stallige hnursom van ƒ3000 kwijtgescholden on de pachtsom bovendien aan
merkelijk verlaagd.
Te Leeuwarden werd Vrijdag morgen een werkman, die een wilden
slier, aan zijn geleider ontsnapt, wilde grijpen, door het dier op de horens
genomen en in de gracht nabij de YVirdnmerpoortsbrug geslirfgerd. Geluk
kig waren cenige schippers bij de hand, die den hevig ontstelden man uit
het water reddenals wanneer het bleek dat hij gelukkig slechts aan den
arm verwond was geraakt en overigens met den schrik was vrijgekomen.
Itcu stier werd men later in de nabijheid van het station meester.
Door hel geregtshof te Leeuwarden is Johannes Lunenborg, oud 23
jaren, schuldig verklaard aan moedwilligen doodslag. De aanleiding tot het
driftig en ondoordacht handelen van besch. en zijn berouw aannemende als
verzachtende omstandighedenveroordeelde het hof hem tot 1 jaar celstraf.
-- Uit Clinge zijn twee personen, verdacht van het schieten op ambte
naren, zwaar geboeid naar Middelburg overgebragt.
Bij de slaatsbegrooting voor 1880 deelt de minister van binnenlandschc
zaken, ten aanzien van de uitvoering der wet op het lager onderwijs,
mede, dat hij bij zijn optreden die uitvoering voor een goed deel voor
bereid vond en ook het ontwerp dezer begrooting zoo ingerigt, dal op
het in werking treden dier wet met 1 Jan. 1880 was gerekend. Hel was
hem nogtans niet mogelijk dc uitvoering met dat zeer naderend tijdstip te
bevorderen. Cijfers toch. die hij iu het bcgrootings-ontwerp aantrof, wa
ren gegrond op regelingen, waarop voor een deel nog de bekrachtiging des
kouings werd te genioel gezien, Met die regelingen onbekend, kon hjj de
juistheid der credictendie zijn ambtsvoorganger reeds had besloten aan
te vragen, onmogelijk beoordeelen. Overijling zou vooral ten aanzien van
een zoo gevvigiig onderwerp zeer ongeoorloofd zijn. Intusschen zal hij zich
met den meesten ernst beijveren de uitvoering der aangehaalde wet zoo
spoedig mogelijk voor te bereiden. Geheel afgescheiden van de daartoe
noodige maatregelen, scheen hem echter de voorziening in de behoefte aan
onderwijzend personeel. Die behoefte is zóó dringend, dat hij meent al da
delijke hoogere sommen te moeten aanvragen ter uitbreiding van kweek
scholen en normaallessen
Hoofdstuk V. dep. van binnenlandsche zaken, is uitgetrokken tot een be
drag van ƒ7.560813.50 of /584 512.50 meer dan in 1879. Een post van
ƒ2000 is opgenomen als //toelage aan de vereeniging voor dc statistiek in
NederlandHerstel der afdeeling statistiek bij het dep. van binnenl. zaken
acht de minister, althans voorloopig. niet zóó onvermijdelijk dal eene aan
vrage van gelden tot dat einde op het oogenblik gereglvaardigd zon zjjn.
Deze toelage zal de regering gelegenheid openen met bedoelde vereeniging
onderhandelingen aan te knoopen tol het bewerken en uitgeven van statis
tieke bescheiden. Voor kosten der 64 algemcenc volkstelling is 103,000
op de begrooting gebragt.
Deze verhoogingenzoomede die voor het te stichten museum te Amster
dam worden opgewogen door een vermindering van 4 ton gouds op de
afdeeling medische policie ten gevolge van het afnemen der besmettelijke
veeziekte.
De hoogere raming van het hoofdstuk is vooral het gevolg van noodza
kelijke uitgaven voor onderwijs in het algemeen.
Rijksuniversiteiten. De aanvraag van fondsen beperkt zich binnen engere
grenzen dan vorige jaren. Zij betreft hoofdzakelijk verhooging van jaarwedde,
waarop enkele hoogleeraren aanspraak hebben, aanstelling van een biblio
thecaris te Leiden op ƒ3000. uitgaaf der jaarboeken van de Leidsche ster-
rewacht ad ƒ3000, voorziening in de eerste behoeften van hel pharmaceutisch
onderwijs te Leiden ad ƒ3000 en onderhoud en herstel van gebouwen.
Gymnasia. Met de reorganisatie hebben de meeste gemeentebesturen zich
ijverig bezig gehouden, zoodat op alle plaatsen, waar gymnasia en pro
gymnasia te wachten zijn, deze inrigtingen naar de nieuwe voorschriften
zijn of weldra zullen zijn ingerigt. Houdt men Amsterdam, Rotterdam,
'sGravenhagc en Kampen builen rekening, dan hebhen 20 gymnasia en
4 a 5 progymnasia aanspraak op rijks subsidie. Aan Arnhem, Zutphen,
Harderwijk, Delft. Haarlem, Leeuwarden, Sncek. Zwolle, Deventer en Gro
ningen is reeds subsidie verleend, onderscheidene andere zullen eerlang
subsidie ontvangen. Voor die suhsidiën is 250,000 voor 1880 uitge
trokken.
Lager onderwijs. Gelijk reeds gemeld is. worden meerdere sommen aan
gevraagd ter uitbreiding van kweekscholen en normaallessen. Bij de vijf
bestaande rijks-kweekscholen is in 1879 een te Nijmegen gekomen, terwijl
voornemen bestaal de rijks lagere school te Maastricht in een kweekschool
met leerschool Ie hervormen en de bijzondere kweekschool voor onderwij
zeressen te Arnhem over Ie nemen of elders er eene Ie vestigen. Overtuigd
van de noodzakelijkheid van vermeerdering van het onderwijzend personeel
heeft de regering in den loop van 1879 ook de uitbreiding, verbetering en
vermeerdering der bestaande normaallessen met ijver aangevat. Dientenge
volge zijn, ook met welwillende medewerking van de gemeentebesturen
reeds in de meeste provinciën vele goed ingerigte normaallessen tot stand
gekomen en laat het zich aanzien dat binnen een niet te verwijderd tijd
stip een aanzienlijk aantal bekwame onderwijzers beschikbaar zal worden.
Voor 1880 zijn voor dit doel f 470.000 beschikbaar gesteld. Voor subsidiëu,
krachtens art. 36 der wet, is ƒ250,000 gerekend.
'sGRAVENIIAGE, 22 September.
Z. M. de koning groothertog heeft benoemd tot ridder van de orde van
de Eikenkroon den heer J. P. C. Swijser, architect te 's Hage.
Aan den heer mr. B. van Hasselt is, op zijn verzoek, eervol ontslag
verleend als directeur van het ostkantoor te 's Gravenhage, onder dankbe
tuiging voor zijne aan den lande bewezen diensten.
Tot leeraar aan de rijks- hoogere burgerschool te Roermond is be
noemd de heer dr. II. J. H. Schreurs; aan de rijkskweekschool voor onder
wijzers te Nijmegen zijn benoemd tot onderst ijzer: in zang- en toonkunst
de heer J. L. Heinrichs, in gymnastiek de heer R Franssen, en in de
kennis der natuur de heer P. van der Burg; en lot onderwijzer in zang
en toonkunst aan de rijkskweekschool voor onderwijzers te Middelburg is
benoemd de heer A. Lijsen.
De heer G. F. J. von Baden, practiserend geneesheer te Stege (Dene
marken), is voor den tijd van vijf jaren benoemd lol officier van gezond
heid 2 kl. bij het leger in Nederl. Indië.
De luitt. ter zee 2' kl. R. C. A. L. Jansen van Afferden en L. Hare
maker, dienende aan boord van het schroefstoomschip Alkmaar, worden
respectivelijk overgeplaatst aan baord van hel ramschip Stier en gede
tacheerd bjj het kon. instituut voor de marine te Willemsoord en vervangen
door de luitt. ter zee 2" kl. N. W. van Ammers en J. A. P. van
Aan boord van het schroefstoomschip dljeh worden verplaatst: de luii
zee 1' kl. F. W. Hudig als 1« officier; die der 2' kl. J. P. Lubbe Bakket
D. Stolp, A. g. J. Kroef en c. Meyboom; de adelborsten l4 kl. a. c,j
Eschauzier, II. J. F. Michelhoft, E. A. Steinmetz, P. van den Broeke, Ht
Bunnik, W. van Voss, g. Fabius Jr. en A. M. P. c. van de Laar; de os
cier van gezondheid l4 kl. J. J. Borst en de officier van administratie lm
W. F. E. le Riitte.
De ministers van justitie, van financiën en van oorlog zullen in
week geen gehoor verleenen.
De koning heeft op het adres van de eerste kamer ter beantwoordiDi
van de troonrede het navolgende weder-anlwoord gegeven:
//Mijne Heeren. Ik verzoek u aan de eerste kamer der staten-generg
mijnen dank te betuigen voor haar adres van antwoord, voor de daarinuit
gedrukte gevoelens jegens mij en mijn huis en niet minder voor die betref
fende het geluk van ons dierbaar vaderland."
In de zitting van de tweede kamer van heden is de conclusie fc
commissie, om inlichtingen in te winnen alvorens te besluiten tot de toe
lating van den heer du Tour van Bellinchave aangenomen met 43 tegenJ;
stemmen. Het algemeen debat over het adres is aangevangen. De btg
Elout van Soeterwoude vroeg naar de zienswijze der regering omtrent
kiesregt en kondigde een amendement aan op de onderwjjs-paragraaf, tg
voordeele der regten van een aanzienlijk deel der natie. De heer HeyJ#.
rjjck spoorde de regterzijde tot kalmte aan. Zij kon slechts versterig
door de onmagt der liberalen. Overigens kon hij in dit ministerie geg
fusie-ministerie zien, indien het de schoolwet ongewijzigd invoerde.
De heer jhr. mr. van Karnebeeknieuwbenoemd commissaris des koning
in de provincie Zeeland, heeft Zaturdag namiddag in handen van Z. M. ds
koning den voor deze betrekking vereischten eed afgelegd.
De stad was gisteren in verschillende wijken met vlaggen getooid, (g
gelegenheid van het 50-jarig bestaan van het alhier in bezetting liggeolt
regiment grenadiers en jagers.
Zaturdag en Zondag kwamen de elders gevestigde oud-officieren der grs
nadiers en jagers hier ter stede aan. Zij vereenigden zich ten half i«g
ure en trokken in optogt, begeleid door de regelingscommissie, naark
Bosch. De meesten der voormalige wapenbroeders droegen de uniform ra
den rang, waarin zjj het leger verlieten. Onderscheidene gepensioneerd
generaals, o. a. de Belgische generaal Besart, openden den stoet, wefc
buiten dc societeitslent door eene talrijke menigte werd opgewacht. Bijt
nadering van dezen staf van voormalige krijgsmakkers hiel de kon. mi-
taire kapel den van ouds bekenden parademarsch aan, waarvan de toonti
bij velen gewis de herinnering zullen hebben verlevendigd aan dc aanp
name dagen in de gelederen van het keurcorps doorgebragt.
De inwijding van het gouden feest van de bataillons grenadiers#
jagers geschiedde gisteren avond op twee plaatsen. Ten gevolge van Ik
schoone weder was het terras van het badhuis een geduchte concurrent ra
den kon. Franschen schouwburg. Op het terras van het badhuis had zid
een aanzienlijk getal feestgenooten vereenigd. Bjj eene fraaije gasverlichtie
en onder de opwekkende toonen der schutterij-muziek was men eenige ut#
regt gezellig en vrolijk bijeen.
De voorstelling in den schouwburg, ter eere van het keurcorps gegevtt
werd meer door onderofficieren en manschappen dan wel door officiers
bjjgewoond. De kommandant van het corps en de regelings-commissie wars
tegenwoordig. De ouverture van dc opera »Mignon", die dezen avond ;t-
geven werd, moest achterstaan bij het //Wilhelmus", met welk national
lied de militaire toeschouwers door het orchest begroet werden. Overigett
gaf de directeur een nationale tint aan deze voorstelling. Aan het einlt
van de tweede acte verscheen Lhe'rie ten tooncele en zong uit volle bord
en met veel geestdrift de coupletten van het //Wien Neerlandsch bloed", waar
van het refrein door het koor en alle artistcn herhaald werd. Opmer
kelijk nas het dat hel Nederlandsche volkslied door Lhérie en zijneoi-
geving gezongen werd in de kleederdragt uit hel tijdperk van LodewijkXïl
Lauweren zijn Lhérie niet vereerd, maar den met dc nationale kleuren ver
sierden krans, die na de wegslepende, geestdriftwekkende voordragt tit
het Volkslied, voor zijne voeten viel, mogt hij beschouwen als eene betui
ging van erkentelijkheid voor de medewerking, welke hij den heer nt
Hamme verleende, bij de aanbieding ven dezen feestavond,
De groote wapenschouwing, heden morgen ter gelegenheid van het 50-jarc
bestaan van het regiment grenadiers en jagers in de Maliebaan gehoitdet
was plegtig en indrukwekkend. Alle officieren en de slaven hier aanwen';,
oud-onderofficieren, ridders der Militaire Willemsorde, gedecoreerden*
het Zilveren en het Metalen kruis enz. vormden een heg langs de oitge
strekte paradeplaats. Eene tribune voor dames was geheel bezet. Het mili
taire feest werd bijgewoond, namens Z. M. den koning, door Zijn adjudani
generaal Schönsledt, door Z. K. 11. prins Frederik en Z. D. H. den priii
von Wied, le paard, en door HH. KK. HII. prinses Marianne en prte
von Wied en kinderen, in een open rijtuig. Het Malieveld was omzooni
door een muur van toeschouwers. De kolonel vereenigde de troepen en ge-
noodigden in een carré en herdacht in een dagorder den dag waarop vod
50 jaar, op 22 September, door Z. K. H. prins Frederik aan de voormalijt
afdeeling grenadiers het vaandel werd uitgereikt en schetste voorts tó
roemrijk verleden van dat vaandel. Z. K. 11. prins Frederik hield vervol
geus eene warme toespraak tot het regiment, dal steeds uitmuntend au
zijne bestemming beantwoordde, dat uitstekende benijzen van moed a
trouw had gegeven en uitmuntte door voorbeeldige krijgstucht. Z. K. II-
wenschle het corps heil, zegen en voorspoed toe. Deze toespraak werd
door den kolonel beantwoord. Z. M. de koning had hem opgedragen eenijt
riclderteckenen van de orde van de Eikenkroon uil te reiken. Voor tó
front der troepeu hechtte hij majoor Boellaard het kommandeurs-kriiiSi
kapitein Weenink het officiers-kruis en de luitt. Engelbregt, Brender f
