PER TELEGRAAF.
Ales bij dat depart. F. Th. l'eerebooni Voller; tot vendumeester te Soera-
karta. de 1' commies bij het depart, van financiën H. C. Fisser; tot com
mies 3« kl. bij de post- en telegr -dienstde adjunct-commies bij dien tak
van dienst J. E. Frederiks; tol resident van Bezoeki, de adsist.-resident van
Tjandjoer jhr. 0. F. van Alphen; tot president van den raad van justitie te
Amboinahet lid in den raad van justitie te Soerabaija mr. W. F. de Vo-
»el; lot lid in den raad van justitie te Soerabaija, de 1' subsi.-griffier bij
jen raad van justitie te Batavia mr. J. van Assen; tot le» commies bij het
depart, van financiën, de ambtenaar op non-activiteit jhr. VV. J. Th. Hora
Siccama, laatstelijk 2e commies ter algem. secretarie; bij den waterstaat en
'slauds burg. openb. werken: tot architect 1' kl.de achitecl 2e kl. C. H.
Coenraad; tot architect 2e kl., de opzigter 1« kl. H. J. van Beek; tot op
zijter le kl.D. van Marion, onlangs van verlof uit Nederland teruggekeerd;
lot opzigter le kl., de opzigters 2e kl. A. Dubois en J. E. Schefler; lot op
zigter 2e kl., P. J. Oumoulin en de opzigters 3e kl. A. L. W. Heldring, P.
Koot en E. Roelofsen.
Departement van oorlog. Verleend: een tweejarig verlof naar Nederland
aan de kaptt. der inf. I). Ph. Bouman, A. H. Spaan en F. Werdmtiller von
Elggaan den officier van gezondh. le kl. J. J. Postma. Ontslagen: eervol,
de luit.-kolonel der inf. C. G. Heyligers. Bevorderd: lot officier van ge
zondh. 1' kl. bij de mil. gencesk. dienst, de officier van gezondh. 2C kl. J.
S. Cremer; bij het wapen der genie, tot majoor, de kapt. J. C. Dozy.
Departement van marine. Benoemd: bij de gottv.-marine, tot gezagh.
p kl., de gezagh. 2' kl. VV. J. van Santen; tol gezagh. 2kl.de gezagh.
3< kl. H. G. Meijer; lot gezagh. 3e kl., de le stuurman 11. C. van Stuyven-
bergtol I'" stuurman, de 2' stuurman C. Stoffers.
'sfiRAVENH AGE6 November. De Staatscourant bevat een kon. besluit
van heden, tot instelling van een ministerie van waterstaat, handel en nijver
heid. Aan het hoofd van dat departement wordt de zorg opgedragen betref
fende waterstaat, spoorwegen, posterijen, telegraphie, openbare middelen
van vervoer, scheepvaart op den Rijn, de Maas en de Schelde, zeevisscherijen,
stoomlocs!ellenfabriekwezen, ijkwezen, landverhuizers, mijnwezen en oc-
irooijen. Bij de vaststelling der begrooling voor 1878 en volgende jaren zullen
de uitgaven van dat departement een afzonderlijk hoofdstuk vormen.
PARIJS. 5 November. De beriglcn uit de departementen doen denken,
dal de republikeinen in de gewestelijke vertegenwoordiging een 60-tal plaat
sen zullen winnen. De Orlcanisten zijn verbitterd over de nederlaag, die de
hertog de Broglic in het dep. Ettre heeft geleden.
lie zamenstclling van het ministerie Pouyer-Quertier, gelijk die door den
Slonitcur is medegedeeld, is waarschijnlijk; maar er is nog niets bepaald
vastgeslrld. liet is dus onzeker, of het Jonrn. off. morgen de lijst der
nieuwe ministers zal medcdeelen.
WE EX EN5 November De Pol. Corr. ontving uit Konstantinopel eene
dépêche van 4 dezer, volgens welke reeds sedert eenigen lijd tusschen ver
schillende mogendheden en de Porie ecnerzijds cti Rusland anderzijds onder
handelingen hangende zijncm den Sulina-mond van de üonau reeds voor
ilcn tegenwoordigen oorlog neutraal te verklaren.
bit Bucharest wordt aan hetzelfde blad gemeld, dat, volgens berigt uit
het hoofdkwartier van prins Karei te Poradim Plewna thans volkomen in
gesloten is.
Si. PETERSBURG, 5 November. (Officieel.) Tijdingen uit YVisinkoi van
gisteren meldendat Kars naauw ingesloten is. Heden is er een begin ge
maakt met het oprigten van belegeringsbatlerijen tegenover hel zuidooste
lijk fort.
BERLIJN, 5 November. De IVordd. Allg. Zeltung spreekt in een hoofd
artikel over den veranderden toestand in Frankrijk, tiet blad geeft te ken
nen, dat die verandering door de vrienden van den algemeenen vrede met
vreugde vernomen zal worden. De gevaren van eene voortdurende clericale
agitatie, die, op dc ingeving van het Vaticaan, gelijktijdig in hel Oosten,
in Polen, aan den Rijn, in Tessino. in Ierland en vooral in Frankrijk hel
terrein voor een algemeenen brand moest voorbereiden, schijnt in Frankrijk
liet zoozeer bedreigde punt, mislukt te zijn.
LONDEN, 6 November. De Daihj Telegraph meldt uit Erzerum van
den 2'le": Heden avond een lievige aanval op de Turksche position gedaan.
Over de geheele linie werd gevochten; de strijd hield vier uren aan, en had
ten gevolge dat het Turksche centrum zich lot den aftogt genoodzaakt zag.
Mihar-p'.icha is ligt gekwetst. Volgens gerucht zijn kozakken verschenen
op zes mijlen afstand ten zuiden van Erzerum.
PARIJS. 5 November. 11 y2 ure 's avonds. Van 949 verkiezingen is de
uitslag bekend. Gekozen zijn 567 republikeinen en 350 conservatieven
29 herstemmingen zijn noodig. De republikeinen winnen 85 zetels.
KONSTANTINOPEL 6 November. De bulletins uit Bulgarije ontbreken
reeds vier dagen en dus worden ongegronde geruchten verspreid.
De grootvizier heeft aan den heer Layard bcloold de heeren Geshoff' naar
Konstantinopel te zenden.
Mukhtar-pacha heeft hel ministerie gerustgesteld met betrekking tot de
Positiën, welke tegenover den vijand door hem zijn ingenomen.
LElDSCIftt SCHOUWBURG.
«De Kiesvereeniging van Stellendijk", Blijspel in 4 bedrijven
door Lodewijk Mulder, en „De twee Wooven", Blijspel in
1 bedrijf uil het Fransch van Jules Moiuaux
Een jaar geleden werd door de Rolterdamsche Schouwburg-vereeniging
Mi prijs van duizend gulden voor een tooncclstuk uitgeloofd, en de Jury,
bestaande uil de heeren Haverkorn van Rijsewijk, van Hamel en Vos-
muer, oordeelde "De Kiesvereeniging van Stellendijk" van Lodewijk Mttl-
als liet beste der 37 ingezonden stukken. Dit laatste aantal is wel
Mi bew ijsdal hel ten onzent nog niet aan tooneelschrijvcrs ontbreekt.
Toen de uitslag van den wedstrijd bekend was, waren wij niet weinig ver
langend het bekroonde stuk le zien. Onze verwachting was hoog gespannen.
Nu de prijs door een toonee gezelschap was uitgeloofd, lag het voor de
handdat het stuk bijzonder voor dat gezelschap geschikt moest zijn en
dat de voornaamste leden gelegenheid zouden hebben om uil le munten.
En wanneer nu die voornaamste leden: de dames de Vries en Bcersmans en
de heeren Haspels, Faassen en van Zuylen zijn. dan zou het stuk ons stellig
een avond schenken, zooals wij nog zelden beleefd hadden. Daarbij kwam
nog dal de schrijver, de lieer Lodewijk Mulder, eenige jaren geleden een
buitengewoon succès had behaald met zijnen hislorischen roman: »Jan
Faassen." Die overwegingen zijn wel niet alleen de onze geweest, adres
aan de stampvolle schouwburgzaal op gisterenavond, waar letterlijk geen
enkel plaatsje meer te vinden was.
En hoe is nu ons oordeel over hel stuk Dal oordeel is over het alge
meen gunstig, al moeten wij er bijvoegen, dat de uitslag niet volkomen aan
onze verwachting heeft beantwoord. Wij beginnen met tc verklaren, dat
wij ons uitstekend hebben geamuseerd; dat het stuk door een alleraardigsten
dialoog de hilariteit in hooge male opwekt; dat hel in goed Mollandsch echt
Hollandsche personen en toestanden te zien geeft; dat hel de dwaasheden en
lamlendigheden onzer maatschappij, vooral ons politiek leven, zeer geestig
aan de kaak stelt, en dat het, bij al het komische en grappige, vrij is van
eenige onkiesche dubbelzinnigheid. Wat dit laatste betreft mocht men gis
terenavond lachen, zonder dat het ten koste der zedelijkheid geschiedde.
Ai deze deugden bezit het stuk van den heer Mulder, maar de onpartijdig
heid gebiedt ons, ook de gebreken op te noemen, die wij opmerkten.
De intrige is voor een blijspel van vier bedrijven te onbeduidend en geeft
geen aanleiding tol verwikkelingen, die de aandacht gaande houden Er is
iels mals in hel stuk, dat vooral bij hel 3C bedrijf zich Iaat gevoelen. Het
4= maakt veel goed, omdat er meer handeling in is. Wat behelst die intrige?
Louise Lansing heeft een rijken oom, Marksleen, conservatief in merg en
mieren, die gedreigd heelt haar te ontervenwanneer haar maneen liberaal,
een benoeming tot lid der 2C Kamer aanneemt. Zij vertelt dit in het le
tooneel aan hare vriendin Caroline, die bij'haar in het logement »de klim
mende tortel" logeert. Nu is juist Lansing de man die door den ingenieur
Valburg bij de Stellendijksche Kiesvereeniging tot candidaat voor de 2* Kamer
wordt voorgesteld. Bij de eerste vergadering mislukt de candidaluur, omdat
Haspelstok, een der drie opgekomen leden, zijn neef van Dijl, fabriekant
in houten bcenen en andere orthopacdische instrumenten tegenover hem stelt.
Vóórdat er ecu tweede vergadering plaats heeft, bemoeit Caroline zich met
de zaak om hare vriendin Louise voor onterving te bewaren, en weet Val
burg, die haar bemint, over te halen Lansing niet meer als candidaat voor
te stellen, ja hem tegen le werken. Het gevolg hiervan is dat, in plaats
van de liberale Lansing, nu de conservatieve Marksteen, de oom in quaestie,
tot candidaat wordt gekozen. Deze neemt de candidaluur eerst aan maar
krijgt spoedig berouw en is nu al blij, dat Lansing hem als candidaat ver
vangen zal.
Ziedaar het kort beloop der wat al le eenvoudige intrige. Een Fransch-
man zou hier nog verscheidene verwikkelingen en moeilijkheden bij ver
zonnen hebben, maar een Holander heeft daar geen slag van en vergenoegt
zich met het schetsen vaii. eenige vermakelijke tafereelenzooals de naar
het leven gecopieerde vergadering der kiesvereeniging. De optredende per
sonen zijn meerendeels airdige typen, maar doen niets dan praten. De
eenigedie nog even handelt is Valburgals hij de convocatie-billetten
op den verkeerden dag dateert. Wij hooren een paar dames een gesprek
voeren een kastelein over de nieuwe kiesvereeniging en over de sprekers
van //het Nut" redeneerenwij wónen een vergadering van de kiesvereeni
ging zelve bij waarbij de notulen naar gewoonte worden afgerammeld en
de president Schor, een man der reglementaire vormen, den naïven Haspel-
stok gedurig lol de orde roeptwij hooren vervolgens Markstcen uilvaren
tegen de liberalen, die hij voor commune-mannen houdt; wij zijn er verder
getuigen van dat de commissie uit de kiesvereeniging dien heer zijn candi-
datuur mededeelt, enz., maar dat alles, gekruid met een ontelbare menigte
kwinkslagen vormt nog geen blijspel en vooral niet voor een looneelgezel-
scbap als dit. liet stuk is verre beneden de krachten der Rotterdamsche
artisten. Men roemde algemeen hun spel en geen wonder, er zou geen
enkele aanmerking op te maken zijn. Maar een minder voortreffelijk ge
zelschap zou het even goed kunnen spelen, want de rollen leveren niet veel
moeilijkheid op. Ziet men bijv. iemand als tnev. de Vries in haar krachtwanneer
zij een groot deel van het stuk in wandelcoslunm met een voil tje voor haar
gelaat en een parasol in haar hand staat te redeneeren Hoe goed de heer v. Zuy
len den kastelein Steekamp speelde, is hel toch ook waar, dat die rol niet
zwaar is. Wat ons niet minder bij dit stuk in het oog viel is, dat niemand
der personen een edelflink karakter toonde. Dc dames deuken alleen om
een erfenis; de bekwame Lansing mag zijn vaderland niet van nut zjjn
omdat het geld van Gom 'Marksteen dan een verkeerden weg zou uilgaan.
Marksteen is een bekrompen egoïst en valt op het laatst geheel uit zijn rol
als hij den eerst zoo gehaten Lansingnu zelf een eerlijk man noemt en
hem lid der 2kamer wil laten worden. Haspelstok hoogstnatuuriijk ge-
schelst is een nul, Schor heeft geen politieke overtuigingSteekamp denkt
alleen om zijn voordeelen de slechtste is eigenlijk Valburgdie liberaal
gezind is en tegen beter weten in, alleen om eene jonge dame te believen,
Lansing, dien hij hoogacht, gaat tegenwerken. Nu mag men in een blij
spel zoovele belachelijke en slechte personen opvoeren als men wil, maar
één persoon moet ten minste een achtenswaardig karakter bezitten en de
moraliteit redden, lil een goed Blijspel is dit altijd het geval. In //de Neven"
van llelvetius van den Berghvervult de Baron van Zevenvan die rol.
Hier had Lansing het kunnen doen maar dc schrijver laat hem niet optre
den en maakt daardoor van zijn stuk een Kluchtspel.
Maar deze gebreken verhinderen ons niet den wensch te uiten dat de
heer Mulder, die zich een meester toonde in het schrijven van een geesti-
gen dialoog en die zulk een scherpen blik bezit voor de dwaasheden van
onzen tijd nog menigmaal als Blijspeldichter moge optreden.
Het nastukje is hier meer gezien; het werd vlug afgespeeld.
Leiden, 6 Nov. 77.
