PER TELEGRAAF.
verkiezingen dat de republiek, na het eerste gedeelte van hare taak volbragl
'te hebben, door in het geheele land haar onbetwistbaar gezag te vestigen,
'thans moet invoeren de hervormingen welke de openbare meening eischt.
De republiek behoort te hervormen en niet zich met utopiën bezig te houden.
Het vraagstuk van den «scrutin de lisle" moet niet dadelijk ter sprake ge^
bragl worden. Het vaderlijk bewind, waaronder wij leven, zal zich ge-
vai {dragen overeenkomstig den wil, welke door de kamer zal worden kenbaar
den gemaakt, ik hoop dat de dag van vier September, waarop wij de eer hadden
'tl ons te bevinden op den post van gevaar, ons zal in staal stellen de vereeniging
der van alle Franschen onder één vaan te vieren.
Volgens den correspondent van de Times te Parijs is de toestand in
Tunis verre van gunstig. De stoutheid der opstandelingen neemt met den
dag toe. Heel digt bg ia Goulette zijn zes Franschen te paard aangevallen
■door 200 Arabische ruiters; twee der paarden werden gedood; de beide
ruiters hadden nog juist den tijd om achter hunne kaméraden op het paard
te springen, en zoo in galop naar la Goulette te rijden. Een zw'erm bc-
redene Arabieren hebben getracht de kolonne van Corréard te omsingelen,
toen deze het kamp verliet om naar llammamet op te rukken. Zelfs te
Sfax heeft hel bombardement en de bezetting den inboorlingen zoo weinig
ontzag ingeboezemd, dat, terwijl de Franschen de stroopers tuchtigden, in
de tuinen buiten de stad de. kreet om tot den heiligen oorlog op te rukken
werd aangeheven door geestdrijvers, die gevangen genomen en zonder ver
wijl doodgeschoten werden Voorts zijn de ambulances opgevuld met zie
ken, vooral met lijders aan lypheuse koortsen, en versterking uit Algerië
is niet te verwachten, omdat men ook daar de troepen niet missen kan'.
De boschbranden in de provincie Constaniinc hebben zich over een
gebied van 80000 hectaren uitgestrekt, waarvan echter het grootste gedeelte
met kreupelhout was begroeid. In een brief van een lid van den algemee-
uen raad, den heer de Brésillon, wordt de aangerigte schade inlusschen
geraamd op 200,000 hectaren kurk-eikenwaarvan 75000 sedert verschei
dene jaren geëxploiteerd werden en het overige eerlang in exploitatie stond
genomen te worden. Genoemde heer ziet in die branden de Uitvoering van
een sedert lang door de inboorlingen geraamd plan, en hij beschuldigt
hen, die de boschslreken bewoonden, van zonder uitzondering daaraan
medepliglig te zijn geweest. De gouverneur-generaal heeft, in overleg met
den regeringsraad, een besluit uitgevaardigd, waarbij de bezittingen der
inwoners, die de greusstreken van Jemmapes en Bougie bewonen, verbeurd
worden verklaard, üc inboorlingen, die medepligtig blijken te zijn aan de
branden, zullen worden gedeporteerd.
nniTSCIILAN».
De keizer, die op het vorstelijk kasteel bij Hanover vertoeft, heeft
eene voorstelling in den schouwburg van die stad bijgewoond. Het publiek
stond bij het binnentreden van den keizer van de zitplaatsen op.
De eerste legeroefeningen hebben onder de beste omstandigheden plaats
gehad. De keizer vertoefde er te paard van 8 tot 12 ure. Allen waren
verbaasd over de krasse houding van den grijsaard.
Uit Danlzig wordt gemeld dat daar eene zamenkomst zal plaats vin
den van den keizer van Busland met den Duitschen keizer, waarhij ook
de kroonprins tegenwoordig zou zijn. De Czaar zou zich over zee naar
Dantzig hegeven.
Door een llamburgschen commissionair en een gewezen koffijhuishou-
der uit l.ubeck werd voor eenigen lijd van de afwezigheid van den gomer-
neur gebruik gemaakt om op Helgoland eene speelbank op Ie rigten. Eenigen
lijd werd er zelfs publiek gespeeld. Thans zijn de ondernemers echter ieder
tot 60 boete veroordeeld en is de roulette in het openbaar verbrand.
In Zwitserland hebben talrijke overstroomingen plaats gehad. Op
den Jura-Bern-Litcern spoorweg is de communicatie tusschen Uelsburg
Sophières, Aesch, Dornach en Mönchenstein verbroken; de brug bij laatst
genoemde plaats was zoodanig beschadigd, dat men hare instorting te
gemoet zageen der pijlers was reeds bezweken. Tusschen Mallen en
Wohlltansen is een gedeelte van den spoorweg verzonken, terwijl op den
Noordoostelijken spoorweg de dienst tusschen Miilheiui en Horn moest wor
den geslaakt, lie reizigers, die Vrijdag uit Lucern per trein te Bern aan
kwamen, hadden bij Wohlhausen veel hoornen omver zien liggen en ook
vele zien drijven. Ue trein had, wegens beletselen ten gevolge der over
strooming. drie uren oponthoud gehad. Te Wangen werd al het mogelijke
gedaan tot behoud der Aar-brug, die zeer gevaarlijk stond. Uit Zurich is
berigt ontvangendat ook langs de Glatt en de Thur alles onder lag. Ook
in die omstreken hebben instortingen plaats gehad. Te Liestal werd iït den
nacht van 1 op 2 dezer de noodklok geluid, ten einde hel volk op te roe
pen tot redding der brug over de Ergolz.
PARIJS, 5 September. Heden ochtend is de sneltrein uit Marseille bij
Charenton in botsing gekomen met een passagierstrein uit Montargis. Er
wordt geseind dat er 13 personen gedood en 15 gekwetst zijn.
BERLIJN, 5 September. Tegenover de geruchten omtrent eene beraamde
ontmoeting tusschen keizer Wilhelm en den Czaar, zegt de Nordd. Zeil.
dat, indien hel inderdaad tot zulk eene ontmoeting komen mogt, toch
zeker Dantzig niet de plaats van bijeenkomst wezen zou.
LONDEN, 6 September. De Morning Post meldt het volgende: Rouslan
minister van Frankrijk te Tunis, heeft aan zijne regering berigt dat de
bey de opstandelingen ondersteunt en hieraan niet te twijfelen valt, daar
hij uit Konstantinopel bevel heeft ontvangen met alle voor hem beschikbare
middelen den opstand aan te moedigen en te bevorderen. Wordt Tunis
niet bezet en de bey niet ontslagen, dan is er geen vooruitzigl op den goe
den uitslag van de pogingen die Frankrijk thans doet.
LEID SCH E SCHOL W BURG.
(Voorstelling van 5 September 1881
-„Inkwartiering", Blijspel in 5 bedrijven, van G. Von Moser
en F. Von Scbönthan, door Jac. De Vos. Mise-en-scène
van den Regisseur Alex. Faassen.
Vroeger dan in andere jaren werd ons de dusgenaamde Redactiekaart
■voor het speeljaar 1881/82 toegezonden en daarmede de verplichting opge
legd de reeks onzer verslagen eenigszsns eerder aan te' vangen. De reden
van dit verschijnsel zal, voor een groot deel, wel zijn toe te schrijven aan
de scheuring, welke hel ci-devant Rolterdamsche gezelschap, onder directie
van Legras, Van Zuylen en Haspels, verdeelde, waardoor eenige der artis-
ten, lot dat gezelschap behoorende, by de vereeniging //Het Nederlandsch
topneel" overgingen terwijl een ander deel zich schaarde onder de banier van
den talentvollen Willem Van Zuylen, die, evenals Jouberl en Kriiger, nu
eenmaal van geene annexatie, misschien ook van geene abdicatie als direc
teur. wilde weten, cu daarom besloot een nieuw //Rotterdamsch looneelgc-
zelschap" in hel leven te roepen, dat heden voor ons optrad, met hetzelfde
stuk, waarmede naar wij vernamen ook het //Nederlandsch tooneel" zijne
wintercanipagne reeds opende. Immers concurrentie valt niet te miskennen,
wanneer wij, voordat nog de abonnementslijsten der laatstgemelde vereeni
ging gecirculeerd hebben, het nieuw gezelschap zien verschijnen, om aan
dacht te vragen en zoo mogelijk lof te oogsten, en dat wel op een oogen-
blik, waarin al Leidens inwoners en academieburgers nog niet eens tot
hunne huisgoden en.de Alma Mater zijn weêrgekeerd, en de herfstzon, zij
het ook bij gunstige uitzondering, meer naar builen noodigt. dan den
smaak voor schouwburglokalen vermeerdert.
Hoe dit zij, wij logen Ier Oude Veste, om het stuk te zien. dat aan
Moser en Schönilian zijn ontstaan, aan Jac. De Vos zijne introductie te
onzent dankt, en dat, blijkens hel tooneelbiljet. «met het grootste succes
te Berlijn, Weenen, Hamburg, Stuttgart enz." werd //opgevoerd".
Of wij berouw hadden over dezen tocht
Voorzeker neen' Wel is waar neemt //Inkwartiering" geen lioogc vlucht
en valt het ietwat plompe Duilschc element in het stuk niet te miskennen;
maar toch is hel vol geestige zetten en lachwekkende tooneelen, zoodat
dan ook menigmaal eene Homerische uiting van vroolijkheid in de zaal
opging en bewees hoezeer de soort van humor, hier aaogetroflen, weer
klank vond bij het Nederlandsch publiek, dat dus reden heeft den lieer
Jac. De Vos voor zijne zeer goede vertaling dank te zeggen.
De korte inhoud van het stuk komt hierop neder.
in zekere provinciestad, ergens in Duitschland gelegen, wopnt Heindorf.
een rentenier, die dit met den genialen Heinrich lleibe gemeen heeft, dat
hy er eene //Frau Malhilde" op na houdt, welke hem door de bevoegde
burgerlijke rechtsmacht ter vrouwe gegeven is Behalve deze heeft hij eene
nicht Ilka Etvös bij zich aan huis, die, uit Hongarije afkomstig, even
pétillant is als de Tokayer, welke aan datzelfde koningrijk zijne wording
dankt, en ter wille van die nicht nog eene gezelschapsjuffrouw of gouver
nante, die eigenlijk Mevrouw Schilfer, echtgenoote van een officier van ge
zondheid der tweede klasse, is, maar hare gehuwde positie zoo wat «in
partibus" bekleedt, daar zij oumiddelijk na de huwelijksvoltrekking haar
man verliet, omdat liet echtpaar niet genoeg bezat om een huishoudentje
op te zetten. Zulke geheime huwelijken zijn natuurlijk eene groote kracht
in handen van romanschrijvers en blijspeldichters, en ook Moser c. s. maken
er een behendig gebruik van, om de door hen gewenschte dramatische ver
warring te vermeerderen Daar komt de stadssecretaris Henkei het bericht
brengen dal er inkwartiering te wachten is, iets dat Heindorf maar spaar
zaam genoegen doei, doch diens echtgenoote en nicht in hooge mate ver
blijdt; vcoral de schikking waardoor Ie hunnen huize vier officieren zullen
worden ingekwartierd, werkt electrisch op Mevrouw, wier //langeweile"
vliedt voor eene koortsachtige bedrijvigheid, welke ook keuken- en linnen
meid aangrijpt, om de bontgerokte gasten waardiglijk te ontvangen. Het
geheele huis staat dan ook weldra «op stellen", terwijl de nieuwe apotheker
Paul Hofmeister, die zich bij de familie komt recommandeeren en van zijn
«kindsche dagen" en «den mond van den Neckar" spreken, op beleefde ma
nier ter deure uitgezet en door de schalksche Ilka niet weinig bespot wordt.
Inmiddels weet Heindorf, die als oom misschien ook als echtgenoot
gewichtige bezwaren heeft tegen vier luitenants, bij zijn vriend Henkei
eene soort van nummerverwisseling tot stand te brengen, waardoor hem,
in plaats daarvan, een generaal wordt toegewezen, iels wat in zijn oog
zooveel zeggen wil als een «podagrist", die reeds in September een warmen
kachel en 's nachts voelkrnikjes moet hebben. De arme man heelt daarbij
echter twee dingen uit hel oog verloren, 1° dat een generaal een met jeug
dige krachten begaald en knap man kan zijn. zooals deze géneraal het dan
ook blijkt te wezen; 2" dat het inkwarticringsbiljet sprak van Generaal
Von Sonnenfels «en stal", zoodat, behalve die opperofficier, nog een luitenant
der Uhlanen, een dito der Infanterie, en eenige minderen bij hem moesten
worden opgenomen. Wij zouden de ruimte in dit blad, aan schrijver dezes
verleend, verre moeten overschrijden, indien wij de wijze waarop de drama
turgen de ontknooping van dit blijspel voorbereiden, op omstandige wijze,
ter sprake brachten. Genoeg zij hel te weten, dat Ilka Etvös er, op hoogst
onkiesche wijze, in slaagt den Uhlanen-luilenanl tot echtgenoot te krijgen;
terwijl SchUfer in het bezit zijner Agnes treedt en Mevrouw Henkel een
echtgenoot vindt voor hare Elsa, die door haar aan iederen huwbaren man
wordt naar 't hoofd gesmeleu, en dat wel in den Apotheker, die juist lamzalig
genoeg is, om een schoonzoon naar hare keuze te wezen, al zou zjj zich
ook met den meer fermen Schafer voor hetzelfde doel vergenoegd hebben.
Dat, behalve by Schafer en Agnes, van geene eigenlijk gezegde waarach
tige liefde sprake kan ziju, en al wat wij verder tusschen de verschillende
geslachten op het tooneel zien plaats hebbenmeer zijne oplossing vindt op
het gebied der physiologie dan der zielkunde, behoeft evenmin betoog, als
de gevolgtrekking gewaagd is dat zulke blijspelen juist niet-geschikt zijn
om aesthelisch genot te verschaflen. Toch zal het succes hebben; vooral
waar de schrijvers zulke bekwame tolken vonden als hier het geval was.
Dat Spoor, als Heindorl, Mevrouw Van Ofïel - Kley, als zijne vrouwMevrouw
De Boer-Van Rijk (wij feliciteeren haar met haar huwelijk) als Ilka. en
Mevrouw Egener, als Agnes, hunne rol goed wedergaven, behoeven wij
nauwelijks te verzekeren. Zoo waren ook Chrispijn, als-uhlaUen luitenant
A. Van Zuylen, als officier van gezondheid. Mania Van Nieuwland. als de
apotheker, en natuurlijk ook Willem Van Zuylen, alsdeinfanterie-luiteiiant,
zeer goed op hunne plaats; terwijl ook de overige rolleo even goed bezet
waren. Dit zeggende, ritst op ons nog de taak met warme ingenomenheid
melding te maken van Mejuffrouw II. Van Offel, die Elsa Henkel even
talentvol voorstelde als Alex. Faassen een geliefde familienaam hel
den generaal deed; van Wagemans, die Henkel tot zijn recht komen, en
Mevrouw Bruyn - Sablairolles, die, als diens vrouw, ons hartelijk lachen deed.
En hiermede zij voor ditmaal ons verslag gesloten. Wat ons voorname
lijk trof, was het feit dat enkele acteurs en actrices, welke door de nieuwe
organisatie betere rollen kregennu ook loonden iets beters te kunnen
leveren dan zij in ondergeschikt emplooi deden en dus bij het tooneel wel
eens hel tegenovergestelde waarheid blijkt, van het: «Tel brille nu secoud,
qui s'éclipse au premier". Naar onze meening werd menig talent gedood,
omdat het zich niet «au premier" kon doen gelden.
Met deze meening in het hart kan men vrede hebben met het oprichten
van nieuwe tooneelgezelschappen, en wordt de vrees voor krachtsverbrok
keling met recht opgewogen tegen de hoop dat: vrije ontwikkeling van me
nig talent er hèt gevolg van kan zijn.
Tot ons genoegen waren de meeste rangen goed bezel.
