir. bel. en ace. Ie
Maastricht (buitengemeenten) J. P. A. De
Vries, thans te Horst;
tot ontvanger der dir. bel. invoerr. en
acc. te Beek (gemeente Ubbergen) C. L. W.
Noorduyn, thans te Aalten;
