PER TELEGRAAF.
Het grondgebied der stad Leiden.
dat het het status quo zou handhaven, wat het grondgebied van Marokko
en de politiek tegenover dat land betreft. Eene rectificatie der grens sloot
den afstand van een aanzienlijk deel grondgebied geenszins in zieti.
Drie dynamietontploffingen hebben in den afgeloopen nacht te Genua
plaats gehad bij de kerk der Onbevlekte Ontvangenis. Ongelukken of schade
zijn daardoor niet veroorzaakt.
DVIT8CHLAMI).
De rijksdag heeft gisteren het voorstel-Windthorsttot intrekking der
wet betreflende het interneeren en uitwijzen van geestelijken die onbevoegd
geestelijke handelingen verrichten, voor de eerste en tweede maal gelezen.
Paragraaf 1 werd bij hoofdelijke stemming 117 tegen 40 stemmen aangeno
men, en ook paragraaf 2 werd goedgekeurd. De regeering liet zich ten
opzichte van het voorstel niet uit.
liet gild van de schoenmakers te Oerlijn heeft verleden Dinsdag zijn
zeshonderdjarig beslaan herdacht door het houden van een gecostumeerden
optocht en andere feesten.
NEW-YORK, 11 Juni. Tilden heeft een brief geschreven, waarin hij ver-
klaart de caiididatuur voor het presidentschap niet aan te nemen, daar hij
materieel niet bij machte is deze betrekking naar eisch te vervullen.
ROME, 11 Juni. De katholieke bladen zijn zeer tevreden over den uilslag
der llelgische verkiezingen. De Uloniteur de Home zegtdat het weder aan-
knoopen van de diplomatieke betrekkingen met het Vaticaan en de herzie
ning der onderwijswet de gisteren behaalde overwinning zullen waarbor
gen tegen overrompelingen en tegen gevaren die morgen zouden kunnen
ontstaan.
De Opinione betoogt, dat bet clericale ministerie Italië niet kan benadec-
len, maar dat dit land niettemin op zijne hoede moet zijn.
BRUSSEL, 12 Juni. De Uloniteur Beige meldt dat al de ministers giste
ren hun ontslag den koning hebben aangeboden.
KN«EZ«irDElI.
II.
De laatste vergrooting was van het jaar 1659, toen Leiden had eene be
volking van 80000 inwoners. Na dien tijd is Leiden niet vergroot, alleen
bij de grensscheiding, die krachtens de wet op hel kadaster gemeenschappelijk
met de gemeentebesturen van Leiderdorp, Zoelerwoude en Oegstgeest gere
geld en in 1832 ingevoerd is, werd een deel van Oegstgeest daarin betrok
ken, op eene wijze, die nog altijd raadselachtig blijft tot op den liuidigen
dag, omdat, terwijl de stadsslooten langs de singels tot grensscheiding voor
de gemeenten Zoeterwoude en Leiderdorp werden gemaakt, die langs de Morsch-
cn de Rijnsburgsche Singel een wending verkregen om van Oegstgeest twee
gedeelten af te snijden die zelfs geen bevattelijke beschrijving, veel min
eene gewenschte aanduiding vergunnen en bovendien ook herhaaldelijk moeielijk- -
heden geven.
Leiden werd niet vergroot, want zij bereikte het hoogste cijfer der be
volking, dat lot in het begin der negentiende eeuw tot 25000 zielen daalde
en daardoor, behalve een groot aantal open erven van afgebroken erven in de
achterbuurten, ook open pleinen had verkregen, zooals: het Lootskcrkplein
en de Verwerstraat, de Gorte- en Haverstraten enz., benevens het door de
ramp van 12 Januari 1807 verwoeste gedeelte van het Rapenburg en de Lan-
gebrug. De bevolking was in 1829 weder geklommen lot 28000 zielen en de
Stedelijke Raad. daartoe bij kon. besluit gemachtigd, trachtte het bebouwen van
open erven uil te lokken door toekenning van vrijdom van lasten totdat in de
laatste 50 jaren in het belang van Leiden ten bate der fabrieksnijverheid de
Yeslwallen werden bebouwd met de Koninklijke Nederlandsche grofsmederij,
de ijzer- en metaalgicterij der firma D. A. Schretlen C°.. de marokijnfabriek
van Gebroeders Van Wensen, de wattenfabriek van de firma Jaeger G°.
de Lcidsche broodfabriek en de katoenfabriek van de firma De lleyder&C'.,
die in 1836 reeds het Lootskerkplein had ingenomen, maar ook het Rijk
verkreeg kosteloos uitgebreide open gronden lot het houwen van een Acade
misch Ziekenhuis, van 's Rijks kabinetten voor Chemie, Anatomie en Physica
en niet het minst voor kazernen, alles een groot deel uitmakende, dat,
evenals het groote Rnïneplein tot exercitieveld, als bouwgrond had kunnen
dienen.
Kunnen dienen? Ja, want terwijl het cijfer der bevolking van 1829 tot
1854 is geklommen tot 36796 en derhalve in de 25 jaren met 30 pCt. is
vermeerderd, was het tot 1879 gerezen tot 41241 en dus met ongeveer
12 pCt. En waarom dit verschil
Dit is een belangrijk feit; want de Stadssingels zijn na de afschaffing der
plaatselijke accijnsen, waardoor de voornaamste levensbehoeften binnen Leiden
goedkooper te verkrijgen waren, maar de huishuren onder den rook der stad
onder aangrenzende gemeenten niet zoo hoog waren dan binnen Leiden door
het beperkt getal woningen, ofschoon een tal van arbeiderswoningen op
open erven en straten, stegen en grachten waren gebouwd, aanmerkelijk
lager. De heffing van plaatselijke en rijks directe belastingen had ook daarbij
invloed, zoodat geheele volkrijke buurten zijn ontstaan aan de onmiddellijke 1
grensliniën en de bewoners van die nabijheid genoten de lusten, terwijl Leiden
belast bleef en meer en meer bezwaard werd door onvermijdelijke plaatselijke
uitgaven en ook door meerder toezicht op de openbare veiligheid buiten de
stad als onbezoldigde rijkspolitiebeambten nog altijd vermeerdering van po
litiepersoneel behoeft. Dat werd reeds in 1829 door den voormaligen minis
ter van justitie erkend door een ontworpen plan om het toezicht der Leidsche
politie uit te breiden lot al die gedeelten der omtiggfnde dorpen die in de
vorige eenwen onder Leiden's grondgebied begrepen bij de laatste pogingen
tot vergrooting in het vorig jaar beproefd, maar mislukt werden aangeduid en
bedoeld.
En als nu Leiden kan wijzen op het voortdurend kosteloos gebruik, dat
het rijk geniet van de aan Leiden in eigendom toebehoorende militaire ge
bouwen. het militaire detenliehuishet huis van arrest 's Gravenstein, de
beschikking over het Ruïneplein en de hierboven aangehaalde kosteloos ver
kregen gronden voor 's rijks universiteit, en de gemeentelijke geldelijke
bijdrage van 125 000 voor den bouw van 's rijks ziekenhuis en de tonnen
gouds voor den aanleg van den spoorweg Leiden Woerdenals Leiden mag
herinneren hoeveel bouwgrond zij ten algemeenen nutte en in het belang
van nationale nijverheid heeft afgestaan, waarvan zij door de heffing van
belastingen voordeden had kunnen trekken dan zou tiaar ook in vorige eeuwen
ocirooijcn zijn verleend otn zich uittebreiden en te vergrooten. Er was
een tijd toen Leiden voordeel trok voor de stedelijke kas van het kosteloos
in gebruik afslaan van utilitaire en andere rijksgebouwen; 't was gedurende
de heffing van plaatselijke accijnsen. Een talrijk garnizoen droeg bij in de
accijnsen op het gemaal, liet geslacht, de brandstoffen en het gedistilleerd.
De rijks universiteit en de arrondissemenls-rechtbank deelde door haar tal
rijk en gegoed personeel in de plaatselijke directe belastingen en de accijnsen.
Door de afschaffing der laatstgenoemde heffingen verloor de stadskas dat
voordeel, 't welk door het talrijk bezoek bij gelegenheid der studentenfees
ten verkregen werd. en de inwoning van officieren, hoogleeraren en stu
denten in de aangrenzende gemeenten verminderde de aanslagen in de
directe belastingen.
's Rijks schatkist wordt bezwaard met de aanzienlijke kosten van aan
koop van gronden en het stichten van kazernen, gevangenissen en rechts-
gebouwen, die Leiden steeds en ook nog. niettegenstaande het verlies van
de vroeger daaruit voortspruitende baten, kosteloos in gebruik afstaat.
Eischt niet het algemeen belang, gelijk de billijkheid, dat Leiden onder
al die omstandigheden en hij die aangehaalde feiten vergoeding erlangd in
eene vergrooling van grondgebied, dat in vorige eeuwen haar niet zou wor
den geweigerd, omdat de omliggende gemeenten voordeelen trekken van
ingezetenen, die wel beschouwd als burgers van Leiden kunnen worden
beschouwd, gelijk vroeger op kerkelijk en maatschappelijk gebied het ge
val was?
De aanvrage die in het vorig jaar is geschied, de pogingen, die daartoe
zijn aangewend, hebben schipbreuk geleden bij de provinciale staten, maar
de gronden zijn niet openbaar gemaaktdie Leiden in haar belang heelt
aangevoerd, evenmin als de redenen, die bij de provinciale staten bestonden
om geen gevolg Ie geven aan hel verzoek tol vergrooting. Uf de eisch lot
grensverandering te groot dan wel de beweegredenen, waarop zij ruste, te zwak
en onvoldoende waren, 't is een geheim gebleven. Zal men op nieuw en op
de ontwikkelde en aangehaalde gronden eene poging wagen en kan er meer
hoop worden gevoed op een gunstig gevolg? Op deze vraag geve een toe
passelijk slot het antwoord.
AKAÖEMIE-NIEUWS.
PROMOTIE AAN DE LEIDSCHE UNIVERSITEIT.
Den I2den Juni de heer C. B. L. F. Van Ewijk, geb. te Elden (bij Arnhem),
in de staatswetenschap, na verdediging van zijn akademisch proefschrift:
De beteckenis van het woord geestelijkenin art. 91 der Grondwet.
Daarna dezelfde in de rechtswetenschap met stellingen.
OPGAVE VAN BRIEVEN,
welke in de eerste helft der maand Mei door liet postkantoor te Leiden
zijn verzonden en die niet besteld zijn, omdat de personen, aan wie zij
geadresseerd waren, op de aangewezen plaatsen onbekend waren.
Geadresseerd aan: J. Taveren, Ie Almeloo; M. Spruit, Ie Alfeu; K. De
Haai, C. M. De Jong Van Rodenburg en mej. Roemeling. allen te Amster
dam; mej. A. C. v. Dillen, te 'sGravenhage; P. Slurink, te GroningenZijl
stra te Haarlem; J. J Klein, te Hillegom; wed. K. v. d. Rape, te Lisse;
Franciskns, te Maastricht; wed. Wachtendonk, te Nieuweramstel; A. Riegafs
en mej. A. Dtayer Groenewoud, beiden Ie Rotterdam; J. Boonstra, te Vis
vliet; E. Van Dijk, plaats van bestemming niet bekend. Brief kaai ten: wed.
Bavink en G. Trijlink, beiden te Amsterdam; Peltenburg, te Arnhem; C. H.
Vruhn, te Enschede; mej. Filles Enthoven, Ie Nieuweramstel; mej. E. Pat-
zoldte Rotterdam; L. Eisses. plaats van bestemming niet bekend. Verzon
den geweest naar DuitschlandVan Etiiden, te Wiesbaden. Engeland: C.
Lolli, te Gravesend.
S551, Staatsloterij.
Vijfde Klasse. Trekkm/ ran 12 Juni.
Prijs van f 15000: N». 17377.
v v 1000: 475 5488 9120 10079 11616 12678 14911
17617.
200: 2070 7579 12022 13661 14922 15241 16871.
e e n 100: 1010 3816 6117 6338 9953 10055 13287
13378 18006 19790.
Prijzen van 70.
27 2066 3627 5991 7731 10114 121o9 13450 14975 16784 18160 19667
lo8 2086 3852 6004 7814 10145 12191 13521 14979 16856 18174 19812
207 2242 4206 6148 7976 10194 12306 13524 15026 16859 18199 19858
245 2306 4409 6498 8003 10264 12427 13579 15597 16868 18225 19900
267 2366 4423 0628 1.074 10340 12453 13828 15630 16892 18258 19901
288 2403 4453 6786 8264 10494 12533 13858 15692 16946 18354 19902
347 2436 4462 0874 8286 10526 12721 13963 15715 17005 18408 19994
473 2440 4677 7013 8506 10690 12,96 14029 15818 17082 18426 20048
604 2499 4759 7076 8613 10897 12821 14087 15837 17092 18449 20070
822 2614 4892 7154 8820 10925 12822 14090 15862 17149 18485 20136
1024 2678 5000 7255 8987 11038 12887 14196 15870 17190 18495 20193
1199 2744 5070 7315 8985 11096 12907 14230 15980 17748 18774 20213
1380 2876 5161 7320 9373 11212 12917 14292 16016 17749 18787 20273
1528 2924 5584 7346 9375 11350 13100 14466 16045 17813 18968 20290
1540 3080 5645 7353 9458 11399 13115 14625 16167 17861 19090 20363
1648 3208 5809 7356 9538 11487 13287 14674 16210 17905 19235 20456
1656 3337 5812 7520 9752 11592 13398 14758 16215 18029 19298 20861
1663 3411 5829 7623 9931 11605 13428 14926 16622 18037 19377 20920
1672 3413 5871 7656 9967 12086 13439 14928 16671 18139 19439 20993
1920 3624 5848 7690
