ST. NICOLAAS-CADEAU
NAAIMACHINE.
lü H a a riem mer straat 111.
FEU 'F EL EG KA Al'.
ADV K RTENTIE iN.
Eenig Depót te LEIDEN;
je heer van Giers. mei twee maanden verlof op reii is gegaan; hij gaat
naar Italië, maar heeft zijn weg over Varzin genomen, waar hij prins Bis
marck bezoekt, en zal vermoedelijk ook te Weeuen met den Oostenrijksch-
jlon»aarsehen minister van builenl. zaken een onderhoud hebben. De reis
heeft, zegt men, geen politiek doel, maar is slechts lot ontspanning onder
nomen.
PARUS. 30 November. Het Parijzer uitvoerend comité voor de tentoon
stelling te Amsterdam heeft besloten. Donderdag te hooren Frankröks con
sul-generaal, die tot commissaris-generaal voor de tentoonstelling is be
noemd. Per telegram verzocht men hem over te komen.
BERLIJN. 20 November. De heer Giers is heden namiddag door den
kroonprins ontvangen.
ST. PETERSBURG, 20 November. De keizer is heden middag hier aan
gekomen, heeft de Michaél-roanège en het Anitschkoff-paleis bezocht, en is
vervolgens naar Gatschina teruggekeerd.
BERLIJN, 20 November. Het bezoek van den Russischen minister Giers
Ie Varzin wordt beschouwd als uitdrukking van inlime betrekkingen, zon
der dat daarbij eenig bijzonder doel ten gronde ligt. De heer Giers wenscht
vóór zijn terugkeer naar St. Petersburg ook graaf Kalnocky te Weencn een
bezoek te brengen.
LONDEN, 20 November. Sir Ch. Dilke heeft in het lagerhuis gezegd,
dat er schriftelijke onderhandelingen met Frankrijk plaats hebben over het
tractaat van Brazza aan de Congomaar dat de zaak nog niet rijp is voor
een voorstel.
Bij de verkiezing in Salisbury is Kinnard (conservatief) gekozen met 955
stemmen, tegen 852 op Grenfeld.
LONDEN, 20 November. Er is een geneeskundig bulletin uitgegeven,
inhoudende dat zich bij den aartsbisschop van Canterbury gedurende de
vorige weck kenleekenen van koorts hebben voorgedaan en dat zijne krach
ten op nieuw zjjn verminderd. Zijn toestand wekt groote bezogdheid.
DUBLIN, 20 November. Delanay, beschuldigd van den moordaanslag op
den regtcr Lawson te hebben gepleegd, is naar het hof van assises ver
wezen.
NEW-YORK20 November. Geld steeg in den loop van den dag tot
20 pCt. doch bleef lager. De spoorweg-oorlog in het Noordwesten en de
vermindering der vrachttarieven waren oorzaak van de daling der fondsen.
De uitspraak in strafzaken van het Kantongeregt op gisteren zal morgen
worden medegedeeld.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
(Voorstelling van 20 November 1882.)
„Bartelman's lijden." Levenstafereel in 5 Bedrijven, naar hel Ita-
liaansch van Vittorio Bersezio, door B. Lamot. IHise en scène van
den Regisseur Alex. Faassen.
Geen treur of tooneel ook geen blijspel is, volgens het aanplak
biljet, de dramatische schepping, welke gisteren avond, als n°. 4 van het
abonnement, door het Rolterdamsch gezelschap, onder directie van Willem
van Zuylenop Leiden's schouwburg vertoond werd. 't Heet een levens
tafereel en ontgaat daardoor de aanmerkingen der critiek, welke, op den
eigenaardigen vorm van eenig kunstgewrocht het oog vestigend, hare eischen
stelt naar de regelen door kunstrechters voor die verschillende soorten van
tooneelarbeiil vastgesteld; regelen, welke, oprecht gesproken, mijns inziens,
niet van willekeur zijn vrij te pleiten, daar die soortverdeeling niet altijd
kan worden in het oog gehouden, sinds het klassieke treurspel, waarin
alles zoo deftig en algemeten toegaat, even als hel klassieke blijspel
m verzen meer en meer tot het verledene begint te behooren.
Hoe 'tzij, wij slaan tegenover een levenstafereel en hebben dus
slechts te eischen dat het aanschouwelijk worde voorgesteld en niets bevatte,
wat gekuischte smaak en Ncderlandsch zedelijk gevoel aanstoot geve, want
(lat gevoel moet stellig in tooneelvoorstellingen ontzien worden Bij de
opéra schijnt dit minder noodig. Daar stapt men wel eens over 't een en
ander heen dat in een looüeelspel stof tot ernstige grieven opleveren zou.
Misschien is het bekende: "Ce qui tie vaut pas la peine d'etre dit on Ie
ehanie', met eenige wijziging, hier van toepassing, en in dat geval zal....
Dan wij zouden van Bartelman's lijden en niet van eene opéra spreken.
Wie is Bartelman en waarin beslaat zijn lijden, ziedaar de vraag, welke
ons ter beantwoording wordt voorgelegd.
Bartelman is Secretaris eener kanselary, en heeft vijftienhonderd gulden
jaarlrjksch traktement. Aangezien guldens slechts in enkele landen van Europa
als hoofdmunl gebezigd wordenzou in die aanduiding eenige aanwijzing kun
nen gevonden worden van het land, waar de handeling geacht wordt plaats
te hebben; maar aangezien het, uit al wat wjj zagen bljjkt, dat ook in dit
opzicht weinig rekeniog met de waarheid, ja zelfs met de waarschijnlijkheid,
gehouden is, geven wij het voornemen op, om ergens een land te zoeken,
waarin het muntstelsel en de «Russische grenzen" kunnen worden te pas gebracht
op de wijze door den schrijver bedoeld, en nemen wij eenvoudig aan dat het
althans Nederland niet is. aangezien dit niet het voorrecht heeft aan het land
van den knoet en der nihilisten te grenzen. Wat echter in ieder land van
Europa kan waargenomen worden is het feit, dat intriganten en protectie-
bezittende leeghoofden het veelal verder brengen dan degelijke, bekwameen
werkzame lieden, althans wanneer zij in Jen Staatsdienst hun geluk zoeken, en
daarom is het ons dan ook eenigermate onverschillig waar BersezioLamot
hunne schepping deden spelen. Bartelman is dus ambtenaar, heelt chels aan
wie hij gehoorzaamheid schuldig is en ondergeschikten die trachten hem een
voetje te lichten; hij is bovendien behebt met eene mooie vrouw, eene doch
ter uit eerder huwelijk, twee kinderen uil hel tweede en eenige schulden
aan bakker, slager en modiste. Een der twee laaistgeborenen is een ben
gel van dertien jaar, alleraardigst door den jongenheer W. Van Zuylen Jr.
voorgesteld, die Papa het leven tameljjk zuur maakt en door Mama redeljjk
wel bedorven wordt. Mij dunkt, de lezer begrijpt reeds, dat in zulk een
toestand genoeg stof is om een diep ongelukkig man te vormen. Zijn ramp
spoed. nog verhoogd door het feit, dat zijn onmiddellijke chef. de Directeur
Hamster, hem zeer ongenegen is en op allerlei wijzen tracht te benadeelen,
stijgt ten toppunt in de uie, waarin hij. lang getergd door onwaardigen.
Hamster bij de keel grjjpt en zich gelukkig mag rekenen er zonder straf
vervolging, maar alleen met ontslag uit zijne betrekking af te komen. Nu
treedt, op eene allerdwaassle manier, Bolman. de bakker, met eene Deus
ex machina ten tooneele, benoemt Item lot boekhouder met tweeduizend
gulden inkomen en aandeel in de winst en geneest Bartelman tevens van
zijn ambtenaarstrots, zoodat deze er in toestemt zjjne dochter Marianne
aan 'smans pupil Eduard ten huwelijk te geven; terwijl Mevrouw Bartelman
ook haar trots opoflert en belooft voortaan zuinig en ordelijk te zullen
leven, een voornemen, waaraan groote behoefte bestaat, daar er zeker geen
prachtiger exemplaar van «een huishouden van Kea" te vinden is dan het
hare tot dusverre geweest was.
Ziehier in korte trekken «Bartelman's lijden" geschetst, 't Is een stuk
met veel gebrekkigs in den vorm, veel onwaarschijnlijks, veel onaesthetischs),
maar toch een goed stuk. omdat dat gebrekkige, onwaarschijnlijke en on-
aesthetische wordt opgewogen door tal van tooneelen, waaraan eene tref
fende waarheid en edele gedachte ten grondslag ligt. Bovendien werkten al
de acteurs krachtig mede om deze voorstelling te doen slagen, niet het
minst de heer Ruyshroek. die. als directeur Hamster, met zijn gemakkelijk
verkregen ridderlintje, de walging opwekt, welke de auteur in zijne rol
had gelegd. Willem Van Zuylen (Bartelman) was over het algemeen zeer
goed. in enkele oogenblikkenvooral in de vierde acte, zelfs subliem. De
toejuichingen, welke hem zoo herhaaldelijk ten deele vielen, bewjjzen, dat
ik in deze opvatting niet alleen sta. Dat hel hem nog lang gegeven zjj ons
op deze wijze genot Ie bereiden en zijn «Kroonprins" in de werkelijkheid
hem zooveel genoegen verschatte, als deze in zijne rol van Karei hein, als
Bartelman. verdriet berokkende. Dan is 't geen klein beetje!
Moge «Bartelman's lijden", dat stellig niet tot de blijspelen in den gewonen
zin des woords. behoort, een overgang vormen lot iets ernstigers, iets
meer aesthetischs, dat immers voor de krachten, waarover Van Zuylen
beschikken kan, niet onbereikbaar is.
Ik meen, ja om in de tale Hamster's te spreken «Ik beweer zelfs"
dat dit velen, met rnjj aangenaam zou wezen.
Nog iets! Bevat het Italiaausch van Bersezio zooveel Germaansche zins
wendingen als hier onze ooren troffen of kwam de vertaling van B. Lamot,
uit Ilalié, via Duitschland?
Leiden, 21 November 1882. D.
Tot onze diepe droefheid overleed plotseling onze geliefde Echtgenoot en
Behuwd-vader, de lieer CORNELIS JOSEPHUS VAN DEN AARDWEGH, in
den ouderdom van 68 jaren.
Wed. C. J. VAN DEN AARDWEGH,
van der Monde.
Leiden, 18 November 1882. B. N. J. J. SCHRANT.
J. R. J. SCHRANT.
Heden overleed, zeer onverwacht, onze geliefde Broeder en Behuwd-broe-
der, de lieer CORNELIS JOSEPHUS VAN DEN AARDWEGH, in den ouder
dom van 68 jaren.
Jhr P. E. M. VAN BOMMEL.
Leiden, 18 November 1882. G. VAN BOMMEL, geb. van den Aardwegh.
Wed. Th. VAN DEN AARDWEGH, van Bommel.
Eenige en algemeene kennisgeving.
Voor de menigvuldige bewjjzen van belangstelling, ondervonden na het
overljjden van onze geliefde Dochter ANNA SOPHIA, betHigen wij, ook
namens de verdere familie, onzen hartelijken dank.
C VAN DEN WORM.
Leiden, 21 November 1882. J. VAN DEN WORM, ten Zijthofk.
EEN EVEN NUTTIG ALS PRACHTIG
is voorzeker eene deugdelijke
In de bekende Depóts der SINGER MAATSCHAPPIJ vindt men de grootste keuze en de laagste prijzen.
