LEIBBSC DONDERDAG 12 JUNI. 94%[ tii 181 afsla: RU der» en a; icoui zijl litzil g; ti len i Kast i Ider i Tui Vrncl Blee 353 18*4. W°. 137. 1121 en, J leert Zoldi i.gr« ling A.Vi nal lemdi 'de i 42 d 73 J De Courant verschijnt dagelijks, Zonen Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel laars 1.50, franco p. p. 2. afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents. De prijs der Advertentiën is van 14 regels 1.—, iedere regel meer 25 cents, groote letters berekend naar plaatsruimte. -- T BINNENLANDS CUE BERICHTEN. 56 i 67 125 ld 54 98 9H| 85^4 85*| 101 92%! 56 «4 56* 91K 37* .24* 11* 20 15'4 14» 7* 89 13* 09 12* 40* 33* 27* 46* 91 20.7! 11.1 island LEIDEN. 11 Juni. Heden middag aanvaardde de beer dr. Jan Ten Brink bet Item opge dragen hoogleeraarsambt aan deze universiteit met het houden eener rede voering: //Over de geschiedenis der nationale letterkunde en hare leerwijze". Na zjjnc zeer talrijke toehoorders een kort overzicht te hebben gegeven van den toestand der letteren in de middeleeuwen vestigde hij hunne aandacht op de beoefening der letteren in den loop der achttiende eeuw. Toen. zeide spreker, begon er op dit gebied ecnige bedrijvigheid te ontstaan; verschil lende beoefenaars van litteratuur schreven historische woordenboeken, als o. a. Van Kampen, Van Loon, Jeronimo De Vries, De Klerk, die zelfs een boek in het licht gaf, waarin hij aantoonde de invloed welke de vreemde letterkunde op de onze had uitgeoefend. Zoowel de aesthetische als de his torische critiek bleven aan deze werken geheel vreemd. De letterkundigege- schiedvorsching bepaalde zich tot tijdrekenkundige aanteekeningen de critiek slechts tot zelfverheffing. Gedurende het tijdperk van 1815—1830toen alles bier te lande voorspoed en welvaart kenmerkte, was er een geest van loom heid en vadsigheid ontstaan, welke eerst door de omwenteling van 1830 werd afgeworpen. Er braken toen betere dagen aan voor onze letterkunde. De Leidsche hoogeschool kan zich beroemen hieraan een geweldigen stoot ge geven te hebben. Hare jongelingschap beloonde zich even dapper in gedul dige nasporingen op het gebied der wetenschappen, als op de slagvelden van HasseltBautersem en Leuven. Buitengewoon groot was de invloed aan deze hoogeschool van Jacob Geel, buitengewoon hoogleeraar aan deze hoogeschool. Onder zijne leiding werden gevormd Bakhuizen van den Brink en Jonck- bloet. De eerste had met zijne vrienden Potgieter en lleye den »Gids" in het leven geroepen, slechts om een einde te maken aan de zelfbewierrookingin de letterkundige critiek, om de baan te openen voor hen, die de letter kundige kunst zelfstandig en degelijk wilden beoefenen. Zij hielden zich vooral bezig met de letterkunde van de zestiende en zeventiende eeuw, ter wijl Jonckbloet zorg droeg voor de verwaarloosde letterkunde der middel eeuwen. De arbeid van zulke uitnemende mannen legt groote verplichtingen op aan allen die hunne voetstappen wenschen te volgen. Spreker gaf vervolgens een overzicht op welke wijze hij zulks zou trachten te doen. Hij, die dezelfde kunde wil beoefenen, vervolgde spreker, zal terstond inzien, dat door hem tweeërlei arbeid moet worden verricht, namelijk de zuivere historische en de crïstisch-aesthetisclie. Niet alleen de wording maar ook de oorzaken dier wording zal hij te onderzoeken hebben, hij zal dus hebben te volgen eene streng historisch-empirische methode, hij zal als het ware moeten doordringen tot den geest van den schrijver, hij moet ingelicht worden over zrjne wjjze van denken en gevoelens en zal dan tot de ontdekking komen, dat er tusschen verschillende schrijvers ook verschillende gevoelens zijn te vinden. Thans rijst de vraag naar de oorzaken dier afwijkingen. De ondervinding leert dat de natuur, het klimaat, de bodemde eeuw, het tjjdvak, waarin schrijvers levenhierop grooten invloed hebben. Na het historisch onderzoek kwam spreker tot het critischhierbij moet men rekening houden met het al gemeen oordeel der menschheid, dat bepaald beslist over schoon cn leelijk. Door verschillende voorbeelden lichtte spreker deze beweringen toe. Vervolgens deelde hij ons mede zijne denkwijze over de onderlinge betrekking tusschen de zuiver geschiedkundige en de aesthetisch-critische. Met Lessing geloofde hij dat alle bespiegeling over kunst, uitgaande van algemeene begrippendieniet aan de ervaring zijn ontleend, niets geven. Ook dit maakte hij door voor beelden duidelijk. Is de critisch-aestetiek van groot belang, de historie echter moet hoofdvak zijn. Omtrent de oorsprong, de geschiedenis der dier fabelen wijdde spreker in het uitgebreide uit. Ten slotte richtte hij nog een woord tot curatoren, professoren en in het bijzonder tot den hoogleeraar De Vries, tot wien hij o. a. zeide: //onder een generaal als gij kan de minste soldaat lauweren plukken", en eindelijk tot de studenten, wien hij hunne hooge roeping onder het oog bracht, eene wetenschap toch als deze kan uit den aard der zaak door de studee- rende jongelingschap worden bejegend. Een volk, dat zijn verleden, zijn taal en letteren waardeert, kan niet verdwijnen uit de rij der natiën. Het is mogelijk door kracht van wapenen vestingen te veroverendoch met Jan Pietersz. Koen riep hij hen toe: //Descspereert nietEr is ééne vesting die on neembaar blijft. Hem was de taak opgedragen voor bet behoud van die ves ting te strrjden, hij rekende daarbij op hunne hulp. Uitbundige bijvalsbetuigingen vielen hem hierop ten deel. hCif amen v tav aaw vUUaa.M De heer J. E. Van Straaten, alhier, is benoemd tot onderwijzer aan eene Christelijke school te Rotterdam. Blijkens achterstaande annonce is de directie van den Leidschen tram way voornemens, zoowel voor volwassenen als voor schoolgaande kinderen, pcrsoneele abonnementskaarten verkrijgbaar te stellen, geldig voor drie, zes, negen en twaalf maanden. Hoewel de prijs nog niet bekend is, ver trouwen wij, dat de prijsvermindering dier kaarten wel van dien aard zal zijn, dat velen zich eene dusdanige kaart zullen aanschaffen en op die wijze de uitbreiding van het tramverkeer zal ten gevolge hebben. Omtrent den toestand van Z. K. 11. den prins van Oranje deelen wij het volgende mede: Bericht van gisterenavond 9 u. 30 m.: Z. K. H. bracht den dag betrek kelijk rustig door. Overigens kwam er in den toestand van den prins geen meldenswaardige verandering. Het bulletin hedenmorgen te half 12 uren uitgegeven luidt: Omtrent den toestand van Z. K. 11. valt weinig nieuws mede te deelen. Over het alge meen is het ziekteproces niet verergerd. In den namiddag werd nog uit 's Hage gemeld: De temperatuur van den kroonprins daalde heden reeds onder 40 graden. In de ademhalingsorganen vertoonde zich insgelijks verbetering. Toch is men, althans tot na den 21(n dag, niet zonder zorg. Uit Carlsbad wordt aan de TV. R. Ct. gemeld, dat Z. M. de koning gis teren en eergisteren op raad van zijnen artr "i»> «:t >s «pnaan waarschijnlijk wegens het gure weder; maar dat overige: ;i er bevredigend is. Ten einde eenvormigheid te verkrijgc. plaatsvervangers tot onderofficier, is den k;,:nu landmacht door den minister van oorlog bc om daarvoor geschikten in dien graad aan gezonderd de blijvende plaatsvervangers, die vuur hun op. als onderofficier in het leger hebben gediend. Overeenkomstig nieuwe voorschriften kunnen de kommandanten van het leger aan verlofgangers, die hun eerste dienstjaar hebben volbracht, namens den minister toestemming verleenen tot het aangaan van een huwe lijk indien het request op zegel is geschreventerwijl in het schriftelijk bewijs der toestemming uitdrukkelijk er aan moet herinnerd worden, dat de verlolganger door zijn huwelijk in geen geval wordt ontheven van het volbrengen zijner militaire verplichtingen, zoodat hij ook niet zal kunnen worden vrijgesteld van de opkomst in wcrkelijken dienst, waartoe hij wordt opgeroepen. Aan den bij het 3e reg. huzaren nieuw benoemden ritmeester C. M. Sprenger, wordt het kommando opgedragen over het 3e escadron. Uit eene mededeeling in de gisteren gehouden vergadering der Maat schappij van weldadigheid blijkt, dat het totaal-bedrag der collecte voor de maatschappij is 56,714.26%. Hel stoomschip Samarang, van Java naar Rotterdam, vertrok gisteren middag van Marseille. De Conrad, van Amsterdam naar Batavia, passeerde kaap Rocca 10 Juni. De Voord-Hollandvan Java naar Rotterdam, arri veerde gisterenavond te Suez. In zeldzamen glans schittert tegenwoordig dag aan dag de planeet //Venus" aan den avondhemel. Aan lichtsterkte overtreft zij alle sterren, zoodat men zich bij het opzoeken er van onmogelijk vergissen kan. Sedert geruimen lijd beweegt zij zich naar de aarde henen en binnenkort zal zij tusschen zon en aarde voorbijgaan, om dan, na eenige dagen onzichtbaar te zijn geweest, als morgenster weder te verschijnen. Hoewel thans slechts een vierde gedeelte der naar ons toegekeerde sch if. in de gedaante vaneen sikkel (ongeveer zoo als de maan, een of twee dagen vóór het eerste kwar tier, er uitziet), door de zon wordt verlicht, en dit zichtbaar gedeelte steeds kleiner wordt, is zrj den geheelen dag roet het bloote oog aan den hemel te vinden. (IV. R. Ct.) De voorwerpenuit een koffer van de hertogin Van Saksen-Meiningen gestolen, zijn de volgende: 1 broche, bestaande uit zeven zwaluwen van kleine brillanten, in goud gezet; 1 dito van matgoud (rond) met paarl in het midden; 1 ronde dito met ster van brillanten en turkoois in het midden: 1 langwer pige gladgouden broche met paarl aan beide uiteinden en waaraan twee kwastjes van brillanten; in hel midden der speld, aan het einde van ieder der kwastjes, een klaverblad van paarlen; 1 broche van brillantenvoorstel lende een aariibezicbloem waardoor een gouden speld; 1 langwerpige broche met groote brillanten en met kleine paarlen omzet. De commissaris van po-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leydse Courant | 1884 | | pagina 1