PER TELEGRAAF.
Duitsche gevoelens; de ander is generaal Grouvel, een gewezen Fransch
officier, die een kasteel bezit in den Boven-Elzas. De aanleiding tot hunne
plotselinge verbanning is niet bekend.
RE8L4ÜD,
Uit St. Petersburg wordt aan de Times gemeld, dat de keizer bijzon-
der ontstemd is over den moord op Soedeikin; om dit voorval zou zijn
terugkeer naar de hoofdstad uitgesteld zijn. Een dertigtal personen zijn in
hechtenis genomen, verdacht van deelneming aan den moord; onder hen be
vindt zich zekere Jablonsky, die, naar men beweert, een gewezen politie
agent is. De beambte, die Soedeikin vergezelde en zwaar gewond werd,
moet nog in leven zijn.
LONDEN, 5 Januari. De Times meldt, dat de kabinetsraad gisteren behandeld
heeft de "mededeeling", welke lord Derby den 22 December van de Transvaalsche
gedelegeerden ontving. In dit document wordt een overzicht van de geschilpunten
geleverdgevolgd door de opgave van de bedenkingen welke bestaan tegen de
grensbepaling zooals deze onlangs door lord Derby werd voorgesteld. De gedele
geerden vreezen, dat zij tot nieuwe onlusten enals gevolg daarvantot bloedver
gieten aanleiding zal geven. Als hoofdbeginsel eener schikking verlangen zijdat
elk stamhoofd zal dienen te verklaren ol hij wil tot het grondgebied van Trans
vaal behooren, dan wel daarvan uitgesloten zjjn. Zij zijn bereid de onzjjdigverkla-
ring van den handelswegol de beperking van het recht der Boeren tot het heffen
van invoerrechten aan te nemen. Ingeval deze voorstellen verworpen mochten
worden, zouden de Boeren zich tevreden te stellen met eene nieuwegrensre-
geering door den Engelscben commissaris vast te'stellenmits de nieuwe grens
geen beletsel zij tegen de handhaving van den vrede. Indien echter de Boe
ren het noodig zouden achten, de grens, die door den commissaris is aan
gewezen, niet meer goed te keuren, zouden zij de lijn herstellen welke in de
conventie van Petroria is bepaald. Men verwacht, dat het kabinet heden (Zater
dag) een besluit zal nemen.
RECLAMES.
Tegen ASTHMA, BENAAUWDHEID, CATARRH, WINDGEZWELLEN,
gebruike men het Papier en de Cigaren van Glcquel. Te verkrij
g,en in alle apotheken.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
(Voorstelling van 4 Januari 1884).
„Gravin Sarah" Drama in 5 bedrijven van M. B. Mendes da Costaont- i
leend aan: "La comtesse Sarah" Roman van G. Ohnet.
"George Ohnet, te onzent het meest bekend geworden door zjjn "Serge
Panine", een werk dat de Academie Frangaise met goud bekroonde en
waarvan in 1883 een twee en tachtigste druk verscheen, gaf in datzelfde
jaar een roman in het licht, die onder den naam van La comtesse Sarah."
in Parfls diepen indruk maakte en de pers tot zeventien malen toe herdruk-
ken vroeg. Wie nu moge beweeren dat dramatische producten niet goed kun
nen wezen, wanneer zij uit romans genomen, naar deze bewerkt zjjnmoge
dit zoo goed of zoo kwaad als hij kan verdedigen, ik, hoewel die meening
niet toegedaan, acht mij niet bevoegd, in deze den pleitbezorger te spelen
of liever ik ben niet geneigd den handschoen voor aanvaller of verdediger j
op te nemen, wanneer ik niet eerst van roman of tooneelstuk kennis geno-
men en beide met zorg vergeleken heb. En zelfs als die vergelijking heeft j
plaats gehad, dan nog durf ik mij niet altijd aan een oordeel wagen, wetende
dat ik zoozeer afwijk in mijn gevoelen van hetgeen de geheele wereld, in
zake van tooneelproductengelooft en denkt, dat ik telkens verbaasd sta,
wanneer ik op Imogen toon, hoor oordeelen en veroordeelen, vooral wan-
neer ik banaliteiten zie toejuichenwelke veeleer afkeuring en misprijzing ver
dienen. Maar keer ik tot mijn onderwerp weder. "La comtesse Sarah!" is
dus een roman en "de Gravin Sarah" is een Drama, naar dien roman be
werkt. Voeg er bij dat die roman er eene is, welke den echtbreuk van eene
jonge vrouw aan een bejaarden man gehuwd, beschrijft en men begrijpt dat
Ohnet op vele edities mocht rekenen en dat Mendes da Costa, toen hij in
navolging van den auteur, het stuk tot een drama omwerkte, reden had opeen
vollen schouwburg te hopen toen hij Sarah O'Donnor ten tooneele bracht. Die Sa
rah is eigenlijk een Zigeunermeisje, door eene aanzienlijke dame, als dochter
aangenomen. Dat het meisje schoon en hare weldoenster eene Engelsche is wordt
ons al spoedig openbaar en dal zijde vrouw van den zestigjarigen graaf De Ca-
nalheille, in hare qualiteit van vijf-en-twintig jarige, zeer vele moeite heelt
deugdzaam te zijn en deugdzaam te blijven valt ons te gemakkelijker te gelooven
omdat wij al vooruit weten dat wij met een roman d'adultère te doen hebben, die
in vele landen van Europa misschien ook de andere zijde des Oceaans époque ge
maakt en tot een événement geworden is. Zulke romans zijn in hooge mate
boeiend voor een publiekdat zich tot vraag neentot eisch gesteld heeft
mous voulous du nouveau n'en fut tl plus au monde" Maar is het
denkbeeld wel nieuw? Dat een Graaf goed vecht, dat hij huisvrienden heelt
als Pierre Severac, wiens deugd verschalkt wordt door zjjne begeerte
meer nog door een zamenloop van omstandigheden, welke aan het Schiksal
des oude Trage'die herinnert dat een echtgenoot, zonder iets van Lafon-
taine's bloed in de aderen te hebben, een huisvriend behouden wil en door
zijne dringende vriendschap, het den minnaar moeilijk maakt zich van het
voorwerp zijner genegenheid te verwijderen, zoodat hij zelf een deel draagt
der schuld, welke ten slotte op de zich rampzalig makende vrouw alleen
neêrkomt, dat is in de romantische wereld niets vreemds, dat is daar
wij drukken op het woord «daar", dagelijksche kost en wordt door
vele letterkundigen magen verteerd als klokspijs. Toch moge die toestand
niet nieuw zijn, toch moge bij het zooveel of zooveelste hoofdstuk, ons, bij
menig gewrocht van Fransche romantiek ons een geeuwen bekruipen, dat de j
bedenkelijkste gevolgen voor onze kakebeenen kan hebben, toch valt het niet
te ontkennen, dat Ohnet het thema gevarieerd heeft. De Gravin Sarah is
een niet alledaagsche type. Toen zij een huwelijk met haar vijf-en-dertig
jaren ouderen echtvriend sloot, toen was zij volkomen te goeder trouw.
Eerst later entdeckte Sie ihr Herz" en wanneer zij eindelijk na tal van ge
waarwordingeneen einde aan haar leven maakt, dan iaat zij niet het effect
achter van eene wier naam uit het levensboek moet gewischt worden, maar 1
van eené ongelukkige, die het slachtoffer is van eene maatschappelijke dwa
ling en gij stort onwillekeurig tranen, wanneer gij aan het slot van den
roman leest: Sarah etait allée dire a la fee son douloureux secret."
Ik mag echter niet ontkennen dat zulk een einde treffender is voor een
roman of eene novelle dan voor een drama, vooral wanneer de poëtische
Inlimis
uurgi-
'end:
-aar
woorden, waarmede het boek gest alledaagsche ver
vangen worden. De heer Mendes Da erwel den lof toe
eigenen den door hem gekozen vorm, schrijvers, niet
te hebben ontwijd door platheid en gen, "et steeds eene
vraag blijven, waarom die heer zulk e. waarmede bjj
een fransch publiek eere ingelegd en tot "en worden;
maar dan zal het antwoord klinken dat verre van
ongevoelig is voor scènes de la vie domestiqu hebben
dat onze «camera obscura'onze "Waarheid i
missen, dat een volle schouwburg eene bedekkt
sche zondenen dat waar men geneigd zou z
"Och, arme!" op de lippen, eene voorstelling voort
matig genot opleverde, wij ons het volhardend strevt de
Dumas en zjjne geestverwanten het tooneel hebben
kweekschool van deugd, juist door de gebreken der maat.
en dus langs negatieven weg een positief doel tebereiket
drama's verlangende, dient de Nederlandsche toeschouwer
over zekere toestanden die in Parjjs, meer dan elders, wordt
zich te herinneren dat de Franschman gewoon is te onderst
Esprit Parisien en Esprit Gaulois. Wat het onderscheidend t
twee geesten zal wel het gemakkelijkste kunnen verklaard worden
u mededeel, dat de Gallische geest dien van Democrietde Parijs^
Heracliet is, dat Lafontaine en La Biche den eerstgemelden geest huldig
Dumas, Augier en tot zekere hoogteSardou, den laatstgemelden eere
Maar reeds genoeg van het drama; slaan wij een blik op de ver.
Het eerst verdient de Heer Van Schoonhoven besproken te worden, d.
Graaf De Canalheille. het type vertoonde van den chevalier sans pe
sans reproche, welke ons aan Bayard herinnert. Hij wordt geen oogent.
belachelijk, zooals in Frankrijk dikwijls het geval wordt met hen die o
malheurs conjugaux te betreuren hebben. Mevrouw Sophie De Vries wa
hier zeer goed op hare plaats en vertegenwoordigde voortreffelijk de Zigue-
nerin, die door een blind toeval het erfgoed der Canalheille's beheerscht.
Hare zenuwachtigheid en hare hartstocht werden onverbeterlijk geschil
derd. Toch had zjj maar een subliem oogenblik; 't was toen zjj Blanche
De Cygne, door Mevr. Róssing met waardigheid voorgesteld, de woorden
toevoegde: "Hg bemint u, omdat gij hem meer bemint dan ik". Pierre
Severac, de Heer Tourniaire, was over het algemeen goed, nu en dan ech
ter wel wat koel, vergeleken bij de opbruisende Gravin. Nu was zjjne rol
wel wat moeilijk en hare liefde wei tot het kookpunt en dat wil bij
haar wat zeggen gestegen; zoo zelfs dat de brave Frossard, door den
Heer Schulze zeer goed voorgesteld, alle moeite had haar tegen zichzelven
te beschermen. Zal ik nu nog van den Heer Morin, als Kolonel Merlot,
van Mevrouw Stoetz, als Miss Stewart, van Mejuffrouw Lorjé, als Made
leine, spreken en hun een kransje van bewondering brengenNeen! Liever
verklaar ik dat alle de spelers hunne taak met toewijding en naar hunne
krachten vervulden.
De zaal was vrij gevuld, doch minder vol dan wanneer de Kerstvacantie
niet tusschenbeide ware gekomen, zoodat de bedekking van dramaturgische
zonden, waarvan ik hierboven gewaagde, niet eens tot haar volle recht kwam.
Leiden, 5 Januari 1884. J. M. E. D.
INGEZIDNDEN.
Aan de Redactie van de Leidsche Courant.
Zou uw verslaggever van het op 11. Donderdagavond ter vergadering van
de afdeeling Leiden en omstreken van de Nederl. maatschappij van tuin
bouw en plantkunde verhandelde, de goedheid willen hebben, zjjn verslag
nog eens door te lezen? Uit dat verslag toch bljjkt dat over de wjjze van
het overbrengen van het stuifmeel bjj de bloemen gesproken werd. En dan
staat er te lezen dat het overbrengen van "het zaad" van de eene bloem op
de andere [hoe zou dat toch wel en met goed gevolg kunnen plaats hebben
daar toch zaad ook geen stuifmeel is?] »veel voordeeliger is dan de zelf-
bevruchting, d. i. wanneer het insect het stuifmeel uit de helmknoppen der
bloem op een stempel dierzelfde plant brengt. Niet alleen dat de plant
daardoor sterker en krachtiger wordt, maar zulks werkt ook mede tot het
daarstellen van variëteiten en bloemsoorten."
Zoo, is dat zelfbevruchting, dacht ik bij mij zelve, wanneer insecten
het stuifmeel op de bloemen overbrengen en werkt dat mede tot het daar
stellen van variëteiten en bloemsoorten? Wat is natuur toch mooi en leer
zaam. Uw verslaggever vergunne mij dat ik in het voorbijgaan voor zijn
"daarstellen" verkrijgen zou willen lezen en dat leelijke germanisme "daar
stellen", voor altijd wenschte afgeschaft te zien.
Volgens uw verslaggever, zeide spreker dat de bevruchting der bloemen
door vlinders, vliegen, hommels en bijen werd gedaan. Dat gaat goed op.
Maar als spreker zeide dat ook hoogere diersoorten zooals vogels, slakken,
enz., [welk een val!] tot het bevruchten der planten medewerken, dan is
er iets bij spreker omgegaanwat ik zoo dadelijk niet noemen wil. Voor
het naaste denk ik dat de slakken het gedaan hebben tevens als hoogere
diersoort.
5 Januari 1884. A. J. K.
TER MARKT TE LEIDEN AANGEVOERD.
5 Januari.
verkochte
hoeveelheid.
p rijzen.
Laagste
Hoogste
f 9.-
10.50
U
U
8.—
9.-
6.50
7.-
6.—
6.25
5.
6.
6.50
7.—
4.50
5.—
3.
4.-
8.—
8.75
7.—
8.—
66.
72.-
58.—
64.-
1.65
1.80
1.45
1.60
0
0
0
0
0.26
0.30
Oude Tarwej hectol.
Mindere soort9
Nieuwe Tarwe
Oude RoggeI
Nieuwe Roggej 11
Gerst (zomer)
Chevalier-gerst
Zware Haver
Lichte
Duivenboonen
Paardenboonen
Boter (l"c qualiteit vat)
(2dt 54
(l8le per kil.)
(2de
Turf haardbr. lw« soortdubb. heet.
(grauwe)
Lange zwarte5000
9
0
10
0
6
7
4950 kilog.
Te Leiden ter Boekdrukkerij van GEBROEDERS MURÉ, votaheen J, C, Db&*4E.
