POL1TI E. tt A. M TT. Daar woont de heros der Nederlandsche letter kunde van dezen tijd, daarheen heeft hij zich teruggetrokken uit het land, dat zijne edelste be doelingen miskend, zijne grootsche voornemens gedwarsboomd heeft. Daar woont hij, die onvermoeid streed tegen kleingeestigheid, zelfzucht en eigenbelang en daarom belasterd werd door hen, in wie die ondeugden belichaamd warenen die niet konden duldendat hij zoo ver boven hen stond, al was het dan niet in rijkdom aan koffie, dan toch in rijkdom aan geest en gemoed. Over Multatuli wordt veel gesprokenmaar hoe F Men zegt eenige woorden over zijn talent, maar springt zoo spoedig mogelijk over op 's mans pri vaat °leven. En wat verhaalt men daarvan? De dwaaste, ongerijmdste dingen, die belachelijk zou den zijn, als zij niet het treurig bewijs waren van onedelen afgunst en van een boosaardig, tot kwaad spreken geneigd gemoed. Laat niemand denken, dat wij Douwes Dekker als een vlekkeloos mensch beschouwen wij wil len zelfs alles voor waar aannemen, wat ten zijnen nadeele gezegd wordt, maar onder deze voor waarde, dat wij een voldoend antwoord krijgen op onze vraag: kunt gij dat alles bewijzen? Er moet voor Multatuli eene zekere voldoening in gelegen zijn, dat men hem het bespreken waard acht. Zoovelen worden hier te lande doodgezwe gen, (en ouder hen mannen van zeer groote let terkundige verdiensten), dat men Multatuli wel eene groote eer aandoet door met hem eene uit zondering te maken. Wat is de oorzaak, dat Multatuli aan zoovele oordeelvellingen bloot staat? Hoe komt het, dat men hem bf woedend belastert en smalend verguist, of tot in het o verdrevene toe bewondert en ver eert? De oorzaak is in een paar woorden gezegd: Multatuli is een buitengewoon man. Hij is niet als zoovele andere mannen van onbetwistbaar talent, die, tot schade hunner ontwikkeling, gevangen zijn binnen den engen cirkel van ingepredikte zedelijk heid en bekrompen levensopvatting, die goedmoe dige verzen schrijven op het tandjeskrijgen van hun kind, die beleefd hun lezers vragen welken maaltijd zij hun moeten' voorzetten. Keen, Mul tatuli is zichzelf, hij is zelfstandig, los van alle banden, hij onderzoekt, gelooft, lijdt, geniet op zijne eigen wijzen dat alles baart groot opzien onder ae eerzame huisvaders en huismoeders en wordt hem door velen hunner zeer euvel geduid. Men moet zich in de geestelijke samenleving aan zekere begrippen, die als onschendbaar zijn geken merkt, houden, om niet door de menigte als een natuurwonder aangegaapt te worden, of als een goochelaar, wiens kunsttoeren men niet begrijpt en op wien daarom vol nijd afgegeven wordt. Multatuli heeft de zelfverloochening gehad zich boven de openbare meening te verheffen, hij heeft durven zeggen*. Publiek, ik veracht u"onver saagd heeft hij gestreden voor wat hij voor recht en waarheid hield, hij heeft het rijk der duisternis met heilige overtuiging van het goede zijner Zaak bekampt. Is dat geen bewijs van zielenadel en geestesgrootheid Eduard Douwes Dekker werd in Maart 1820 te Amsterdam geboren. Hij werd eerst voor de studie, later voor den handel opgeleid en ging op zijn twintigste jaar naar Indië, waar hij ze* ventien jaren lang in verschillende betrekkingen werkzaam is geweest, het laatst als assistent resident van Lebak, waar het drama werd afge speeld, dat door Multatuli in zijn „Max Havelaar" vereeuwigd is. Het boek verscheen hier te lande door toedoen van Mr. J. Yau Lennep in de jaren 1859 en 1800: de schrijver was dus bijna veertig jaren, toen hij het eerst voor het publiek optrad. Yoor het eerst op veertigjarigen leeftijd en dat een man als Multatuli! Hooren wij wat hijzelf hierover zegt in zijn werk„Over vrijen arbeid in Neerlandsch Indië": z/Hebt ge wel eens overwogen, lezer, hoeveel geestkracht er noodig was voor mij, om niet op- tetreden vóór mijn veertigste jaar? Gij kunt na genoeg weten, hoe ik menschen en zaken beschouw, ge kunt weten, dat ik het leven niet bei gegaan zonder de indrukken opt.evaugen, mij aanbood, welnu, ik heb die indrukkei zameld voor mijzelf, voor mijne allernaast: ving, vreezende, dat ze niet rijp waren, morgen zou moeten terugnemen, wat ik he dat er disharmonie wezen zou tusschen mannelijken leeftijd en ouderdom., in één. y heb gespaard en waarmede ik vrijgevig moge ge weest. zijn of verkwistend, met mijne denkbeelden' was ik nooit w rkw stend of vrijgevig.' Menig jong schrijver van onze dagen mocht wel bij dezen grooten meester ter schole gaan om zelf- beheersching te leeren. Hoe weinigen toch kun nen geduldig wachten, tot hun talent tot volle rijpheid 'is gekomen, hoe velen kunnen de eer zuchtige stem in hun binnenste niet tot zwijgen brengentoont zoo spoedig mogelijk aan de wereld, welke gaven gij bezit". En wat is dan ook het gevolg geweest van Mul- tatuli's ,/Uonum prematur in annum" ten opzichte van de letterkundige verdienste van zijn werk? Dat geheel Nederland de kritiek van prof. Veth in den "Gids van 1860 beaamde: rWij begroeten hier één der zeldzame gevallen, waarin de coup d'essai voor een coup de maitre mag gelden". Het bleef echter bij bewonderen en bespreken. Niemand gevoelde neiging om Havelaar krachtigen bijstand te verleenen, de Kegeering bleef er in berusten dat „daarginds meer dan dertig millioen onderdanen werden uitgezogen en mishandeld in 's konings naam", het Nederlandsehe volk zag rus tig aan (en doet dat nog), „hoe de Havelaars werden bespat met den modder der Slijmeringen en Droogstoppels." Aan het nageslacht de taak, die schande uitte- wisschen! Aan het, nageslacht de taak om, door Havelaar recht te doen, te toonen, dat zij niet de de lauwheid en eigenbaat hunner vaderen geerfd hebben BRINIO. De personendie Maandag den 4en Mei jl., des avonds te 9»- uur, twee politie agenten van af de Ruïne geassisteerd heb ben om een beschonken persoon naar de wacht te brengen, worden verzocht, tot het geven van inlichtingen deswege, zich aan het politiebureel te vervoegen. In 1843 gaf E. Douwes Dekker reeds een tooneel- spel uit: „De bruid daarboven." "Wij laten echter zijn eerst optreden in 1860 plaats hebben, omdat het bij die ééue poging bleef en Multatuli zelf den „Max Ha velaar" als zijn eerste werk beschouwt. SCHOOL- EX KERKNIEUWS. De heer P. A. C. Haltfman, kwee- keling van de Vereeniging tot bevordering van Inwendige Zending te Doetincheinbe doelende de opleiding van jongelingen tot predikanten in de Ned. Herv. kerk, is na 1 door hrt v-ovinciesl V«»rk- Jun ven den 'Yi - his:-./hop te Roermond F. JSoemban, onlangs benoemd tot a'dsistent- bisschop,' ais zooda ig plecl gewijd worden. SCHEEPSTIJDINGEN. Het stoomschip Maduravan Batavia naa Amsterdam, vertrok 9 Mei van Padang. De Noordbrabandvan Java naar Rotterdam, arriveerde 9 Mei te Marseille. De Zuid- holland, van Rotterdam naar Java, vertrok 9 Mei van Aden. De Prinses Marie, van Amsterdam naar Batavia, vertrok van Sout hampton 9 Mei. De Prins van Oranje, van Batavia naar Amsterdam, arriveerde te Suez 10 Mei en zette terstond de reis voort. De Utrecht, van Rotterdam naar Java, arr riveerde gisteren te Southampton. 3186 Staatsloterij. Vierde Klasse. Trekking van 11 Mei. Frijs van t 25000: N°. 18468. 0 5000: 20962. 0 u II 00: 0 11810. U 1500: H 7885. H 0 1000: 565 2923 12838 19272. II u 400: 0 2913 3195 8545 1/ 200: 3615 11830 14743 H li 100: 0 660 2458 4672 4704 16221. BURGERLIJKE STAND. ONDERTROUWD: G. L. v. Wackens, jm. 38 j. en A. C. N. Bakker, jd. 30 j. P. J. Schimtz.jm. 40 j. en M. A. Bijnsdorp, jd. 34 j. C. v. d.Heijden,jm. 32 C. en M. Kusters, jd. 27 j. L. H. Brijnen, jm. 25 j. en W. Verhoog, jd. 25 j. J. P. Pegs, jm. 23 j. en J. Martijn, jd. 24 j A. C. Voorbrood, jm. 24 j. en H. M. Brier, jd. 30 j.G. C. Thijssen, jm. 22 j. en P. J. S. Smolders, jd. 26 j. -J. H. L. Gluijsteen, jm. G5j. en M. J. v. Dooremaalen, wed. 62 j. L. J. v. Son deren, jm. 30 j. en J. M. Bos, jd. 24 j. P. Arnoldus, jm. 23 j. en M. Vroom, jd. 24 j. L. De Water, jm. 23 j. en J. J. De Winter, jd. 24 j. H. v. d. Leek, jm. 29 j en W. Blansjaar, jd. 25 j. E. M. Sclireuaer, jm. 23 j. en S. M. Ket, jd. 25 j. LAATSTE BERICHTEN. Ten nadeele van den antiquair E. in de Ilerderinnestraat te 's Hage zijn ontvreemd eenige oude zilveren horlogekettingen en andere zilveren voorwerpen. Een persoon die, naar het gerucht liep, getuige zou geweest zijn van het ver- 1 1 e o i-M'vneht P. (e 'silage, werd gister dorr co ooi. Iioord '.och - hij ut inlichting' te kinnen verstrekken De arroudissemcuts-rechti. te 3 Hage-heeft lieden v. d L. ge-wezel uij uöii !j i wegens misbruik van vertrouwen veiu«.-.v ring van ontvangen belastinggelden veroor deeld tot jaar celstraf en f 12.50 boete. Heden verscheen voor de rechtbank te 's Hage de onderwijzer T. V.oud 22 jaren, te Katwijk aan Zee, wien ten laste was gelegd de mishandeling van een 10-ja- rige knaap op de school te Katwijk aan Zee, dd. 10 Maart 11., die 1 April daar aanvolgende was overleden. Onderscheidene getuigen werden gehoord, die allen verklaar den, dat aan den knaap eenige klappen waren gegeven. Het geneeskundig onder zoek had echter aan het licht gebracht, dat de dood niet als het gevolg van onder gane mishandeling kon beschouwd worden. Beseh. erkende dat jongske door drift ver voerd, eenige klappen te hebben gegeven, waarover hij echter berouw gevoelde. De vice-president jhr. Laman Trip maakte de opmerking, dat iemand, die als bekl. zijn drift niet kon beheerschen, niet ge schikt was om als onderwijzer op te treden. Het openbaar ministerie, waargenomen door den subt.-officier mr. Pape, achtte het feit bewezen en requireerde voor den besch. zes maanden celstraf en ƒ100 boete. Luid snikkende zeeg den besch. na dien eisch, op de bank neer, waarna mr. R. S. Van Emden als zijn verdediger optrad. De uitspraak is bepaald op i 8 Mei aanst Vorige Laagste Hóógste Koers. Koers. Koers. AMSTERDAM, 11 Mei 1885. Staatsleeuiugeu. pCt. NEDERLAND. Cert. Nat. Werk. Sch. 2£ 661/s 66 667/18 dito dito3 801/g 79% 793/4 pito dito4 101 ioois/16 IOU/8 Oblig. dito 1884 4 101 101 101 Va BELG1E. Obligatiën4 9 9 Va dito21 6 8 Va HONGARIJE. Obligatiën 867 5 96 743/8 dito Goudleening 5 86I/4 87 dito 18814 77u/i6 777% ITALIË. Inschrijv. 1862/81. 5 00 71 CO 00 883% 883/4 Paul# Leen. 1860/64 5 OOSTENRIJK. Mei/November5 «3/16 6 6 3%6 6 6 Vi Febr./Augustus 5 65% 65% Zilv. Januari/Juli 5 66 66 66I/16 dito April/October 5 66% 663% in Goud4 S33/8 87 POLEN. Oblig. Schalk. 1844 4 83% 837% 84 PORTUGAL. Buitenland 1853/80 3 "Vs ■"7/16 44I/2 dito 18815 83 RUSLAND. Obl. Hope 1798/1815 5 98 98 Cert. Ins. 5e Ser. 1854 5 5 7 7/s dito dito 6e Serie 1855 5 82% 82%6 821/2 Oblig, 1862 50/100 5 89% 901% - dito 1864 1000 5 96% 97 9"3/8 dito 1866 1000 5 96% 97% dito 1877 20-100 5 9 43/. 943% 95 dito Ooster-Leening 5 55% 56 dito 2de Serie5 553% 8 5l5/i6 55 V2 dito '72 Gec. 50/100 5 90% 91% 9 l7/a dito'73 Gec. 50-100 5 90%6 91% 9 1 Vi dito 1884 gecons. 5 903% 903% dito 1850 leLng./lOO 90% 907% 91 dito 1860 2eLng. £100 873% 88% dito 1875Gec.*50-100 4» 831% 833% 84 dito 1880 Gecons 4 74% 75VI8 759/16 Obl.-Leen. 1867/69 4 801% 803/ia S0Va Oblig. in Goud 1883 6 1003% 1001% 101 SPANJE. Buit. Perpet. S Obl. 4 551% 547% 551/4 Binn. Perpetueele 4 537% TURKIJE. Geprivileg. Oblig. 5 72 713% 721/2 Oblig. Geregistreerde IS'3/l6 dito Gecv. Serie D. 163/IS 16 161/4 dito Geregist. 1869 7% dito Gecv. Serie C. 161/16 163/16 163/16 EGYPTE. Leening 1876 63% 631% 637/8 VER. STATEN. 1877 4 dito 1876 4£ 1091% MEXICO. *18513 171% 173% •dito 18643 7% 77% Vorige Laagste pCt. Koers. Koers. ZUID-AMERIKA. BRAZILIË. Londen 1865 5 947/8 943/4 dito dito 1860 4} 99 dito dito 1863 9*7/8 dito dito 1883 82 83 dito goud 1879 4* 831/2 COLUMBIA. ♦Oblig 161/2 161/8 ECUADOR. ♦1855 l 6I/2 PERU. *Obl. 1870 6 81/4 75/s ♦dito dito 1872 5 57/8 VENEZUELA. 1881 4 2 813/ie 281/2 Prov. en Steil. Leening. Amsterdam Oblig. 4 1OOI/4 Noordzeekannal 3 891/2 891/2 '8 Grav. Leen. 1884 4 1003/4 Groning. Prov. Leen. 4 100 Leiden1882 4 100 Rotterdam, 1882 4 101 101 Utrecht, 1879/83 4 1001/2 Zeeland, 1878/81 4 100 Iud. en Fin. Ondcro. Air. Hand.-V. Aand. «491/2 Amst. Bank dito 125 dito Kanaalm. Aand. 0 51 dito dito Oblig. 4 IOOI/4 Dorrep. Bk.d.V.-L.A. 55 56 6 84I/2 84I/3 Gem.-Crediet. Oblig. 4} 1021/2 dito dito 4 100 Ilandelsv. Amst. Ad. 70 70 Havenst.hootd. dito 62 Java-Bank dito 192l/o Koloniale Bank dito 46I/4 451/2 Nat. Hyp.-Bk. Pbr. 5 1021/2 Ned. Bank Aand. 2337/ö Ned. Handelm. dito 105 N.-Ind. Handb. Aand. 40 40 dito dito Oblig. 5 83 dito Landb.-Mij. dito 5 90 Ned. Panopt. Aand. 27 261/2 Pal.v. Volksv./200 do. 401/s Parkschouwburg dito 8 8 St. v.-M. Insul. Aand. 15 dito Java Aand. 6 dito Nederl. Aand. 51 51 dito Zeeland Aand. 86I/4 Twentsche Bank dito 103 West. Suikerr. dito. 8015/16 Ad. Maxw. L. G.C. C. 57/s 53/4 83/8 ♦dito Incomebondsdo. 89/l6 Spoorwegleeiiiiigen. Aken-Maastricht. 4 Haarl.-Zandv. Aand. 72 lloll IJzeren Aand. 1397/8 1411/2 dito dito Oblig. 4 IOOV2 1001/2 Exploit. St. Sp. Aand. 107 dito 1879/81 Oblig. 4 1003/s 1 OOI/2 Ned. Centraal Aand. 35 343/4 dito Oblig. Gestemp. 71 71 Bew. Uitg. Sch ƒ100 16 I6I/2 Ned. Ind. Sp.-Aand. 136 140 dito Oblig. 1879 3 823/8 823/8 dito dito 1869 41 1011/2 N. R\jn. Volg. Aand. 91 91 Hoogste Koers. 16* 73/4 29V« «Si/? 403/4 27 17 144 pCt. dito Oblig. 1865/83 4 dito. dito 1875/78 5 N.-Br.-Bokstel Aand. dito Obl. gest. 1875/80 Zuid Ooster Spoorw. 4 Theiss Aand5 dito Oblig. 5 Zuidital. Spw. Oblig. 3 Wars.-Bromb. Ad.4 Wars.-Weenen dito Groote Maats. Aand. 5 dito Hypoth. Oblig. 4£ Baltische Aand. 3 Brest-Grajewo Oblig. 5 Chark.-Az. 100 do. 5 Iwang. Dombr. dito 4j Jelez-Griasi dito 5 Jelez-Orel 1000 do. 5 Kurs Char, 1000 do. 5 K.-Ch. Az. 100 do. 5 Los. Sew. ƒ1000 do. 5 Morsch.-Sysran Aand. 5 Mosk -Jaroslaw Obl. 5 Mosk.-Kursk. dito6 Mosk-Smol. dito 5 Orel-Vitebsk Aand. 5 dito ZR. 1250 do. 5 dito Oblig5 Poti-Tifiis 1000 do. 5 dito dito 100 dito 5 RiaschkWiasrn.Aand. 5 Zuid-West. Sp. Aand. 5 dito Z. R. 3000 do. 5 Atchis.-Top. Aand. Atchis. Top. Oblig. 7 Atl. Pac.(W.D.) Ie II. 6 Buff. N.-Y.Ph. Aand. Buff. N.-Y. Ph. pref. Centr. Pacif. Aand. dito Oblig6 Calif. Oregon do. 6 San Joaq. Valley do. 6 Calif. Pac. 2e Hyp. do. 6 Canada-St. Certif. Ctiriad.Pacific. C.v. A Chesap. Ohio Obl. 6 dito 1ste Hypoth. 5 Chic. Atlant. C. v. O. 6 do. Jowa Midi. do. 8 do. Madison Ext. do. 7 do. Menominee do. 7 do. N.-W. Union do. 7 do. Win. St. Peter do. 7 Durl. Qin. C. v. Ad. do. Gr. Tr. 2e H Obl. 5 Chic. R.-Isl. Certif. dito South West. Obl. 7 CI. Akr. Col. Certif. Denv.-Rio Grande do. ♦DesMoin Frtd. Ie H. 6 Elor. Cent. W.Cert. v. A. dito dito Obl. Lr. B. 5 Illinois Cert. v. A. Kansas Pacif Oblig. 6 St.LouisCaïro Cert. v. d. j dito dito Income!). C. i Louisv. Nash v. Certif. j dito dito Oblig. 6 j Si Franc. Ad. le pr. I dito dito 2e pref. Vorige Koers. 99 105 8% 50 ioos% 101 867/8 531/4 461/2 621/4 120% 937/s ■"1/4 971/2 90 82 871/2 92 93% 85l%6 87% 541/4 991/4 1017/j 92 841/4 S4I/2 891/4 911/4 88 531/s 56Vs 551/2 71 1161/2 69 41/4 6% 291/3 108% 98 103 9 71/4 27% 873A 60 63 61% 127 1261/4 24% 1251/» 123% 120 72 1157/^ 122% 26% 6% 64l5/i6 14 44% 123 105 34 307/s 98% '6% 281/2 Koers. 991/2 100% S615/16 58% I2U/4 937/s 545/4 905/4 925/4 92 855/4 878/4 55 925/g 895/4 92 53% 57 691/3 98 103 273/4 373/4 61 607/j 1253/4 125 1231/2 26% 6 7/lo 455/16 33 301/4 99 271/2 Hoogste Vorige Laagste Koers. pCt. Koers. Koers. Mich. Cent. Certif. 50 Milw. St. Paul Aand. 95 Miss. Kans.Tex. Aand. 18 Vl6 177% dito dito Oblig. 7 1031/2 1031% dito Alg.Gec.IIyp. do. 5 571/2 573% dito Un. Pac. S.B. Ob. 6 104l/o dito Pac. South.Oblig. 6 IOÜ/2 583/16 New -Y. ErieW. Aand. 10 l/o 103/4 dito Cert. v. Pref. dito. 22 do.Ontaria m Com.-Bew. 71/2 73/ie 1211/s do. Pensylv. Ohio Ob. 95 95 94 Oregon Calif. Aand. 5 51/8 55 dito dito pref. HV2 861/2 13 St. P. en Man. Cert. 91 dito dito Oblig. 7 109 109 St. P. en Man. Oblig. 6 10l3/4 St.P.enMan.2e Hyp.0.6 1093/4 109 dito Dakota Ext. dito 6 1083/g 921/4 Pensylv. Cert. v. Aand. 1041/2 86 Southern Pacific Obl. 6 933/4 931/2 88 ♦Tol.Peor.2eHyp.Incb. 4 16 Union Pac. Hoofdl.Cert. 4 dito dito Oblig. 6 109 dito Coll. Trust Bonds 5 851/s 85Vl6 Wab. St. L. P. Cert. 7 6H/16 Brazilië. Spoorw. 5 791/s 90 921/2 Tramwegmaatsch. Amst. Omnibm. Aand. 193 dito dito Oblig. 4^ 102 1021/4 533/4 571/4 Gooische Stooratr. dito 61 dito dito Oblig. 4 791/4 Ned. Tramw. Aand. 73 737/8 983/t ■t N - en Z.-HdlJ.Trw.do. 43/4 Ziiider-Stoomtram do. 35 Preinielecningen. Amsterdam 1000 3 102 IOH/4 29% dito f 1003 IO0I/2 1043/4 dito Kanaal-M. C.v. A. 1 003/4 100 Gemeente-Crediet 3 97 97 Pal. v. Volksvlijt 1867 1091/2 109 Antwerpen 1874 3 993/8 99 37% Brussel 1879 3 IOOI/2 100 Hong. Staatsl. 1870 931/2 933/8 97 97 61% Oostenr.Staatsl. 1854. 4 103 1021/3 U23/8 112 126% 125% 1381/" 1381/2 Boden-Cred -Ansr.Ob. 3 781/s 79 Stad Weenen 1874 98 Pruis. L. 1855 Th. 100 3J 146 Keulen-Mjnden-Spw. 3J 1223/4 Rusl. Staatsl. 1864 5 127 1241/2 124 Madrid 1868 3 47 ♦Turksehe Spw. leen. 3 93/4 95/ö 6% 457/3 331/2 303/4 Hoogste Koers. 49% 18 1031/2 58 10% 713/l6 5% 131/4 85% 67/a 101% 105% 1383/4 93/4 Prijzen der Coupons. Oostenr. pap. 20.17i/ö dito zilv. 20 20—; diverse in j 11.60—; dito; dito met affidavit f 11.90; Portugeesckë 11.60—; Franscho 47.35; Belgische 47.35; div. Reich s- mark 58.55; Ilamb. Rusland Russ. zilv. Roebels 1.18dito papier. Roebel J Poolsche per zilv. Roebel Spaansche Piaster buiten!. dito dito Juli francs 47.35; dito dito binnenl. dito dito Juli 2.28; Amerika gouden Dollar fdito papieren Dollar/2.45 Koers van het geld: Beleen. Prol. a 4 pCt. Do met gemerkte Fondsen zyn noodlydend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1885 | | pagina 3