1
m w» «ma «3 war
■sr.! «r» r jBDss. m.
eersten steen te leggen tot het daarstellen
der Indische inrichting, waaraan dan ook
het besluit van den raad der geineeute van
27 Mei 1864 het aanzijn gaf. Spreker
bracht een woord van hulde aan die mannen
voor hun doorzicht in het juist begrip van
ile gemeentelijke belangen.
Ï>d moeilijke strijd had nu de gemeente
Delft aanvaard en wel een strijd met de
Leidsel e inrichting die door het rijk werd
in het leven gehouden. Doch de toenmalige
Delltsche burgemeester mr. J. Van Kuyk
en de helderziende mr. S. Keijzer sprongen
terstond voor de Delftscbe instelling in de
bres, en bij besluit van 24 Juli 1864 van
den gemeenteraad werd mr. S. Keijzer be
noemd tot directeur en docent en de beeren mr.
J. J. Meinsma en J. R. P. F. Gonggrijp
tot leeraren. Aan de nagedachtenis van
den vriend Meinsma werd allereerst i en
woord van hulde gebracht, en met veel
hulde en sympathie noemde spreker den
naam van prof. Gonggrijp, den nestor der
docenten die gedurende 25 jaren een sieraad
der instelling was, en wien hij hier namens
ontelbaren dankbaren warme hulde bracht.
Reeds bij het groot-ambtenaarsexamen in
1865 moest in het jaarverslag van de Leid-
sehe instelling uitdrukkelijk worden ver
meld, dat de Leidsche inrichting „het on-
derspit had gedolven bij het examen tegen
over de elders onderwezenen." Telkens en
telkens was uitbreiding noodig van bet aan
tal leeraren. Door het besluit van October
1872 werd aan de bepalingen omtrent de
inlichting eene richting gegeven waardoor
aan beide inrichtingen geheel gelijke rechten
werden toegekend.
De Indische instelling nam steeds in
bloei toe; bet aantal studenten dat het eer
ste jaar 37 bedroeg, was in 1876 gestegen
tot 73, totdat in den cursus 1880/81 het
maximum van 137 bereikt werd. Op voor
stel van den raad vaD bestuur werd goed
gekeurd dat voortaan in acht inlandsche
talen onderwijs zon worden gegeven en wel
in bet Maleisch, Javaansch, Soendaneesch,
Madoereesch, Balineesch, Batakscb, Makas-
sgrsch en Boegineesch. Spreker herdacht
hierna de overledene hoogleeraren Meinsma
en Juynboll.
Dat de instelling gedurende haar 25jarig
bestaan aan haar doel heeft beantwoord kan
worden bewezen door het feit dat kan wor
den gewezen op 650 personen, die na hunne
studiën aldaar volbracht te hebben, voor
eene plaatsing in den kolonialen dienst in
aanmerking kwamen en waarvan de over-
groote meerderheid nég den lande dient.
Maar ook op leemten moest spreker wijzen,
die aanvulling behoefden, met het oog op
de eischeu der praktijk van den dienst bij
het binnenlandsch bestuur.
Het roemrijk verleden herdenkende der
Delflsclie inrichting besloot sprekerhet moge
der hooge landsregeering eene vingerwijzing
wezen, dat de gemeente Delft en bare Ind.
instelling, hare hooge roeping indachtig, niet
slechts streven naar de bevordering van
eigen voordeel en belang, maar dat zij er
eene eer in stellen, haar steentje tol aan
vang aan te brengen, waar het geldt de
instandhouding en de bevestiging van het
gebouw van Neerlauds grootheid als kolo
niale mogendheid 1
Ten slotte bracht spreker nog een woord
van dank aan allen die tot bevordering der
belangen en dus tot den bloei der inrichting
hebbtn medegewerkt en verklaarde hij den
26staii cursus van de instelling van onder
wijs geopend, onder het aanheffen der leuze
„Leve oe lnd. InstellingI Leve Delft!"
Nu nam de heer F. M. De Vries van
Heyst, burgemeester van Delft, bet woord,
tot dankbetuiging, ook namens den gemeen
teraad, voor de schoone en doorwerkte rede
door den heer Spanjaard uitgesproken, daarbij
tevens herdenkende het stoutedoch wel
eenigszins gewaagd besluit in 1864 door
den toenmaligen Delftschen gemeenteraad
genomen, een besluit echter waarover nim
mer berouw is gevoeld en dat de banden
van Delft en Nederlandsch-Indie nauwer
heeft toegehaald. Het besluit werd in de
korte raadszitting van dezen dag genomen
om aan den directeur eene jaarlijksche per-
soneele toeli.gc van f 500 toe te kennen.
's Avonds te negen uur had een geani
meerd bal plaats in den prachtig versierden
StadsJoelen. Twee Javaantjes presenteerden
de thee aan de dames en terwijl werden in
de receptiezaal plechtig ontvangen Z. Exc.
ds minister van koloniën en de afgevaar
digde voor Delft in de tweede kamer, de
heer J, C. Fabius. De minister stelde een
dronk op de instelling in en tal van auto
riteiten en geleerden voerden nog het woord.
En biermede werd het offieieele gedeelte
van den eersten feestdag besloten.-
De bekende declamator de heer S.
Rippe te Rotterdam heeft op den tooneel
wedstrijd, door de tooneel- en letterkundige
maatschappij De Lelietak te Antwerpen uit
geschreven, den eersten prijs behaald mel
de voordracht van De Werkstaking van
Fr. Coppée (vertaling van J. L. Wert
heim).
Men schrijft aan liet D. v. N. nit
Haarlem dd. 31 Augustus:
Vrijdagavond werd door De- Volksbond
ter viering van den prinsessedag een feest
op het terrein van de Phoenix gegeven.
Gedurende liet concert werden o. a. vloei
papieren ballons opgelaten, waaronder spons
jes zijn bevestigd gedrenkt met spiritus.
Zeer onvoorzichtig goot, men uit een ILsch
wat van dit vocht op een reeds brandend
sponsje, terwijl de ballon reeds, opsteeg,
met bet gevolg, dat de spiritus zelf al
biandende daarvan afdroop en een paar
knapen aantastte die daarnaar stonden te
kijken.
Een daarvan kreeg do volle laag in liet,
gezicht en stond in ten ojgwenk geheel in
vlam. De heer M at tin, leeraar in de gym
nastiek, had de tegenwoordigheid van geest,
hem onmiddellijk op den grond te werpen
en rolde hem door het zand tot de vlam
men gedoofd Werrh n.
Door een wonder zijn de oogen gespaard
gebleven, doch gelaat en ooien zijn geheel
ontveld.
Prinses Stephanie, die steeds tc Zand-
voort vertoeft, zal, volgens den Brusselschen
correspondent dei N. Rolt. Ct. als haar
badkuur geëindigd is, ueuige dagen te Laeken
bij haar ouders gaan doorbrengen, alvorens
naar Oostenrijk terug te keeren. Van een
bezoek van koning Leopold aan zijn dochter
te Zandvoort, waarvan, naar men weet,
sprake is geweest, zal niets komen.
De reden daarvan is, volgens den corres
pondent, heel eenvoudig. Toen de koningin
terugkwam van Miramar, waar zij bijna een
maand bij baar dochter was gebleven, werd
besloten, dat de prinses een gedeelte van
den zomer bij haar ouders te Ostende zou
doorbrengen. Dienovereenkomstig waren alle
schikkingen getroffen. Maar men vernam
aan het hof, dat de pokken er gedurende
den vorigen winter, en ook nog in dit
voorjaar, geheerscht hebben en veel slacht
offers hebben gemaakt. De geneesheereu,
die nu geraadpleegd werden, durfden niet
verklaren dat alle gevaar voorbij was, en
zoo werd het plan der koninklijke familie,
om zich dit jaar naar Üsteude te begeven,
vaarwel gezegd, en prinses Stephanie, wie
het gebruik der Noordzee baden was aan
bevolen, besloot naar Zandvoort te vertrek
ken, met inachtneming van een strikt incog
nito, gelijk in het rouwjaar betaamt. Ten
gevolge van het incognito nu is het, dat de
prinses niet bezocht zal worden door haar
vader of moeder of eenig ander lid der
familie.
Door eene onbekende oorzaak brandde
in den vroegen morgen van gisteren te
Zaandam de houtzaagmolen „De Kleine
Korf" af, staande in het Westzijderveld en
behoorende aan de firma de wed. Cornelia
Oorver en Zoon.
Ook de beide houtloodsen met baren
voorraad werden bijna geheel eene prooi der
vlammen.
Bij een hevig onweder werd gisteren
morgen te Deii de knecht van den land
bouwer de J., met dezen op het veld werk
zaam, doodeiijk getroffen door den bliksem.
De J. zelf bekwam slechts geringe ver
wonding, doch twee zijner paarden waarmede
ploegwerk werd verricht kwamen eveneens
om het leven,
Men meldt aan het 1). v. Z-Hen 's Or.
uit Kollum
lu de kerk in liet naburige dorpje Lutje-
woude is sen prachtige predikstoel te zien
die nit overoude tijden dagteekent. Geheel
versierd met prachtig snijwerk, vindt men
daarop eene voorstelling van „Mozes en
Aaron met de Arke des Verbouds", waar
onder het adellijke wapen der van Aylva's
met de inscriptie „Epo van Aylva en Lucia
van Aylva". Üp het zilverwerk, dat nog
steeds bij de toediening van het H. Avond-
maai gebruikt wordt leest men: „Gegeven
aan de kerk te Auesbuer door den weled.
booggeb. heer jhr. Epo van Aylva en de
weled. geb. vrouwe Lucia vau Aylva". Beker
en schaal dragen het jaartal 1682, de
schotel 1708.
De familie vao Aylva bewoonde het slot
Claret-Slate, dat nu niet meer bestaat, maar
weleer even ten noorden van het
bouw stond.
Men vindt er nog de grachten en lanen.
Dit slot werd geslicht door Clant, die
tijdens de Spaansche overheersching het coin-
mandement had over de provinciën FTiesland
en Groningen.
Sinds ruim drie weken waart te Veendam
de typhus rond en zijn van een dertigtai
aangetasten twee overleden. Men meent nu
zekerheid te hebben, dat door het gebruik
van slechte melk die ziekte aldaar begonnen
is. Bijna al de gebruikers van één melk
boer zijn aangetast, de boer ook, terwijl de
dienstbode aan dezelfde ziekte is overleden.
-Omtrent het ongeluk dat Zondagavond
te Linne voorviel, meldt men aan de N. R.
Ct. nader
Tegen halftwaalf kwamen de gebroeders
11en P. Bijlmakers, F. e Keizer, II.
Brouns en het 4jarig zoontje van laatstge
noemde terug van de kermis te Heel; ter
hoogte van het landgoed Oosden staken zij
met eene roeiboot van wal. In het vaar
tuig bevond zich water; nauwelijks van wal
zijnde zonk de boot en geraakten allen in
de Maas. li. Bijlmakers zwom naar den
oever.
Op het hulpgeschreeuw schoten de kom
mies J. Stains en de landbouwer D. Schou
ten toe. Zij redden liet kind met behulp
van nog eenige personen. De drie anderen
kwamen om het leven; hunne lijkeu zijn
nog niet gevonden.
BUITENLANDSLHE BMlOMTEiS
B li SL, ti a K.
De Belgische regeering verzond den j
24n Aug. aan al de mogendheden die het
verdrag van Berlijn onderteekeud hebben
eene uitnoodiging tot de conferentie over de
opheffing van den slavenhandel, die in bet
begin van de volgende maand te Brussel zal
gehouden worden. De mogendheden zullen
waarschijnlijk door hare gezanten te Brussel
vertegenwoordigd worden.
EKSSSJLASJ
Uit Londen worut van 3 dezer aan
de N. R. Ct. gemeld
lc eene der werkstakers-vergaderingen,
welke bereden en andere politie thans j
bijwonen, deed Burns meiledeeling van de f
ontvangst van M 1500 uit Australië voor
het werkstakingsfonds. Er heerseht groote
ontevredenheid onder de werkstakers wegens
de verdeeliug der briefjes die recht geven
op porties voedsel enz. De ontevredenen
beweren dat alleen de vriendjes van het
comité de spijsbriefjes krijgen, hetgeen het
comité echter betwist. Deputaties uit de
reeders en scheepeigenaars, ouder Donald
Currie's aanvoering, confeieerden lieden weer
met de dukbestnnrders, wier president Nor
wood verklaarde dat de dukbesturen niet
oogenblikkelijk den wenscli der reeders
kunnen inwilligen, om de schepen doorban
eigen personeel te laten lossen; maar de
dokbestuurders zullen gaarne de zaak over
wegen, zoodra de werkstaking geëindigd zal
zijn, met eene deskundige -commissie, door
reeders en scheepseigenaars aan te stellen.
Donald Carrie drukte zijn leedwezen nit
over dit besluit der dokbestuurders, waarbij
eene later gehouden vergadering v.»n reeders
en scheepseigenaars zich per motie aansloot.
Onder de nieuwste werkstakers zijn de
hopplukkers in Kent, alsook de werkers op
de Londensche bleekerijen en wasseherijtn.
Eene belangrijke werkstaking begon heden
onder de graausjouwers te Liverpool, die de
graanzakkeu en meelzakken verdragen tus-
schen de schepen en de kaden. Dientenge
volge moesten graanschepen en meelschepeu
aldaar hun lossen staken. De werkstakers,
die loonsverhooging eiseben van vijf tot zes
shilling daags, verhinderden gewelddadig het
lossen van twee stoomers in de Zuiderdokken.
De werkstaking omvat mede de houtschepen.
De Liverpoolsche dokwerkers steunen de
eischeu der sjouwers. Men verwacht eene
algemeene werkstaking ook in de dokken
van Liverpool.
FÜA'SIHHUIt.
Zondag 1.1. heeft de minister van
openbare werken, Yves Guyot, zich naar
Duinkerken begeven om er het leggen van
den eersten steen voor eene nieuwe sluis
bij te wonen. Er was bij zijne aankomst
eene groote menigte volks op de been, de
huizen waren met vlaggen versierd en de
muziek deed de Marseillaise hooren. Nadat
de minister het gebouw der onderprefectuur
was binueugegaau, riepen een tiental per
sonen „Leve Boulangeren begonnen een
Boulangistisch lied aan te heffen. Het volk
riep „Leve de republiek 1" er ontstond een
oploop en eenige personen werden in hech
tenis genomen.
Bij de steenlegging werden ettelijke rede
voeringen gehouden; de maire dankte den
minister voor zijne overkomst bij het begin
van de werken, bestemd om de haven van
Doiukerken te voltooien en tot eene van de
schoonste havens van het vasteland te ma
ken. De voorzitter der kamer van koop
handel gaf een overzicht van die werken en
de minister zeide, dat de regeering, het
Caesarisme bestrijdende, al hare zorgen wijd
de aan de groote belangeu des lands. In
tien jaar tijds, herinnerde hij, had de repu
bliek 57 millioen aan Duinkerken ten koste
I J tegenover nog geene 5(1 millioen
onder de vioegere staatsregelingen sedert
het begin dezer eeuw ten bate van die
besteed.
Des avonds werd een banket van 200
aanzittenden gehouden, waarbij aan rede.
voeringen en toosten evenmin gebrek was.
Zijnerzijds had de minister van buiten-
iatidsehe zaken Spuller zich Zaterdag naar
Chaponuay in Isère begeven om er de ont
hulling bij te wonen van een gedenkteeken
rer eere van den voormalige;) vice-voorzitter
der Kamer Buyal. Ook deze plechtigheid
ging met allerlei toespraken en toosten en
liet onmisbaar banket gepaard. De heer
Spuller sprak daarbij zijn vertrouwen uit,
dat het algemeen stemrecht de beslissing
van het hooggerechtshof zou bekrachtigen,
Volgens den Gaulois zal prins Victor
Napoleon op zijne beurt een manifest aan
de kiezers richten,
Het blijkt dat de Boulangistische kiezers
te Parijs niet volledig geliend zijn met de
lijst kandidaten, welke Boulanger of zijn
comité voor hen heeft opgemaakt en dat et
althans twee kandidaten ziju, Lenglé en
Thiessé, welke zij overboord werpen, om ei
twee mannen van eigen keuze voor in de
plaats te stellen.
Opnieuw ontvangt de XIXe Steele
eene depêche uit Londen, luidens welke
generaal Boulanger besloten is zich gevangen
te komen geven. Hij zou in de week vóór
de verkiezingen te Parijs zijn, terwijl alle
maatregelen zijn genomen om de politie van
het spoor te helpen, zoodat de aanhouding
niet anders dan in Parijs plaats heeft.
Volgens de Justice zijn op last van
den minister van oorlog een sergeant en vier
soldaten van het 81ste reg_ linietroepen met
14 dagen provoost gestraft, wegens een ge-
meenschappelijken brief van gelukwensching,
ter gelegenheid van zijne verkiezing op 27
Januari aan Boulanger gericht.
ÏWITSEKHJS#.
De Zwitsersche regeeriüg krijgt een
nieuw geschil op den hals en wel met de
Vereenigde Staten. Vier Amerikaausche reizi
gers, die aan het station te Bern op den
trein wachtten, werden in hechtenis genomen
en eenige dagen gevangen gehouden, omdat
de politie hen, gelijk later bleek ten onrechte,
voor zakkenrollers hield. De Amerikanen
richten zich terstond tot den heer Washbume,
den Amerikaanschen gezant te Bern, die bij
den Bondsraad protesteerde tegen het gebeurde
en schadeloosstelling vraagt.
De Zwitsersche bondsregeering heeft
den heer Fevey, procureur-generaal te
Lausanne, benoemd tot rechter van instructie
in de zaak van het auarchisteoinanifest, het
welk onlaugs in verscheidene Zwitsersche
steden is verspreid. Zekere Nicolet, graveui
te Chauxdefonds, die onder verdenking van
medeplichtigheid was gearresteerd, heeft be
keüd het manifest te hebben opgesteld. Er
schijnen evenwel vermoedens te bestaan, dil
zijne bekentenis valsch is.
EiSITSCHIiAitU.
Volgens de Sordd. Allg. Zeitung
staat er geen vooruitzicht, dat de kei.
zal terugkomen van het vroeger genome:
afwijzend besluit betreffende de opheflk
van den pasdwang in Elzas-Lotharingen, ft
opheffing van den pasdwang, zegt het blad,
zou zijn in het belang van Frankrijk, in-.-
niet in dat der ordelievende bevolking van
het rijkstand.
De Post meldt dat de czaar voorne
mens is eerst tusschen 25 en 29 Septembei
naar Berlijn te komen.
Volgens de Berlijnsche Post zal in de
aanstaande rijksdagszitting een voorstel wor
den gebracht tot vorming van twee nieuwe
legerkorpsen: een uit het 15e korps, thaw
in Elzas-Lotharingen, en een ander uit het
le korps in Oost- en West Pruisen.
Dr. Schmelzkopf, geneesheer der expe
ditie van kapt. Wissmann, is, als slachtoffer
zijner toewijding aan de koloniale onderneming
gevallen. Op weg van Bagamoyo naar Dar
es Salam moest de Münich in deD avond
van 19 Juli, wegens slecht weer, nabij een
eiland ankereu. Wissmann ging met twee
blanken en eenige negers in een sloep naai
wal. De branding deed de sloep omslaan,
doch gelukkig kwamen allen, nog slechts in
het bezit van één geweer, op het als onveilig
bekend staande eiland. Ook hunne sloep
jvisten zij op strand te brengen, doch de®
was zoo beschadigd, dat véór den volgende"
ochtend niet aau terugkeeren naar boord viel
te denken. Eenige alarmschoten werden ge'
lost, welke wel aan boord werden gehoord
maar niet begrepen, althans de geneesheer,
meenende dat zijne makkers door de inboor
lingen werden aangevallen, besloot hun ieI
hulp te snellen. Er was echter geen tweede
sloep aan boord. Schmelzkopf besloot daarom
