NIEUW
- EN ADVERT N TIE BLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
A B 0 FJ S E PS F. U 7 i
Maandag 31 December 1338. - N°. 307.
Uitgevers: Gebroeders Muré.
ïïe'/.e utii*<tiat verschijnt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Vooi Leiilenper 3 maanden
franco door liet geheelc rijkper maanden l-BO.
6*rijs per Summer 10 tic.
AQVERTENTIEN:
Van 1t> repels0.90.
Elke regel meer0.15.
Groole tellers worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen, acontant, zonder rabat, per regel 0.10.
Bureel: .Scheepniakerssteeg 6.
81 a ds-lïe ricli ten
Buurt-t'omniissarissen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
van Leiden brengen ter algemeeue kennis
dat de Buurt-Coininissurissen, die krachtens
de Verordening van 25 October jl. (6'ei».-
blad II0. 7), met 1 Januari 1889 tu functie
treden, hunne woonplaats hebben als volgt:
die voor Buurt I, bevattende de wijken I,
II en IV: J. (THEIJSSEN), Rapenburg n°.
80; die «oor Huurt II, bevallende de wijken
III,'VIL en VIII: (W, SEGA AR), Hooigracht
u° 47 die voor Buurt III, bevattende de
wijkeu V, VI en IX: (W. F. HOEKSS),
Oude Singel n°. 212, en dat zij in den
regel op eiken werkdag tosschen 8 en 10
uren te hunnen huize voor hel publiek te
spreken zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
l)E KANTER, Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 29 December 1888.
LEIDEA, 2» Ileetmbor.
Door de Kamer van Koophandel en Fa-
briekeu alhier is het volgende adres san tie
Tweede Kamer der Staten-Geueraal gericht
i Aan de Tweede Kamer der Stateu-Generaal.
De Kamer van Koophaudei en Fabrieken
te Leiden veroorlooft zich de vrijheid bij
llwe Vergadering enkele bezwaren in te
brengen tegen bet wetsontwerp houdende
bepalingen tot het tegengaan van overma
tige» arbeid van jeugdige peisonen en van
vrouwen, overtuiiid dat elke stem uit de
praktijk, die zich daaromtrent doet llooreu,
ten bate van eene goede regeling der zaak
kan strekken.
Waardeerende de goede bedoeling waar
mede bepalingen wotden voorgesteld om de
vrouwen tegen overmotigen arbeid te be
schermen, oordeelde men dat de wetgever
te ver gaat wanneer bij, zonder op leeftijd
of ontwikkeling acht te slaan, de vrouweu
ten opzichte van fabrieksarbeid volkomen
§elijk stelt met jeugdige personen beneden
e 18 jaren, of liever beu ï.og slerker be
schermt, daar toch op hel bezigen van ar
beidskracht van jeugdige mannelijke personen
de al te beperkende bepalingen voor ver
zachting vatbaar kunnen zijn.
Wat asugaat de bepalingen omtrent den
arbeid van jeugdige personen zoo was men
van gevoelen dat de bescherming zich aan
vankelijk niet verder behoefde uit te strekken
dan tot aan Iet einde van bet 16c levens
jaar.
Dat een miximum werktijd daags voor
jeugdige persoten beneden de 16 jaren werd
vastgesteld void algeineene toejuiching;
niet eebter de bepaiiug in art. 4 van bet
ontwerp waarbij wordt bepaald dat in fabrie
ken de arbeid lan jeugdige personen vau
1 April tot 80 September niet eerder mag
aanvangen dan dis morgeus te 5 uren eu
in de overige maanden des morgens te 7
uren, om in bekle jaargetijden hoogstens des
avonds te 7 uren te eindigen.
Welke de redeien waren om gedurende
de wintermaanden lenen kortereu arbeidstijd
te veroorlooven dti gedurende de overige
maanden koude menniet bevroeden, integen
deel men was van oedeel dal het arbeiden
des zomers dikwijls eel vermoeiender was
dan des winters, nietegenstaande uit den
aard der zaak gedureric het eerslgeuoemde
jaargetijde voor de bete lucbtververscbing
der werkzalen konde gcorgd worden.
De grootste grieveubestonden tegen de
in het artikel bepaahit uren, waarop de
fabrieksarbeid voor jeujjige personen mag
aanvangen of eiudigeu.
In Leiden toch vangt de arbeid in fabrie
ken van eenigen omvang gedurende bet ge-
heele jaar des morgeus te 6 uren aan om
hoogstens des avouds te 8 oreu te eindigen.
Nimmer werden daarover klachten vernomen,
integendeel bet huishouden eu de levenswijze
der werklieden is bier ter stede daarnaar
geheel ingericht.
Mochten de bepalingen van art. 4 door
Uwe Vergadering onveranderd worden goed
gekeurd, zoo zoude dit tot groot nadeel
strekken voor vele Leidscbe industrien, .en
in het bizonder voor de wolspinnerijen eu
de katoenfabrieken, waarbij de arbeidskracht
vau jeugdige personen en meisjes niet kan
worden gemist. Vau de arbeidskracht van
meisjes zoude in geen geval meer kunnen
worden gebruik gemaakt buiten de bij de
wet vastgestelde uren.
Ofschoon bet zoogenaamde overwerken
bier Ier stede tot de zeldzaamheden behoort,
zoo kan dit echter in sommige gevallen niet
wordeu nagelaten.
Hieraan zoude misschien kunnen woiden
te gemoct gekomen wanneer de wet een
onafhankelijke macht, bijv. liet college van
Burgemeester eu Wethouders of den Kanto*
rechter, aanwees, welke de bevoegdheid had
um in een speciaal geval eu gedurende een
bepaalden tijd vergunning te verleenen oui
jeugdige personen eu meisjes enkele uren
daags boven den bij de wet vastgrstelden
maximum-werktijd aan den arbeid te uiogeu
houden.
Ook de bepaling waarbij het doen ver
richten vau arbeid door jeugdige mannelijke
personen beneden de 18 jaren op Zondag
onvoorwaardelijk wordt verboden gaat naar
veler meciung te ver; bierdoor toch wordt
buitengesloten dat op dien dag de niet altijd
te vermijden arbeidskracht van jeugdige
arbeiders wordt ingeroepeu bij dringende re
paration in fabrieken.
VI at bet opsporen van de overtredingen
vau deze wet betreft daarbij had men be
zwaar tegen het groole aantal subalterne
ambtenaren welke zich ten allen tijde den
toegang tot fabrieken eu werkplaatsen konden
verschaffen. Misbruik zoude van deze be
paling door ben kunnen wordeu gemaakt;
gaarue zoude men daarom bepaald zieu dat
de subalterne ambtenaren slechts voorzien
vau eene speciale machtigiug van buune
superieureu toegang tot de fabtiekeri en
werkplaatsen hadden.
at de bepalingen betreffende de ver
plichte geheimhouding der ambtenaren be
treft daaraan werd niet veel waarde gehecht,
ouidat men vreest dat wanneer zoovele per-
soiii-u toegang lot de fabrieken hebben, ge
iieimhoudmg feitelijk niet meer mogelijk is,
als ook omdat het voor het hoold of den
bestuurder van liet bedrijf of d onderneming
vtelal moeielijk zal te constateeren zijn wie
van de talrijke amutenaren die van liet recht
um zijne fabriek te bezoeken hebben gebruik
gemaakt, de geheimen van zijn bedrijf heeft
geopenbaard.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken Ie Leiden."
27 November 1888.
Door de staatscommissie ziju in bare
lieden alhier gehouden zitting tot apotheker
bevordeid de heeren: J. De Bruyu, J. B.
M. Coebcrgh, J. Güsgens, tl. J. F. Wanna.
Door den geheimraad prof. dr. A.
Bastian, directeur van het koninklijk Mu
seum für Vülkerkunde" te Berlijn, is aau
's Rijks Ethuograpiusch Museum alhier ten
geschenke gegeven liet werk: 1. Amerika'*
jNordwesUüste.'' 11. Idem. »Neue Folge.
Berlin 1884. Fot."
Aan deu schenker is de dankbetuiging der
regeering aaugebodeu.
De ochteiidbeurt in het gebouw der
Vrije Gemeente te Amsterdam zal Zondag
worden waargenomen door ds. P. Van der
Veen alhier.
Den eersten Januari a. s. zal het 60
jaren geleden zijn dat de lieer 1. Montagne Az..
oudste ambtenaar ter gemeeute-secrelarie
alhier, afdecliug algemeeue zaken, als amb
tenaar der gemeente in (lieust trad.
Op de voordracht ter benoeming tot
hoofd der school aan de Gedenknaald te
Scheveningen komt voor de beer L. Vau
Oeveren, onderwijzer alhier en der school
aan het Korteuboscli te 's Graveuhage de
lieer A. Mout, hoofd der openbare school
te Hazerswoude.
Den 27sten December jl. had de gewone
vergadering van de leden van liet departe
ment Leiden der Maatschappij Tot Nut van
't Algemeen plaats. Nadat door den secre
taris liet jaailijksch verslag was uitgebracht
omtrent bet departement en de daaraan ver
bonden instellingen, bracht de commissie,
benoemd tot liet opnemen der rekening en
verantwoording van de penningmeesters, bij
monde vau den heer J. J. Van Masijk
tluyser van Reeneu, rapport uit omtrent
hare bevindingen. Uit liet medegedeelde
bleek dat door die commissie alles in de
beste orde was bevonden, weshalve zij de
vergadering adviseerde tot goedkeuring der
rekening onder dankbetuiging aan de pen
ningmeesters voor hun nauwkeurig gevoerd
beheer, waartoe met alg< meent* stemmen werd
besloten.
Tot leden van de commissie voor de spaar
kas werden benoemd de heeren W. Kapteyn
eu J. Westelijk.
Voorts werd besloten voor dit jaar bui
tengewone subsidiën te verleenen: aan de
commissie voor de deparleinents-leesbiblio-
tbeek van f 50 en aau die voor de depar-
temenls-bewaaischool van f 100.
lugekomeii was een voorstel vau de com
missie voor de bewaarschool tot wijziging
van de schoolgelden. Zij stelt voor art. 12
van bet reglement dier instelling volgeuder-
vi ij ze te doen luiden:
«Het schoolgeld bedraagt per kwartaal:
yVuor één kind f4; voor twee kiudereu uit
,één gezin f7.50; vuur drie kinderen uit
t&u gezin fll; voor elk kind, tot bet
f huisgezin vau een lid van liet departement
belioorend f 8.50.
(Alle scliuolgeldeu moeten bij vooruitbeta
ling worden voldaan."
De stemming over dit voorstel zal iugevolge
•rt. 48 van de wet van bet departement
plaats hebben in eene vulgeude vergadering.
In de Stedelijke Werkinrichting zijn
opgenomen
Z. 28 Dec. 55 volw. en 15 k., totaal 70.
M. 24 89 19 108.
D. 25 79 20 99.
W. 26 68 16 84.
D. 27 93 19 112.
V. 28 93 20 118.
L 29
89
17
106.
ntl-IEk, LETTKHE\ K\ Kl.\»T.
Niettegenstaande deu heer Krieus door
het gemeentebestuur tan 's Hertogrnbosch
gunstige aanbiedingen waren gedaan en
zekerheid voor eenige jaren was gegeven,
kunnen wij ineedeelen, dat hij tengevolge
zijner benoeming te Haarlem bij zijn ver
zoek om ontslag legeu 1 Januari is blijveu
volharden, doch toegezegd heeft, zoo noodig,
nog een drietal maanden zijn betrekkingen
aiiiier Ie blijven waarnemen.
Wij betreuren bet vtrtrek des beeren
Krieus, dien wij leerden kenueu ais een
door en door kundig kapelmeester eu hopen
voor ons stedelijk muziekkorps, dat een op
volger worde gevonden, die met evenveel
toewijding den thans neergelegden dirigeer
stok zal opnemen. Hert. Cour.)
Naar de Berlijnsche correspondent van de
A'. R. Cl. seint, beeft Ernst Possart, na nog
sedert korten tijd te zijn opgetreden als
regisseur van Blumenthal's Lessing-Theater,
met eene jaarwedde van 80,000 mark, reeds
tegen den len Februari a. e. ziju contract
opgezegd wegeus geschillen met Blumenthal.
liij is iutusschen verplicht, in Mei nog eenige
gastvoorstellingen te geven. Dit voorval
trekt zeer de aandacht, vooral omdat Pos-
sart kort te voren aan Blumenthal het voor
stel gedaan heeft, van dezen het Lessing-
Theater te koopen voor 1} millioen mark.
llll'ICIEKLK IIKliH'HTE».
Door Z. M. is K. J. A. G. baron Collot
d'Escury, te Boschkapelle, met ingang van
16 Januari 1889, opuienw benoemd tot
schoolopziener in het arrond. Axel.
Door Z. M. is, met ingtng van 1
Januari 1889, benoemd tot adjunct-commies
bij de Topographische inrichting, de tijde
lijke graveur bij die inriebtiug F. Kier-
dorff.
Door Z. M. is, met ingang van I
Februari 1889, aan B. Th. A. Westerouen
van Meeteren, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend als burgemeester van Ecbteld
en van IJzeodoorn.
De beeren Auguste Piehl en Paol
Sachse, bij kon. besluit van 29 Mei 11. n°.
24 respectievelijk tot consul te Atnoy en te
Canton benoemd, zijn in die boedanigheid
door de Cbineesche regeering erkend.
De benoemde off. v. gez. 2e kl. bij
de zeemacht dr. Th. Koppeschaar wordt met
den 16en Januari a. s. geplaatst bij het
hospitaal der marine te W illemsoord.
De minister van justitie zal op 1
Januari geen audiëntie verleenen.
BLNNENLANÜSOHE BEBICHTEN.
De Sleet, van heden bevat de volgende
waarschuwing:
V'cor gelukwenscben op den Nieuwjaars
dag wordt veelvuldig gebruik gemaakt van
kaarten, waarvan de voorzijde is ingericht
om, behalve de plaats van bestemming,
mede de woonplaats des afzenders te ver
melden.
Die vermelding van twee plaatsnamen
geeft dikwijls tot onjuiste verzending en
dieutengevolge tot vertraging in de overkomst
aanleidiug.
Het publiek wordt daarom uitgenoodigd
op bedoelde kaarten de woonplaats van den
afzender niet in te vullen.
De eerste kamer heeft gisteren de In
dische begrooting aangenomen eu zal beden
die gedeelten der staatsbegrooting, in be
handeling nemen, welke 'óór Nieuwjaar af
gedaan moeten worden.
Jlir. H. T. Hora Siccama, lid van
den gemeenteraad te 's Graveuhage, is door
Z. M. dcii koning benoemd tot ridder 4e
klasse in de orde van den Gouden Leeuw
van Nassau.
Als een bewijs van de slechte pro
motie bij het wapen der infanterie kan
dienen, dat er op dit oogeiiblik nog acht
officieren lste luitenant zijn, die nu juist
20 jaren geleden de aanstelling tot officier
ontvingen.
Gistermorgen ten 7 ure ia er brand
oiitstaau in de bouwmauswoniiig, bewoond
door P. Mootjmaus, aau den Paapweg onder
