Vlil\ TELtGHAAF,
1829—1870.
EENE HISTORISCHE STUDIE, LEIDEN BETREFFENDE.
den man. Een der twee overgebleven kinderen, zeven jaar oud, getuigde
voor het bof. dat het op zekeren nacht, terwjjl het wakker in bed lag,
je moeder tot den vader had hooren zeggen: »Worg hem dan toch, dien
t schreeuwertHet hof had echter andere bewijzen, en de jury heeft het
schuldig over de beide monsters uitgesproken, doch voor de vrouw verzach-
(ende omstandigheden aangenomen, zoodat zij tot twintig jaren dwangar
beid is veroordeeld. Moucaut is ter dood veroordeeld.
ITALIË.
git Rome meldt men dat de koning een bezoek heeft gebragt aan
Garibaldi en zich gedurende een half uur met hem heeft onderhouden.
DV1T8CI1LAIVD.
De A'ordd. Allg. Ztg. bevat een artikel, hetwelk doet doorschemeren
dat Bismarck voor zijn nieuwe tarieven een meerderheid hoopt te krijgen,
c a. door de vertegenwoordigers van Hamburg en Bremen er voor te win
nen Volgens dat artikel zou de rijks-kanselier voornemens ziin ten gunste
der Duitsche reederijen het indirecte verkeer over Amsterdam, Rotterdam,
Antwerpen en Udvre zoowel als over Engeland en Kopenhagen, te bc-
moeijelijken. Men zou de invoering mogen verwachten van een bijzonder
regt van 3 mark per 100 kilogram voor alle over land in Duitschland inge
teerde koloniale waren, hebbende deze maatregel ten doel dat de Duitsche
Koordzeehavens de gevolgen der andere beschermende reglen zullen kunnen
weerstaanzelfs voor het geval dat Nederland voornemens is represailles Ie
nemen ten gunste van zijn handel in koloniale waren.
In den Opper-Elzas heeft een vreeselijk voorval plaats gehad. Te Bollweiler
Ittcam op 1 April een man bloedend en deerlijk gehavend, verklarende dat
hjj door een naakt mensch op het open veld was aangevallen. Men geloofde
dea man niet en dachtdat hij in een kloppartij zoo zou zijn toegetakeld.
Eenijc uren later echter vond men in het veld twee lijken van vrouwen,
die daar hadden gearbeid. Haar hoofden waren volkomen tot gruis gesla
gen. Toen kwamen ook twee personen zich beklagendat zij aangevallen
waren door een naakt, over zijn geheele lijf met bloed besmeerden man.
Zij hadden zich door de vlugt gered. Nu ging men tot een algemeene
jagt over. Eerst 's anderendaags gelukte het, den misdadiger in het bosch
te vangen. Hij is 34 jaren oud, was vroeger soldaat in Fransche dienst,
en is te llagenau geboren. Als beweegredenen voor zijne handelingen ver
klaart hjjdoor den duivel daartoe aangezet te zijn. /'De satan had als
een zwarte gedaante altijd naast hem gestaan en had hem zoo aangezet."
De moordenaar was toen in zóóver bij zijn verstand, dat hij zjjne wanda
den in hare bijzonderheden kon mededeelen.
RIISLAKD.
De keizer heeft last gegeven tot het benoemen eener commissie," die,
met den minister van financiën tot voorzitter, zal moeten onderzoeken of
it personele belasting afgeschaft en door eene andere belasting vervangen
kan worden.
Betreffende de eindelooze onderhandelingen over het bezetten van Oost-
Rumelie meldt de Agence Russe, dat de mogendheden zich thans bezig
houden met een plan, waardoor het leggen van gemengd garnizoen aldaar
zou kunnen vermeden worden. De internationale commissie heeft zich
eenstemmig tegen de komst van Turksche troepen in die provincie ver-
klaard.
Men verzekert, dat de Czaar onlangs van het nihilistische centrale
comité een brief heeft ontvangen, waarin gezegd wordt, dat noch hij, noch
een der leden van zijn familie gevaar loopt, maar dat de nihilisten niet
tollen rusten, voordal zijn geheele omgeving uitgeroeid is. Verscheidene
hooge policie-beatnblen hebben, zooals een Russiseh blad meldt, uit angst,
vermoord te worden, hunne betrekkingen neergelegd en hel is zeer moeije-
Ijjkplaatsvervangers voor hen te vinden. Te Charkow zijn, volgens de
dolos, in den laatsten tijd niet minder dan 1040 personen gevangen geno
men, van welke reeds velen naar de oostelijke provinciën van Rusland zijn
gedeporteerd. Niet ver van de Kazansche kathedraal te St. Petersburg is
dezer dagen een lijk met afgesneden hals gevonden. Met roode inkt was
cp een daarbij liggend papier geschreven. "Iwan Sabego, kweekeling der
medisch-chirurgische academie, wegens verraad met den dood gestraft. Het
sociaal-revolutionair uitvoerend comité."
'lil
disc;
ag I
en
e
spoi
10 j,
BIC
•mi
lenk
strm
4
in-
eer
ben
iet;
iet
i
Ek
?rot
:akn
in;i
m
i,i
it;
ïtnt
zei
n i
iel
Is
n
ledi
I kt
'sGRAVENHAGE, 11 April. Atjeh-berigt van 9 April. De troepen in de
ftl!jIII Moekim hielden zich bezig met het bevestigen hunner bivouacs, het
Ij Uitbrengen van vivres, het verbeteren der wegen en het doen van verken-
,H kslogtcn. De transporten zjjn niet beschoten. Het eerste hoofd van Idea
le poerie kwam in onderwerping en enkele anderen knoopten onderhandelingen
w. Panglima Polim vlugtte naar Glieng. De weersgesteldheid is ongun-
stig en het terrein bijna onbegaanbaar. Bjj de troepen zjjn veel zieken.
WEENEN, 10 April. De Pol. Corr. meldt, dat de regering stappen deed
St. Petersburg om genoegdoening te erlangen van de Russische regering
voor eene beleediging, welke den consul van Oostenrjjk-Hongarije teWiddin
uerd aangedaan door officiële personen.
KO.NSTANTINOPEL10 April De Porte heeft aan een ontwerp tol het
instellen van eene siaats-loterij hare goedkeuring geschonken.
CAIRO10 April. De leden van de enquête-commissie zijn ontslagen.
HOME, 10 April. Hel meteorologisch congres zal aanstaanden Maandag
ilhier geopend worden. Verscheidene uitstekende geleerden zullen er aan
deelnemen. De werkzaamheden zullen afgewisseld worden met een logt naar
feu Vesuvius.
Beueraal Garibaldi zal over een paar dagen in slaat zijn zijne kamer te
verlaten. Hij heeft zich zeer gevoelig betoond over het bezoek dat de ko-
siis tin» hem gebragt heeft.
PARIJS, 10 April. Er zijn weder geruchten van ministeriële wijzigingen
omloop. De minister van binnenlandsche zaken (Lepère) is. naar men
veil tel', ziekelijk en w il aftreden. De heer Waddington zou niet meer zoo vast
den zadel zitten, omdat de lieer Gambetta, die de staalkundige rigting
'ju dien minister, vooral met betrekking tot Eg.vpte, niet goedkeurt, hem
- - -
'flandig is. Verscheidene aanvallen, welke in de laatste dagen iu Engeische
be< iu Fransche bladen zijn voorgekomen, zouden daaraan geweten moeten wor
den. Het blijft intiisscben de vraag, of deze geruchten meer gelool verdie
nen, dan de vroegere welke in omloop zijn gebragt.
Lord Lyons heeft zich reeds verscheidene malen met den heer Waddington
over de Egyptische aangelegenheden onderhonden. Aanstaanden Zaïunlag
zal dit onderwerp in den ministerraad ter sprake komen. Eerst heden werd
het berigt van den Franschen consul-generaal iu Egypte over den staatsgreep
van den khedive bij het departement van buitenlaiidsche zaken ontvangen.
Het berigt dat de vreemde consuls zich officiéél voor liet plan van den
khedive hebben verklaard, wordt tegengesprokenwel heelt de Europesche
bevolking van Egypte het niet ongunstig opgenomen.
IWGEKONDEN.
X b
Plaatselijk bestuur.
Het oudste raadslid, de heer Driessen, telt thans 23 dienstjaren. In de
verloopen 27 jaren zijn velen gestorven, anderen onttrokken zich, ook die
sieraden waren door hun talent, onafhankelijkheid en onpartijdigheid. Hun
namen worden nog met eer en lof genoemd en op hun voordeelt! ter navol
ging gewezen. In de verschillende raadscommissiën van bijstand en van
voorlichting waren steeds voorbeelden van kennis, ijver en zedelijken invloed.
In liet collegie van dagelijksch bestuur zijn de wethouders Hartevelt, Librecht
Lezwijn, Olivier en Hubrecht nog in dankbare herinnering. De burgemees
ters Paul du Rieu, graaf van Limburg Stirum en Tieboei Siegenbeek hebben
nog hunne vereerders en op veler lippen leven nog na lntn dood hunne
namen en wat zij waren en verrigtten. Niet moeijelijk zou het vallen die
karakters te teekenen; maar de jaarboeken der Maatschappij van Letter
kunde bevatten hun levensbeschrijving in merkwaardige bijzonderheden.
Onder de merkwaardige bijzonderhedenwaardoor zich de verloopen halve
eeuw met betrekking tot liet plaatselijk bestuur onderscheidt, mag wel ge
teld worden de verandering, die het raadhuis onderging. Vroeger was het
benedengedeelte vleeschhal, griffie der arrondisscments-regtbank, klapwakers
kelder en nachtwaclitbureau Het bovengedeelte strekte gedeeltelijk ten ge-
bruike van de arrondissements-regtbank, het kantongeregt, de policie en de
weeskamer, overigens ten dienste van de regering en de secretarie, tol ver
gaderkamer en tot bureau.
De vleeschhal is in 1858 opgeheven en verbouwd ten dienste der beambten
van policie. De regterlijke magt is iu 1863 verplaatst naar een afzonderlijk
regtsgebouw op hel Rapenburg, terwijl in 1852 de weeskamer werd opge
heven. Sedert zijn de localendie beschikbaar kwamenterwijl de verga
deringen van liet collegie van dagelijksch bestuur en de zittingen van den
gemeenteraad in dezelfde vertrekken bleven, ingerigt voor ieder der leden
van hel collegie*van dagelijksch bestuur, voor een vergaderkamer der com
missie van fabricage, eea van de kamer van koophandel en fabrieken, een
van het collegie van zetters, voor een bureau van den gemeente-architect,
voor een bodenkamer en voor het bureau van den burgerlijken stand. Op
bepaalde tijden worden vertrekken gebruikt voor de zittingen van den mili
tieraad en voor vergaderingen der plaatselijke schoolcommissie en van het
brandwezen.
Maar de grootste verandering geschiedde in de overplaatsing van de schil
derijen en andere voorwerpen van oudheid- en geschiedkundige waarde naar
het in de Lakenhal aan den Ouden Singel opgerigt stedelijk museumdat
van jaar tot jaar werd uitgebreid en vermeerderdzoodat die verzameling
een sieraad geworden is van Leiden, die de belangstelling van ingezetenen
en vreemdelingen in hooge mate bezit en trekt.
Nog dient vermeld te worden, dat sedert de invoering der gemeentewet
heeft opgehouden de eeuwen oude aflezing van stedelijke puhlicatiën enz.
van de puije van het raadhuis, na voorafgaand luiden en kleppen van de
marklklok op het raadhuis, die nu alleen des Zaturdags ten tien ure het
aanvangen der wekelijksche markt aankondigt en in voorkomende gevallen
met de oude poortklok in den stadhuistoren bij brand wordt geluid.
Overigens staan het plaatselijk bestuur een aantal ambtenaren ten dien
ste, terwijl vele stedelijke ambteir en bedieningen zijn opgeheven, die eene
afzonderlijke vermelding verdienen.
Woudeudorps Poort of Ilofje.
Wie is er niet in deze stad, die geen belang stelt in bovengenoemd hofje,
zijnde een familiehofje, bestuurd door hh. diakenen der Nederd. Iierv ge
meente. Is er veel verleden jaar over hetzelve gesproken, zoo geloof ik,
dat er velen met mij zijn, die niet genoegzaam bekend zijn omtrent de
stichting er van. Ten einde hiervan op de hoogte te komen, verwijs ik een
ieder naar van Mieris en van Alpheu, Beschrijving der stad Leidei»deel I,
bladz. 313, waar men een uittreksel vindt van liet testament en de codi
cillen van Willemszoon van Woudendorp en waarin vermeld staal, dat liet
vermaakt is //aan Diaconen van de ware gereformeerde Dnylze Gemeente en
dat de seven huysgens ten eeuwigen dagen sullen bewoont moeten werden,
bij armen mannen ofte vrouwen geen kinderen hebbende, professie doende
van de voorsz. ware gereformeerde Religie, die jegenwoordieh in de open
bare kereken alhier geleert wert, ende by niemant anders; edoch alsoo,
dat sjjne en sjjne voornoemde Huysvrouws Vrienden, die daerinnc begeren
te wonen, ende haer wel ende eerlijc dragen sullen, al hadden sjj schoon
kinderen, voor alle andere geprefercert worden sullen."
Wanneer ik het testament alzoo volg, rijst onwillekeurig bij mij de vraag
op: zijn de tegenwoordige diakenen wel op de hoogte er van? Het voor
gevallene van het najaar gaf voldoende blijken van neen en moest toen Zij,
die ten volte aanspraak er op had, zich wenden tot den kerkeraad en toén
werd zij geplaatst. En hoe zal het nu gaan? Zal hij. die de meeste aan
spraak op het vacante huisje heeft, zich wederom tot den kerkeraad moeten
wenden? Het is te wenschen van niet; want dan zouden hh. diakenen
wederom schipbreuk moeten lijden.
Die bewuste persoon heelt slechts twee kinderen, die niet ouder zijn dan
omstreeks elf jaar, en staat op het punt van ontslagen te worden, geheel
buiten zijn schuld, uit eene betrekking, die hem wekelijks circj twee gul
den oplevert. Nu laat ik aan het oordeel van hh. diakenen over ot hij nu
moet wijken voor een. die een goed weekgeld heeft, behalve zijne emolu
menten, maar ook vier kinderen, waarvan er twee boven de 20 jaar zijn
en derhalve ook aan de verdienende hand; bovendien is bet niet bevorder
lijk voor de gezondheid om in zoo'n klein huisje, dal slechts een kamertje
met ecu zoldertje bevatzes personen te plaatse».
Ik vertrouw, dat na deze inlichting hh. diakenen meer en meer znlleu
trachten de wilsbeschikking op te volgen van Jan Willemszoon van
Woudendorp.
Een lid der Ned. Herv Gemeente,
