LE1H8C HE
(»i mn,
ll
1884.
WOENSDAG 17 SEPTEMBER.
BINNENLANDSCHE BERTCHTEN.
M\ 220.
De Courant verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel jaars f 1.50franco p. p. f 2.
sfionderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents.
De prjjs der Advertentiën is van 14 regels f 1.iedere regel meer 25 cenls, groote letters berekend naar plaatsruimte.
11
Rlil
1-
1)1)1
LEIDEN, 16 September.
- Ter voldoening aan de wet op het hooger onderwjjs droeg de rector
magnificus der universiteit dr. D. Doyer heden het rectoraat in het openbaar
over aan zijn opvolger den hoogleeraar dr. G. L. Huet en gaf daarbij levens, even
eens ingevolge dierzelfde wet, een overzicht der fata dezer hoogeschool gedurende
liet afgeloopen jaar. Deze lotgevallen stonden in een zeer nauwe betrekking
met die van het vaderland, zeide spreker. De ramp in Nederlandsch-lndië,
het 4dt eeuwieest van Luther, de komst der deputatie der Zuid-Afrikaansche
republiek, de wederkecrige bezoeken der koningen van Nederland en België,
het eeuwfeest der Maatschappij tot Nut van 'tAlgemeen, de plechtige her
denking van den muichelmoord op prins Willem I te Delft; dit alles waren
feiten die het afgeloopen jaar heeft mogen aanschouwen.
Veel liefs heeft hjj mogen zien, maar ook veel leed, helaas, het laatste
teel meer dan het eerste, zoodat de opgemaakte balans in zeer ongunstigen
toestand overhelde. Is de oorzaak hiervan ook op te sporenvroeg spreker,
ja zeker moest het antwoord luiden en wel in den geest of liever in den
Wlgeesteloozen toestand van onzen tjjd.
Willem I heeft deze hoogeschool gesticht met het doel om deze te doen
dienen als bolwerk der vrijheid, als een verzamelplaats van studeerende jonge-
l> lieden uit alle oorden der wereld. Wat is daarvan geworden? Sinds de
nieuwe wet op het hooger onderwijs van kracht is geworden, zjjn bijna alle
S vreemdelingen geweerd. Men noemt ons de Chineezen van Europa en om
dit epeteton eer aan te doen hebben wjj ons omgeven met een Chineesche
muur. In plaats der leuze Luctor et emergo, die ons vroeger bezielde, is
daarvoor in de plaats getreden. Indië is de kurk waarop Nederland drijft
«n nu die kurk niet meer drijvende is, nu de baten, die ons vroeger zoo
5 rijkelijk uit Indië toevloeiden, ophouden te bestaan, nu gaat men zich als
het ware vasthouden aan een stroohalm, de kracht in dezen toestand eenige
verbetering te brengen door het invoeren van bezuinigingen en kleine be-
jj lastingen. Als voorbeelden hiervan haalde spreker aan de afschaffing der
j ziekenklassen op het akademisch ziekenhuis alleen, als tweede voorbeeld een
brief door hem ontvangen, dat spreker zich aan overtreding der zegelwet
fiad schuldig gemaakt en wel ten beloope van ƒ25 plus de opcenten, omdat
h(j een student had ingeschreven op ongezegeld papier.
Eeo blijmoedig verschijnsel vond hij in de frissche levensopvatting der
tegenwoordig studeerende jongelieden. Hunne uitnoodiging gericht aan de
kleine matroosjes alhier om steeds hunne feesten bij te wonen, de St. Ni-
colaasviering door eenige medische studenten in het ziekenhuis hier steeds
gehouden op 5 December vonden bij hem veel bijval. De ontvangst der Zuid-
Afrikaansche deputatie door de studenten alhier was boven alle lof verheven.
1! En kon het ook anders In dat volk dat goed en bloed veil heeft gehad voor
de vrijheid herkenden wij toch ons eigen volk. Elke medaille heeft echter
ook zijne keerzijde. Bjj het diner door de burgerij aan de deputatie aange
boden schitterden vele door hunne afwezigheid, deze vormden het denkend
gedeelte, zjj begrepen dat die uitgeslepen boeren slechts hier kwamen om
te winnen, maar hier zoude hun zulks niet gelukken en dat zij gelijk
hadden blijkt uitstekend uit de slecht ingeteekende leening voorzeker, zeide
spreker. Kruger had recht om te zeggen; "Gij moet ons nie verafgoden nie"
De universiteit verloor gedurende het afgeloopen jaar drie professoren.
Jouckbloet door ziekte, Schlegel door den dood en Cobet tengevolge de wet.
Een droeve zaak was het te moeten verklaren dat de klassieke letterkunde
langzamerhand wegkwijnde uit gebrek aan leerkracht. Waren vroeger 4
hoogleeraren voor dezen tak der wetenschap, thans kan men slechts op 2
hogen. Ofschoon aan deze universiteit meer jongelieden hier in dit vak
studeeren, dan aan alle andere universiteiten te zamen, staal zij echter in
dezen bjj allen ten achter. Een lichtpunt was het te kunnen zeggen dat de
minister van binnenlandsche zaken de toezegging had gedaan op zijne be
grooting voor 1885 een post uit te trekken voor een derden hooglecraar in
dit vak.
Den vjjfden Mei vierde professor Heynsius zijn 25-jarig hoogleeraarsambt,
den 26"<n dierzelfde maand herdacht de hoogleeraar R. Van Boneval Faure het
zelfde feest. 8 Februari hield de rector magnificus eene rede, getiteld: Vooruit-
Leuze der Hoogeschool. Den 25»" Februari werd te Joure het geboorte-
loost gevierd van Anne Elias Borger, in leven hoogleeraar aan deze universiteit.
De hoogleeraren Zaayer en v. d. Burg hadden naar aanleiding der
'reeseljjke misdaad een droevige taak te vervullen gehad. Aan de heeren
Martin en Suringar was op verzoek verlof verleend een wetenschappelijke
reis te maken, doch zonder bezwaar van 'srijks schatkist. Den 11" Juli
aanvaardde dr. Jan Ten Brink het hoogleeraarsambt met eene rede getiteld:
De Nederlandsche taal en hare leerwijze.
Het aantal studenten bedroeg op het oogenblik 585. Vier studenten waren
de universiteit door den dood ontvallen. Een vreeselijke slag trof niet alleen
deze hoogeschool maar de geheele natie door het afsterven van Z. K. H. den
kroonprins der Nederlanden. In de akademische gebouwen zjjn eenige ver
beteringen tot stand gebracht, het bouwen van een nieuw akademiegebouw
is wederom voor onbepaalde tjjd uitgesteld.
Spreker droeg hierop het rectoraat over aan den hoogleeraar Huet en deed
daarbij den wensch vergezeld gaan, dat deze getuige mocht zjjn van het
aanbreken van betere dagen voor deze universiteit.
Uit de opgaven betreffende de sterfte en de geboorten in de maand Juli
II., bljjkt dat o. a. in de gemeente Leiden waren geboren 144 kinderen,
waaronder 4 levenloos aangegeven, overleden 96 personen, en wel: beneden
1 jaar 43, 1-5 jaren 115-14 jaren 3, 14—20 jaren 2, 20—50jaren 12,
50—65 jaren 10, 65-80 jaren 13, boven 80 jaren 2. Als oorzaak van den
dood wordt opgegeven: gebrekkige ontwikkeling 1, lichaamszwakte, lering
26, klierziekte, rhacitis, syphilis 1. absc. ulc. gangr. pyaem. haem. 1, pok
ken 2, roodvonk 1, mazelen 1, stuipen, trismus, epilepsie 4, apoplexie 3,
hersenziekte krankzinnigh. 5. ruggemergsljjden, paralysis 1, keel- en long
tering, bloedspuwing 10, kinkhoest 2, acute ziekten der ademhalingsorganen
9, chron. ziekten der ademhalingsorganen 5, hart- en vaatzieki. rheumat.
arthrit. 3, organ, hartgebreken, aneurysma 1, angina diphtherina 2, diarr
hoea, dysenterie 2, acute ziekten der spjjsverteringswerkt, 12, ziekten der
organa urogenilalia 2, verdrinken 1, onbekende oorzaak, plotseling 1. De
verhouding der overledenen tot 1000 inwoners in een jaar was 27,4.
Men meldt ons uit Katwjjk aan Zee: Van 8 tot 13 dezer zjja alhier
5 bomschuiten aangekomen, te zamen met 906 kantjes pekel- en 89200
sluks steurharing, waarvan twee partijtjes uit de hand zjjn verkocht voor
Vlaardingen, besteed werd ƒ15 per ton; voor volle steurharing 9.25 A
ƒ16.25 en voor ijle steurharing ƒ6.50 a f 8 per 1000 stuks. De schuit, ter
kantvisscherij bestemd, besomde 68 in 5 dagen.
De minister van financiën maakt bekend, dat het saldo van 's rijks
schatkist op 13 dezer bedroeg: bij de Nederlandsche bank 5,069,080.92%
en bij de betaalmeesters ƒ1,798,376.19, te zamen 6,867,457.11%.
Er zullen waarschijnlijk ook in 1885 geen nieuwe adspirant-ingenieurs
voor scheepsbouw in Ned. Indië, gedetacheerd bij een rijkswerf in Neder
land in opleiding genomen worden.
De ontworpen begrooting voor Ned-.lndië, dienst 1885, wjjst de vol
gende eindcijfers aan: uitgaven in Nederland ƒ25,178,391; uitgaven in Indië
ƒ117,958,017; totaal ƒ143,136,408. Middelen in Nederland, 38,634,102;
middelen in Indië 103,245,205, totaal 141,879,307. De begrooting sluit
derhalve met een tekort van ƒ1,257,101, te vermeerderen met het bedrag
voor aanbouw van schepen na beslissing der plannen betreflende de organi
satie van de zeemacht in Indië.
Het stoomschip Limburg, van Rotterdam naar Java,passeerde 14dezer
Malta. De Prins Frederik, van Amsterdam naar Batavia, vertrok van Suez
den 15 September. De Soenda, van Batavia naar Amsterdam, wordt a. s.
Donderdag in IJmuiden verwacht. De Zeeland, van Java naar Rotterdam,
vertrok heden van Marseille.
Uit Katwijk aan Zee wordt aan de IV. R. Ct. gemeldAlhoewel het
badseizoen nog niet geheel voorbjj is, zijn het slechts de schoone September
dagen, welke nog eenige families aan ons strand doen vertoeven. Het jaar
1884 heeft ons weder een groot eind verder gebracht. De geregelde en stel
selmatige ontwikkeling onzer zeebadplaats houdt stand, dank zjj de voortdu
rende vermeerdering van het aantal bezoekersdank zjj de uitstekende middelen
van communicatie waarover wij te beschikken hebben. Nog nooit was het aantal
badgasten zoo groot en het aantal dagelijksche bezoekers zoo lalrjjk. Alle
hotels waren voortdurend bezet en geen particulier huis, waar kamers te
huur waren, heelt ledig gestaan. De stoomtram benevens het drietalstoom-
booten voerden duizenden naar ons strand. Alleen de stoomtram vervoerde
in Augustus 38,437 personen. Ook het aantal rijtuigen, hetwelk naar hier
kwam, was veel grooter dan in vorige jaren. Vele buitenlanders, waar
onder een aantal schilders uit Carlsruhe, Dusseldorf, Berlijn, Boston enz.,
brachten eenige weken aan ons strand door, terwijl onze begaafde land
genoot Artz alhier een vast atelier heeft opgericht. Kortom, alles pleit voor
ontwikkeling en vooruitgang. Het aantal genomen zeebaden kan men op
10,000 stellen.
