NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN.
Prijs (ter Rummer 10 ('ent.
Woensdag 27 Januari 1886, N°. 22.
Bureel: Scheepinakerssteeg 6.
Uitgevers: Gebroeders Muré.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
DE BOETVAARDIGE.
Leidsche Courant
i =-
Sïeze Courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
ABONNEMENT:
Voor Leiden, per 3 maandenf 1.25.
Franco door het geheele rijk, per 3 maanden 1.60.
AOVERTENTIEN:
Van 16 regels0.90.
Elke regel meer0.15.
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen, contant, zonder rabat, per regel 0.10.
199e Jaargang.
Stails-Bericliten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS .van
LEIDEN roepen bij deze op alle leveranciers,
werkbazen, enz., welke over het algeloupen
jaar lftSA ten laste der gemeente eenige vor
dering hebben, om hunne rekeningen ten
spoedigste, uiterlijk vóór ulto. Januari
e. k ter Gemeeule-Secrelarie (afdeeling Fi
nanciën) in te leveren.
Burgemeester en Wellionders voornoemd,
l)E KANTER, burgemeester.
E. KIST', Secretaris.
Lemen, 5 Januari 1S86.
STADSNIEUWS.
Alhier zal een christelijke school wor
den opgericht.
Ten voordeele van de onlangs alhier
opgerichte kinderbewaarplaats, zal alhier op
5 Februari eene tooneel voorstelling door
studenten worden gegeven.
Op 8 Febr. a. s., zal, aan het ge
bouw van het provinciaal bestuur te 'sGra-
venhageworden aanbesteedhet onderhou
den van en het doen van herstellingen aan
de gebouwen van de rijks-universiteit te
Leiden.
De minister van financiën maakt be
kend dat het saldo van 's rijks schatkist op
28 dezer bedroeghij de Nederlandsche Bank
13,982,066.72s en bij de betaalmeesters
1,524,771.84. Te zamen f 15,506,838.06s.
De minister van staatminister van
binnenlandsche zaken brengt ter kennis van
belanghebbenden dat met 1 April e. k. aan
de rijkshoogcre burgerschool met 5-jarigen
cursus te Leeuwarden te vervullen is de be
trekking van leeraar in de Fransche taai
en letterkunde. Jaarwedde f2000.
Zijdie voor deze betrekking in aan-
mtrking wensehen te komen, gelieve zich
uiterlijk op 10 Februari e. k. aan te melden
bij den inspecteur van het middelbaar onder
wijs, dr. A. T. Van Aken, te 's Gravenhage.
De aecretaris van bet Nederlandsch
gezantschap te Brussel, de heer J. D. C.
Van Heeckeren, heeft aan den minister van
buitenlandsche zaken een verslag gezonden
over de Belgische instellingen, welke tot
weldadige doeleinden strekken. Dit uitvoe
rig stuk is in de Staatscourant van 26 Jan.
opgenomen.
Ons Noorden bevat het volgende
Wat heeft dat schijnschoone vrijhandel
beginsel al niet een ellende teweeg gebracht!
Wat tal van eertijds bloeiende werkplaatsen
en fabrieken heeft het niet genekt! Wat al
werklieden werkeloos, wat al gezinnen broode
loos gemaakt; wat al welvaart vernietigd 1
Ja, gewis, de omstandigheden, waarin
Nederland verkeert, maken het noodzakelijk,
het noodlottige vrijhandel-stelsel hoe eer zoo
beter te laten varen, want die omstandig
heden zijn hoogst treurig, en het vrijhandel
stelsel draagt er de schuld san.
W ij geven bewijs voor hetgeen wij zeggen.
Tot vóór weinig jaren was in Friesland
het schaatsenmaken een vrij belangrijke in
dustrie. Menig werkman deed het geheele
jaar niets anders, en voor veel anderen was
in slappen tijd of gedurende de winteravon
den het vervaardigen van schaatsenhouten
een goed middel van bestaan. Het was, in't
kort, een toevlucht in nood.
Maar wat is er gebeurd? Duitsche indu-
strieelen hebben eenige paren Friesche schaat
sen afgeziende grondstoffenijzer en beuken
hout, hebben zij in overvloed bij de hand,
en zij vervaardigen nu fahriekmatig de Frie
sche schaatsen, die zij bij duizenden paren
vrij invoeren en aan onze winkels afleveren.
Aldus kan men thans echte IJlster en War-
rega'ster schaatsen koopen, die in Duitschland
vervaardigd zijn.
't Spreekt vanzelf, dat die industrie in
Friesland nu op den rug ligt. De vreemde
concurrentie heeft haar gedood en die con
currentie is niet eens een vrijewant behalve
dat fabrieksarbeid goedkooper kan geschieden
dan handenarbeid, wordt hier de vreemde
ling beschermd boven den landgenoot; im
mers, de eerste is vrijgesteld van invoer
rechten en de laatste moet patent betalen.
Die ongelijkheid is trouwens bij het vrij
handel-stelsel schering en inslag.
Hetzelfde ondervinden onze steenhouwers.
Vroeger was de invoer van bewerkte steen
belast met 10 pCt. van de waarde; van
ruwe steen werd 5 pCt. geheven. Thans
is de invoer van beiden vrij. In welke stad
van ons land, zoo vragen wij, wordt een
steenhouwerij aangetroffen, die onder de ge
volgen van den vrijen invoer niet geleden
heeft en nog lijdt? Wij tarten ieder zulk
een plaats aan te wijzen. De bloeiende werk
plaatsen van weleer kwijnen en sukkelen
voort. Waar vroeger werk voor veertig man
was, is nu nauwelijks werk voor tien. Let
maar op waar gebouwd wordt. De steen
komt kant en klaar uit België of uit Duitsch
land, en onze eigene werklieden staan er
bij te kijken met de handen op den rug.
En of dat buitenlandsche werk dan ook
niet beter is? Och, getroost u de moeite
en zie te Leeuwarden de hardsteenen trot
toirbanden eens na. Stellig, daar zijn er
verscheiden onder, die afgekeurd zouden
worden, als zij door een Leeuwarder steen-
houder geleverd waren; maar de groeve
waar zij bewerkt zijnwas zoo ver weg Ze
terug te sturen, verbeeld u den omslag!
't Sprak derhalve vanzelf, dat alles geaccep
teerd moest wordenhet mindere zoowel als
het betere.
En onze houtzaagmolens, zoo talrijk in
schier alle deelen des lands, wie kan ze zoDder
deernis aanzien, als hij bedenkt dat al de
vroolijke bedrijvigheid, al de drukte, al het
leven en vertier, vroeger aan die inrich
tingen zoo eigen, thans weg is, verdreven
door den vrijen invoer van het gezaagde
hout nit Noorwegen en uit Zweden. Men
telle toch niet te licht hoe ook onze hout
zaag-industrie lijdt ouder de toepassing van
het vrijhandel-stelsel, en men telle ook vooral
niet de gevolgen te licht, die daaruit voor
den werkman en zijn gezin voortspruiten.
Iedereen begrijpt dat het den werkman goed
gaat, als het den patroon goed gaat, d. i.
als deze volop werk voor hem heeft. De
belangen van beiden gaan noodzakelijk hand
aan hand. Als de onderneming kwijnt, dan
zal de arbeider er geen zijde bij spinnen.
Welnu, onze houtzaagmolens kwijnen sinds
het bewerkte hout van buiten vrij wordt
ingevoerd. En dat is maar niet een bewe
ren van de eigenaars; het is een feit, dat
iedereen met eigen oogen kan zien. Hout
zaagmolens te Leeuwarden, die tot verleden
jaar voor 58 gulden in het pateutrecht waren
aangeslagen, zijn dit jaar door de zetters
uit eigen beweging met de helft verlaagd.
Waarlijk niet omdat het werk er overvloe
diger is geworden. Men ziet hieruit, hoe
het nadeel allen treftèn den eigenaar, èu
den arbeider, èn de schatkist.
Maar de werkman lijdt alweer het zwaarst!
Vroeger hadden deze molens het geheele
jaar door volop werk. Van October tot
Maart werd er een voorraad gemaakt van
planken en ribben, die tegen en gedurende
den zomer grif van de hand ging. In de
zomermaanden werd commissiewerk gedaan
voor bestekken. Als de zomer ten einde
was, begon de kringloop opnieuw. Maar
thans? Wie denkt er aan, gedurende de
wintermaanden een voorraad planken en
ribben te zagen, met de zekerheid dat men
er mee blijft zitten? Het volk werd vroe
ger voor een vol jaar gehuurd. Maar de
omstandigheden noodzaken den fabrikant,
met die gewoonte te breken. Er zijn voor
beelden, dat het vorige jaar drie maanden
lang werkloon uitbetaald is zonder dat er
werk was. Dat kan de patroon op den duur
niet volhouden. Hij ziet zich derhalve thans
in de treurige noodzakelijkheid, het volk
los te huren en het naar omstandigheden
te ontslaan.
Door de waterleiding exploitatie-maat
schappij, gevestigd te Botterdam met een
maatschappelijk kapitaal van twee millioen
gulden, verdeeld in twintig serieën, elk
groot f 100,000, is een inschrijving geopend
op eene uitgifte van de eerste zes serieën,
te zamen bedragende f 600,000.
Het doel dezer vennootschap is het doen
aanleggen, verkrijgen, overdoen en exploiteeren
van waterleidingen.
Voor de eerste zes serieën van het kapitaal
woidt in de vennootschap ter exploitatie
gebracht; de waterleiding te Maastricht en
te Bozendaal.
Te Hellevoetsluis is een kind van
ongeveer twee jaar voorover in een wasch-
tobbe met warm water gevallen, waardoor
het zulke hevige brandwonden bekwam, dat
men aanvankelijk voor het leven vreesde.
Thans is er eenige beterschap.
Ten postkautore te Amsterdam werden
in 1885 behandeld: 10 226 000 brieven en
4 180 000 briefkaarten, 13 502 000 nieuws-
FEU1LLETON.
215.)
Maar de stem nokte in zijn keel en hij
liet slechts een soort van gereutel hooren.
Chaminon belastte zich met in zijn plaats
te antwoorden.
Louis komt alleen thuis zonder zijn rij-
tnig, zonder zijn hoed, zonder zijn mantel."
,0mijn dochter is doodriep de graaf.
En de rampzalige vader zou tegen den
grond geslagen zijn als niet mevrouw Delorme,
die beneden aan den trap gekomen was, hem
met hare armen had ondersteund.
De koetsier was als wezenloos. Hij
staarde, als door den bliksem getroffen,
voor zich uit. Men deed zijn best hem bij
te brengen.
De Lasserre, door mevrouw Delorme en
Elisa vastgehouden en geholpen, klom de
trap op.
Gedurende een half uur bleef hij roer
loos en als versteend zitten. Hij scheen zijn
bewustzijn te hebben verloren. De krachtige
eik was geveld. In een leunstoel gedoken,
met uitermate wijd geopende, droge oogen,
slaarde hij voor zich uit, zonder te zien.
Hij leed inwendig vreeselijk.... Zijn
lichaam trilde van tijd tot tijd van de ze
nuwschokken.
Ook mevrouw Delorme verkeerde in een
droevigen toestand. De arme vrouw vroeg
zich met ontzetting af, of de graaf zijn ver
stand niet verloren had.
Op eens ontwaakte de grijsaard uit zijn
verdooving en richtte zich overeind.
Waar is de koetsier?" vroeg hij.
„Hij is daar," antwoordde Elisa. „Hij
wenschte u te spreken en wacht tot u hem
kunt ontvangen."
„Laat hem binnen."
De graaf liet zich zuchtende op zijn stoel
nedervallen; Louis trad binnen.
„Spreek op," voegde De Lasserre hem
toe. „Ik zat de kracht hebben alles te ver
nemen. Wat is er gebeurd!"
„Helaas! mijnheer, ik weet van niets."
„tloe? Je weet van niets?"
„Neen, mijnheer."
„Waar is mijn dochter?"
„Ik weet het niet.... Ik dacht dat men
haar naar huis gereden had."
„Maar spreek dan toch wat duidelijker;
Welk ongeluk is er dan toch gebeurd?"
„Geen ongelukmijnheer
„Zoo 1"
En de graaf haalde hoorbaar adem.
„Verklaar mij dan," dus ging hij voort,
„hoe of je hier gekomen bent, zonder mijn
dochter, zonder je rijtuig?"
„Ik weet dat mijnheer mij zal wegsturen,
want ik heb verdiend te worden weggejaagd.
Ik zou zelfs niet gewacht hebben op mijn
geld en reeds vertrokken zijn, als ik u niet
den misslag wilde mededeelen, dien ik be
gaan heb."
Van middag, op het oogenblik dat zij uit
ging, zei de juffrouw tot mij:
Louiswij gaan naar papa. Maar voor
dat je naar huis rijdt, zul je mij brengen
naar Rue Davy No. 6. Daar woont me
vrouw Durand, mijn voormalige onderwij
zeres; ik wil haar van daag een bezoek
brengen."
De graaf maakte een plotselinge bewe-
g'»g-
„Wist u dat?" vroeg hij aan mevrouw
Delorme.
„Ik wist er niets van," antwoordde zij.
„De juffrouw wilde niet, dat men zou
weten, dat zij die mevrouw Durand ging
bezoeken," want zij heeft mij gezegd, dat
ik er niets van mocht zeggen aan mijnheer
I en mevrouw."
„Heel goed, ga voort," sprak de graaf.
„Dus, zooals de juffrouw gelast had,
reed ik haar naar de Rue Davy, in plaats
van naar huis te gaan."
De juffrouw stapte uit en trad het huis
binnen. Ik bleef bij het paard wachten. Op
zeker oogenblik hield vlak bij mijn coupó
een fiaker stil. Een heer stapte er uit, en
ik herkende een mijner vrienden. Hij kwam
mij even de hand drukken. Al pratende
stelde hij mij voor een flesch met hem te
gaan drinken. Ik bedankte om reden ik
mijn paard niet kon verlaten. Hij hield
aan, en de koetsier van den fiaker zei, dat
hij wel op mijn paard zou passen. Toen had
ik de zwakheid, of liever het ongeluk toe
te geven. Dat is mijn misslag. O, wat spijt
het mij! Wat heb ik een berouw!....
„Ga voort."
„Wij gingen een wijnhuis binnen; mijn
makker bestelde een flesch. Ik weet niet
of wij hem heelendal uitdronken. Maar op
eens werd mijn hoofd zwaar, mijn oogen
werden beneveld. Ik weet niet wat mij
scheelde."
„Ongelukkige! Je waart dronken."
„Toch niet, mijnheer! ik bedrink mij nooit.
Wordt vervolgd.)