PK It TK LIT, HAAF.
POSTER IJ EN.
oi worden toegestaan naar Berlijn terug ie keerennicltegenstaande zij waren
wo; uitgewezen, en is door vele leden van den rijksdag uitdrukkelijk op den voor-
am| grond gesteld, dat het huis, door het toestaan van die vergunning, in geen
ro geval de verdenking op zich mogt laden, dat het op die wijze de socialis-
res| lische beweging in de hand wilde werken.
spu De Prov. Corr. meldt dat de keizer voornemens is voorloopig afwis-
t S selend te Berlijn en op Babelsberg verblijf te houden. Na het gouden
hnwelijkslcest, waaraan keizer Alexander met verscheidene grootvorsten
aki dee'nemrn zal, zal waarschijnlijk met half Junij een badreis naar Ems en
iplt in den loop van Julij een bezoek aan Gastein volgen,
ité - Prinses Charlotte van Pruissen, oudste dochter van den kroonprins
Ut en ruim een jaar geleden met den erfprins van Saksen-Meiningen gehuwd,
ill is bevallen van eene dochter. De keizer is daardoor overgrootvader en ko
lt ningin Victoria van Engeland overgrootmoeder geworden.
U De tentoonstelling van nijverheid te Berlijn wordt druk bezocht. Zelfs
op den ongunslisslen dag telde men 4000 bezoekers en herhaaldelijk is
ui daartegen het cijfer van 25000 bezoekers per dag reeds bereikt en over-
trl schreden.
in De kinderen van den beroemden Wilhelm Grimm twee zonen en een
lt dochterhebben aan de universiteit te Berlijn een som van 0600 mark ge
tij schonken, welke tot een «Grimmstichting" zal moeten strekken. Uit de
Dit renten ven dit kapitaal zullen premiën worden toegekend aan uitstekende
geschrilten op het gebied der nieuwere Duitsche litteratuur en geschiedenis,
riil De door hen geschonken som maakte indertijd uit het bedrag, dat uit de
k ingeschreven gelden, bestemd ten jare 1837 om uitgereikt te worden aan
p de zeven destijds uit Göltingen verdreven professoren, is uitgekeerd aan
prof. Wilhelm Grimm.
til i Het stadje Tann, in het Prnissische district Kassei, is voor hel grootste
li gedeelte door brand vernield.
t In de diergaarde te Keulen heeft eene leeuwin vier levende welpen ter
'i wereld gebragt, die door haar met liefde worden verpleegd. Er heerscht
litl onder de verscheurende dieren in gemelde inrigting eene kwaadaardige ziekte,
welke reeds verscheiden sterfgevallen heeft veroorzaakt. Men weet niet met
zekerheid te zeggen of hierbij de kwaadwilligheid van dezen of genen als
de oorzaak der kwaal moet worden beschouwd. De hokken der verscheu
rende dieren zijn gedesinfecteerd en er wordt een naauwkeurig onderzoek
naar de oorzaken van het feit in het werk gesteld.
OOSTENRIJK.
Te Weenen is Zaturdag-avond uit een gesloten postwagen, die van het
hoofdpostkantoor de postpakketten naar het station der «Siidbahn" bragt,
een verzegelde groote lederen buidelwaarin de aangeteekende brieven en
de ter vervoer overgegeven geldsommen zich bevondengestolen. De wagen
is onder de voorgeschreven controle op het hoofdkantoor geladen en gesloten,
terwijl volgens de bestaande voorschriften de sleutel aan het hoofdkantoor
is gebleven; onderweg hebben de koetsier en de conducteur niets verdachts
bespeurd, en toen de hoofdambtenaar der posterijen aan het station den
wagen ontsloot met den tweeden sleutel, welke van eiken postwagen op de,
plaats aanwezig is, waarheen deze zich begeven moet, was de leêren zak,
'til die boven op alle andere pakketten gelegen had verdwenen. De zak be-
vatte eene gezamelijke som van 13138 76 mark, 24246.20 fr. en 704 (1. De
werkelijke waarde van den zak is veel grooter.
RV8LAND.
Uit Tiflis wordt gemeld dat eene epidemie, welke vele slaglofTers
maakt, in 10 dorpen van den Caucasus woedt. Heiligen beelden zjjn in
plegtigen optogl door het dorp Mctkha, in het district Gori, rondgedragen,
en gebeden zijn ten Hemel opgezonden voor het behoud der bevolking.
Betreflende den brand te Irbit, in hel gouvernement Perm, wordt door
het officiële rcgeritigsblad gemeld, dat de beste gedeelten der stad zjjn ver
woest en de schade ontzettend is. Het postkantoor, het stadhuis en het
ontvangkantoor b'e>en gespaard. Irbit is geen groote stad, maar belangrijk
als middelpunt van koophandel en als woonplaats van vele rijke kooplieden.
Er wordt een aanzienlijke jaarmarkt gehouden.
BERLIJN, 14 Mei. De rijkskanselier heeft bij den bondsraad een wets
ontwerp ingediend ter regeling van hel bestuur over Elzas—Lotharingen.
De hooldbepalingen zijn de volgende: De keizer benoemt een stadhouder ter
uitoefening der staatsmagt. Deze houdt zijne residentie te Straatsburg. Hjj
treedt in de plaats van den rijkskanselier en den Oberpresident. De laatst
genoemde betrekking en de rjjkskansclarjj-afdeeling voor Elzas-Lotharingen
worden afgeschaft. Te Straatsburg wordt een ministerie gevormd, bestaande
uit eenige afdeeliugen, met een verantwoordelijken staats-secretaris aan het
hoofd. Het ministerie geelt advies omtrent wetsontwerpen en is belast met
de aldoening van alle aangelegenhedenwaarloe het van den stadhouder
opdragl ontvangt. Voorts wordt een staatsraad opgerigt, bestaande uit den
bcvelvoerenden generaal, den staalssecretaris, de hoogste ambtenaren en
zeven door den keizer benoemde leden. De stadhouder is belast met het
voorzitterschap bij den staatsraad, liet landscomitë zal voorlaan bestaan
uit 58 leden. Elzas— Lotharingen zal in den bondsraad vertegenwoordigd
worden door een afgevaardigde met adviserende slem. Hij wordt benoemd
door het landscomitë, op welke benoeming de keizerlijke goedkeuring wordt
vcreischt.
MADRID, 14 Mei. De hertog van Medina Celi is heden ten gevolge van
een ongeval, hem op de jagt overkomen, overleden.
KONSTANTINOPEL14 Mei. Ten gevolge vaul de onregelmatigheid in
de betaling der bezoldiging van liet personeel, zijn eenige ongeregeldheden
aan het Seraskieraat ontslaan.
I\GE/ONREN.
1829 IS79.
EENE HISTORISCHE STUDIE, LEIDEN BETREFFENDE.
XII (Slot.) a.
De volksgeest wordt veredeld of verbeterd daar. waar hel gezig zich doet
eerbiedigen; het gezag in den slaat, in de werkplaats, in liet gezin; de
volksgeest bij den burger, den arbeider, in het gezin, wanneer liet bevoegd
gezag, zich binnen de ware grenzen bewegende, op eerbied en gehoorzaam
heid, vertrouwen en achting kan bogen. Eer-l dan, wanneer in den boe
zem van het volk de zedelijke waarde van wetten, verordeningen en maat
regelen van bestuur, die in het belang der openbare orde. veiligheid, zede
lijkheid en gezondheid worden uitgevaardigd, is doorgedrongen, kan liet uit
voerend gezag rekenen op medewtrking en de getrouwe naloiug. De staat
kundige meerderjarigheid gaat met de burgerlijke niet gepaard En liet is
meermalen opgemerkt, dat de ambtenaren, die regtstrreks met de ingeze
tenen in aanraking komen, bij de uitvoering der wettelijke voorschriften
ook te rekenen hebben met de zedelijke waarde, hel doel en de strekking
der wet in hel algemeen belang, omdat toch elke wet in meerdere nf min
dere mate de vrijheid beperkt en de kracht van het gezag doet ervaren.
Vijftig jaren vroeger had het openbaar gezag meer invloed en kracht dan
later; 't was toen: «wat de heeren wijzen, moeten wij ptijzen". Maar
spoedig toch begonnen meer vrijzinnige begrippen zich te verspreiden en te
doen gelden. In het begin van 1829 werd een strijd aangevangen tegen
het monopolie der greinhallen, later ontleende men uit de patentwet rechten
tot vrije uitoefening van bedrijven, niringen en hanteringen, bijv. het
houden van tapperjjen zonder voorafgaande vergunning van het stedelijk
bestuur, het onverplicht gebruik van stedelijke werklieden, lurfdragers,
wijnwerkers enz. Alleen de openbare belangen werden in besloten vergade
ringen behandeld, de stadszaken zoo min mogelijk openbaar gemaakt, de
gewichtigste belangen in geheim comité, tenzij in sociëteiten nu en dan
iets uitlekte. Zoo er steeds op hel gebied van alzemeen belang openbaar
heid had geheerscht, vele twistgedingen en geschillen, veel tweespalt en
tegenwerking zouden zijn voorkomen, wal in besloten kerkelijke en raads
vergaderingen werd uitgebroeid. Al wat openbaar maakt is licht en zoo
Leiden reeds in de behandeling der stadsbelangen openbaarheid lóf had en
huldigde voordat de gemeentewei die lot beginsel nam, 't was uit overtui
ging cn behoefte; niet als een staatkundige leuze. 'tNut en de noodzake
lijkheid daarvan werden erkend(oen de ervaring van misbruiken in het
beheer en bestuur der geldmiddelen meer dan tien jaren vroeger zulks had
geleerd. Reeds voor de herziening der grondwet van 1848 werden de
vrijzinnige staatkundige begrippen in eene zuivere en onpartijdige beteekenis
of strekking binnen Leiden gehuldigd. Vrijheid van godsdienst, vereeniging
en onderwijs heerschte aldaar meer dan elders. Regeling van het plaatse
lijk belastingstelsel en voorbereiding tol eene gewenschte scheiding van kerk
en slaat vonden reeds vóór 1851, toen de gemeentewet werd ingevoerd,
krachtige medewerking. De kleine kring, die zich rondom Thorbecke had
gevormd, oefende een weldadigen invloed uit op het bestuur en beheer der
plaatselijke belangen, totdat kerkelijke hartstochten die deden ontbinden.
En in waarheid, wal Jan van Hout reeds ondervond van de heerschzucht
der kerkeljjken en de eeuwen na hem steeds kenmerkte, 'tis nog niet uit
gestorven. Onder verschillende vormen en ten allen tijde is en bljjft de
rust ontbrekenwaar naast of tegenover de burgerlijke overheid zich nog
een kerkelijke overheid wil doen gelden, die in plaats van hel voorbeeld
der dienende liefde te geven zich op den stoel van Mozes zet. Van Hout
had wegens het opschrift der noodmunt («hare libertatis ergo") zich de
vjjandschap der kerkelijken op den hals gehaald, die zich nog bij zijne be
grafenis openbaarde, In 1830 wilde de Leidsche magistraat aan de Lools-
kerk (uit de stadskas gebouwd) bij de herbouwing den naam geven van
ffaardkerkgeljjk de nieuw te bouwen in 1672, maar de kerkeraad doopte
haar Oosterkerk en wat nog dertig jaren geleden plaats vond behoeft geen
herinnering. Hoe in 1838 de vrjje godsdienstoefening werd begrepen, hoe
in 1853 een volkswaan van een dag door kerkelijken invloed werd geboren
en hoe nog de vrije en onafhankelijke uiloefening van het stemrecht wordt
begrepen en toegepast, cischt geen breede toelichting. Wat Jan van Hout,
bjj den aanvang van het jaar 1601, op liet eerste blad van zjjn Dienstboek
schreef, was in latere eeuwen ook wel van toepassing:
/'Al 'tsuur geween.
By U gemeen,
Zoo lang geleen, verdragen.
Wil 't Heer alleen
't Werd U gebeen
In 'tjaar van één, afvagen,
Want anders geen
Ons mach bevreen
Van schuld en peen en plagen."
De Directeur van het Postkantoor te Leiden brengt ter kennis van belang
hebbenden. dat, bij de invoering der Zomerdienst, op 15 Mei e. k.. de lig-
ling der brievenbussen in de stad zal geschieden als volgt:
Op de werkdagen:
ten 6.15 's morgens en 10,— 's morgens.
3.35 's avonds 9.45 's avonds.
Des Zondags en op de algemeen erkende Christelijke feestdagen
ten 10 's morgens en 3.35 's avonds.
De bus aan het kantoor 30 minuten vóór het vertrek der treinen
in de rigling van Amsterdam:
ten 7.22, 11.9, 1.24. 3.27, 4.55 en 7.39;
van Rotterdam:
ten 6.18, 10.4. 1.13, 1.53. 4.59, 539, 6.37 en 1017;
vail tf' oer den
ten 7.30, 2 05 en 7.10,
die aan het Station ia de rigting van Amsterdam
ten 7 16, 11.6, 3.23, 4.48 en 7.3G;
van Rotterdam:
ten 9.58, 1.49, 4.53, 5.36 en 10.12.
De bus aan het Postkantoor bovendien nog ten 12 ure 's nachts.
De Directeur voornoemd,
Leiden, 14 Mei 1879. J. KICI1ET.
NB. De lijsten der nieuwe dienstregeling zullen, zoodra mogelijk, ver
krijgbaar worden gesleld tegen 10 cents per exemplaar.
