NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
!ïey,e U o ii ra ut verschijnt dadelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ABOMNEWIEWT:
Zaterdag 18 December 1886. N0. 298.
BE BREID EENS EERLOOZEN.
AÖVERTENTIEN:
Voor Leiden, per 3 maanden1.25.
Franco door het geheele rijk, per 3 maanden 1.60.
Prijs per Viimmer 10 ('ent.
Stads-Bericliten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
LEIDEN,
Gezien art. 6 der Verordening van den Hen
November 1880 [Gemeenteblad No. 4 van 1881).
Brengen ter algemeene kennis dat tot het
doen inschrijven van nieuwe leer
lingen voor de openbare scholen voor
voorbereidend en voor meer uitge
breid lager onderwijs, gelegenheid zal
gegeven worden
voor die voor voorbereidend meer uitgebreid
lager onderwijs voor jongens en meisjes, in
het schoolgebouw aan de Oude Vest;
voor die voor meer uitgebreid lager on
derwijs:
der le klas© voor jongens, in het school-
gebouw aan de Aalmarkt;
der le klasse, voor meisjes, in het school
gebouw aan de Boommarkt;
der 2e klasse, voor jongens, in het school
gebouw aan de Pieterskerkstraat;
der 2e klasse, voor meisjes, in het school
gebouw aan de Breestraat;
en wel van den 6den tol en met den 18en
December e. k.dagelijks (den Zondag uitgezon
derd) van des voormiddags hallnegen tot negen
urenen op Maandag, Dinsdag, Donderdag
en Vrijdag bovendien van haltwee tot twee
uren des namiddags.
En geschiedt hiervan openbare afkondiging
door plaatsing in de Leidsche Courant.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
DE FREMERY Weth.lo. Burgemeester.
E. KIST, Secretaris.
Leiden, 2 December 1886.
STADI11IEUVV8.
Dinsdag 21 December aanstaande des
avonds te 7 uur, zal in den Burg te Leiden
eene vergadering plaats hebben van de af-
deeling Leiden der Hollandsche Maatschappij
van Landbouw tot bespreking van het ont
werp der Zondagswet met betrekking op de
belangen van den landbouw.
Op die vergadering zullen niet alleen de
leden van voornoemde afdeeling, maar ook
de leden van andere afdeelingen der Hol
landsche Maatschappij van Landbouw wor
den toegelaten, 't Is zeker voor ieder die
belang stelt in den landbouw aan te raden
die vergadering bij te woöen.
Door de administratie van de maat
schappij ,De Katholieke Illustratie" is, even
als het vorige jaar toen de oplage van 12000
exemplaren reeds spoedig was uitverkocht,
een scheurkalender in den handel gebracht
bewerkt door den pater B. Van Meurs,
professor aan het seminarium te Kuilenburg.
Het schild in kleurendruk, ziet er knap en
frisch uit. Gebeurtenissen uit de vader-
landsche geschiedenis en de sterfdagen onzer
voorname personen zijn in dezen kalender
herdacht.
UNIYERIITE1T.
Heden werden bevorderd tot doctor in de
rechtswetenschap aan de rijks-universiteit
alhier, de heer J. Th. C. Viruly, geb. te
Gouda, na verdediging van zijn academisch
proefschrift, getiteld: Het dagelijks bestuur
in de gemeente"; daarna tot doctor in de
staatswetenschap de heer A. J. VanCitters,
geb. te Eemnes-binnenna verdediging van
zijn academisch proefschrift, getiteld: /,De
rechtstoestand van de banken van leening", en
dezelfde tot doctor in de rechtswetenschap
//met Stellingen."
MUZIEK, LETTEREN EN KUNST.
Geboortedag (1803) van Berlioz.
Sterfdag (1803) van Herder.
Geboortedag (1826) van Chatriau.
Sterfdag (1831) van Bilderdijk.
NUTSLEZING - Dr. J. TEN BRINK.
Prof. Ten Brink vervulde gisteravond
de tweede spreekbeurt in dit seizoen voor
de leden der Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen, afdeeling Leiden, in het departe
mentsgebouw aan de Ruïne. Speker zou ons
vertellen van de liefde in verschillenden
vorm, onder verschillende omstandigheden,
maar in hoofdzaak onderscheiden in de liefde
vóór en die, in het huwelijk, zooals die van
de vroegste tijden af door schrijvers en
dichters is behandeld. Spreker zou een greep
doen uit de verbazende massa lectuur over
dit onderwerpover 't algemeen op een zelfde
patroon geborduurd. De heer Ten Brink had
geen gemakkelijke taak te vervullen; eene
juiste keuze uit het vele wat daarover ge
schreven en gedicht is, is zeker moeilijk
waar slechts eenige uren daartoe gegund zijn.
Spreker voerde nu achtereenvolgens een
aantal liefdesparen ten tooneele en toonde
ons aan hoe bij verschillende volken en in
uiteenloopende tijden de daarover loopende
werken naar hetzelfde schema zijn opgebouwd.
Eerst ging prof. Ten Brink bij de ouden
te gast en noemde ons 't paar Amor en
Psyché, het patroon waarnaar nog lang over
dit onderwerp gewerkt werd. De geschiede
nis van Amor en Psyché, volgens Herder
de bevalligste roman die ooit vervaardigd
werd, is het schoonste gedeelte van een
werk van Appulejus (130 na Chr.) /,Meta-
inorphoseon sive de asino aureo libri XI"
waarvoor hij het onderwerp aan Lucianua
ontleende.
De Amadis-romans schijnen uit Spanje
afkomstig. De naam Amadis speelt in de
volksromans der middeleeuwen eene belang
rijke rol. De held die we hier op 't oog
hebben is Amadis van Gaulen„de leeuwen
ridder" of wegens zijn vertoef in de een
zaamheid, //duister schoon". Volgens ande
ren (zoo o. a. den geleerde Clemenciu) zijn
de eerste boeken uit Portugal afkomstig en
geschreven door den ridder Vasco de Lobeira
van Oporto. (1350.)
Van uit het Portugeesch werd het in het
Spaansch en vervolgens in andere talen over
gebracht doch telkens werden daarbij boeken
toegevoegd totdat zelfs eindelijk het werk
oorspronkelijk slechts vier boeken groot
in het Duitsch dertig boeken besloeg. In
1574 verscheen ook in ons land eene uit
gave van //Het vierde boeck van den edelen
en den zeer vromen *Amadis van Gaulen
nu eerst overgheset in onze Nederlandsche
Spraecke, zeer genoechelijk om te lezen.
Thantwerpen bij Guillom van Parijs".
In Frankrijk schreef Rousseau zijne Julie,
ou la nouvelle Héloïse" (1759), een werk
dat onderscheidene navolgingen deed ontstaan
en dat door de lezers als verslonden werd.
Diep gevoel en tintelende hartstocht spreken
er uit en vooral de fraaie beschrijvingen
van natuurtafereelen zoo b. v. die aan het
meer van Genève treffen ons in het werk
van dezen schrijver van zóó raadselachtig
karakter. La nouvelle Heloïse is de eerste
moderne roman't is als 't ware het Hoog
lied van den hartstocht. Maar zeker is 't
dat dit werkde liefdesgeschiedenis van Julie
en haren onderwijzer St. Preux een verba-
zenden invloed op de wereldgeschiedenis
heeft gehad.
Rousseau verzette zich met de ernstige
taal der waarheid tegen de ontaarding en
de gekunsteldheid van den maatschappelijken
toestand. Een verlangen naar het goede en
edele, naar eene doortastende hervorming
van het dagelijksch leven, werd in het volk
wakker terwijl het aan de hand van den
wegslependen verhaler in het aantrekkelijk
gewaad van den roman de diepe verdorven
heid des volks ontwaarde. Nog werd door
spreker aangehaald het liefdespaar Fleur
et Blanchefleur. (Roos en Lelie) iu 't Hol-
landsch bewerkt door Diederik van Assenede.
De lijdensgeschiedenis van den jongen
Werther //Leiden des jungen Werthers" (1774)
van Göthe is eigenlijk niet meer dan eene
tweede vermeerderde uitgaaf van de geschie
denis van Julie en St. Preux; nu evenwel
zijn de handelende personen Werther en
Charlotte. Hier wordt echter de grens der
wanhoop overschreden, waar St. Preux slechts
aan de uiterste grens daarvan gebracht werd.
Evenwel was in dit werk vervuld hetgeen
Rousseau tien jaren na het voltooien zijner
Nouvelle Héloïse zeide: *Ik weet dat het
(werk) dood isen ik weet ook waarom
maar het zal herleven".
In Engeland trad Samuël Richardson op
met den zedekundigen roman //Pamela, of
de beloonde deugd" (1740), gevolgd door
//Clarissa Harlowe" en door //Sir Charles
Grandison", werken die uitmuntten door uit
voerigheid en sentimentaliteit. Ze vallen dan
ook weinig in den smaak van den tegen-
woordigen tijd. Evenwel zijn ze in onder
scheidene talen en ook in het Nederlandsch
vertaald en hebben ze, door de verdienste
lijke karakterschildering en de zedelijke
strekking, een zeer gunstigen invloed ge
oefend op de latere romanschrijvers.
En die invloed is ook nog duidelijk zicht
baar in de romans van de dames Wolff en
Deken. Maar ySara Burgerhart" (1782) en
//Willem Levend" onderscheiden zich gun
stig van alle andere geschriften uit de school
der //Nouvelle Héloïse". We missen er dat
eentoonige, dat waas van droefgeestigheid.
Hendrik Edeling en Saartje Burgerhart zijn
eenvoudige, echt oud-Hollandsche figuren,
maar frisch en rond, zooals oud-Holland
was. Nederland mag wel dankbaar zijn
voor de twee uitmuntende werken uit de
FEUILLETON.
83.)
Ik kan niet in die holen der zonde en
der boosheid leven, mijne geheele natuur
verzet zich daartegen. Ik ben toch voor
Carlos slechts een last, want ik zou liever
sterven, dan hem in zijne plannen behulp
zaam zijn."
Nita zou zeker gehoor gegeven hebben
aan deze bede en Dora niet in hare vlucht
hebben verhinderd, indien daardoor de vei
ligheid van Carlos niet in groot gevaar ge
bracht werd. Zij durfde Dora niet naar
New-York laten terugkeeren, waar deze na
tuurlijk het verblijf van haar echtgenoot
moest opgeven.
Nadat Mendoza de zuidelijke staten had
betreden had hij zorggedragen, om alle spo
ren, die hem konden verraden, uit te wisschen,
en het zou dus moeielijk zijn hem hier op
te sporen. Hij had daarvoor goede redenen,
welke ook Nita bekend waren.
z/Dat is alles onzin Dora," antwoordde zij
na eenig nadenken. //Gij moet u in het
onvermijdelijke schikken; Carlos zou het mij
nooit vergeven, als ik u naar uwe vrienden
in het noorden liet vluchtenhij zou u ver
volgen en met gevaar voor uw leven tot
terugkeeren nopen. Hij bemint u inniger,
dan gij denkt, en hij kan u toch ook niet
zoo plotseling geheel onverschillig geworden
zijn."
z/Toch is het zoo, Nita. Het is beter
voor u beiden, dat gij mij laat gaan. Ik
moet weg, ik moet! Want nooit zal ik de
rol willen spelen, die hij mij met geweld
wil opdringen."
//Waartoe al die noodelooze angst, Dora?
Uw lot ligt in de handen van uw echtge
noot, en als hij u de vrijheid wil teruggeven,
zal ik u niet tegenwerken. Eenmaal dacht
ik, dat ik u nog tot rede kon brengen en
bracht daarom Carlos zelve op de gedachte,
om te doen wat in uw beider belang het
besle is. Ik zie nu in, dat ik mij heb
vergist; gij kunt hem slechts tot last zijn,
en hij zal er eindelijk toe komenu te
haten."
i/Als gij dat denkt, moet gij mij helpen
te ontvluchten, voor hij teragkomt. Ik ver
lang niet hem terug te zien, of zijne valsche
woorden weer te hooren. O, Nita, als er
een vrouwenhart in uw boezem klopt, heb
dan medelijden met mijen wees mij in
mijne vlucht behulpzaam."
z/Dat is nu eenmaal onmogelijk. Gij ver
geet, dat hij over een paar uren hier is,
en dat gij in het gunstigste geval slechts
een kleinen voorsprong op hem kunt hebben,
en hij u kan vervolgen en met geweld weer
terugbrengen. Gij kunt u dan wel voorstel
len, welk eene behandeling gij dan zoudt
te verdragen hebben; als hij woedend is,
kan hij zich niet bedwingen."
Dora kon de waarheid dezer woorden niet
ontkennen.
yKom, laten wij naar het hotel terug
keeren," zeide Nita. //Gij weet nu, dat gij
u nu moet schikken in uw lot, en dan zult
gij spoedig het leven, dat u te wachten
staat, minder donker inzien. Gij zult met
pracht en weelde omringd zijnen uwe
stoutste wenschen zullen vervuld worden."
z/En tegelijkertijd zal de vrouw van den
speler veracht wordenviel Dora haar
toornig in de rede. ^Neen, Nita, tracht
mij niet met dat leven te verzoenen."
z/Het is eene onveranderlijke natuurwet,
Dora, dat de eene de buit van den ander
wordt. Waarheen gij uwe blikken wendt,
vindt gij die wet bewaarheid. De groote
visschen verslinden de kleinere, de wolf
voedt zich met vleesch van het lam. De
speler houdt rekening met de zucht van elk
mensch, om spoedig en langs den gemak-
kelijksten weg rijk te worden, en de bevre
diging van dien wensch, van dien blinden
hartstocht, om aan de groene tafel schatten
te verwerven, stelt hem in staat, om, ter
wijl de anderen slechts verliezen, den rijk
dom te verwerven, die hem een aangenaam
en onbezorgd leven verschaft. Nog eens,
Dora, ik smeek u Carlos niet toornig te
maken. Hij kan u veel ellendiger maken,
dan gij vermoedt."
z/Niet erger, dan hij het reeds heeft ge
daan. Hij heeft mijn leven vergald. Omdat
hij dacht, dat ik rijk was, verleidde hij mij
den besten van alle vaders te bedriegen en
hem te volgen. Hij bedroog mijom mij
in zijne macht te krijgen, en ik vergaf het
hem, omdat ik meende, dat zijne liefde de
oorzaak van alles was.
Ik zal hem niet in dat paleis der zonde
volgen, zonder alle middelen in het werk
gesteld te hebben, om het te verhinderen.
Wordt vervolgd.)
Van 16 regelsf 0.90.
Elke regel meer0.15.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingenk contantzonder rabatper regel 0.10.
Bureel: Seheepmakerssteeg: 6.
200e Jaargang. Uitgevers: Gebroeders Muré.
