LEIDSCIIE
CttURANT.
1883,
300.
DONDERDAG 20 DECEMBER.
BINNENLANDSCHE BERICHTEN.
be Courant verschijnt dagelijks, Zon- en Feestdagen uitgezonderdbe prijs der Courant is per vierendeel jaars f 1.50, franco p. p. f 2.
afzonderlijke nommers zijn verkrijgbaar voor 5 cents.
De prijs der Advertentiën is van 14 regels 1.iedere egel meer 25 cents, groote letters berekend naar plaatsruimte.
LEIDEN. 19 December.
Ten vervolge op ons bericht van eergisteren omtrent de vermoedelijke
vergiftiging, dat helaas spoedig bleek meer dan een gerucht te zijn, kunnen
wij mededeeien, dat de toestand van den man, die in het akademisch zie
kenhuis wordt verpleegd, schier hopeloos is. Ook zijn heden morgen op de
R. K. begraafplaats op last der justitie twee kinderlijkjes opgegraven en
naar het. anatomisch kabinet overgebracht; ook omtrent deze kinderen zou
vermoeden van vergiftiging bestaan. Onderscheidene verhalen van sterfge
vallen hoort men opdisschen, wier oorzaak mede wordt toegeschreven aan
de misdadige handelingen der in hechtenis genomen vrouw, welke vermoe
dens haren grond vinden doordat door haar onderscheidene personen in
begrafenisverzekeringen als lid waren ingeschreven en zij zich alsdan in
het bezit stelde van de premiën door die vereenigingen uit te betalen.
Zeker is het, dat de justitie handen vol werk zal hebben om dit monster
te ontmaskeren.
Heden hield dr. P. L. Muller bij de aanvaarding van het hoogleeraars-
ambt aan deze universiteit eene redevoering over wereldverkeer en wereld
geschiedenis.
Grooter meesterschap over de stof verkregen te hebben dan alle vroegere
geslachten, ziedaar een onbelwistbaren roem der kinderen dezer negentiende
eeuw. En op geen gebied geldt dit meer dan op dat van het onderlinge
verkeer der volken. Met deze woorden opende spieker, na alvorens de aan
wezigen welkom geheeten te hebben, zijne rede. Over tal van nieuwe mid
delen, die tot bijna alle landstreken zijn doorgedrongen, zijn alle afstanden
verkort en de grootste hinderpalen overwonnen. Wijd uitgestrekte landen,
vroeger slechts bij name bekendzijn dientengevolge een woonplaats en
arbeidsveld geworden van millioenen, terwijl in de oostersche landen, door
aanraking met den westerling, de beschaving is doorgedrongen. Het is daar
om tijd, thans na te gaan, welke gang die ontwikkeling heeft genomen en
welke plaats het in de wereldgeschiedenis heeft bekleed. Hierop liet spre
ker een overzicht volgen van de verhouding tusschen wereldverkeer en wereld
geschiedenis.
Het geschiedkundig onderzoek heeft bewezen, zeide hijdat de groote
rivieren van China, Indië, Mesopotamia en Egypte in hun stroomgebied de
eerste staten heeft zien ontstaan. China tengevolge zijne natuurlijke ligging,
afgesneden door bergen en wildernissen, bleef in een toestand van afzonde
ring, waaraan eerst in het jongst verleden een einde is gekomen.
Verdere oorzakenmeer te zoeken in nabuurschap van Indiërs en Semie
ten, hielden ook Indië uitgesloten buiten het wereldverkeer.
Onder invloed van Mesopotamië, het land dal de middellandsche tot het
middelpunt der beschaafde wereld heeft verheven en van het oude en ont
wikkelde Egypte, kon het niet anders of Griekenland moest bij de nitne-
menden natuurlijken aanleg zijner inwoners, zich verheffen tot hel beschaafdste
en bedrijvigste aller landen.
Maar ook de zich ver uitstrekkende Romeinsche staat overwon de bezwa
ren van hel wereldverkeer op eene wijze, die aan het wonderbare grenst;
het wist zich door bouwwerken, wegen en bruggen een meesterschap over
de stof te verwerven, grooter dan voor onze dagen eenig volk bezeten heeft.
Ons geslacht mag zulks met roem herdenkenwant daarvoor is het in slaat
geweest zijn ontzaggelijk beschavingswerk te volbrengen en heeft het een
zeer groot deel der antieke beschaving voor bet nageslacht gered. Het heeft
daardoor voor altoos zijn stempel op Europa gedrukt. Het Romeinsche rijk
stortte in om plaats te maken voor Germaansche rijken en hiermede was de
Romeinsche beschaving, hel Romeinsch gezag en het Romeinsch-hellenistisch
wereldverkeer te niet gegaan, alleen het Oostersch Romeinsche rijk bewaarde
nog deze beschaving tot Europa weder geordend was, om haar in ontvangst
te nemen.
Intusschen vormde zich in het oosten een nieuw rijk, opgebouwd uit den
Islam en uit de overblijfsels der oude Semitische en Hellenistische cultuur,
die alle mogelijke personen te zamenbracht aan de oevers der Roode Zee; daar-
ir werd de Islam de wegbereider der beschaving en een middel om de
ken tot elkander te brengen.
lok in Europa bracht de prediking des geloofs vele personen tot elkander
was op zoodanige wijze een uitstekend middel tot bevordering van het
■eldverkeer.
ie kruistochten maakten de Middellandsche Zee weder wat zij in oudheid
was geweest, het algemeen internationaal verkeersgebied en Italië het mid
delpunt daarvan. Langzamerhand werden Noord- en Oostzee omzoomd met
bedrijvige steden, die door de groote rivieren in aanraking met het binnen
land ook door nieuw leven verwekten.
De overheersching der Turken bluschte alle bloei en alle verkeer. Toen
zij ConstantinopelSyric en Egypte hadden overwonnen, hadden zjj meteen
de internationale handel en de Levanthandel zoo goed als vermoord. Intus
schen was een nieuwe weg naar het oosten gevonden, een nieuwe wereld
zelfs was ontdekt.
Mocht dit verkeer langen tijd, voornamelijk door middel van de zee plaats
vinden de ontdekkingen der 18"1' eeuw, de stoomkracht en spoorwegen brach
ten hierin eene enorme verandering. Dit alles gaf aan het verkeer te land
zulke afmetingen, zooais nog nooit te voren gekend was, eerst nu waren
de Romeinen overtroffen. In enkele tientallen jaren werd het groote Ameri-
kaansche Continent door een enkele natie bewoond, die in weerwil van ver
schil van klimaat en bodem tot heden toe er in geslaagd is zulks te be
houden. Het stelsel van China en Japan om het verkeer van hun land in
eigen handen te behoudenkon thans niet meer stand houden en hebben
zij den toegang voor de overige natiën moeten openstellen. De gevolgen van
de verbinding tusschen China en Europa moeten verbazend zijn, wanneer
men bedenkthoezeer dat gele ras zich bij duizenden van Amerika heeft
verspreid en hoe het daar wist te wedijveren met den blanken.
Wellicht zal het verkeer in omvang steeds toenemen en evenals de Mid-
delandsche Zee en later de Atlantische Oceaan het middelpunt van het ver
keer geweest is, zal misschien de groote Zuidzee dit in de naaste toe
komst zijn.
Wereldverkeer en wereldgeschiedenis zal steeds een verband vormen, dat
een maatstaf kan vormen voor den geschiedvorscher.
Na nog zijnen voorganger wijlen Reinhard Dozy met treffende woorden
herdacht te hebben en een woord van dank gericht te hebben tot zijne vroe
gere leermeesters Fruin en Cobet, na ten laatst een hartelijk vaarwel aan
zijne vroegere ambtgenooten te hebben toegeroepen, eindigde hij zijne rede
met de verzekering aan de studenten, dat zij steeds van zijn goeden wil en
toelichting kunnen verzekerd zijn.
Moge het ons gegeven zijn om zamen te werken tot instandhouding en
verhooging van den bloei onzer Leidsche hoogeschool.
Gisterenavond gaf de Burgerzangschool van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen hare drie en twintigste openbare les in de Stads-Gehoorzaal.
Door de leerlingen werd het volgende programma uitgevoerd: 1' aid.,
le klasse A. Oefeningen in Solfèges, «Vroeg op", (woorden van P. J. Bom),
door B. H. Taylor, «Oogstlied", door J. Worp, 1« klasse B. Oefeningen in
Solfèges. «Vleierij", «Wintervermaak" «Harmonie", (allen woorden van A. A.
Boerma), door B. H. Taylor. 2' klasse. Tweestemmige Solfèges door R. Hol.
Oefeningen in tertsen en seplimen, canon in de bovenkwart en quinte,
(Tweestemmige liederen), «Goede raad". //Vredezang", «Lofzang", allen door
G. J. v. Eyken. 3e klasse. Oefeningen in Sollèges door Bertalotti, (Driestem
mige liederen), «Morgenlied' «Bede in lijden" «Bloemelijn, Vogelijn, Engelijn",
«De avondklokken" «Mijn dorpje" allen door F. Abt. 2e afd. 4e klasse.
«De vier jaargetijden" (driestemmig vrouwenkoor) door R. Hol. «Der Herr
ist mein flirt" (Psalm 23, driestemmig) door Woldemar Bargiel. Na deprjjs-
nitdeeling nog door de 3e klasse, «Het Vaderland" door F. Abt.
Elk der vier klassen gaven blijken van studie en oefening en de applau-
dissementen, die telkens bij het einde van elk zangstukje uit de zaal verre
zen, golden ongetwijfeld alle leerlingen zonder uitzondering. «De vier jaar
getijden", «der Herr ist mein Hirl" werden door de 4de klasse zeer zuiver
weergegeven en bewezen ruimschoots de goede leiding en het degelijk onder
wijs, dat zij genoten.
Hierop had de prijsuitdeeling plaats aan de verschillende leerlingen, die
zich gedurende het afgeloopen jaar door vlijt en ijver hadden onderscheiden.
Ten slotte werd na eene korte rede van den heer Koopmans van Boekeren
het «Vaderland", van F. Abt, door het koor gezongen.
De volgende leerlingen werden bevorderd:
Van de le klasse^ naar de 1« klasse B. (meisjes) B. HoelenTh. Bruning,
B. Affourtit, F. W. Zandvoort, C. Van Wijngaarden, M. Bots, N. Oostveen,
C Van Van der Koelen, T. Coster. T. Coster Jdr, M. Van
der Jag
Verhoe'
J. Blai
Jacs. C<
F. Vat;
Brummi
Van ReenenM. Knaap, J. Dingjan, G. Van Es. M.
J. Groen, D. M. J. Coebergh; (jongens) H. Brouwer,
J. W. De Tombe, H. Coster, D. Lancet, C. A. Bik,
J. Van Amerom, G. H. Dikshoorn, R. Sijtzma, W.
Van Rooijen, tl. C. Visser, H. C. Nojjen, J. H. L.
ots, J. Zandvoort, H. M. A. Coebergh.
