LEIBBSC
DONDERDAG 12 JUNI.
94%[
tii 181
afsla:
RU
der»
en a;
icoui
zijl
litzil
g; ti
len i
Kast i
Ider
i Tui
Vrncl
Blee
353
18*4.
W°. 137.
1121
en, J
leert
Zoldi
i.gr«
ling
A.Vi
nal
lemdi
'de i
42 d
73 J
De Courant verschijnt dagelijks, Zonen Feestdagen uitgezonderd. De prijs der Courant is per vierendeel laars 1.50, franco p. p. 2.
afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents.
De prijs der Advertentiën is van 14 regels 1.—, iedere regel meer 25 cents, groote letters berekend naar plaatsruimte.
-- T
BINNENLANDS CUE BERICHTEN.
56 i
67
125 ld
54
98
9H|
85^4
85*|
101
92%!
56 «4
56*
91K
37*
.24*
11*
20
15'4
14»
7*
89
13*
09
12*
40*
33*
27*
46*
91
20.7!
11.1
island
LEIDEN. 11 Juni.
Heden middag aanvaardde de beer dr. Jan Ten Brink bet Item opge
dragen hoogleeraarsambt aan deze universiteit met het houden eener rede
voering: //Over de geschiedenis der nationale letterkunde en hare leerwijze".
Na zjjnc zeer talrijke toehoorders een kort overzicht te hebben gegeven van
den toestand der letteren in de middeleeuwen vestigde hij hunne aandacht
op de beoefening der letteren in den loop der achttiende eeuw. Toen. zeide
spreker, begon er op dit gebied ecnige bedrijvigheid te ontstaan; verschil
lende beoefenaars van litteratuur schreven historische woordenboeken, als
o. a. Van Kampen, Van Loon, Jeronimo De Vries, De Klerk, die zelfs een
boek in het licht gaf, waarin hij aantoonde de invloed welke de vreemde
letterkunde op de onze had uitgeoefend. Zoowel de aesthetische als de his
torische critiek bleven aan deze werken geheel vreemd. De letterkundigege-
schiedvorsching bepaalde zich tot tijdrekenkundige aanteekeningen de critiek
slechts tot zelfverheffing. Gedurende het tijdperk van 1815—1830toen alles
bier te lande voorspoed en welvaart kenmerkte, was er een geest van loom
heid en vadsigheid ontstaan, welke eerst door de omwenteling van 1830 werd
afgeworpen. Er braken toen betere dagen aan voor onze letterkunde. De
Leidsche hoogeschool kan zich beroemen hieraan een geweldigen stoot ge
geven te hebben. Hare jongelingschap beloonde zich even dapper in gedul
dige nasporingen op het gebied der wetenschappen, als op de slagvelden van
HasseltBautersem en Leuven. Buitengewoon groot was de invloed aan deze
hoogeschool van Jacob Geel, buitengewoon hoogleeraar aan deze hoogeschool.
Onder zijne leiding werden gevormd Bakhuizen van den Brink en Jonck-
bloet. De eerste had met zijne vrienden Potgieter en lleye den »Gids" in het
leven geroepen, slechts om een einde te maken aan de zelfbewierrookingin
de letterkundige critiek, om de baan te openen voor hen, die de letter
kundige kunst zelfstandig en degelijk wilden beoefenen. Zij hielden zich
vooral bezig met de letterkunde van de zestiende en zeventiende eeuw, ter
wijl Jonckbloet zorg droeg voor de verwaarloosde letterkunde der middel
eeuwen. De arbeid van zulke uitnemende mannen legt groote verplichtingen
op aan allen die hunne voetstappen wenschen te volgen.
Spreker gaf vervolgens een overzicht op welke wijze hij zulks zou trachten
te doen. Hij, die dezelfde kunde wil beoefenen, vervolgde spreker, zal terstond
inzien, dat door hem tweeërlei arbeid moet worden verricht, namelijk de
zuivere historische en de crïstisch-aesthetisclie. Niet alleen de wording maar
ook de oorzaken dier wording zal hij te onderzoeken hebben, hij zal dus
hebben te volgen eene streng historisch-empirische methode, hij zal als het ware
moeten doordringen tot den geest van den schrijver, hij moet ingelicht worden
over zrjne wjjze van denken en gevoelens en zal dan tot de ontdekking komen, dat
er tusschen verschillende schrijvers ook verschillende gevoelens zijn te vinden.
Thans rijst de vraag naar de oorzaken dier afwijkingen. De ondervinding
leert dat de natuur, het klimaat, de bodemde eeuw, het tjjdvak, waarin
schrijvers levenhierop grooten invloed hebben. Na het historisch onderzoek
kwam spreker tot het critischhierbij moet men rekening houden met het al
gemeen oordeel der menschheid, dat bepaald beslist over schoon cn leelijk. Door
verschillende voorbeelden lichtte spreker deze beweringen toe. Vervolgens
deelde hij ons mede zijne denkwijze over de onderlinge betrekking tusschen
de zuiver geschiedkundige en de aesthetisch-critische. Met Lessing geloofde hij
dat alle bespiegeling over kunst, uitgaande van algemeene begrippendieniet
aan de ervaring zijn ontleend, niets geven. Ook dit maakte hij door voor
beelden duidelijk. Is de critisch-aestetiek van groot belang, de historie
echter moet hoofdvak zijn. Omtrent de oorsprong, de geschiedenis der dier
fabelen wijdde spreker in het uitgebreide uit.
Ten slotte richtte hij nog een woord tot curatoren, professoren en in het
bijzonder tot den hoogleeraar De Vries, tot wien hij o. a. zeide: //onder
een generaal als gij kan de minste soldaat lauweren plukken", en eindelijk
tot de studenten, wien hij hunne hooge roeping onder het oog bracht,
eene wetenschap toch als deze kan uit den aard der zaak door de studee-
rende jongelingschap worden bejegend. Een volk, dat zijn verleden, zijn
taal en letteren waardeert, kan niet verdwijnen uit de rij der natiën. Het
is mogelijk door kracht van wapenen vestingen te veroverendoch met Jan
Pietersz. Koen riep hij hen toe: //Descspereert nietEr is ééne vesting die on
neembaar blijft. Hem was de taak opgedragen voor bet behoud van die ves
ting te strrjden, hij rekende daarbij op hunne hulp.
Uitbundige bijvalsbetuigingen vielen hem hierop ten deel.
hCif
amen v
tav aaw vUUaa.M
De heer J. E. Van Straaten, alhier, is benoemd tot onderwijzer aan
eene Christelijke school te Rotterdam.
Blijkens achterstaande annonce is de directie van den Leidschen tram
way voornemens, zoowel voor volwassenen als voor schoolgaande kinderen,
pcrsoneele abonnementskaarten verkrijgbaar te stellen, geldig voor drie,
zes, negen en twaalf maanden. Hoewel de prijs nog niet bekend is, ver
trouwen wij, dat de prijsvermindering dier kaarten wel van dien aard zal
zijn, dat velen zich eene dusdanige kaart zullen aanschaffen en op die wijze
de uitbreiding van het tramverkeer zal ten gevolge hebben.
Omtrent den toestand van Z. K. 11. den prins van Oranje deelen wij
het volgende mede:
Bericht van gisterenavond 9 u. 30 m.: Z. K. H. bracht den dag betrek
kelijk rustig door. Overigens kwam er in den toestand van den prins geen
meldenswaardige verandering.
Het bulletin hedenmorgen te half 12 uren uitgegeven luidt: Omtrent den
toestand van Z. K. 11. valt weinig nieuws mede te deelen. Over het alge
meen is het ziekteproces niet verergerd.
In den namiddag werd nog uit 's Hage gemeld: De temperatuur van den
kroonprins daalde heden reeds onder 40 graden. In de ademhalingsorganen
vertoonde zich insgelijks verbetering. Toch is men, althans tot na den
21(n dag, niet zonder zorg.
Uit Carlsbad wordt aan de TV. R. Ct. gemeld, dat Z. M. de koning gis
teren en eergisteren op raad van zijnen artr "i»> «:t >s «pnaan waarschijnlijk
wegens het gure weder; maar dat overige: ;i
er bevredigend is.
Ten einde eenvormigheid te verkrijgc.
plaatsvervangers tot onderofficier, is den k;,:nu
landmacht door den minister van oorlog bc
om daarvoor geschikten in dien graad aan
gezonderd de blijvende plaatsvervangers, die vuur hun op.
als onderofficier in het leger hebben gediend.
Overeenkomstig nieuwe voorschriften kunnen de kommandanten van
het leger aan verlofgangers, die hun eerste dienstjaar hebben volbracht,
namens den minister toestemming verleenen tot het aangaan van een huwe
lijk indien het request op zegel is geschreventerwijl in het schriftelijk
bewijs der toestemming uitdrukkelijk er aan moet herinnerd worden, dat
de verlolganger door zijn huwelijk in geen geval wordt ontheven van het
volbrengen zijner militaire verplichtingen, zoodat hij ook niet zal kunnen
worden vrijgesteld van de opkomst in wcrkelijken dienst, waartoe hij
wordt opgeroepen.
Aan den bij het 3e reg. huzaren nieuw benoemden ritmeester C. M.
Sprenger, wordt het kommando opgedragen over het 3e escadron.
Uit eene mededeeling in de gisteren gehouden vergadering der Maat
schappij van weldadigheid blijkt, dat het totaal-bedrag der collecte voor de
maatschappij is 56,714.26%.
Hel stoomschip Samarang, van Java naar Rotterdam, vertrok gisteren
middag van Marseille. De Conrad, van Amsterdam naar Batavia, passeerde
kaap Rocca 10 Juni. De Voord-Hollandvan Java naar Rotterdam, arri
veerde gisterenavond te Suez.
In zeldzamen glans schittert tegenwoordig dag aan dag de planeet
//Venus" aan den avondhemel. Aan lichtsterkte overtreft zij alle sterren,
zoodat men zich bij het opzoeken er van onmogelijk vergissen kan. Sedert
geruimen lijd beweegt zij zich naar de aarde henen en binnenkort zal zij
tusschen zon en aarde voorbijgaan, om dan, na eenige dagen onzichtbaar
te zijn geweest, als morgenster weder te verschijnen. Hoewel thans slechts
een vierde gedeelte der naar ons toegekeerde sch if. in de gedaante vaneen
sikkel (ongeveer zoo als de maan, een of twee dagen vóór het eerste kwar
tier, er uitziet), door de zon wordt verlicht, en dit zichtbaar gedeelte
steeds kleiner wordt, is zrj den geheelen dag roet het bloote oog aan den
hemel te vinden. (IV. R. Ct.)
De voorwerpenuit een koffer van de hertogin Van Saksen-Meiningen
gestolen, zijn de volgende: 1 broche, bestaande uit zeven zwaluwen van kleine
brillanten, in goud gezet; 1 dito van matgoud (rond) met paarl in het midden;
1 ronde dito met ster van brillanten en turkoois in het midden: 1 langwer
pige gladgouden broche met paarl aan beide uiteinden en waaraan twee
kwastjes van brillanten; in hel midden der speld, aan het einde van ieder
der kwastjes, een klaverblad van paarlen; 1 broche van brillantenvoorstel
lende een aariibezicbloem waardoor een gouden speld; 1 langwerpige broche
met groote brillanten en met kleine paarlen omzet. De commissaris van po-