PER TELEGRAAF.
REPLIEK BETREFFENDE STADSREINIGING.
ADVERTECVTIEN.
Het weinig moeite is men schijnbaar
10 jaren jonger.
707 soldaten aan gewonden. Hel verlies der Turken moei ook aanmer
kelijk zijn.
TIIKKIJË
Naar men uit Konstantinopcl aan de Köln. Zeit. meldt, zouden de
„enigen van den slag bij Aladja-Dagh niet zoo ernstig zijn als men aan-
rankelijk meende. Hadji Rascbid-pacha met 2 balaillons was aan de Russen
op den Aladja-Dagh ontkomen Men hoopt het leger van Mukhlar-pacha
neldra weder op de vorige sterkte te brengen; 20000 man zouden uit Kon-
iianlinopel naar Armenië gezonden zijn, terwijl den gouverneurs vanSiwas,
Diarbekir, Mosul en Bagdad bevolen werd alle weerbare mannen naar Er-
leram te zenden.
'sGRAVENHAGE, 28 October. Door Z. M. is, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend aan den heer J. J. Hubrecht als kantonregler-plaatsvervanger
ie Leiden.
BERLIJN. 22 October. De heer Windlhorst heeft in het huis van afge-
vaardigden aan den voorzitter gevraagd, of er bij hel bureau berigt was
ontvangen dat aan een ol meer ministers verlof was verleend. De voorzitter
■af hierop een ontkennend antwoord.
LONDEN, 22 October. In de steenkolenmijn High Blantyoe, bij Glasgow,
heden brand ontstaan. Er waren in de mijn 400 werklieden, van welke
uen vreest dat velen zijn omgekomen.
LONDEN, 22 October. Volgens een telegram uil Berlijn aan de Pall Mail
G„3, is tusschen den grootvorst Nicolaas en Osman-pacha te Plewna eene
otereenkomst onderteekend omtrent het begraven van lijken.
CUBA. 22 October. (Officieel). D< opstandelingen hebben twee hunner
opperhoofden opgehangen. Twee andere opperhoofden zijn op de vlugl
gegaan.
KONSTANTINOPEL21 October. De Russen zetten hunne verkenningen
voort tot bij Perifakia, Bazardjik en Silistria. Suleimau-pacha is naarRust-
iclittk vertrokken om inspectie te houden.
LONDEN, 22 October. De Standard meldt uit Plewna: De Turken heb
ben een nieuwe lijn binnen de sterke schansen aangelegd Aan iceftogt
beeft het nog niet ontbroken en het verkeer met Sophia is niet gestremd.
LONDEN, 22 October. Het aantal dooden in de steenkolenmijn High
Biantyne is 232.
PARUS. 22 October. De heeren d'Audiflrel-Pasquier, voorzitter van den
senaat, en Grévy zijn heden hier aangekomen. Laatstgenoemde had dade
lijk ccn onderhoud met de leiders der repnblikeinschc partij. Mac Malton
vestigt zich den 6,len November weder te Versailles als residentie.
MADRID, 22 October, liet geregtelijk onderzoek, ingesteld tegen den
burgmeester van hel Andaluzische stadje Iznatoraf, omdat hij den pastoor
geholpen bad aan proleslantsche ouders een kind te ontnemen en het in de
katholieke kerk te laten doopenis afgeloopen. De uitslag wordt in het
officiële blad medegedeeld in den vorm van een koninklijk rescript, hou-
itmile afkeuring van hel gedrag des burgemeesters, en verklaring dat de
regering vast besloten blijft elke aanranding der gewetensvrijheid te
voorkomen.
KONSTANTINOPEL 22 October. Kolonel Baker heeft een verkenning j
voortgezet lot Popkioï zonder den vijand te ontmoeten. Aan gene zijde van
l'opkioï vond hij vijandelijke batterijen, die haar vuur op de Turken open-
ben. Kolonel Baker keerde in het kamp terug, na te hebben geconstateerd
bat de bruggen over de Lom onbeschadigd zijn.
INGEZONDEN.
Mijnheer de Redacteur.
In uw n°. 235 komt voor hel slot van het opstel van P. en in n". 238
een ongeteekend antwoord (op wat?), beide de strekking hebbende om het
Liernurstelsel te bestrijden.
Nieuwe gezichtspunten worden daarbij niet geopend, doch alleen oude
opgehaald, die reeds lang wederlegd werden.
De exploitatie-berekening van P. toch heeft alleen betrekking op den
allereersten toestand te Leiden, toen er nog paarden werden gebezigd voor
het vervoer van locomobiel en tender. Deze regeling had alleen ten doel
een eerste proef, ingeval van mogelijk mislukken, niet onnoodig met een
gebouw en stalionnaire machinerie te bezwaren; zij maakte dan ook reeds
binnen een jaar plaats voor de tegenwoordige stalionnaire exploitatie, waar
de bedieningskosten tot minder dan de helft werden teruggebracht,
die kosten niet geheel en al door de opbrengst der faecaliën gedekt
worden, is alleen een gevolg daarvan, dat de proef buurt te klein is en
«iel in verhouding staal tot het bedieningsmalerieel en hel arbeidsloon.
Ware het P. nu alleen om voorlichting zijner medeburgers te doendan
had hij dus de exploitatie-rekening van de laatste jaren moeten bezigen,
dech dat paste niet in zijn kraam, dat zou te gunstig uitgezien hebben;
daarom tracht hij liever zijne lezers wijs te makendat die rekening van
be eerste 9 maanden nog steeds geldend is.
Wal de meslwaarde der laecale stollen betreft, zoo is die thans ook ten
'olie aangetoondzoowel door proeven van particulieren als door die van
be commissie benoemd door den Geneeskundigen Raad van N.-Holland, van
be Uollandsche Maatschappij van Landbouwen van Dijkgraal en Heemraden
'lu den Haarleuimcrmeerpolder. Del resultaat van al die proeven is offi-
eieel medegedeeld in hel Bericht van het Geneeskundig staatstoezicht van
'76 aan Z. M. den Koning.
Wie die waarde thans nog loochent geeft zich zelve slechts een certificaat
,an onkunde op dat gebied. Trouwens, de /'Onbekende" in het antwoord
'an nt. 238 geeft dit indirect toe, door te wijzen op den hoogen prijs van
be Leidsche vuilnis, bestaande uit faecaliën, bagger en straat- en huisvuil,
«aluurlijk een gevolg van de eerstgenoemde stollendaar bagger en straat-
"ul alleen zeer gering mestvermogen bezitten. Maar, waar is hel dat de
boeren deels nog niet weten hoe versche faecaliën ep hun land toe te pas-
dcels nog ongeneigd zijn tot deze //nieuwigheid" ovcrlegaan. Ook
hierin komt echter gaandeweg verbetering, daar de vraag naar de Leidsche
Liernur-faecaliên sterk toeneemt en te Amsterdam tegenwoordig de geheele
opbrengst (plus minus 1 milliocn kilogr. 'smaands) gretig gekocht wordt.
Ja, de vrees van met de boel te blijven zitten, beeft aldaar plaats gemaakt
voor de onmogelijkheid om op sommige tijden aan alle aanvragen te kun
nen voldoen.
Eveneens is de tegenstand van architecten en bouwheeren aldaar veran
derd in ingenomenheid, sedert zij grondiger kennis van het stelsel hebben
verkregen. Het oprakelen van het adres van 1873 dienaangaande is dus
ook al //mostaard na den maaltijd."
Dat er verder ook in het buitenland verkeerde begrippen omtrent het
Liernurstelsel heerschen, en er vele zijn die het te gecompliceerd noemen,
is overbekend maar bew(jst niets. Spoorwegen zijn ook veel gecompliceerder
dan straatwegen met gewone wagens, niettemin is het vervoer op eerstge
noemde voordeeliger en beter.
Maar de zaak zit in geheel iets andersdat in genoemde artikels geheel
over het hoofd wordt gezien, en dat is:
Op gemeentebesturen rust de dure plicht om te waken voor de veiligheid
der burgers.
Die veiligheid geldt in even hooge mate de gezondheid en het leven als
geld en goederen.
Daarom hebben de gemeenten te zorgen voor het reinhouden van lucht,
grond en water. Die verplichting mogen zij niet aan industriëelen over
laten, evenmin als zij hel politiewezen mogen uitbesteden, en van daar de
drang in verschillende gemeenten om de stadsreiniging in eigen beheer
te nemen.
In vroegere tijden, om eenigermate aan dien eiscli te voldoen, bouwde
men riolen, ten einde hel vuil in de naaste watcrloopen te loozen, in den
waandat men bet zoodoende kwijt zou raken. Doch sedert ondervinding
en wetenschap hebben aangetoond, dat daardoor juist lucht, grond en water
bedorven en de algemeenc gezondheidstoestand in hooge mate geschaad
wordt, heeft men leereu inzien, dat dagelijhsche reukclooze verwijdering
van het vuil bet cenigste middel is om aan de eischen der gezondheid te
voldoen.
Het Liernurstelsel nu voldoet aan dezen eisch op de volkomcnste wijze
en behoudt tevens de volle waarde der stoffen voor den landbouw, waaruit
een bron van inkomsten ontstaat ter geheele of gedeeltelijke dekking der
kosten, naar male de schaal van toepassing.
En dal is het nu wat zooveel tegenstand ontmoet.
Wèl geelt men toe de voortreffelijke werking van het stelsel, zindelijk
heid, reukeloosbeid, en de gunstige invloed er van op den algemcenen ge
zondheidstoestand, maar valt niettemin over de ongelukkige centenkwestie.
Men wil geen gelden voor uitbreiding toestaan vóór dat het bewezen is
dat het rendement 5 pCt. in geld zal bedragen (rendement in gezondheid
en leven der burgers telt toch niet mede)maar vergeet dat dit eerst te ver
krijgen zal zijn als juist door uitbreiding de kostbare bediening over een
grooter aantal inwoners zal verdeeld zijn.
Geld voor gewone riolen, dat is iets anders! daar ziet men wel nooit een
cent van terug, maar daar is men nu eenmaal aan gewoon; maar geld voor
een stelsel dal het werk der riolen beter verricht en daarbij opbrengt, neen
dat niet, tenzij bij wijze van soliede geldbelegging!!
Ziedaar de toestand te Leiden!
Dat P. en «onbekend" zoover niet hebben nagedacht, is heel wel moge
lijk, maar het belang der burgerij eischt, dat de zaak naar waarheid
worde toegelicht en niet door aanhalingen zonder waarde van deels partij
dige deels onbekende schrijvers, die reeds lang en duidelijk weerlegd wer
den door de adviezen van het Geneeskundig staatstoezicht, de Vereeniging
tol verbetering van de volksgezondheid, het adres (1874) van een honderd
tal der eerste burgers van Leiden en vele anderen.
Frankfort a/M., 15 Oct. 1877. LIERNUR DE RRUYN KOPS.
Bevallen van een Zoon C. ELION BLAUW.
Leiden 23 October 1877.
De Ondergeteekenden roepen bij hun vertrek naar O. Indië aan vrienden
en bekenden een laatst hartelijk vaarwel toe.
A. L. C. HLEYN.
F. J. H. DE WETSTEEN PFISTER.
Aan boord van het Stoomschip Djemnah, Marseille, 21 October 1877.
Voor de vele bewijzen van belangstellingbij gelegenheid zijner benoeming
tot Iloogleeraar aan de Leidsche Universiteit ondervonden, betuigt de Onder-
geteekeude zijnen hartelijken dank.
Vrienden en bekenden gelieven deze dankbetuiging wel als aan ieder
afzonderlijk gericht te willen beschouwen.
Leiden, 22 October 1877. G. SCI1LEGEL.
Men moet daarvoor haar of baard verwen, in blond, bruin of zwart,
zonder rosse lint of huid te vlekken, met hel Eau-Chromatiquc.
Haarvlechten, pruiken enz. kan men gemakkelijk de oorspronkelijke kleur
wedergevendan bespaart men geld. 2 de flacon.
Op franco aanvraag te bekomen tegen blauwe Postzegels, Postwissel of
rembours bij THEOP1IIEE, Haat kundige, Fredcriksplein, regts, 32,
Amsterdam.
