dracht van den minister van marine, inhou
dende eene nieuwe regeling der arbeidsloonen
van de mindere geëmployeerden en werklie
den van 's rijks werven door Z. M. den
koning is goedgekeurd Hierdoor wordt aan
de mindere geëmployeerden de gelegenheid
gegeven om van eene vaste aanstelling voor
zien te kunnen worden, waardoor zij aan
spraak op pensioen bekomen.
De toestand van liet kamerlid, den
heer mr. 6. W. Straetmans, is sedert eenige
dagen verbeterd.
Door de geneeskundige staatscommis
sie te Amsterdam is Zaterdag tot arts be
vorderd de heer J. Endtz, doctorandus.
Toegelaten voor het le gedeelte mej.A.Ph.
C. Van Tusschenbroekde bh. B. G. E. W.
Van Ougteren, S. Monnikendam, docto
randi, en C. Le Nobel, cand.-arts.
Eene belangrijke uitvinding voor scheep
vaart en wetenschap is ons thans bekend ge
worden, zegt de Verielcerïngsbode. Ofschoon
de magneet als kompasnaald eeuwen lang aan
de zeevaart onschatbare diensten heeft be
wezen, blijkt toch meer en meer dat de ge
heimzinnige kracht die de naald in de rich
ting van het Noorden trekt, niet meer ge
noegzaam aan de behoefte voldoet, vooral
nu de aanbouw van ijzeren sehepen zoo be
langrijk toeneemt. Reeds jaren achtereen zijn
dan ook door deskundigen pogingen aange
wend om een toestel te vervaardigen, dat,
door eene natuurkracht in beweging gebracht,
of de magneet als kompasnaald, geheel ver
vangen óf wel de gewone kompassen ten allen
tijde venfieeren zou kunnen. Eindelijk is het
aan den heer M. G Van den Bos te Leiden,
met krachtdadige medewerking en steun van
den heer B. Janse Jzn. te 's Gravenhage,
mogen gelukken, bedoeld probleem, waar
aan zij jaren zijn werkzaam geweest op te
lossen, door een werktuig uit te denken dat
onafhankelijk van den invloed van magne
tisch en aanverwante krachten der aarde en
van het scheepsijzer bij in werkingstelling
den stand der aaidas zoekt en aanneemt en
dus ten allen tijde de gelegenheid geeft de
kompassen te verifieeren.
De uitvinders hebben ons in de gelegen
heid gesteld, eene proefneming met dit
werktuig, die als volkomen goed geslaagd
kan worden beschouwd bij te wonen, lil
verschillende landen is reeds voor deze uit
vinding „octrooi" verkregen, o. a. ook in
Duitschland waar men niet gemakkelijk daar
toe overgaat, naar dien aldaar eerst door
proeven voor het patentambt moet aangetoond
worden, dat de uitvinding alleszins aan de
opgegeven vereischten voldoet.
Wij stellen ons voor, later terug te komen
op deze vinding, die van veel gewicht voor
de scheepvaart kan worden.
Voor ditmaal voegen wij hier alleen nog
bijdat de voorloopige proeven aan boord
eveneens voldoende zijn geslaagd. Men is
dan ook aangevangen om een instrument te
vervaardigen, dat geheel voor de praktijk
der zeevaart zal zijn ingericht.
De Maasbode kondigt aan, dat hij
met 1 Jan. zijn formaat zal vergrooten,
zoodat het blad dagelijks twee kolom druks
meer zal inhouden. De abonnementsprijs
evenwel ondergaat geen verandering.
Voorts zal met 1 Jan. te Bolsward ver
schijnen het vóór eenigen tijd aangekondigde
maandblad: be Nederlandsche Politiegids,
onder hoofdredactie van den heer J. W.
Tiiinenburg, commissaris der rijks- en ge-
meente-politie te dier stede.
Bij gebreke van een raad- of ge
meentehuis te Nieuwveen, hield tot dusver
de gcmeenter.tad zijne vergaderingen in een
gebouw, waarvan de eigenares tevens be
woonster, met toestemming van ged. staten,
vergunning had tot verkoop van sterken
drank in 't klein. Thans is een gebouw
aangekocht, dat tot gemeentehuis zal wor
den ingericht. Het voor aankoop en in
richting benoodigde kapitaal is tegen zeer
billijke rente van eene ingezetene dezer ge
meente verkregen.
Op de Merwede, tusschen Sliedrecht
en Dordrecht, voer gisterenmorgen, tenge
volge van den dikken mist, de stoomboot
Merwede van de firma Eop Smit C°. vast
op een dam in de rivier. Ondanks alle
pogingen, gelukte het eerst eenige uren na
de vastvaring, aan de krachtige hulp van
de salonboot dierzelfde firma, de Merwede
vlot te krijgen, zoodat deze, zonder veel
averij, hare reis kon voortzetten.
In den vroegen morgen van den 17den
dezer is de heer Th. Prévinaire te Haarlem
op eene noodlottige wijze van zijn paard
gevallentoen hij als naar gewoonte zijn
wandelrit naar Bloemendaal wilde doen, en
wel met dit treurige gevolg, dat hij met
het achterhoofd op de stoep viel, waardoor
de schedel werd verbrijzeld en hij dadelijk
den geest gaf.
liet wegloopen van zijn paard, dat on
beheerd werd opgevangen, gaf aanleiding
*E3 m SB *3 HF* *33
tot verschillende geruchten, die men aan de
H. Ct. verzoekt nadrukkelijk tegen te spreken.
De studenten in het Hospitium der
Vrije Universiteit te Amsterdam hebben van
de familie B. te Leiderdorp een mandje
fruit ontvangen. Mej. K. aldaar deed er
twee tafellakens bij.
Gisterenmiddag was tegen half een
uur in het Volkspark buiten de Raampoort
te Amsterdam een openbare vergadering uit
geschreven van de afdeeling Amsterdam van
het bond der Sociaal-Democraten.
Reeds ten twaalf uur was voor en op het
terrein van het Volt sparkeen sterke politie
macht ontwikkeld, die naderhand nog ver
meerderd werdzoodat ten half een uur
zich behalve de brigadiers en inspecteurs,
tachtig agenten van politie in en om het
Volkspark bevonden. Deze getieele politie
macht stond onder de bevelen van den heer
Stork, commissaris van politie der 2de sectiie,
daar de heer Steenbergen, commissaris der
sectie waaronder het Volkspark behoort,
door ziekte was verhinderd.
Bij het binnengaan van het hek, alwaar
onder het bevel van een inspecteur een
twintigtal agenten had post gevat, werd
men afgevraagd of men ook wapenen bij
zich droeg.
Vervolgens wandelde men tusschen twee
rijen politieagenten tot aan de zaal, alwaar
de vergadering zou plaats hebben. De heer
Van Raaij uit 's-Gravenhage zou voor deze
gelegenheid spreken over: „Macht boven
Recht."
De zaal was weldra geheel gevuldop de
voorste rijen zag men zitten den heer Stork,
commissaris van politie, een tweetal inspec
teurs en eenige agenten van politie.
Op het terrein zelf en ook op den open
baren weg had zich nog al een aanzienlijke
menigte verzameld.
Het spreekt van zelf dat de groote machts
ontwikkeling der politie nog al eenige span
ning veroorzaakte, die zich door een dof
gegons kenteekende, dat uit de vergadering
opsteeg.
Men kon een speld hooren vallen toen de heer
Fortuyn de vergadering opende en deze
met ongeveer de volgende woorden toesprak
„Het bestuur der afdeeling Amsterdam
van het Sociaal Democratische bond roept u
een hartelijk welkom toe op deze buitenge
wone vergadering, buitengewoon, en omdat
na al betgeen wij in den laatsten tijd heb
ben beleefd, een zeer gerechtvaardigd ge
voel van verbittering het publiek bezielt,
én omdat de politie weder gemeend heeft
op dezen dag buitengewone maatregelen,
bestaande in overdreven machtsontwikkeling,
te moeten nemen. Buitengewoon ook, om
dat na al hetgeen wij beleefd hebben en
waarvan Amsterdam getuige is geweest, de
belangstelling en de sympathie voor het
streven der Sociaal-Democraten grooter zijn
geworden.
„De maatregelen, door de politie geno
men, zijn door niets gerechtvaardigd; want
art. 10 der Grondwet bepaalt, dat het recht
der ingezetenen tot veréeniging en vergade
ring wordt erkend. De wet regelt en beperkt
de uitoefening van dat recht en het belang
der openbare orde. Bovendien luidt art. 22
der wet van 22 April 1855 (op het recht
van vereeniging en vergadering):
„„Elke vergadering, waarin de openbare
orde wordt gestoord, of tegen de bepalingen
dezer wet gehandeld gaat op de opvordering
der politie uiteen.""
„Juist op grond van deze rekbare bepa
ling, die geheel in 't midden laat wat „open
bare orde is, is bet voor de politie niet
moeielijk in elke vergadering een steen des
aanstoots te vinden, die haar de bevoegd
heid geeft, bij iets, wat in haar oog ver
storing der openbare orde is, haudeleud en
gewelddadig op te treden.
„Wel bepaalt art. 186 der Gemeentewet,
dat de burgemeester de bevoegdheid heeft
tot maatregelen van geweld over te gaan,
na het doen der vereischte waarschuwingen
maar we weten hoe de politie meent die
bepaling te moeten opvatten.
„Thans, nu de politie wederom een bui
tengewoon machtsvertoon maakt, nu zij zich
zelfs niet ontziet het niet openbaar terrein
van deze localiteit te bezetlen, waarom
trent wij advies zullen inwinnen in hoeverre
zij daaromtrent het recht heeft komt het
het bestuur der afdeeling wenschelijk voor,
nu het geheel afhangt van de opvatting van
een of ander politiedienaar, wat „verstoring
der openbare orde" is, nu elke uiting van
zeer verklaarbare verontwaardiging als zoo
danig kan worden beschouwd, de hier
vergaderde burgerij niet weder bloot te stel
len aan een behandeling, zooals zij onlangs
ondervon len heeft, en waarover een klacht
bij de justitie is ingediend.
„Oin de politie geen kans te gevenzal
ik die gelegenheid niet nader omschrijven;
maar het bestuur geeft in het belang der
- -KJ- c. .-* iw '«r -
burgerij te kennendat de vergadering niet
zal doorgaan; de bijeenkomst is dus ge
sloten.
„Zij die hun entrée terug verlangenkun
nen zich daartoe in geregelde orde bij den
penningmeester aanmelden, terwijl het niet
opgevraagde in de kas voor een eigen ge
bouw zal worden gestort; iedereen wordt
dus verzocht zich te verwijderen. Als het
lokaal is ontruimd, zal na verloop van een
half uur een huishoudelijke vergadering wor
den gehouden, waartoe alleen de leden op
vertoon van hun diploma toegang hebben."
Het publiek verwijderde zich daarop lang
zaam en rustig tot buiten hel hek. Ten
half twee uur werd door een paar bestuurs
leden aan de menigte toegeroepen, dat ook
de huishoudelijke vergadering der leden niet
zou doorgaan, echter zonder vermelding van
redenen. Zooals wij lat er vernomen hebben
nam het bestuur der afdeeling dit besluit,
omdat de commissaris weigerde, ook toen
het publiek zich verwijderd had, met zijne
manschappen het terrein te ontruimen.
De menigte begon zich daarna langza
merhand te verspreiden. Te twee ure ver
liet de lieer Storkvergezeld van vier in
specteurs nadat reeds een groot gedeelte
der agenten was vertrokken het terrein,
terwijl aan het hek een brigadier met drie
agenten werden achtergelaten, die in last
hadden om niemand op het terrein toe te
laten, die geen diploma van het lidmaat
schap der afdeeling Amsterdam van het
Sociaal-Democratische Bond kon vertoonen.
Wij weten niet of dit geschiedde op ver
zoek van het bestuur dier afdeeling.
Naar wij vernemen zal den eersten Kerst
dag in hetzelfde lokaal een vergadering van
leden plaats hebben, met recht van intro
ductie. v. N.)
De zaak van de drie getuigen, Van
der Linden, Hopman en Weijersdie onlangs
voor de rechtbank te Arnhem eene verkla
ring in strijd met de waarheid hadden afge
legd en dientengevolge wegens valscli ge
tuigenis terechtstonden, werd Vrijdag voor
het gerechtshof aldaar behandeld. Tegen
de personen, door wie zij, volgens hunne
bewering, tot het afleggen van eene valsche
verklaring zouden zijn omgekocht, was even
eens reeds eene strafvervolging aangevangen.
Een dezer laatsten, Dahlhaus, bevindt zich
reeds in preventieve hechtenis, terwijl de
tweede, Lamers, voortvluchtig is. Tegen
de drie bovengenoemde!! beschuldigden werd,
wegens het afleggen van eene valsche ge
tuigenis, twee jaren celstraf gerequireerd.
Door de politie te Deutichem is op
gespoord en door die eener naburige ge
meente aangehouden een vermoedelijk uit
Pruisen gevluchte moordenaar van eene moe
der met dochter. Zijne uitlevering moet
reeds zijn aangevraagd en voor zijne aan
houding moet 1200 mark zijn uitgeloofd;
hij is geboeid naar Arnhem overgebracht.
Te Zutfen wordt sedert acht dagen
een man vermist, die met achterl iting van
zijn vrouw en vier jeugdige kindereu zijn
woning heeft verlaten.
Tegen acht tappers te Leeuwen is
proces-verbaal opgemaakt wegens het niet
opgehangen hebben in hunne lokalen van een
door den gemeente-secretaris gewaarmerkt af
schrift der vergunning.
In Friesland, op de heide van Sur-
huisterveen, is een man door pokken aan-
grtast. De oorsprong der ziekte is onbe
kend. De zieke woout daar met 9 andere
personen in eene hut van plaggen.
Uit Groningen wordt ons bericht, dat
de handelaar in granen, J. R. Van der
Baan (firma Van der Baan en Tiddens) al
daar, zijne betalingen heeft gestaakt. Naar
de loopende geruchten willen bedraagt het
passief pl. m. f 250,000, het actief pl m.
f 150.000. (Uil.)
Te Goes heeft zich het zeker zeer
zeldzame geval voorgedaan, dat eene dame,
die door zenuwlijden reeds een paar jaren
geheel en al haar spraakvermogen miste,
dit op eens, terwijl zij aan hevige benauwd-
hedeu, gevolgd door braking leed, terug
kreeg.
De man, die gisteren uit de balkon
deur van het hotel „De Oesterbeurs" te
lerseke op straat gevallen is, is heden na
middag aan de gevolgen overleden.
's GRitVOIIAGE.
Door Z. M. zijn benoemd: tot burge
meester van Berlicum, 11. C. Godschalx;
van Ilattem, C. J. L Mos, secretaris dier
gemeente; van Millingen, R. H. Reymers,
secretaris dier gemeente; van Nieuw- Beijer-
land, van Goudswaard en van Piershil, mr.
J. F. De Mey Mecima, secretaris dier ge
meenten; van Oudewater, R. W. Haentjens
Dekker, secretaris dier gemeente; van Brou
wershaven, J. M. Locxer de Bruyne; en
van Mijdrecht, J. G. De Voogt.
Door Z. M. zijn, met intrekking van
Zr. Ms. besluit van 27 Mei 1880 n°. IS,
de nieuwe tarieven A, B, G, D, E, G en
II van de onderlinge levensverzekering van
„Eigen Hulp", gevestigd te 's Gravenhage,
voor de verzekering van uitkeering bij over
lijden of bij het bereiken van bepaalden
leeftijd, goedgekeurd.
Door Z. M. is aan mej. A. Sönnekes,
geb. te Vreden (Duitschland), mits zij ove
rigens aan de bij de wet gevorderde ver
eischten voldoet, vergunning verleend tot
het geven van lager onderwijs.
Bij beschikking van den minister van
waterstaat, handel en nijverheid, zijn met
ingang van 1 Januari as. bevorderd: tot
opzichter van den waterstaat 2de kl. J.
Massink, thans opzichter 3de kl; tot op-
zichter van den waterstaat 3de kl. L. Koore
man, thans opzichter 4de kl; en is benoemd
tot opzichter van den waterstaat 4de kl.
L. J. Blankenbijl, te Rozenburg.
Aan het departement van justitie werd
Zaterdag aanbesteedde leverantie van a.
houtwaren, metselinaterialen verfwaren, glas
en kwasten, ten behoeve van het tuchthuis
te Leeuwarden, in 4 perceelen. Minste in
schrijvers: perceel 1, S Van Hulst en C°.
te Leeuwarden, voor f303; perceel 2, gebr.
Van Driessen te Leeuwarden, voor f 712.57;
perceel 3, van Duisen en Jellema te Leeu
warden, voor f 637.50; perceel 4, Van
Stegeren en C". te Zwolle, voor f234.14.
b. houtwaren, metselinaterialen, pannen, verf
waren glas en kwasten ten behoeve van de
militaire strafgevangenis te Leiden, in 3
perceelen. Minste inschrijvers: perceel 1,
gebr. Van Hoeken te Leiden, voor f 387.17J;
perceel 2, Van Delden en C". te Leiderdorp,
voor f903; perceel 3, II. C. Visser en Zn.
te Leiden, voor f301.97.
Aan het Zieker, is gisterenochtend in
een zandschuit het lijk gevonden van een
lSjarigen jongeling, die door verstikking
om 't leven is gekomen.
BUIT EN LAN USCH E BERICHTEN.
EMGELA3I D.
De Standard verneemt uit Sofia dat
vorst Alexander, zoodra de wapenstilstand
gesloten is, naar Petersburg vertrekt om te
beproeven zich met den Czaar te verzoenen.
Er heerscht steeds eene strenge vorst, zoo
dat wel dertig soldaten eiken dag doodvriezen,
FKANKRIJH.
In de kamer van afgevaardigden werd
door den minister Goblet medegedeeld, dat
de datum voor de bijeenkomst van het con
gres door de regeering op 28 December is
vastgesteld.
De kamer van afgevaardigden heeft met
293 tegen 212 stemmen de conservatieve
verkiezingen in het departement Landes on
geldig verklaard.
De heer Cogordan deelt in eene depê
che uit Shanghai, dd. 12 dezer, mede, dat
hij daags te voren een bezoek had gebracht
aan Li-Hung-Tshang, bij welke gelegenheid
hem gebleken was dat de onderhandelingen
betreffende het handelstractaat een aanvang
hadden genomen.
SPANJE.
In het koninklijk paleis te Madrid
heeft zich een vreemd incident vooigedaan.
Henri de Bouibon, hertog van Sevilla,
bevelhebber der koninklijke garde, wilde
koningin Christina sprekendie vermoeid
van een wandeling iu het Pardo, terug
keerde. De koningin kon den hertog niet
ontvangen, waarop deze zich met geweld
toegang tot de vertrekken der koningin
trachtte te verschaffen. De kamerheeren
wilden dit niet toelaten en hielden den
hertog terug, die zich toen zulke uitdruk
kingen veroorloofde, dat de officier der wacht
meende, deze aan den commandant der
hoofdwacht te moeten mededeelen. Gene
raal Pavia vond daarin aanleiding om den
hertog terstond in hechtenis te laten nemen.
De hertog van Sevilla is 37 jaren oud en
neef van koningin Isabella.
ZWITSEREAND.
De nationale raa 1 heeft met 86 tegen
2 stemmen de muntconveutie aangenomen.
DUITSCIIL AND.
Te Berlijn is eene maatschappij voor
Duitsche kolonisatie iu Zuid-Amerika opge
richt. Het aandeelen-kapilaal is vastgesteld
op 1 millioen mark, waarvan reeds 25U.OOO
Mark bij onderhandsche inschrijving is ge
nomen. In Maart van het volgende jaar
zal eene commissie, voor rekening der maat
schappij, zich naar Zuid-Amerika begeven,
om te onderzoeken, in hoeverre de zuide
lijke provinciën van Brazilië voor de kolo
nisatie van Duitsche onderdanen geschikt zijn.
CHINA.
Uit Shanghae wordt i. d. 18 Dec,
gemeld, dat de keizerin-regeutes in Febj,
