t
l»ER TELEGRAAF.
1829-1879.
EENE HISTORISCHE STUDIE, LEIDEN BETREFFENDE.
kaal
M
1
Schmidt mishandeld.
Dank zij der lusschenkomsl van Russische officieren
Woi4jon hij ontsnappen, en in veiligheid de komst van den gouverneur van
14pbilippnr°'' afwachten. Deze liet vele oproermakers in hechtenis nemen.
'Maandag (3 Maart) bevond Schmidt zich te Jamboli. Het huis, waar hij vertoefde,
jerd belegerd door een bende muiters, die zijne rijtuigen verbrijzelden en tracht-
in ij|en hel huis in brand te steken. De troepbn moesten tusschen beide komen
het volk uiteen te jagen. Daarna vertrok hijdoor vijftien kozakken
Jeid. naar Slivno, maar den weg daarheen vond hij versperd door
jOflOO geweldenaars, die hem met steenen wierpen en met den dood dreigden.
'^Schmidt keerde dus naar Jamboli terug, en daar verklaarde generaal Tich-
ueneff, dat hel hem onmogelijk was aan den directeur-generaal van finan-
■cn rieil in Oost-Rumelië persoonlijke veiligheid te verzekeren, zoolang de troe-
lelon pen niet geregtigd zijn van hunne wapenen gebruik te maken. Den heer
'en Schmidt bleef toen niet anders over dan naar Philippopoli terug te keeren
"«Li van zijn onderzoek verslag te doen aan de Europesche commissie.
OOST-I KD I E.
BATAVIA, 8 Februarij.
In bet dig. Dbl. leest men: De aandacht is hier getrokken door een
ililagt van den Penangsclien handel over afsluiting der Atjehsche havens.
%ij worden daar verdacht van meer met een handels- dan met een oorlogs-
deel die havens te sluiten, en dat dit doel niet is den vijand van rijst en
munitie te versteken, maar den uitvoer van peper naar Penang te verbie
den; men beschuldigt ons den peper naar Holland te willen krijgen. Als
de regering tevens gezorgd had een handelsetablissement op Atjeh te vesti
gen om den peper op te koopen, zonde de zaak misschien blijken zoo te
lijn. Maar zoo de Engelsche regering de verontwaardiging der Penangers
eens tot de hare maakte en harerzijds den uitvoer van Penang naar Atjeh
eens verbood, zou dat voor onze troepen aldaar een kwade zaak worden.
- Over de veepest maakt men zich ongerust; hier op Batavia is haar
iiortgang vrij langzaam; naar boven toe verspreiden zich echter de geval-
i meer en meer.
De controleur M. is door den raad van justitie Ie Samarang tot vijf
jaar tuchthuisstraf en tot boete veroordeeld wegens het zich toeëigenen van
'rijidastinsgelden der bevolking.
- Vier onderofficieren zijn te Socrabajja door Boeginesciie soldaten ge
dood; het was een complot uit ontevredenheid.
- Uit Kendal schrijft men: Wij worden overstroomd door larongs of
vliegende mieren. Er zijn er duizendenik weet niet hoeveel waschkom-
Idjiuen, enz. vol, wij al weggegooid hebben. Wij, de jongens, de kokkie
na Biel ter kinderen, de tuinjongen, zijn allemaal aan het vangen; met
z ppoes, bij handen vol bijeengeveegd. gaat het Ik kan bijna niet schrij
ven; zij kruipen mij in neus en oogen, hals en mouwen. Mijn jongen slaat
iefnet een sapoe om mij heen, terwijl ik schrijf. De muren zijn er zwart
tan, de lamp verduisterd.
- Door den gouverneur-generaal van Ned.-Indië zjjn de volgende beschik-
jkingen genomen
Cm'el departement. Verleend: een tweejarig verlof naar Nederland, aan
|ttn resident der Preanger-Regentschappen tnr. F. Th. Pahud de Mortanges;
aan de kantoorchefs bij de post- en lelegr.-dienst L. R. Priester en J. G.
(Spier; aan den chef van hel postkantoor te Weltevreden II. L. Weiter; aan
Jen kantoorchef 2' kl. bij de post- en telegr.-dienst J. Keilman; aan den
ipouderw. aan de openb. lagere school te Tondano (Menado) Th. A. den
iss; aan den ingenieur 3' kl. bjj den waterstaat J. Nuhout van der Veen;
den 2en commies bij de algem. rekenkamer G. W. Anthonijsz; aan den
«ïgler 1» kl. bij den waterstaat J. Wilhelmus; aan den l"1 commies bij
It algem rekenkamer C. J. H. Biegon von Czudnochowskiaan den corn
ier controle bij de in- en uitvoerregten en accijnsen F. Kromhout; aan
It controleur 2' kl. bij het binnenl. bestuur buiten Java en Madura J.
Men. Ontslagen: eervol, de hoofdonderwijzeres aan de openb. 1' lagere
JJisjesschool te Batavia J. C. Daverveldt; de griffier bij den landraad te
jfissee (Soerabaija) II. E. van der Woerd; bij den resid.-raad te Deli, als
Jtwoon lid, jhr. A. H. van der Does de Bije; bij den resid.-raad te Riouw,
lis lid, J. H. A. IJssel de Schepper. Benoemd: tot buitengew. lid in den
,Jid van justitie te Samarang, de audit.-militair te Willem I ui'. W. Vin-
•il; bij de in- en uitvoerregten en accijnsen: tot commies ter controle, de
ierk op het vendukantoor te Batavia G. L. llanibals; tot boekh. 3e kl.,
ambtenaar op wachtgeld J. P. NeyhofF; tot controleur 2' kl. bij het bin-
»l bestuur buiten Java en Madura, de adspir controleur W. A. de Kanter.
jedgekeurildat door den landraad te Palembang is benoemdtot buitengew.
bit-griffier, buiten bezwaar van den lande, bij die regtbank mr. G. P. H.
i Maarseveenambtenaar ter beschikking van den resident van Palembang.
U Drpartetnent van oorlog. Verleend- een tweejarig verlof naar Neder
ig aan den directeur van den buskruidmolen te Bodjong (mil. ambtenaar
bi H. van Berkelaan den kapt. der art. J. C. Sohns; aan den kapt.
If inf. V. H. Gölz; aan den officier van gezondh. 2e kl. L. P. C. Sörensen.
j blagen: op verzoek, eervol, wegens volbraglen diensttijd, de kapt. der
j f. E. Hartman; de burg. schrijver 3« kl. bij de mil. administr. R. M.
1'; de locomotief-machinist A. van Harte. Bevorderd: bij de mil. geneesk.
M, tot milit. apotheker 2' kl.de milit. apotheker 3e kl. S. Jacobs.
MlJS, 19 Maart. De dagbladen berigten dat de commissie voor het
Jtf met groote meerderheid zich heden verklaard heeft voor de beginse-
Jin de handelstractaten weggelegd.
J-ONDEN20 Maart. De togt der Russen naar Merv is het onderwerp
een vriendschappelijke briefwisseling tusschen de kabinetten van Enge-
iJl en Rusland.
lADRlD19 Maart. De regering heeft besloten de Baskische provinciën
"sat van beleg te verklarenwelke zoo lang zal duren tot dat de ver
engen zijn afgeloopen.
ATHENE, 19 Maart. Aangezien de Turksche commissarissen een afba
kening van de Grieksche grens hebben voorgesteld geheel anders dan die.
welke bij het protocol n". 13 van het tractaat van Berlijn is aangewezen,
weigerden de Grieksche commissarissen de onderhandelingen voort te zetten.
Zij verlaten dientengevolge Prevesa en keeren naar Athene terug.
NEW-YORK, 19 Maart. Uit Kingston is berigt ontvangen dal de stoorn-
booten Bolivar en Michel in botsing gekomen zijn. De Michel zonk en
60 personen verloren het leven.
INGEZONDEN.
VIII a.
Kunsten en Wetenschappen.
De stedelijke of gemeentelijke begrootingen leveren verder weinig stof
op tot vergelijking van den tegenwoordigen toestand bij dien van de laatste
50 jaren, dan wat betreft het plaatselijk huishoudelijk bestuur, de kamer
van koophandel en fabrieken en alleen door een toelage aan den pikeur
der hoogeschool 's rijks universiteit. De jaarlijksche gemeenteverslagen
die, krachtens art. 182 der gemeentewet, het licht zien, stellen evenwel
daartoe in staat. En waar sedert meer dan drie eeuwen een hoogeschool
is gevestigd, zullen kunsten en wetenschappen op vooruitgang en bloei
kunnen bogen.
Steeds worden onder de bronnen en middelen van Leiden's welvaart ge
leld: de Academie, de fabrieken en een talrijk garnizoen. Ongetwijfeld
draagt het bezit van eene talrijke militaire bezetting veel bij tot bevordering
van handel en vertier, tot stijving der plaatselijke inkomsten en tot uit
breiding van het gezellig verkeer. Maar ook dat is het voordeel aan het
bezit eener universiteit verbonden, die bovendien een krachtigen invloed
uitoefent op volksbeschaving, volksnijverheid, volkswelvaart. Het licht, dat
van den tempel der wetenschap afstraalt tot over een geheel werelddeel,
was ook nuttig voor Leiden, waar die tempel gesticht was en bleef, het
eene vak van honger onderwijs natuurlijk meer dan het andere, voor de
bui gerij en de nijverheid van Leiden.
In de verloopen 50 jaren zijn uit 's rijks schatkist aanzienlijke sommen
besteed voor academische inrichtingen en gebouwen. De Leidsclie gemeen
teraad stond daartoe kosteloos bouwgrond af en zoo verrees op het kleine
Rtiïiiepleineen nieuw gebouw voor natuur-, schei-, ontleed- en ziektekunde,
op den Vestwal een academisch ziekenhuis en is het groote Rulneplein be
schikbaar voor een academiegebouw of musea. De curator jh'. Gevers van
Endegeest was ijverig in het stichten van een sterrewacht en het Leidsche
studentencorps van een nieuw societeits-gebonw. Een rijks-instelling voor
Indische taal- en letterkunde werd opgericht en later in eene gemeente-
tns' el I i ng veranderd. De academische hortus werd vergroot, verbeterd en
verrijkt. Maar bovenal nam het aantal studenten aanmerkelijk toe, zooals
bljjkt uit de volgende statistiek:
1852 1877
faculteit rechtsgeleerdheid204 487
godgeleerdheid115 41
wis- en natuurkunde14 53
letteren23 58
geneeskunde 82 184
438 823
Het bezit eener hoogeschool was ook voor de ingezetenen van Leiden,
behalve de groote voordeelen voor neringen, handteringenwinkeliers enz.
die daaraan verbonden zijn, in menig opzicht belangrijk voor de opleiding
hunner kinderen tot eene wetenschappelijke bestemming (voor den student-
Leidenaar). En wie kan den invloed berekenen, die het personeel der
hoogleeraren uitoefent op den burgerlijken en maatschappelijken. staatkun
digen en staathuishoudkundigen toestand der bevolking? Wetenschappelijke
vereenigingenmaatschappijen en genootschappen al wat tot verlichting
en beschaving, tot beoefening van de schoone en fraaije kunsten strekt is
daaraan veel verschuldigd. Nijverheid en landbouw, volksgezondheid en
volkswelvaart genoten daarvan onberekenbare voordeelen.
OPGAVE VAN BRIEVEN',
welke in de tweede helft der maand Februarij door liet postkantoor te Leiden
zijn verzonden en die niet besteld zijn, omdat de personen, aan wie zij
geadresseerd waren, op de aangewezen plaatsen onbekend waren.
Geadresseerd aan: G. J. Jonkman, H. J. Valk, E. van Oven, allen te
Amsterdam; J. Sanders, mej. E. Heesch, beiden te Leiden; Bella Gran, te
Napels; J. Hoes, te Roermond; C. de Bruin, te Rotterdam: A. Kuiper, te
Utrecht; E. van Rijswijk, niet vermeld. Briefkaarten: mej. M. Lacourt, te
Leiden; Spaargaren, te de Gaag; mej. Coenen, niet vermeld; J. van
Goethem, te Rotterdam.
Prjjs
71 2077
101 2123
147 2134
270 2210
547 2300
668 2421
768 2467
1072 2470
1084 2474
1144 2588
1375 2670
1396 3362
1506 3413
1542 3483
1606 3711
1903 3721
2»» Staats-boterl).
Vijfde Klasse. Trekking van 20 Maart.
van 1000: N«. 6813.
- 400: 1676 7387 11361 20871.
200: 3031 5496 11424 14243 17986.
100: ff 1039 1837 3697 6581 7220 10787 14691
15538 15952 16087 18398 19116.
3782 6150
3788 6297
4037 6776
4993 6817
4596 6876
4624 6949
4713 7239
4985 7539
5085 7633
5412 7657
5485 7722
5538 7741
5585 7862
5739 7945
5793 8176
5989 8267
Prijzen
8320 10281
8347 10319
8352 10368
8871 10422
8932 10436
9026 10493
9236 10504
9303 10621
9535 10682
9644 10784
9647 10943
9742 10985
9867 11057
10173 11117
10204 11347
10270 11389
van f 70.
11417 12867
11588 13050
11834 13215
11862 13218
11923 j.3277
12138 13293
12182 13344
12255 13391
12316 13449
12455 13514
12606 13521
12625 13542
12782 13639
12844 13998
12850 14112
12864 14313
14412
14987
14988
15001
15010
15108
15168
15374
15569
15648
15753
15938
16090
16369
16448
16535
16556
16557
16614
16715
16732
16772
16858
16877
17349
17384
17397
17444
175)8
17544
17582
17670
17898
18135
18143
18151
18258
18420
18547
18695
18958
19161
19170
19219
19271
19321
19692
19699
19712
19780
19879
1990/
19967
20036
20252
20297
20475
20566
20753
26840
