BILJARD.
Z0MERZ0RG.
ACHT Z0MER-C0NCERTEN
ST009IR00TDIEA81
PIANINa
Gemeente-Instelling* voor onderwijs in de Taal-, Land'
en Volkenkunde van Nederlandsch Indië,
TE LEIDEN.
Aan de Leidschc Kiezers.
J. H. V L L M A R,
tusschen LEIDEN en KATWIJK AAN ZEE,
Zondag 27 Juli.
Re Ondergeteekende maakt zijne geëerde Begunstigers bekend dat hij een
nieuw uitstekend loopend BILJARD geplaatst heeft.
Zich aanbevelende VAN DER VOET,
Hótel /'Stad Rome", te Warmond,.
Door vertrek wordt ter overname aangeboden een prachtige 7-0ct. schuin-
snarige PIANINO, (koperen mekaniek) slechts 8 maanden gebruikt,
met ruim 4 iaar garantie, voor /300. Te bevragen bjj L. J. TONDU,
Plein 14te 's Bage.
Zjjdie de lessen aan genoemde Instelling wenschen bij te wonenwor
den uitgenoodigd zich uiterlijk vóór den 14d,D September 1879 aan te mel
den ten Raadhuize te Leiden, des voormiddags van 10 tot 12 uren.
Het collegegeld bedraagt 200 per jaar, waarvoor, behalve tot de
lessen der Instelling, ook zoover noodig toegang verleend wordt tot de
lessen aan den Universiteit.
Nadere inlichtingen zijn ten Raadhnize voornoemd te bekomen.
Op den morgen der stemming voor den Gemeenteraad beeft de Heer
A. VV. Kroon, Secretaris van het Algemeen Belang, goedgevonden een
Strooibillet te laten rondbrengenhandelende over de Kosten van het Open
baar onderwijs hier ter stede. Zijne conclusie was dat de gegoeden voor
lager en uitgebreid lager onderwijs hunner kinderen zoo goed als niets uit
de gemeentekas ontvangen. Hieruit mogen wij afleiden dat de Heer Kroon
althans stilzwijgend erkent dat de gegoeden voor Middelbaar en Gymnasiaal
onderwijs wel degelijk veel uit de gemeentekas ontvangen, Dit te ontken
nen is dan ook niet mogelijk. De Iloogere Burgerschool kost jaarlijks aan
Personeelf 22421,00
Vuur en licht1000,00
Schoolbehoeften 1500,00
Diverse uitgaven 1075,00
Parallelk lassen100,00
f 25096,00
Het onderhoud niet medegerekendkost deze school nog aan rente en
aflossing van het stichtingskapitaal ongeveerf 4500,00
f 29096,00
De schoolgelden brengen op7800,00
dus een jaarlijksch tekort vanf 21296,00
En nu wil men bovendien nog een H. B. school voor meisjes oprichten,
waarbij het schoolgeld weer zoo laag gesteld wordt, dat de gegoeden die
er van gebruik zullen maken jaarlijks weer duizenden uit de gemeentekas
zullen ontvangen. Nu willen wij onderzoeken de waarheid der beweringen
van den Heer A. W. Kroon aangaande de scholen 1" klasse, alleeo door
de kinderen der gegoeden bezocht. Het schoolgeld brengt op volgens den
Heer Kroon 18,000, aan personeel zou worden uitgegeven 17,500,
dus een batig saldo van 500 gulden, maar de lieer Kroon vergeet
1".'het onderwijs in teekencn en gymnastiek dat f 416,00, voor deze
scholen ongeveerf 1040,00
2°. de kweekelingen1440,00
8". veranderlijke bclooningen875,00
zoodat het personeel niet 17,500, maar f 21,000 kost.
-Voeg er nu bij naar matige berekening voor onderstand dier scholen f 1000,00
schoolbehoeften 1500,00
tuur en licht enz.500,00
rente en aflossing van het kapitaal dat de scholen gekost hebben 6000,00
zoo kosten die beide scholen jaarlijks 30,000, een tekort dus van
f 12,000; dit noemt de heer Kroon zoo goed als niets. Voeg er
nu bij de f 21296,00 van de H. Burgerschool, de 13294,00 van het
Gymnasium, en het blijkt dat de gegoeden de som van f 46590,00 jaar
lijks uit de gemeentekas ontvangen. Wij vragen: is dit regtvaardig, is
dit liberaal
Voegen wij er nu bij dat het openbaar onderwijs vóór on- en min
vermogenden op onnoodige wijze kostbaar gemaakt wordt, dat wij uit
de officieele cijfers zouden kunnen aantoonen, dat het openbaar gods
dienstloos onderwijs jaarlijks 20 gulden per leerling kost, het chris
telijk onderwijs daarentegen dat blijkens de verslagen der Schoolcommis-
sii'n goeden degelijk is, hoogstens 15 gulden per leerling kost, dan
blijkt het dat de gegoeden jaarlijks één ton gouds uit de gemeentekas
ontvangen, waartoe allen bijdragen, om het onderwijs te bekostigen
waarvan slechts enkelen profiteerenslechts een deel der bevolking mede
ingenomen is. Wil men dit onrecht bestendigd zien en uitgebreid of wil
mm ook in dezen recht en billijkheid en onpartijdigheid, dit
is de vraag die ieder kiezer moet beantwoorden bij de aanstaande herstem
ming. Dat de antirevolutienairen dit laatste willen, hebben zij steeds uit-
grsprok n.
HET ZESDE DER 1
ONDER DIRECTIE VAN DEN HEER
op DINSDAG 29 Juli 1879, des avonds te halfzeven.
Toegang volgens de bekend gemaakte bepalingen.
Alleen In de groote pansc is het den kinderen geoorloofd (j.
wandelen.
Gedurende de Muziekuitvoeringen is dit ten strengste ver
boden.
Van LEIDEN,
voormiddag*?.39,
namiddag 12.30,
5.30.
Van KATWIJK AAN ZEE,
voormiddag 10.45,
namiddag 3.45,
des avonds S.45.
Ligplaats KORT RAPENBURG.
DE ONDERNEMER.
Een ernstig woord tot Leidens burgers, naar aanleiding det,
gemeenteraadsverkiezing van Baandag 28 Juli a. s.
Voor ongeveer vijftig jaren was Leidens toestand het best te vergelijken
met die eener teringlrjderes.
Toen was van die stad met haar roemrijk verleden, eenmaal ecne der
aanzienlijksten van ons vaderlandniets meer over dan een schim en alleen'
het bezit eener 'hoogcschool behoedde haar voor algeheelen ondergang.
Toen was 't voldoende Leidenaar te zijn om inwoners van andere steden
in ons vaderland medelijdend op zich te doen neerzien. Leidens brecde
grachten en straten waren als in doodslaap verzonken en zeer vele, zoowel
aanzienlijke als geringe woningen waren onbewoond. Zooveel armoede
heerschte er, dat het nu nog dienaangaande berucht is, hoewel eene onpar-
dige en zuivere beschouwing zeer waarschijnlijk aan het licht zou brengen,
dat Leiden niet vee! meer door armoede geteisterd wordt dan andere steden
in ons vaderland.
Langzamerhand kwam er echter verandering in dien toestand. Flinke
en doortastende mannen in Leidens raadszaal begonnen hervormingen op
ieder gebied voor te stellen. Het reeds zoo lang sluimerende fabriekswezen
begon van lieverlede te ontwaken. Het openbaar onderwijs werd allengs
ingevoerd en zoozeer verbeterd en uitgebreid, dat het weldra eene vermaard
heid verkreeg, die vele familiën van elders deed besluiten zich hier metter
woon te vestigen, ten einde hieruit voor hunne kinderen hel gcwcnschte
nut te trekken. In gunstige tegenstelling met vroeger ontstond er nu ge
brek aan woningen en overal werden nieuwe aangebouwd en oude her
nieuwd of verbeterd, hetgeen natuurlijk niet weinig tot verfaaaiing der stad
bijdroeg. Indien ik, behalve het onderwijs, dat wat betreft het hoogcre
en middelbare zoowel als het lagere door geen stad in ons vaderland over
troffen wordt, al de verbeteringen wilde noemen, die gedurende de laatste
twintig jaren in onze stad tot stand gebracht zijn. dan zoudt gij, mijnheer
de Redacteur, mij ongetwijfeld een plaats in uw veel gelezen blad moeten
weigerenwegens gemis aan plaatsruimte. Ik bepaal mij dus slechts tot
de voornaamsten, als: het dempen van vele onaanzienlijke grachtendie
daardoor in flinke breede straten herschapen zijn, het vernieuwen van bijna
alle groote bruggen, betgeen zoowel ten gerieve der passage als tol versie
ring strekt, de bouwwerken aan de voormalige Witte- en Hoogewoerds-
poorten, het stichten eener gasfabriek, het aanleggen eener duinwaterleiding,
de aanleg van den spoorweg Leiden—Woerden enz., terwijl ook binnenkort
onze stad zich in het bezit van een paardenspoor zal verheugen. Dit alles
maakt dat Leiden, wat aangaat de bewoonbaarheid, kan wedjjveren met
de grootste steden van ons vaderland.
En dien aanmerkelijken vooruitgang, burgers van Leiden, hebt gij voor
een groot deel te danken aan de flinke mannen, die in den gemeenteraad
voor uwe belangen gewaakt en gestreden hebben. En wat hebt gij uwer
zijds gedaan om dit te vergelden? Hetzij uit onverschilligheid, heizij uit
gemakzucht of wal dan ook blijft gij weg, indien de tijd gekomen is oni
te toonendat gij uwe goede en degelijke burgers naar waarde weet te
schatten en dat gij bereid zijt hen op nieuw uw vertrouwen te schenken
en uwe belangen op te dragen. Gedreven meer door partijzucht dan uit
vrees voor het bedreigen uwer godsdienstige overtuiging, stelt gij alle u
ter dienste staande middelen in het werk om mannen als de Laat de Kantcr.
van Wensen, van der Lilh en de Goeje, door mannen van uw partij te
verdringenonverschillig of het heil der stad daarmede al dan niet gebaat
zal zijn-
Maar *bij de aanstaande herkiezing zult gij uw verzuim goedmaken, gij
zult niet zoo ondankbaar zijn om mannen, die niets dan uwe belangen
beoogd hebben, door terzijdestelling te grieven.
Burgers van Leiden zoo de belangen uwer stad u dierbaar zijn en zoo
gij het hart op de rechte plaats hebt, zult gij als één man ter slembus
komen, bedenkende dat liet kiesrecht ook een plicht 'cn wel een dure en
heilige plicht is en gij zult uwe stemmen uitbrengen op de aftredende
leden, de II. H.:
L. 91. DE LAAT DE KANTER.
J. I. VAN WENSEN.
Mr. V. A. VAN DER LIT If.
Dr. M. J. DE GOEJE.
J. A. II. B.
